استاندارد حسابداري شماره 14 نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري
فهرست مندرجات
شماره بند

• مقدمه 1
• دامنه كاربرد 2
3 – • ديدگاههاي موجود در مورد داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري 5
6 – • محدوديتهاي تفكيك اقلام جاري و غيرجاري 10
11 – • داراييهاي جاري 1213 – • بدهيهاي جاري 15• تجديد طبقه بندي داراييها و بدهيها 1617 – • نحوه ارائه در صورتهاي مالي 18• تاريخ اجرا 19
• مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري 20

استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري
اين استاندارد بايد با توجه به ”مقدمه اي بر استانداردهاي حسابداري “مطالعه و
بكار گرفته شود.
مقدمه
1 . از جمله اطلاعات مفيدي كه مي تواند در تحليل وضعيت مالي واحدتجاري براي استفاده كنندگان
صورتهاي مالي مفيد واقع شود، ارائه جداگانه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري در ترازنامه
است . معمولاً به م ازاد داراييه اي جاري بر بدهيهاي جاري ، ” خالص داراييه اي ج اري “
يا ” سرمايه در گردش“ و به مازاد بدهيهاي جاري بر داراييهاي جاري ” خالص بدهيهاي جاري “
اطلاق مي شود.
دامنه كاربرد
2 . اين استاندارد بايد براي ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري در ترازنامه بكار گرفته شود.ديدگاههاي موجود در مورد داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري3 . از نظر برخي ، هدف از طبقه بندي داراييها و بدهيها به ” جاري“ و ” غير جاري “ ، ارائهمعياري تقريبي از نقدينگي واحد تجاري ، يعني توانايي آن در انجام فعاليتهاي روزمره ،بدون مواجهه با مشكلات مالي است . برخي ديگر، به اين طبقه بندي به عنوان ابزاري برايتشخيص آن حصه از منابع و تعهدات واحد تجاري مي نگرند كه گردش مستمر دارد.4 . اهداف مزبور تاحدي با يكديگر ناسازگار است ، زيرا در سنجش نقدينگي ، ملاك طبقه بندي
داراييها و بدهيها به جاري يا غيرجاري ، امكان نقد شدن و يا تسويه آنها در آينده نزديك است ،
ولي معيار تشخيص داراييها و بدهيها به عنوان ” اقلام در گردش “ عمدتاً معطوف به مصرف يا
تسويه آنها در راه ايجاد درآمد طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري است . چرخه عملياتي
يك واحد تجاري ، معمولا متوسط فاص له زماني بين ” تحصيل موادي كه وارد فرايند عمليات
مي شود“ و ” تبديل نهايي آنها به وجه نقد “ است .
استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري
5 . باتوجه به نظرات متفاوت بالا، معمولاً اقلامي جزء داراييهاي جاري منظور مي شود كهانتظار رود ظرف يك سال يا طي چرخه عملياتي معمول و احد تجاري ، هر كدام طولاني تراست ، به وجه نقد يا دارايي ديگري كه نقد شدن آن قريب به يقين است تبديل شود و
اقلامي در عداد بدهيهاي جاري محسوب مي شود كه انتظار رود طي چرخه عملياتي
معمول واحد تجاري يا ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه ، هر كدام طولاني تر است ، تسويه
گردد. هرگاه چرخه عملياتي واحد تجاري نا مشخص يا خيلي طولاني باشد، تفكيك
داراييها و بدهيها در صورتهاي مالي تحت عناوين جاري و غيرجاري به ترتيب ياد شده
مناسب نخواهد بود . نحوه عمل بالا يك قاعده كلي است كه بيشتر جنبه قراردادي دارد و
لذا در مواردي ممكن است انعكاس يا عدم انعكاس اقلامي خاص به عنوان داراييهاي
جاري يا بدهيهاي جاري لزوماً با معيارهاي فوق تطبيق نداشته باشد.
محدوديتهاي تفكيك اقلام جاري و غيرجاري
6 . كليه واحدها ي تجار ي ، ب ه استثنا ي موارد مذكور در بن د 7، بايد با رعاي ت الزاما ت مندر ج در
بندهاي 11 الي 18 ، داراييها ي جار ي و بدهيها ي جار ي را ب ه عنوا ن طبقات ي جداگان ه در ترازنام ه
منعكس كنند.
7 . طبقه بندي برخ ي اقلا م داراي ي و بده ي ب ه عنوان داراييها ي جار ي و بدهيها ي جار ي در مورد آ ن
دسته از واحدها ي تجار ي ك ه درارتبا ط با نحو ه طبق ه بند ي و ارائ ه داراييها و بدهيها مشمو ل
استانداردهاي حسابدار ي خا ص يا مفاد قواني ن آمر ه مشخ ص اس ت و نيز آ ن دست ه از واحدها ي
تجاري ك ه چرخ ه عمليات ي آنها نامشخ ص يا خيل ي طو لاني باشد، الزام ي نيس ت. اي ن واحدها ي
تجاري بايد از ارائ ه جمعها ي فرعي براي داراييها و بدهيها كه در ذهن استفاده كنندگان صورتهاي
مالي طبقه بندي موصوف را تداعي كند، پرهيز كنند.
8 . عموماً عقيده بر اين است كه آنچه از تفكيك اقلام جاري و غ يرجاري حاصل مي شود،
مشخص شدن داراييهاي نسبتا سريع التبديل به وجه نقد واحد تجاري است كه در مقابل تعهداتي
كه سررسيد آنها طي چرخه عملياتي معمول واحد تجاري فرا مي رسد به عنوان عاملي احتياطي يا
حفاظي عمل مي كند. با اين حال در واحدهاي تجاري داراي تداوم فعاليت ، نقش داراييهاي جاري
به عنوان حفاظي در قبال تعهدات جاري همواره مصداق ندارد، بلكه در مواردي واحد تجاري بايد
استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

جهت ادامه عمليات خود براي مثال موجودي كالاي فروش رفته را به طور مداوم با موجودي
جديد جايگزين كند. همچنين ممكن است داراييهاي جاري شامل موجودي كالايي باشد كه انتظار
نمي رود در آينده نزديك به فروش رسد.
9 . بسياري ، مازاد داراييهاي جاري بر بدهيهاي جاري را نشانه وضعيت مالي مطلوب واحد
تجاري و مازاد بدهيهاي جاري بر داراييهاي جاري را نشانه مشكلات مالي واحد تجاري
تلقي مي كنند. اما، اين قبيل نتيجه گيريها بدون توجه به ماهيت عمليات واحد تجاري و
اجزاي تشكيل دهنده داراييها و بدهيهاي جاري آن منطقي نيست .
10 . بدين ترتيب در حالي كه عده اي عقيده دارند كه مشخص كردن داراييهاي جاري و
بدهيهاي جاري از ابزار مفيد تجزيه و تحليل مالي است ، برخي ديگر بر اين باورند كه
محدوديتهاي تفكيك اقلام به جاري و غيرجاري ، مفيد بودن آن را كاهش مي دهد و حتي
در بسياري از موارد، گمراه كننده مي سازد. وضع مقررات كل ي براي مشخص كردن
داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري در صورتهاي مالي ممكن است مانع از توجه بيشتر به
اين مسائل شود . لذا، الزامات اين استاندارد تنها براي هماهنگ كردن رويه هايي است كه
واحدهاي تجاري در رابطه با مشخص كردن داراييها ي جاري و بدهيهاي جاري در
صورتهاي مالي اتخاذ مي كنند.
داراييهاي جاري
11 . يك دارايي زماني بايد به عنوان دارايي جاري طبقه بندي شود كه :
الف . انتظار رود ط ي چرخ ه عمليات ي معمو ل واحد تجار ي يا ظر ف يكسا ل از تاري خ ترازنام ه ،
هر كدام طولان ي تر اس ت ، مصر ف يا فروخت ه شود، يا ب ه وج ه نقد يا داراي ي ديگر ي ك ه
نقد شدن آن قريب به يقين است ، تبديل شود، يا
ب . وجه نقد يا معادل وجه نقدي باشد كه استفاده از آن محدود نشده است .
ساير داراييها بايد به عنوان داراييهاي غيرجاري طبقه بندي شود.
12 . نمونه اقلامي كه به عنوان دارايي جاري طبقه بندي مي شود عبارتست از:
استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

الف . مانده وجوه نقد و مانده حسابهاي بانكي ، به استثناي مواردي كه اعمال محدوديت در
مصرف آنها مانع از استفاده اين اقلام براي عمليات جاري شود . در مواردي كه
استفاده از وجوه نقد براي عمليات جاري مشمول محدوديت باشد، تنها در صورتي
مي توان آن را جزء داراييهاي جاري منظور كرد كه مدت محدوديت حداكثر تا زمان
سررسيد تعهدي باشد كه به عنوان بدهي جاري طبقه بندي شده است يا اينكه
محدوديت ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه برطرف شود.
ب . حصه اي از حسابها و اسناد دريافتني تجاري و غيرتجاري كه انتظار مي رود ظرف
يك سال از تاريخ ترازنامه به وجه نقد يا دارايي ديگري تبديل شود كه نقد شدن آن
قريب به يقين است .
ج . موجودي مواد و كالا و كار در جريان پيشرفت پيمانهاي بلندمدت ، صرف نظر
از اينكه ممكن است اقلامي از آن احتمالا ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه يا
يك چرخه عملياتي معمول نقد نشود.
د . سهام شركتها، اوراق مشاركت و ساير اوراق بهاداري كه به قصد نگهداري تحصيل نشده و
به سهولت قابل نقد شدن است .
ه . پيش پرداختهاي خريد داراييهاي جاري .
و . پيش پرداختهاي هزينه در مواردي كه انتظار مي رود ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه به طور
كامل به مصرف برسد.
بدهيهاي جاري
13 . يك بده ي زمان ي بايد ب ه عنوان بده ي جار ي طبقه بندي شود ك ه انتظار رود ط ي چرخ ه عمليات ي
معمول واحد تجار ي يا ظر ف يكسا ل از تاري خ ترازنام ه ، هر كدا م طولان ي تر اس ت ، تسوي ه شو د.
ساير بدهيها بايد به عنوان بدهيهاي غيرجاري طبقه بندي شود.
استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

14 . بدهيهاي عندالمطالبه كه انتظار رود ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه مطالبه شود و نيز آن
قسمت از بدهيهاي بلندمدتي كه انتظار رود بر مبناي شرايط قرارداد مربوط ، ظرف مدت
يك سال از تاريخ ترازنامه به دين حال تبديل شود جزء بدهيهاي جاري طبقه بندي و
توضيحات كافي در اين مورد در يادداشتهاي توضيحي ارائه مي شود.
15 . آن دسته از بدهيها و نيز حصه اي از بدهيهاي بلندمدت از قبيل تسهيلات مالي بانكي و
غيربانكي ، بدهيهاي تجاري ، بدهي مالياتي و پيش دريافت از مشتريان كه انتظار رود ظرف
يكسال از تاريخ ترازنامه تسويه گردد، به عنوان بدهي جاري طبقه بندي مي شود. با اين حال ،
حصه اي از يك بدهي بلندمدت كه انتظار رود ظرف يك سال از تاريخ ترازنامه تسويه
شود، مشروط بر اينكه داراييهاي موجود در تاريخ ترازنامه كه بازپرداخت آن بدهي از
محل آنها صورت مي گيرد، به عنوان د ارايي جاري طبقه بندي نشده باشد، گاهي اوقات
تحت عنوان بدهي بلندمدت طبقه بندي مي شود. در مورد اخير افشاي مبلغ و شرايط مربوط
ممكن است ضرورت يابد.
تجديد طبقه بندي داراييها و بدهيها
16 . هرگاه پس از تاريخ ترازنامه ولي قبل از تصويب صور تهاي مالي توسط مديريت واحد
تجاري ، رويدادهايي در جهت تبديل داراييها و بدهيهاي جاري به داراييها و بدهيهاي
غيرجاري و به عكس رخ دهد، نحوه برخورد حسابداري با آن طبق استاندارد حسابداري
شماره 5 با عنوان رويدادهاي بعد از تاريخ ترازنامه خواهد بود.
نحوه ارائه در صورتهاي مالي
17 . جمع كل داراييهاي جاري و جمع كل بدهيهاي جاري بايد در ترازنامه نشان داده شود.
18 . مبلغ ي ك داراي ي جار ي يا بده ي جار ي نبايد از بده ي جار ي يا داراي ي جار ي ديگر كسر شود،
مگر آنكه شراي ط تهاتر دارايي ها و بدهيها مندر ج در استاندارد حسابدار ي شماره 1 با عنوان ” نحوه
ارائه صورتهاي مالي “ برقرار باشد.
استاندارد حسابداري شماره 14
نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري

تاريخ اجرا
1380 و بعد /1/ 19 . الزامات اي ن استاندارد در مورد كلي ه صورتها ي مال ي ك ه دور ه مال ي آنه ا از تاري خ 1
از آن شروع مي شود، لازم الاجراست .
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
20 . با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استاندارد بين المللي حسابداري شماره 1 با عنوان
نحوه ارائه صورتهاي مال ي نيز رعايت مي شود.