استاندارد حسابداري شماره 13 حسابداري مخارج تأمين مالي

استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي

استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي
فهرست مندرجات
شماره بند
• مقدمه 1
2 – • دامنه كاربرد 3

4 – • تعاريف 6
7 – • شناخت مخارج تأمين مالي 25
10 – – مخارج تأمين مالي قابل احتساب در بهاي تمام شده دارايي 15
– مازاد مبلغ دفتري نسبت به مبلغ بازيافتني دارايي واجد شرايط 16
17 – – زمان شروع احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي 19
20 – – توقف احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي 25

• افشا 26
• تاريخ اجرا 27
• مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري 28

استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي
اين استاندارد بايد با توجه به ” مقدمه اي بر استانداردهاي حسابداري “مطالعه و
بكار گرفته شود.

مقدمه
1 . هدف اين استاندارد، تجويز نحوه عمل حسابداري مخارج تأمين مالي است . براساس اين
استاندارد، مخارج تأمين مالي عموماً بلافاصله به عنوان هزينه دوره شناسايي مي شود ،
به استثناي مواردي كه اين مخارج به حساب دارايي واجد شرايط منظور مي گردد.

دامنه كاربرد
2 . اين استاندارد بايد براي حسابداري مخارج تامين مالي بكار گرفته شود.
3 . مخارج واقعي يا انتسابي به حقوق صاحبان سرمايه ، در اين استاندارد مطرح نمي شود.
تعاريف
4 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است :

• مخارج تأمي ن مال ي : عبارت اس ت از سود تضمي ن شد ه ، كارمزد و ساير مخارج ي ك ه واحد
تجاري براي تأمين منابع مالي متحمل مي شود.
• دارايي واجد شراي ط : يك داراي ي اس ت ك ه آماد ه سازي آ ن جه ت استفاد ه مور د انتظار يا
فروش الزاماً مدت زيادي طول مي كشد.
5 . مخارج تأمين مالي ممكن است شامل موارد زير باشد:

الف. سود تضمين شده ، كارمزد و جرايم ديركرد تسهيلات مالي كوتاه مدت و بلندمدت .
ب . مخارج جنبي تسهيلات مالي دريافتي از قبيل حق ثبت و حق تمبر اسناد تضمي ني
واگذاري در رابطه با قراردادهاي مربوط .

ج . مخارج تأمين مالي مربوط به قراردادهاي اجاره به شرط تمليك و خريد اقساطي كه
براساس استانداردهاي حسابداري مربوط شناسايي مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي


د . تفاوت تسعير ارز ناشي از تسهيلات ارزي دريافتي تا حدي كه به عنوان تعديل سود
تضمين شده و كارمزد تسهيلات مذكور محسوب مي شود.

6 . موجوديهايي كه رساندن آن به وضعيت قابل فروش مستلزم صرف دوره زماني قابل ملاحظه اي
است و نيز ماشين آلات توليدي ، تأسيسات توليد نيرو و ساختمانها، نمونه هايي از دارايي
واجد شرايط مي باشد. ساير سرمايه گذاريها و موجوديهايي كه مرتباً يا به شيوه هاي ديگر
به مقادير زياد و به طور مستمر در كوتاه مدت توليد مي شود، دارايي واجد شرايط نيست .
داراييهايي كه به هنگام تحصيل براي استفاده مورد نظر يا فروش آماده است ، ب ه عنوان
دارايي واجد شرايط تلقي نمي شود.

شناخت مخارج تأمين مالي
7 . مخارج تأمي ن مال ي بايد در دور ه وقو ع ب ه عنوان هزين ه شناساي ي شود ب ه استثنا ي موارد ي ك ه
براساس بند 8 به بهاي تمام شده دارايي منظور مي شود.
8 . آن بخ ش از مخار ج تأمي ن مال ي ك ه مستقيما قابل انتسا ب ب ه تحصي ل ي ك داراي ي واجد شراي ط
است بايد ب ه عنوان بخش ي از بها ي تما م شد ه داراي ي محسو ب شو د. مبلغ مخار ج تأمين مالي قابل
احتساب در بهاي تمام شده دارايي ، بايد طبق اين استاندارد تعيين شود.

9 . مخارج تأم ين مالي در صورتي قابل احتساب در بهاي تمام شده دارايي است كه داراي
منافع اقتصادي آتي براي واحد تجاري بوده و به گونه اي اتكاپذير قابل اندازه گيري باشد.
مخارج تأمين مالي قابل احتساب در بهاي تمام شده دارايي

10 . مخارج تأمين مالي كه مستقيما قابل انتساب به تحصيل يك دارايي واجد شرايط است ،
آن دسته از مخارجي است كه درصورت عدم تحصيل آن دارايي ، بايد از آن اجتناب
مي شد. چنانچه يك واحد تجاري مشخصا به منظور تحصيل يك دارايي واجد شرايط
خاص ، اقدام به اخذ تسهيلا ت مالي كند، مخارج تأمين مالي را كه مستقيما به دارايي واجد
شرايط مربوط است ، به راحتي مي توان تشخيص داد.

استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي

11 . ممكن است تشخيص رابطه مستقيم بين تسهيلات مالي خاص و يك دارايي واجد شرايط
و همچنين تعيين تسهيلات مالي قابل اجتناب (در صورت عدم تحصيل دارايي ) مشكل
باشد. براي مثال ، چنانچه فعاليت تأمين مالي واحد تجاري به صورت متمركز انجام شود
چنين مشكلي پيش مي آيد. درچنين شرايطي ، تعيين مبلغ مخارج تأمين مالي كه مستقيماً
قابل انتساب به تحصيل دارايي واجد شرايط است مشكل و اعمال قضاوت ضروري
مي شود.

12 . در موارد ي ك ه تسهيلا ت مال ي مشخصاً ب ه منظور تحصي ل ي ك داراي ي واجد شراي ط اخذ م ي گردد،مبلغ مخار ج تأمي ن مال ي قاب ل احتسا ب در بها ي تما م شد ه آ ن داراي ي بايد شام ل مخار ج واقع يتسهيلات ط ي دور ه پس از كسر هرگون ه درآمد حاص ل از سرماي ه گذاري موق ت وجو ه حاص ل ازتسهيلات مالي دريافتي باشد.

13 . واحد تجاري ممكن است براساس قراردادهاي تأمين مالي ، وجوهي را در ارتباط با
يك دارايي واجد شرايط دريافت كند و قبل از مصرف تمام يا بخشي از اين وجوه براي
دارايي مورد نظر، متحمل مخارج تأمين مالي شود . در چنين شرايطي ، اغلب اين وجوه
به طور موقت تا زماني كه براي دارايي واجد شرايط مصرف شود، سرمايه گذاري مي گردد .

براي تعيين مبلغ مخارج تأمين مالي قابل احتساب در بهاي تمام شد ه دارايي ، درآمد
حاصل از سرمايه گذاري موقت اين وجوه از مبلغ مخارج تأمين مالي تحمل شده ، كسر
مي شود.

14 . چنانچه فعالي ت تأمي ن مال ي واحد تجار ي ب ه صورت متمركز انجا م شود و بخش ي از وجو ه مربو طجهت تحصي ل ي ك داراي ي واجد شراي ط ب ه مصر ف بر سد، مخار ج تأمي ن مال ي قاب ل احتسا ب دربهاي تما م شد ه داراي ي را بايد با اعما ل نر خ جذ ب نسب ت ب ه مخار ج انجا م شد ه جه ت آ ن داراي ي ،تعيين كر د.

نرخ جذ ب مور د نظر بايد برابر با ميانگي ن موزو ن مخار ج تأمي ن مال ي برا ي تسهيلا ت
مالي ط ي دور ه ، ب ه استثناي تسهيلات ي باشد كه مشخصاً به منظور تحصيل يك دارايي واجد شرايط
اخذ گرديد ه اس ت. مبلغ مخار ج تامي ن مال ي ك ه ط ي دور ه ب ه بها ي تما م شد ه داراي ي منظور
مي شود نبايد از مبلغ مخارج تامين مالي تحمل شده طي آن دوره بيشتر باشد.

استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي

15 . در برخي موارد، براي محاسبه ميانگين موزون مخارج تأمين مالي ، درنظرگرفتن كليه
تسهيلات مالي دريافتي واحد تجاري اصلي و واحدهاي تجاري فرعي آن مناسب است .
در ساير موارد، براي محاسبه ميانگين موزون مخارج تأمين مالي مربوط به واحدهاي
تجاري فرعي ، تنها تسهيلات مالي مربوط به همان واحد درنظر گرفته مي شود.

مازاد مبلغ دفتري نسبت به مبلغ بازيافتني دارايي واجد شرايط
16 . چنانچه مبلغ دفتري يا بهاي تمام شده نهايي مورد انتظار دارايي واجد شرايط بيشتر از مبلغ
بازيافتني آن باشد، مبلغ دفتري طبق الزامات استاندارد حسابداري شماره 11 با عنوان
داراييهاي ثاب ت مشهو د كاهش مي يابد. در شرايطي خاص ، طبق الزامات استاندارد مذكور
مبلغ كاهش مجدداً برگشت داده مي شود.

زمان شروع احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي
17 . احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي واجد شرايط بايد زماني شروع شود كه :
الف . براي دارايي مربوط مخارجي در حال انجام باشد،

ب . مخارج تأمين مالي در حال وقوع باشد، و
ج . فعاليتهاي لاز م برا ي آماد ه سازي دارايي مربو ط جه ت استفاد ه مور د نظر يا فرو ش
در جريان باشد.

18 . مخارج مربوط به دارايي واجد شرايط كه در تعيين مبلغ قابل احتساب مخارج تأمين مالي
در بهاي تمام شده دارايي مد نظر قرار مي گيرد، تنها شامل آن دسته از مخارجي است كه
در نتيجه پرداخت وجه نقد، انتقال ساير داراييها يا تقبل بدهيهاي متضمن مخارج تأمين
مالي ، ايجاد شده است .

مخارج انجام شده از محل مبالغ دريافتي بابت پيشرفت كار
(درخصوص داراييهايي كه براي فروش ساخته مي شود) و نيز كمكهاي بلاعوض دريافتي
درارتباط با دارايي (به استاندارد حسابداري شماره 10 با عنوان حسابداري كمكها ي بلاعو ض
دول ت مراجعه شود ) به عنوان بخشي از مخارج قابل احتساب مربوط به دارايي واجد
استاندارد حسابداري شماره 13

حسابداري مخارج تأمين مالي

شرايط محسوب نمي شود. ميانگين موزون مبلغ دفتري دارايي واجد شرايط طي دوره شامل
آن بخش از مخارج تامين مالي كه قبلاً به بهاي تمام شده آن دارايي منظور شده است ،
معمولاً تقريبي منطقي از مخارجي است كه در آن دوره براي محاسبه مخارج تامين مالي
قابل احتساب در بهاي تمام شده دارايي بكار مي رود.

19 . فعاليتهاي لا زم جهت آماده سازي دارايي براي استفاده مورد نظر يا فروش ، دربرگيرنده
عملياتي فراتر از ساخت فيزيكي آن دارايي است . اين فعاليتها شامل كارهاي فني و اداري
لازم قبل از شروع ساخت فيزيكي دارايي ، از قبيل فعاليتهاي مرتبط با دريافت پروانه ساخت
است .

ليكن در زماني كه عمليات توليد يا توسعه كه منجر به تغيير وضعيت دارايي مي شود
درجريان نباشد، نگهداري دارايي جزء اين فعاليتها محسوب نمي شود.

براي مثال ، مخارج
تأمين مالي تحمل شده در دوره اي كه عمليات ساختماني بر روي زمين درح ال انجام است ،
قابل احتساب در بهاي تمام شده است ، اما چنانچه زمين براي ايجاد ساختمان تحصيل
شود، ليكن عمليات ساختماني روي آن انجام نگيرد، مخارج تأمين مالي كه طي دوره
نگهداري زمين واقع مي شود، قابل احتساب در بهاي تمام شده دارايي نيست .

توقف احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي
20 . چنانچه عمليا ت ساخ ت فعالان ه دارايي برا ي مد ت طولان ي متوق ف شود، بايد از احتسا ب مخار ج
تأمين مالي طي مدت مزبور در بهاي تمام شده دارايي خودداري كرد.

21 . مخارج تأم ين مالي ممكن است در دوره اي طولاني كه طي آن فعاليتهاي لازم جهت آماده سازي
دارايي براي استفاده مورد نظر يا فروش متوقف شده است ، واقع شود .

اين مخارج ، واجد شرايط
لازم براي احتساب در بهاي تمام شده دارايي نيست ، اما در دوره اي كه كارهاي اداري و فني قابل
توجهي در حال انج ام باش د و يا براي آماده سازي دارايي جهت استفاده مورد نظر يا فروش ،
تأخير موقت در عمليات اجتناب ناپذير باشد، احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده
دارايي معمولا متوقف نمي شود. براي مثال چنانچه به دليل شرايط جوي معمول منطقه ، اجراي
استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي


عمليات ساختماني در مقاطعي از سال امكان پذير نباشد، در اين صورت احتساب مخارج
تأمين مالي در بهاي تمام شده دارايي ادامه مي يابد.

22 . از زمان ي ك ه كلي ه فعاليتها ي لاز م برا ي آماد ه سازي داراي ي واجد شراي ط برا ي استفاد ه مور د نظر
يا فرو ش ب ه طور اساس ي تكمي ل شود، بايد احتسا ب مخار ج تأمي ن مال ي را در بها ي تما م شد ه آ ن
دارايي متوقف كرد.

23 . هرگاه ساخت فيزيكي يك دارايي تكميل شود، آن دارايي معمولاً براي استفاده مورد نظر
يا فروش آماده است حتي درصورتي كه كارهاي اداري معمول آن همچنان ادامه داشته
باشد يا تنها اصلاحات جزئي از قبيل تزئين داخلي دارايي مطابق با مشخصات مورد نظر
خريدار يا استفاده كننده باقي مانده باشد.

24 . چنانچه ساخ ت بخشهاي ي از ي ك دا رايي واجد شراي ط ب ه طور اساس ي تكمي ل شد ه باشد و هري ك از
بخشهاي تكمي ل شد ه همزما ن ب ا ادامه ساخ ت ساير بخشها قاب ل استفاد ه مورد نظر يا فرو ش
باشد، بايد احتساب مخارج تأمين مالي در بهاي تمام شده بخشهاي تكميل شده را متوقف كرد.

25 . يك مركز تجاري متشكل از چندين ساختمان كه هريك به صورت جداگانه قابل استفاده
باشد، نمونه اي از دارايي واجد شرايطي است كه هريك از بخشهاي آن همزمان با ادامه
ساخت ساير بخشها قابليت استفاده دارد .

بالعكس ، يك واحد صنعتي مشتمل بر چندين
مرحله تو ليدي كه به صورت پيوسته در بخشهاي مختلف واقع در محوطه كارخانه
صورت مي گيرد (از قبيل كارخانه ذوب فلزات )، از جمله داراييهاي واجد شرايطي است كه
هيچ يك از بخشهاي آن قبل از تكميل كليه بخشها قابليت استفاده ندارد.
افشا
26 . موارد زير بايد برحسب مورد در صورتهاي مالي افشا شود:
الف . مبلغ مخارج تأمين مالي كه طي دوره به بهاي تمام شده دارايي منظور شده است ، و
ب . نرخ جذ ب استفاد ه شد ه برا ي تعيي ن مبل غ مخار ج تأمي ن مال ي قاب ل احتسا ب در بهاي تما م
شده دارايي واجد شرايط .
استاندارد حسابداري شماره 13
حسابداري مخارج تأمين مالي


تاريخ اجرا
1380 و /1/ 27 . الزامات اي ن استاندارد در مورد كلي ه صورتها ي مال ي ك ه دور ه مال ي آنها از تاري خ 1
بعد از آن شروع مي شود، لازم الاجراست .
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
28 . با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استا ندارد بين المللي حسابداري شماره 23 با عنوان
مخارج تأمين مالي نيز رعايت مي شود.