رئیس شورا مالیاتی

رئیس شورا مالیاتی

پاراگراف پایانی ماده 253ق.م.م تصریح دارد که رئیس شورای عالی مالیاتی از بین اعضای شورا که کارمندان وزارت امور اقتصادی و دارایی باشد به پیشنهاد رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور و حکم وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می‌شود.

این ماده هم ناظر به شرایط رئیس شورا و هم ناظر به نحوه انتصاب وی می‌باشد. بنابراین رئیس شورا باید 1- از بین اعضای شورا انتخاب شود؛ نه از خارج اعضا. 2- از بین اعضای کارمندان وزارت  امور اقتصادی و دارایی انتخاب شود. به عبارتی نمی‌توان رئیس شورا را از بین بیست و پنج نفر عضو انتخاب کرد بلکه از بین حداقل پانزده نفر کارمند وزارت مذکور انتخاب می‌شود. در اینجا ذکر این نکته در خور توجه است که با حصر «کارمند وزارت امور اقتصادی و دارایی» دایره انتخاب رئیس شورا محدودتر شده است. زیرا در تبصره 1 ماده 252 قانون مذکور پیش‌بینی شده بود که «حداقل پانزده نفر از اعضای شورای عالی مالیاتی باید از کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی و یا سازمان‌ها و واحدهای تابعه آن… انتخاب شوند» در صورتی که انتخاب رئیس شورا منحصراً از بین کارمندان وزارت انتخاب می‌شود نه از بین اعضای سازمان‌ها و واحدهای تابعه وزارت مذکور.

علاوه بر مدیریت اداری رئیس شورای عالی مالیاتی، انتصاب رئیس و اعضای شعب شورای مالیاتی و همچنین ارجاع شکایات از آراء قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی جهت رسیدگی به یکی از شعب شورا از جمله وظایف و اختیارات رئیس شورا است.

مبحث ششم: نصاب رسمیت جلسات و تصمیمات شورا

جلسات شورای عالی مالیاتی با حضور حداقل دو سوم اعضا رسمی است و تصمیمات آن با رأی حداقل نصف به علاوه یک حاضرین معتبر خواهد بود (تبصره 2 ماده 252ق.م.م). بنابراین اعلام رسمیت جلسات شورا با حضور حداقل هفده نفر از بیست و پنج عضو می‌باشد. همچنین اتخاذ تصمیمات شورا با توجه به اعلام رسمیت جلسه، با نصف به علاوه یک رأی حاضرین خواهد بود. به طور مثال چنانچه جلسه شورا با حضور بیست نفر از اعضا رسمیت یافته باشد؛ تصمیمات متخذه با حداقل یازده رأی صائب است.

گفتار دوم: حدود صلاحیت و اختیارات شورا

از جمع مواد 255 و 258 ق.م.م صلاحیت و اختیارات شورای عالی مالیاتی به شرح زیر است:

مبحث اول: تهیه آئین‌نامه و بخشنامه

تهیه آئین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مربوط به اجرای قانون مالیات‌های مستقیم در مواردی که از طرف وزیر امور اقتصادی و دارایی  یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور ارجاع می‌گردد و یا در مواردی که شورای عالی مالیاتی تهیه آن را ضروری می‌داند پس از تهیه به رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور پیشنهاد می‌دهد.

ملاحظه می‌شود که شورای عالی مالیاتی رأساً آئین‌نامه یا بخشنامه‌ای تدوین نمی‌نماید بلکه در مواردی که از سوی وزیر یا رئیس سازمان ارجاع می‌شود اقدام می‌نماید و در صورتی که رأساً تهیه آئین‌نامه و بخشنامه ای را ضروری بداند آن را تهیه و به رئیس سازمان پیشنهاد می‌دهد در این فرض تصمیم نهایی با رئیس سازمان است.

مبحث دوم: پیشنهاد راهکارهای اجرایی

بررسی و مطالعه به منظور پیشنهاد و اعلام نظر در مورد شیوه اجرای قوانین و مقررات مالیاتی و همچنین پیشنهاد اصلاح و تغییر قوانین و مقررات مالیاتی و حذف بعضی از آنها به وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور.

مبحث سوم: اعلام نظر مشورتی

اظهارنظر در مورد موضوعات و مسائل مالیاتی که وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور حسب اقتضاء برای مشورت و اظهارنظر به شورای عالی مالیاتی ارجاع می‌نماید. از این حیث می‌توان شورای عالی مالیاتی را به لحاظ پشتوانه علمی و تجربی بازوی توانمند و مشاور امین وزیر و رئیس سازمان دانست. در موارد موضوع این بند نظر اکثریت اعضای شورای عالی مالیاتی پس از تنفیذ وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد برای کلیه مأموران و مراجع مالیاتی لازم‌الاتباع است.سازمان امور مالیاتی کشور در بخشنامه شماره 56636/44/90/4/30 مورخ 29/11/137 در این خصوص اشعار می‌دارد: «به قرار اطلاع، برخی مأموران و مراجع مالیاتی از نظراتی که با نادیده انگاشتن آن استنباط شخصی خود را اعمال می‌نمایند که این امر علاوه بر تشتت رویه و تنوع برخورد با مؤدیان در موارد مشابه، موجبات طرح پرونده در مراجع مختلف مالیاتی و طولانی شدن مراحل حل اختلاف مالیاتی را فراهم می‌نماید. از آنجا که شورای عالی مالیاتی هم به موجب مقررات مواد 252 و 260 قانون مالیات‌های مستقیم و هم به اعتبار مراتب اداری و تجارب و دانش تخصصی اعضاء آن، تنها مرجع صلاحیتدار قانونی برای این گونه امور می‌باشد و نظرات آن مرجع، خواه در اجرای مفاد ماده 258 قانون مالیات‌های مستقیم و خواه  در پاسخگوئی به استعلام واحدهای مالیاتی یا مؤدیان مالیات، پس از بحث و بررسی لازم در مراحل کارشناسی و تبادل نظر اعضاء هیأت عمومی شورا صادر می‌گردد، لذا نادیده گرفتن آن در اتخاذ تصمیمات مالیاتی حسب مورد نقض قانون یا تخلف اداری محسوب می‌گردد و طبعاً مستوجب پیگرد قانونی متخلف از طریق دادستانی انتظامی مالیاتی خواهد بود. مؤکداً به آقایان مدیران مالیاتی یادآوری می‌نماید که اولاً: موارد استعلام منحصراً از طریق آنان صورت گیرد و ثانیا: پس از وصول پاسخ، مراقبت کامل نمایند نظرات واصله به موقع اجرا گذاشته شود و در صورتی که تخلفی در این  رابطه مشاهده نمایند مراتب را مستقیماً به دادستانی انتظامی مالیاتی اعلام فرمایند. بدیهی است در مواردی که مأموران تشخیص مالیات یا مراجع مالیاتی نسبت به پاسخ‌های اعلام شده از سوی شورا استنباط متفاوتی دارند، لازم است پس از اعمال نظریه شورای عالی مالیاتی در امر مورد استعلام، نظرات خود را کتباً از طریق مدیر کل مربوط به دفتر این معاونت اعلام دارند تا به مرجع مزبور منعکس گردد.»

مبحث چهارم: مرجع رسیدگی آرای قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی

رسیدگی به آراء قطعی هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی که از لحاظ عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی مورد شکایت مؤدی یا اداره امور مالیاتی واقع شده باشد.

مبحث پنجم: ایجاد وحدت رویه

هرگاه در شعب شورای عالی مالیاتی نسبت به موارد مشابه رویه‌های مختلف اتخاذ شده باشد حسب ارجاع وزیر امور اقتصادی و دارایی یا رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور یا رئیس شورای عالی مالیاتی، هیأت عمومی شورای عالی مالیاتی با حضور رئیس شورا و رؤسای شعب و در غیاب رئیس شعبه یک نفر از اعضای آن شورا به انتخاب رئیس شورا تشکیل خواهد شد و موضوع مورد اختلاف را بررسی کرده و نسبت به آن اتخاذ نظر و اقدام به صدور رأی می‌نماید در این صورت رأی هیأت عموم که با دو سوم آرای تمام اعضاء قطعی است برای شعب شورای عالی مالیاتی و هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی و مأموران مالیاتی در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور در مصوبه مورخ 6/7/1385 در وصف شرح وظایف شورای مالیاتی آورده: «شرح وظایف جدید شورای عالی مالیاتی به پیشنهاد سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی اعلام شد. براساس چارت اعلام شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری مالیاتی، برنامه‌ریزی‌های عملیاتی برای روش‌های مالیاتی و ارایه نظرهای مشورتی در سطح کارشناسان عالی به وزارت اقتصاد و رئیس کل سازمان امور مالیاتی بر حسب ضرورت‌ها و ارجاعات، بخشی از وظایف شورای عالی مالیاتی است. همچنین شورای عالی مالیاتی موظف است به فرجام خواهی مؤدیان مالیاتی رسیدگی نماید. مشارکت قانون با نهادهای مرتبط با مالیات، ارایه پیش نویس‌ اصلاحات قانون مالیاتی، ارایه پیش‌نویس بخشنامه‌های مورد نیاز سازمان امور مالیاتی، تهیه دستورالعمل‌ها و ضوابط اجرایی و آیین‌نامه‌های مربوط به قوانین مصوب مالیاتی از دیگر وظایف شورای عالی مالیاتی است. شورای عالی مالیاتی به عنوان بالاترین مرجع مالیاتی در جلسات مجلس شورای اسلامی و هیأت دولت حضور خواهد داشت.»

مبحث ششم: ارسال یک نسخه از رأی هیأت نزد دادستان انتظامی

تبصره ذیل  ماده 257ق.م.م مقرر داشته «در مواردی که رأی هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی نقض می‌شود شورای عالی مالیاتی موظف است یک نسخه از رأی هیأت را برای رسیدگی نزد دادستان انتظامی ارسال دارد تا در صورت احراز تخلف اقدام به تعقیب نماید.» حکم مقرر در این تبصره از طرفی بازدارندگی خاصی در صدور آرای ناموجه و غیرمستدل از سوی هیأت‌های حل اختلاف مالیاتی دارد و از طرف دیگر در صورت صدور چنین آرایی پس از نقض آن در شعب شورای عالی مالیاتی، شورا مکلف است یک نسخه از رأی هیأت را جهت تعقیب متخلف نزد دادستان انتظامی ارسال نماید.

گفتار سوم: شعب شورا

مبحث اول: ترکیب شعب شورا

طبق اده 254 ق.م.م، شورای عالی مالیاتی دارای هشت شعبه و هر شعبه مرکب از سه نفر عضو خواهد بود. رئیس شعبه و اعضاء شعب از طرف رئیس شورای عالی مالیاتی منصوب می‌شوند.

مبحث دوم: وظایف شعب شورا

از جمع مواد 256 و 257 ق.م.م وظایف زیر قابل تعریف است:

بند اول – رسیدگی به شکایت معترض از رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی پس از ارجاع رئیس شورا.

بند دوم – ارجاع پرونده به شعبه هم عرض جهت رسیدگی مجدد.