حسابداري شرکتهای تضامنی و سهامی

حسابداري

شرکتهای تضامنی و

سهامی

تعریف شرکتهاي تضامنی :

یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود اگر دارایی 2شرکتی است که تحت اسم مخصوص براي امور تجاري بین شرکت براي تادیه(پرداخت)تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکاء مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است .حسابداري شرکتهای تضامنی
چنانچه دارایی هاي شرکت براي پرداخت بدهی ها و تعهدات مالی شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا مسئولیت ✓ تضامنی به جهت پرداخت بدهی ها و تعهدات مالی دارند و این موضوع ربطی به میزان سهم الشرکه شرکاء ندارد .

در اسم شرکت تضامنی باید عبارت (شرکت تضامنی )و حداقل یک نفر از شرکاء ذکر شود .در صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمامی شرکاء نباشد باید بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده است عباراتی از قبیل (و شرکاء )یا (و برادران )قید شود .

شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدي تادیه و سهم الشرکه غیر نقدي نیز تقویم (ارزیابی به قیمت نقد)و تسلیم(تحویل)شده باشد .

ر شرکتهاي تضامنی منافع کسب شده طبق نسبت مقرر در شرکت نامه (نسبت سود یا زیان )بین شرکا تقسیم می شود و چنانچه نسبت سود یا زیان در شرکت نامه مشخص نشده باشد منافع کسب شده هر سال می بایست به نسبت مانده سرمایه شرکا تقسیم شود   .

شالوده تشکیل شرکت تضامنی شرکتنامه است که می بایست بر طبق قانون تجارت تنظیم شود و موارد زیر را در بر می گیرد :

. نام و نشانی شرکت 1 . اسامی شرکاء و نشانی آنها 2 . تاریخ افتتاح شرکت 3 . موضوع و مدت شرکت 4 . روابط بین شرکاء 5 . تقسیم سود یا زیان 6 . ورود و خروج شرکاء 7 . انحلال و تسویه 8

در بعضی از کشور ها شرکت تضامنی در قالب هیچ شرکتی و شخصیت حقوقی جداگانه اي قرارنگرفته و بدون تشریفات خاصی بین شرکا، تشکیل می شود اما در ایران شرکت تضامنی زمانی رسمیت یافته و تشکیل می شود که قرارداد مکتوب و به ثبت برسد .   قرارداد شرکت که همان شرکتنامه است قابلیت تغییر در مفاد وجود ندارد مگر با رضایت کلیه شرکاء ✓حسابداري شرکتهای تضامنی

داشتن قرارداد شرکت(شرکتنامه )در شرکت تضامنی ضروري است اما داشتن اساسنامه(قانون اداره شرکت ) ضروري نیست البته ممکن است این دو با هم یکی باشد  .

باشد ✓   با رضایت تمامی شرکاء مجاز می ً انتقال سهم الشرکه در شرکت تضامنی صرفا .  با توجه به ماهیت تضامنی بودن شرکت شرکاء نمی توانند بدون رضایت کلیه شرکاء از شرکت خارج و سهم ✓ الشرکه خود را به دیگري واگذار کنند .  شریکی که سهم الشرکه شریک قبلی به وي واگذار گردیده است و با عنوان شریک جدید وارد شرکت می شود ✓ همانند شرکاي قبلی مسئول قروض و بدهی هایی است که شرکت قبل از او داشته است و هر قراري برخلاف این موضوع از درجه اعتبار ساقط است .

تفاوت شرکت تضامنی و سهامی :نمونه هایی از تفاوت شرکتهاي تضامنی و سهامی در جدول ذیل آورده شده است .

شرکت تضامنی شرکت سهامی عنوان ردیف  در شرکت سهامی عمر شرکت نامحدود و با تغییر سهامداران هیچ اتفاق خاصی نمی افتد . در شرکت تضامنی عمر شرکت محدود است و با هر نوع تغییري در ساختار شرکاء موجب ارزیابی مجدد دارایی هاي شرکت می شود . استمرار وتداوم 1

در شرکت سهامی قوانین و مقررات  بیشتري از جمله قانون تجارت در اداره امور شرکت دخالت دارد .

در شرکت تضامنی آیین نامه ها و مقررات تاحدي در شکل گیري شرکت دخالت دارند که تنها مقدمات اولیه تشکیل شرکت حاصل گردد .

وجود مقررات و تشریفات

2حسابداري شرکتهای تضامنی

در شرکت سهامی میزان مسئولیت شرکا حداکثر تا میزان ارزش اسمی سهام  می باشد .

در شرکت تضامنی هر شریک در مقابل کل بدهی ها مسئول است

بدهی ها و تعهدات

3

در شرکت سهامی مدیریت شرکت در اختیار هیئت مدیره است و سهامداران بطور مستقیم در اداره امور شرکت دخالت ندارند .

در شرکت تضامنی مدیریت در اختیار صاحبان شرکت است

مدیریت شرکت

4

در شرکت سهامی امکان جذب سرمایه از طریق انتشار سهام به مردم میسر می باشد .

در شرکت تضامنی سرمایه محدود به میزان سرمایه گذاري شرکاء می باشد .

توانایی  جذب سرمایه

5

فرآیند تشکیل شرکت تضامنی :  یا چند نفر براي امور تجاري مشترك و سرمایه گذاري آنها براي کسب سود در 2تشکیل اولیه شرکت تضامنی توافق امور تجاري عنوان شده می باشد .

براي این منظور بعد از توافق اولیه شرکاء جهت ایجاد شرکت تضامنی ابتدا یک حساب جاري در یکی از بانکها بنام “شرکت تضامنی  …..در شرف تاسیس ” افتتاح و سرمایه نقدي خود را بدان حساب واریز می کنند. آن قسمت از سرمایه غیر نقدي که وارد شرکت می شود می بایست بر اساس ارزش کارشناسی (ارزش منصفانه) با توافق کلیه شرکاء ارزیابی شده در اختیار شرکت قرار می گیرد. سرمایه گذاري توسط شرکاء اگر نقد باشد وجه نقد را بدهکار و حساب سرمایه شریک را بستانکار می نماییم . سرمایه گذاري توسط شرکاء اگر غیر نقد باشد حساب دارایی واگذار شده شرکاء معادل ارزش کارشناسی و منصفانه را بدهکار و حساب سرمایه شریک را بستانکار می نماییم.حسابداري شرکتهای تضامنی

شریک به نام هاي علی و حسن و حسین می 3اطلاعات زیر درباره شرکت تضامنی آلفا و شرکاء که داراي باشد در دست است مطلوب است:  انجام ثبت اولیه حسابداري

سرمایه حسین جمع  سرمایه حسن سرمایه علی  شرح

7,800,000 2,800,000 3,500,000 1,500,000 وجه نقد

1,800,000 0 0 1,800,000 زمین  000 (بهاي تمام شده .005 .1)

6,500,000 6,500,000 0 0 ساختمان 0000 (بهاي تمام شده .000 .5)

6,200,000 0 6,200,000 0 موجودي کالا  000 (بهاي تمام شده .006 .5)

22,300,000 9,300,000 9,700,000 3,300,000 جمع

ثبت سرمایه گذاري

7,800,000 وجه نقد

1,800,000  زمین

6,500,000  ساختمان

6,200,000  موجودي کالا

3,300,000  سرمایه علی

9,700,000  سرمایه حسن

9,300,000  سرمایه حسین

اگر سرمایه گذاري غیر نقدي شرکاء به بهاي تمام شده اولیه در دفاتر شرکت ثبت شود و دارایی هاي غیر نقد شرکت به ارزش منصفانه خود است  مطلوب،  تسویه شود ً به فروش روند و شرکت بعد از فروش دارایی هاي خود فورا :

انجام تمامی ثبت هاي لازم

در این حالت ثبت هاي زیر صورت می گیرد

– ثبت سرمایه گذاري 1 7,800,000  وجه نقد

1,500,000  زمین

5,000,000  ساختمان

5,600,000  موجودي کالا

3,000,000  سرمایه علی

9,100,000  سرمایه حسن

7,800,000  سرمایه حسین

– ثبت فروش دارایی به ارزش منصفانه 2 )حاصل جمع ارزش منصفانه دارایی هاي غیر نقد است که برابر 000،500،14 (مبلغ ثبت شده در حساب وجه نقد است با :

1.800.000+6.500.000+6.2 00.000=14.500.000

14,500,000 وجه نقد

5,000,000 ساختمان

1,500,000 زمین

5,600,000 موجودي کالا

2,400,000 سود حاصل از فروش    )3 – )و (حسین 3 – )و (حسن 2 – – توزیع سود حاصل از فروش دارایی به نسبتهاي (علی 3

2+3+3=8 جمع نسبت شرکا

2,400,000

*2/8=600.000 سهم علی از سود فروش دارایی هاي غیر نقد

*3/8=900.000 سهم حسن از سود فروش دارایی هاي غیر نقد

*3/8=900.000 سهم حسین از سود فروش دارایی هاي غیر نقد   – توزیع وجه نقد باقی مانده بین شرکاء 4

حسابداري شرکتهای تضامنی

2+3+3=8 جمع نسبت شرکا

بانک

22,300,000

*2/8=5.575.000 سهم علی از مانده حساب بانک

7,800,000 14,500,000 *3/8=8.362.500 سهم حسن از مانده حساب بانک

22,300,000 *3/8=8.362.500 سهم حسین از مانده حساب بانک

5,57 5,000 سرمایه علی

8,362 ,500 سرمایه حسن 8,362 ,500 سرمایه حسین

22,300,000 بانک حساب هاي موجود در شرکت سهامی : در شرکتهاي تضامنی علاوه بر حساب سرمایه شرکاء حسابهاي دیگري نیز وجود دارد علت وجود این حسابها منع قانونی در تغییر حساب سرمایه شرکاء است که براساس قانون هر تغییري در حساب سرمایه شرکاء بایستی در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد و همچنین در روزنامه رسمی آگهی شود .  I . حساب سرمایه شرکاء  روش وجود 2 :براي ثبت حساب سرمایه شرکاء در دفاتر شرکت تضامنی

دارد :

. روش ثابت  :در این روش حساب سرمایه شرکاء معادل مبلغی که در شرکتنامه ثبت شده است در دفاتر ثبت می شود .

. روش متغیر  :در این حساب سرمایه شرکاء معادل مبلغ ثبت شده در شرکتنامه نمی باشد . رویداد هایی نظیر برداشت، بهره برداشت، سهم از زیان در بدهکار حساب سرمایه و رویداد هایی نظیر سهم بهره سرمایه، سهم سود، حق الزحمه شرکاء در بستانکار این حساب ثبت می شود .  باشد ✓   استفاده از روش ثابت مجاز می ً در ایران صرفا .  . حساب جاري شرکاء II :تمامی شرکاء می بایست داراي یک حساب جاري به نام خود در دفاتر داشته   نشان دهنده مانده حساب سرمایه ً باشد و تمامی تغییرات در حساب سرمایه در آن ثبت شود و دائما شرکاء در شرکت می باشد .رویداد هاي برداشت نقدي و غیر نقدي، بهره برداشت، سهم زیان در بدهکار این حساب ثبت می شود و رویداد هاي بهره سرمایه، حق الزحمه، سهم سود در بستانکار این حساب ثبت می شود .حساب جاري شرکاء جزو حساب هاي دائمی می باشد .

. حساب برداشت III :حسابی است که در دفاتر به نام هر یک از شرکاء افتتاح می شود و در حقیقت در مقام اخذ وام از شرکت می باشد و به همین دلیل شرکاء بایستی بهره ایی نسبت به مبلغ برداشت شده به شرکت بپردازد .  . حساب وام IV :گاهی ممکن است که شرکت احتیاج مبرم به وجه نقد داشته باشد و یکی از شرکاء وجه نقد مورد نیاز را در اختیار داشته باشد ولی تمایل به افزایش سرمایه خود نداشته باشد از این رو شریک مذبور مبلغ مورد نیاز شرکت را تحت عنوان وام در اختیار شرکت قرار می دهد و در ازاي پرداخت وام به شرکت هر ساله بهره ایی دریافت می کند .

تقسیم سود یا زیان :برطبق قانون تجارت هر گونه سود یا زیان بایستی براساس نسبت سرمایه تقسیم شود و مگر اینکه در شرکت نامه ترتیب دیگري نیز مقرر شده باشد .

در برخی موارد ممکن است که حق الزحمه ایی نیز جهت سرپرستی شرکاء در شرکت در نظر گرفته شود و بایستی توجه شود در شرکت هاي تضامنی حق الزحمه جزو هزینه هاي عملیاتی محسوب نمی شود ولی در شرکتهاي سهامی حق الزحمه پرداختی به مدیران جزو هزینه هاي عملیاتی می باشد . و همچنین جهت تشویق جهت سرمایه گذاري در شرکت تضامنی بهره ایی به سرمایه موجود شرکاء محاسبه و پرداخت شود  .حسابداري شرکتهای تضامنی

تغییرات در مالکیت شرکت تضامنی :هر گونه انجام تغییر در ساختار مالکیت شرکتهاي تضامنی تحت تاثیر مقررات موجود در شرکت نامه و رضایت کلیه شرکاء بایستی صورت گیرد در این گونه موارد شرکت تضامنی اولیه منحل و شرکت تضامنی جدیدي (شخصیت حقوقی جدید )به وجود می آید .

انحلال شرکت تضامنی و ایجاد یک شرکت تضامنی جدید نیاز به ارزیابی مجدد دارایی هاي شرکت دارد .

ارزیابی مجدد ممکن است نتایج زیر را در بر داشته باشد :

. ارزیابی مجدد دارایی هاي شرکت بر مبناي ارزشهاي متعارف که بر مبناي بهاي تمام شده در دفاتر ثبت a شده است .  . شناسایی دارایی هاي نامشهود ثبت نشده متعلق به شرکاي قدیمی b .

. تعیین سهم هر یک از شرکاء از مجموع دارایی هاي ارزیابی شده c .

. تعیین سرقفلی متعلق به شریک جدید (که چندان صحیح نیست d .)

. تعدیل نسبت تقسیم سود یا زیان e .

حسابداري شرکتهای تضامنی

ورود شریک جدید   روش زیر صورت می گیرد نیاز به موافقت کلیه شرکاي قدیمی دارد 2 :ورود شریک جدید که به :

. از طریق سرمایه گذاري مستقیم a :در این حالت دارایی هاي شرکت معادل مبلغ سرمایه گذاري شریک جدید افزایش می یابد  . از طریق خرید تمام یا قسمتی از سهم الشرکه شرکاي قدیمی b :در این حالت هیچ تغییري در دارایی هاي شرکت صورت می گیرد .

شریک جدید در مقابل تمامی تعهداتی که از قبل از ورود وي در شرکت وجود داشته است نیز مسئول است ✓ . در هنگام ورود شریک جدید باید به این نکته توجه شود که میزان پرداختی شریک جدید بیشتر از سهم او از سرمایه  شرکت است یا نه در صورتی که مبلغ آورده شریک جدید بیشتر از سهم وي از سرمایه شرکت باشد با این موضوع     روش زیر برخورد کرد 2می توان به : . اختصاص مبلغ اضافه پرداختی به عنوان پاداش به شرکاي قدیمی که به نسبت سود یا زیان بین شرکاي قدیمی تقسیم می شود . . احتساب مبلغ اضافه پرداخت شده به عنوان سرقفلی در نظر گرفت که به نسبت سود و زیان بین شرکاي قدیمی تقسیم می شود .لازم به ذکر است که سرقفلی یک دارایی نامشهود است .

2000،50 شریک به نام هاي حسین، رضا و مهدي است که سرمایه آنها به ترتیب 3شرکت تضامنی بتا و شرکاء داراي  36 و  ریال است  سود یا زیان  به نسبت سرمایه بین شرکاء تقسیم می شود000،290 و 000، 0 .حسابداري شرکتهای تضامنی

%سرمایه شرکت سهیم می 25ریال وارد شرکت و در 000،360علی به عنوان شریک جدید با سرمایه ایی بالغ بر شود .

مطلوب است  :انجام ثبتهاي لازم با فرض هاي فوق

– روش پاداش 1

سرمایه شرکت پس از ورود شریک جدید (علی)

250.000+360.000+290.000 +360.000=1.260.000

سرمایه اولیه شرکت

250.000+360.000+290.000=900.000

45,000 *250.000/900.000=12.500 پاداش حسین از ورود علی

*360.000/900.000=18.000 پاداش رضا از ورود علی *290.000/900.000=14.500 پاداش مهدي از ورود علی

سهم علی از سرمایه شرکت 1 .260 .000*25=%315 .000  360اضافه پرداختی .000315 .000=45 .000  .063 000 بانک 12.500 سرمایه حسین 18.000 سرمایه رضا 14.500 سرمایه مهدي 315.000 سرمایه علی

سرمایه شرکاء  پس از ورود علی

اض افه  پردا ختی

سرمایه  شریک جدید

پاداش

نام سرمایه شرکاي قدیمی  شریک

262,5 00

12,500 250,000 حسین

378,0 00

18,000 360,000 رضا

304,5 00

14,500 290,000 مهدي

315,0 00

(45, 000 )

360,000   علی

1,260 ,000

(45, 000 )

360,000 45,000 900,000 جمع

– روش سرقفلی 2 در این روش سرقفلی از فرمول زیر بدست می آید : ح

سی ن

مهدي رضا  علی جمع سرمایه شرکت پس از  ورود شریک جدید

25 0.0 00

+360.00 0

+290.000 +360.000 1,260,000

36 0,0 00

1,2 60, 00 0

=18 0.0 00

سر قفلی

مبلغ آورده شریک جدید

جمع سرمایه پس از ورود شریک جدید –

25 %

نسبت سهم وي از سرمایه

360 ,000

180 ,000

50,000 سرمایه حسین

72,000 سرمایه رضا

58,000 سرمایه مهدي

360,000 سرمایه علی

180,000

*250.000/900.000=50.000 سهم حسین از سرقفلی *360.000/900.000=72.000 سهم رضا از سرقفلی *290.000/900.000=58.000 سهم مهدي از سرقفلی    باشد مطلوب است 3، مهدي 4، رضا 2با فرض اینکه نسبت تقسیم سود بین شرکا به ترتیب براي حسین : محاسبه نسبت جدید تقسیم سود یا زیان

75%=3/4  1-25%=75% نسبت سهم باقی مانده که بین شرکاي قدیمی تقسیم می شود

تقسیم می شود 3براي سادگی محاسبات نسبت هاي جدید به .حسابداري شرکتهای تضامنی

3/4

*2/9 =6/36 =2/12 نسبت سهم جدید حسین *4/9 =12/36 =4/12 نسبت سهم جدید رضا  *3/9 =9/36 =3/12 نسبت سهم جدید مهدي

2/12+4/12+3/12=9/1 2

کل نسبت سهم شرکاي قدیمی

3/12=25%

1=12/12 کل نسبت موجود

12/12-9/12=3/12 نسبت باقی مانده که به شریک جدید تعلق می یابد  چنانچه مبلغ آورده شریک جدید از سهم وي از سرمایه شرکت کمتر باشد مبلغ مابه التفاوت در حکم پاداش شرکاي قدیمی به شریک جدید است که می بایست به نسبت تقسیم سود یا زیان از طرف شرکاي قدیمی تامین گردد .

00 شریک به نامهاي علی با 2شرکت تضامنی بتا داراي .1000 ریال سهم الشرکه و حسین با سهم الشرکه ایی معادل 0. 1 .2 00   است 5 و 3ریال تاسیس شده است که نسبت تقسیم سود یا زیان بین شرکا  000. .

00مهدي با سرمایه  نقدي .1000  700 ) ریال و غیر نقدي(ساختمان 1. %سرمایه شرکت 50ریال وارد شرکت شد و در 000. سهیم شد .

مطلوب است انجام ثبت هاي لازم

4.000.000*50%=2.000.000 سهم مهدي از سرمایه شرکت  1.100.000+700.000=1.800.000 کل آورده مهدي (شریک جدید)

200,000

*3/8=75.000

نسبت هاي قدیمی

2/9 نسبت حسین از سود یا زیان

4/9 نسبت رضا از سود یا زیان

3/9 نسبت مهدي از سود یا زیان

*5/8=125.000 مبلغی که توسط حسین جبران می شود  2.000.0001.800.000=200.000

کسر پرداخت مهدي که بایستی  توسط شرکاي قدیمی جبران  شود

of 60حسابداري شرکتهای تضامنی

1,100 ,000 بانک

700 ,000 ساختمان

75, 000 سرمایه علی

125 ,000 سرمایه حسین

2,000,000 سرمایه مهدي علی و حسین و مهدي شرکاي شرکت تضامنی گاما می باشند  .

100سهم الشرکه علی .000  120ریال ، حسین 000. .000  150ریال و مهدي 000. .000 ریال می باشد در شرکت 000. نامه این شرکت موارد زیر درج شده است :

%سود تضمین شده به سرمایه 10تعلق

10تخصیص حق الزحمه سالیانه براي علی .000  20ریال و مهدي000. .000  ریال000.

5 و 4 و 3توزیع سود باقی مانده بین شرکا به ترتیب به نسبتهاي

مطلوب است انجام ثبتهاي لازم با فرض هاي زیر

1 75 – سود فعالیت شرکت .000  ریال باشد000. .

2 50 – سود فعالیت شرکت .000  ریال باشد000. . 3 15 – زیان فعالیت شرکت .000  ریال باشد 000. .

فرض اول :

کل بهره سرمایه (سود تضمین شده ) سرمایه شرکا

100.000.000*10%=10.000.000 بهره سرمایه علی

حسابداري شرکتهای تضامنی

10.000.000+12.000.000+15.000 .000=37.000.000

120.000.000*10%=12.000.000 بهره سرمایه حسین 150.000.000*10%=15.000.000 بهره سرمایه مهدي

75,000,000 کل سود

(37,000,000) بهره سرمایه

(30,000,000) حق الزحمه سالیانه

8,000,000

سود باقی مانده که به نسبت هاي مقرر تقسیم می شود

10,000,000 حق الزحمه سالیانه علی

20,000,000 حق الزحمه سالیانه مهدي

30,000,000 کل حق الزحمه سالیانه شرکا

75,000,000  خلاصه حساب سود یا زیان 75,000,000  حساب تقسیم سود

8,000,000

*3/12=2.000.000 سهم علی از باقی مانده سود *4/12=2.666.667 سهم حسین از باقی مانده سود *5/12=3.333.333 سهم مهدي از باقی مانده سود  75,000,00 0

22,000,000 جاري علی

14,666,667 جاري حسین

38,333,333 جاري مهدي جدول نهایی تقسیم سود :

سهم از باقی مانده سود جمع دریافتی  حق الزحمه بهره سرمایه نام شریک

22,000,000 2,000,000 10,000,000 10,000,000 علی

14,666,667 2,666,667 0 12,000,000 حسین

38,333,333 3,333,333 20,000,000 15,000,000 مهدي

75,000,000 8,000,000 30,000,000 37,000,000 جمع

فرض دوم :حسابداري شرکتهای تضامنی

50,000,000 کل سود

(37,000,000) بهره سرمایه

(30,000,000) حق الزحمه سالیانه

-17,000,000 کمبود سود

(17,000,000) *3/12=4.250.000 سهم علی از کمبود  سود

*4/12=5.666.667 سهم حسین از کمبود سود *5/12=7.833.333 سهم مهدي از کمبود سود

50,000,000  حساب تقسیم سود

15,750,000 جاري علی

6,333,333 جاري حسین

27,916,667 جاري مهدي جدول نهایی تقسیم سود :

سهم از کمبود سود جمع دریافتی  حق الزحمه بهره سرمایه نام شریک

15,750,000 (4,250,000) 10,000,000 10,000,000 علی

6,333,333 (5,666,667) 0 12,000,000 حسین

27,916,667 (7,083,333) 20,000,000 15,000,000 مهدي

50,000,000 (17,000,000) 30,000,000 37,000,000 جمع   17 مبلغ ✓ .000 ریال تفاوت بین سود بدست آمده و حاصل جمع بهره سرمایه و حق الزحمه به معناي 000. زیان نیست سود بدست آمده ابتدا تحت عناوین سود تضمین شده و حق الزحمه بین شرکاء تقسیم می شود و در آخر اگر سودي باقی مانده بود به نسبت هاي مقرر بین شرکاء تقسیم می شود .حسابداري شرکتهای تضامنی

فرض سوم :

37.000.000+30.000.000+15.000.000=82.000.000

82,000,000 کل کسري

500,000 جاري علی

15,333,333 جاري حسین

15,000,000 حساب تقسیم سود

833,333 جاري مهدي

جدول نهایی تقسیم زیان :

سهم از زیان جمع دریافتی  حق الزحمه بهره سرمایه نام شریک

(500,000) (20,500,000) 10,000,000 10,000,000 علی

(15,333,333) (27,333,333) 0 12,000,000 حسین

833,333 (34,166,667) 20,000,000 15,000,000 مهدي

(15,000,000) (82,000,000) 30,000,000 37,000,000 جمع  خروج شریک  :هر یک از شرکاء می توانند با دریافت وجه یا سایر دارایی ها سهم الشرکه خود را به سایر شرکاء واگذار و یا به افراد خارج از شرکت با توافق تمامی شرکاء بفروشند .

لازم به ذکر است که شریک خارج شده از شرکت در مقابل تعهدات و بدهی هایی که بعد از خروج وي به وجود می آید مسئولیتی ندارد اما در مقابل تعهدات و بدهی هاي قبلی (زمان حضور )مسئول می باشد .حسابداري شرکتهای تضامنی

حالتهاي خروج شریک :

– سهم الشرکه شریک خارج شونده با موافقت شرکاء از طریق منابع شرکت پرداخت گردد که در این صورت 1 هرگونه اختلاف بین مانده سهم الشرکه و مبلغ پرداخت شده به نسبت سود و زیان بین شرکا تقسیم می شود .   – چنانچه سهم الشرکه فرد خارج شده با رضایت کلیه شرکاء به افراد خارج از شرکت واگذار شود 2 .که در این صورت هر گونه وجه یا دارایی که بین طرفین مبادله شود تاثیري در منابع شرکت ندارد .

حسن ، حسین ، سجاد و رضا شرکاي یک شرکت تضامنی می باشند که به نسبت مساوي در سود و زیان شریک می باشند .  20سرمایه حسن .000  24ریال سرمایه حسین 000. .000  24ریال سرمایه سجاد 000. .000 ریال سرمایه رضا 000. 22 .000   ریال است 000. 01 .در تاریخ /07  30 حسین با دریافت 1393/ .000  ریال از شرکت خارج می شود000. .

مطلوب است  :انجام محاسبات و ثبتهاي لازم

6.000.000/3 =2.000.000

سه م هر شر یک

30.000.00024.000.000=6.000.000

اضافه پرداختی به حسین که توسط سایر شرکا تامین می شود

حسابداري شرکتهای تضامنی

2,000 ,000 سرمایه حسن

2,000 ,000 سرمایه سجاد

2,000 ,000 سرمایه رضا

24,00 0,000 سرمایه حسین

30,000,000 بانک  در سود و 6 – 2 – 3حسن و حسین و علی شرکاي یک شرکت تضامنی می باشند که به ترتیب به نسبت هاي ریال 000،000،75ریال و 000،000،30ریال و 000،000،45زیان سهم دارندکه مانده حساب شرکاء به ترتیب می باشد . علی با فرض هاي زیر از شرکت خارج می شود . ریال به حسین می فروشد و مابقی به حسن واگذار 000،000،40 %از سهم خود را به مبلغ 45 – علی 1 نمود . ریال با اخذ رضایت از کلیه شرکاء به رضا 000،000،85 – علی تمام سهم الشرکه خود را به مبلغ 2 واگذار می نماید . مطلوب است : ارائه محاسبات و انجام ثبتهاي لازم – 1

75.000.000*45%=33.750.000

میزان سهم الشرکه واگذار شده

40.000.00033.750.000=6.250.000 میزان اضافه پرداختی

75.000.000  سرمایه علی

33.750.000 سرمایه حسین

41.250.000 سرمایه حسن

میزان اضافه پرداختی یک مبادله شخصی محسوب می شود و ملاك ثبتهاي حسابداري میزان سهم الشرکه ✓ واگذار شده می باشد نه مبلغ مبادله شده – 2

75.00 0.000 سرمایه علی

75.000.000 سرمایه رضا

مثال    %کاهش پیدا کرده است 10 :نسبت تقسیم سود و زیان داریوش بعد از ورود سیاوش .اگر نسبت اولیه تقسیم سود   %باشد 30داریوش .سهم سود سیاوش(شریک جدید)

درصد باقی مانده شرکاي قبلی *نسبت سود یا زیان قبل از ورود شریک جدید نسبت سود یا زیان بعد از ورود شریک جدید =

مثال  ریال بوده است 000،000،20 :سرمایه شرکت تضامنی علی و شرکاء مبلغ .شروین به عنوان شریک جدید چه  4مبلغی در شرکت سرمایه گذاري نماید تا سهم الشرکه او برابر ریال نیز به عنوان 000،500،2 سرمایه شرکت باشد و 1/ سرقفلی شناسایی و ثبت گردد .

2,50 0,00 0

=

x

حسابداري شرکتهای تضامنی

(x+20. 000.0 00)

1 / 4

2.500.000=4x-x20.000.000

22.500.000=3x x=7.500.000

انحلال و تسویه :

شرکت تضامنی به دلایل زیر منحل می ً انحلال شرکت تضامنی به معناي پایان فعالیت واحد تجاري می باشد و معمولا شود :

. انقضاي مدت شرکت   . رسیدن به هدف مشخص شده در اساسنامه   . ورشکستگی   . توافق کلیه شرکاء

مراحل تسویه :

. فروش تمام دارایی ها   . وصول مطالبات   . پرداخت بدهی هاي شرکت به استثناي مطالبات شرکا   . پرداخت بدهی هاي شرکا   . تقسیم سود یا زیان حاصل از فروش دارایی   . تعیین مانده نهایی و پرداخت سهم هر یک از شرکا

در مواردي که نقدینگی واحد تجاري براي پرداخت بدهی ها و تعهدات کافی نباشد میزان کسري از اموال ✓ شخصی شرکا تامین می شود .  در مواردي که زیان فروش دارایی ها به قدري زیاد باشد که بعد از تخصیص به حساب شرکاء ، حساب ✓ شریک مذبور بدهکار شود شریک مذبور می بایست میزان کسري حساب خویش (مانده بدهکار )را در شرکت سرمایه گذاري نماید و اگر شریک قادر به پرداخت بدهی نباشد میزان کسري سهم وي از حساب سایر شرکاء تامین می شود .

تصمیم به 1393مثال  علی و حسن و حسین شرکاي شرکت تضامنی علی و شرکاء می باشند که در ابتداي مرداد ماه انحلال شرکت گرفتند   بین شرکاء تقسیم می شود 5 -4 -3 .سود یا زیان به نسبت . مانده حسابهاي شرکت به قرار ترازنامه زیر می باشد : تراز نامه

5,000,000,000 حسابهاي پرداختنی 1,000,000,000 وجه نقد

1,500,000,000 حسابهاي دریافتنی

2,500,000,000 سرمایه علی 7,500,000,000 موجودي کالا

3,000,000,000 سرمایه حسن 2,500,000,000 ساختمان

2,000,000,000 سرمایه حسین

حسابداري شرکتهای تضامنی

12,500,000,000 جمع بدهی و سرمایه

12,500,000,000 جمع دارایی ها

وصول مطالبات به  ریال000،000،350،1قیمت

سایر اطلاعات به شرح زیر است :

فروش موجودي کالا به بهاي تمام شده

فروش ساختمان به قیمت  ریال000،000،800،2

هزینه هاي تسویه بالغ  ریال6000،000،0بر

2.800.000.0002.500.000.000=300.000.000

300,000,000

*3/12=75.000.000

*4/12=100.000.000

*5/12=125.000.000

پرداخت بدهی ها به میزان  ریال000،000،700

– فروش موجودي کالا

7,500,000,000 وجه نقد

7,500,000,000 موجودي کالا  – فروش ساختمان 2,800,000,000 وجه نقد

75,000,000 سرمایه علی

100,000,000 سرمایه حسن

125,000,000 سرمایه حسین

2,500,000,000 ساختمان  – وصول مطالبات

1.500.000.0001.350.000.000=150.000.000

150,000,000

*3/12=37.500.000

*4/12=50.000.000

*5/12=62.500.000

1,350,000,000 وجه نقد 37,500,000 سرمایه علی

50,000,000 سرمایه حسن 62,500,000 سرمایه حسین 1,500,000,000 حسابهاي دریافتنی    – پرداخت بدهی 4

5.000.000.0004.700.000.000=300.000.000

300,000,000

*3/12=75.000.000

*4/12=100.000.000

*5/12=125.000.000

5,000,000,00 0 حسابهاي پرداختنی

75,000,000 سرمایه علی

100,000,000 سرمایه حسن

125,000,000 سرمایه حسین

4,700,000,000 وجه نقد    – پرداخت هزینه هاي تسویه 5

60,000 ,000

*3/12=15.0 00.000

*4/12=20.0 00.000

*5/12=25.0 00.000

15,000,0 00 سرمایه علی

20,000,0 00 سرمایه حسن

25,000, 000 سرمایه حسین

60,000,000 وجه نقد

– تقسیم وجوه باقی مانده بین شرکاء 6

حسابداري شرکتهای تضامنی

سرمایه علی سرمایه حسن  3,000,000,000 50,000,000 2,500,000,000

100,000,000 20,000,000 75,000,000

100,000,000  75,000,000

3,200,000,000 70,000,000 2,650,000,000

3,130,000,000  2,597,500,000

وجه نقد

4,700,000,000 1,000,000,000

60,000,000 7,500,000,000

2,800,000,000

1,350,000,000

4,760,000,000 12,650,000,000

7,890,000,000

2,597, 500,000

3,130, 000,000

2,162, 500,000

7,890,000,000 وجه نقد

سرمایه حسین

2,000,000,000 62,500,000

125,000,000 25,000,000

125,000,000

2,250,000,000 87,500,000

2,162,500,000

تقسیم وجوه در تسویه تدریجی :

در مواردي که فرآیند تسویه بصورت تدریجی و بلند مدت انجام می شود شرکاء ممکن است مبالغی که حاصل فروشدارایی هاي شرکت بدست آمده را از مدیران تسویه درخواست نمایند لذا مدیران تسویه می توانند این مبالغ را با در نظر گرفتن حقوق بستانکاران و سایر تعهدات و هزینه هاي تسویه بین شرکاء توزیع نمایند .حسابداري شرکتهای تضامنی

مراحل تقسیم وجوه در روش تسویه تدریجی :حسابداري شرکتهای تضامنی

– فرض کنیم کلیه دارایی هاي غیر نقد شرکت بدون ارزش می باشند که این زیان احتمالی به نسبت سهم سود یا 1 زیان بین شرکاء تقسیم می شود(بدترین حالت ممکن در نظر گرفته شود)  ) – نگهداري مبالغ کافی وجوه نقد (معادل بدهی هاي شرکت به استثناي بدهی مربوط به شرکاء 2  – نگهداري یک مبلغ کافی وجه نقد معادل پیش بینی هزینه هاي تسویه و مخارج احتمالی 3

حسابداري شرکتهای تضامنی

– هرگاه یک حساب شریک بعد از انجام مراحل قبلی بدهکار شود مانده بدهکار فرضی شریک بایستی به نسبت 4 سود یا زیان بین سایر شرکاء منظور شود .  که بدست آمده می توان بین شرکایی که 3 و 2 – هر نوع وجوه اضافی مازاد بر مبالغ ذخیره شده براي مراحل 5 مانده حساب سرمایه آنها بستانکار است را تقسیم نمود .  باید توجه داشت که مبالغ پرداخت شده به هیچ عنوان نبایست از مانده بستانکار حساب سرمایه شرکاء بیشتر ✓ باشد .

%10ریال در جریان عملیات تسویه با 000،000،12 ریال و استهلاك انباشته 000،000،52اتومبیلی با ارزش دفتري تخفیف نسبت به بهاي تمام شده فروخته شد .

مطلوب است  :ثبت فروش   استهلاك انباشته – بهاي تمام شده  =ارزش دفتري 57,600,000  بانک

=000.000.25x-12.000.000 12,000,000  استهلاك انباشته

x=64.000.000 64,000,000  اتومبیل

64.000.000-(1-10%)=57.600.000 5,600,000  سود یا زیان تسویه شرکتهاي سهامی  :

شرکتهایی هستند که سرمایه آنها به قطعات مساوي بنام سهام تقسیم شده است و مسئولیت هر یک از مالکین (سهامداران ) در قبال تعهدات شرکت حداکثر به میزان مبلغ اسمی سهام می باشد ( .یعنی مسئولیت مالکان در شرکتهاي سهامی محدود است )حسابداري شرکتهای تضامنی

مواردي از قانون تجارت در خصوص شرکتهاي سهامی :

– انواع شرکتهاي سهامی 1 : . شرکت سهامی خاص شرکتی است که کل سرمایه آن از طریق مالکین و موسسین شرکت تامین می I شود  . . شرکت سهامی عام شرکتی است که همواره بخشی از سرمایه شرکت از طریق موسسین و مابقی از II طریق اعلان پذیره نویسی از عموم مردم تامین می گردد .  5 – حداقل میزان سرمایه براي تاسیس شرکت سهامی عام 2 .000 ریال و براي شرکت سهامی 000. 1خاص .000  ریال می باشد000. .

حسابداري شرکتهای تضامنی

نفر می باشد 3 نفر و در شرکتهاي سهامی خاص 5 – حداقل اعضاي هیئت مدیره در شرکتهاي سهامی عام 3 .  %کل سرمایه شرکت می بایست از طریق موسسین تامین شده و مابقی از 20 – در شرکت سهامی عام حداقل 4 طریق عموم مردم تامین گردد  %آن می بایست در حسابی تحتعنوان 35 .از کل مبلغی که توسط موسسین تامین می گردد شرکت در شرف تاسیس در بانک سپرده گذاري شود .  10 – حداکثر مبلغ اسمی یک سهم در شرکت سهامی عام می تواند 5 ریال باشد و در شرکتهاي سهامی خاص 000. محدودیتی از این بابت وجود ندارد .  – در حال حاضر کلیه شرکتهایی که در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده اند می بایست بصورت سهامی عام 6  بورسی نمی باشد َ باشند و به عبارت ساده تر هر شرکت بورسی سهامی عام نیز است ولی هر شرکت سهامی عام الزاما .

مزایاي شرکتهاي سهامی

. عدم تاثیر مهم فوت یا ورود I . جدایی مالیکت از مدیریت II . قدرت بالاي جذب سرمایه و سهامداران جدید III . شخصیت حقوقی مستقل IV VI . تداوم فعالیت V . سهولت نقل و انتقال سهامارزش سهم :

ارزش اسمی  :

منظور از ارزش اسمی مبلغی است که روي برگه سهم درج شده است و سرمایه شرکت برمبناي این ارزش در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسیده است و همواره ثابت است .کلیه ثبتهاي حسابداري که در رابطه با سهام در دفاتر و حسابها انجام می شود بر مبناي ارزش اسمی سهم می باشد زیرا این مبلغ ثابت بوده و با گذشت زمان تغییري نمی یابد

همواره سهام عادي و ممتاز در یک شرکت برمبناي ارزش اسمی بستانکار می شود ✓ .

ارزش بازار  : ارزشی است که یک سهم در بازار آزاد بر اساس عرضه و تقاضا پیدا می کند و معامله می شود . ارزش دفتري : ارزشی است که از تقسیم خالص دارایی ها (حقوق صاحبان سهام )بر تعداد کل سهام شرکت که براساس فرمول زیر بدست می آید : سود انباشته  +صرف سهام  +سایراندوخته ها  +اندوخته قانونی  +سرمایه تعهد شده و پرداخت شده میانگین تعداد کل سهام منتشره شرکت هزینه هاي تاسیس : براي تأسیس یک واحد تجاري فعالیتهاي خاصی انجام میشود .این فعالیتها مستلزم صرف مخارجی است که درابتدا توسط مؤسسین پرداخت میشود .این مخارج شامل مخارج حقوقی براي تهیه اساسنامه و شرکت نامه، حقمشاوره، حقالزحمه حسابداري، مالیات، مخارج ثبت و سایر مخارج مربوط به تأسیس است .پرداخت این مخارج باهدف کسب منافع آتی در طول عمر واحد تجاري صورت میگیرد، لیکن به خودي خود منافع اقتصادي آتیندارد .در واقع این مخارج منجر به جریان ورودي وجوه نقد یا کاهش جریان خروجی وجوه نقد نمیشود وبنابراین در تعریف داراییها قرار نمیگیرد .اگرچه در عمل شرکتها این مخارج را مطابق با قوانین مالیاتی یادورههاي اختیاري به حساب هزینه منظور میکنند، لیکن براساس الزامات استاندارد، در زمان تحمل به عنوانهزینه دوره منظور میشود .

.1حسابداري شرکتهای تضامنی

.2حسابداري شرکتهای تضامنی

.3

طبق استانداردهاي حسابداري هزینه تاسیس بایستی به عنوان هزینه دوره تلقی شده و در دوره ✓ سال 10 وقوع (اولین دوره فعالیت شرکت  )به حساب سود و زیان منظور شود و یا حداکثر طی مستهلک شود .   مجمع وجود دارد 3طبق قانون تجارت در خصوص شرکتهاي سهامی :  – مجمع عمومی موسس 1 :

یکبار در طول عمر شرکت برگزار می شود پس از آنکه موسسین اولیه شرکت سرمایه َ این مجمع کلا اولیه خود را جهت تامین سرمایه شرکت پرداخت نموده ند می بایست مابقی سرمایه را از طریق مردم پذیره نویسی نمایند که در نهایت پس از دریافت بخشی از مبلغ پذیره نویسی و تعهد مابقی مبلغ توسط پذیره نویسان ، موسسین می بایست از کلیه پذیره نویسان جهت شرکت در مجمع عمومی موسس دعوت به عمل آورند  .

در این مجمع اساسنامه شرکت به راي گیري گذاشته شده و تصویب می شود و اعضاي هیئت مدیره شرکت در شرف تاسیس تعیین می گردد و بازرس قانونی و حسابرس شرکت براي دوره یکساله تعیین خواهد شد  .پس از برگزاري این مجمع اعضاي هیئت مدیره منتخب سهامداران مکلف هستند با قبول سمت کتبی و مراحل ثبت شرکت را انجام دهند و شرکت را به ثبت رسانند .  – مجمع عمومی فوق العاده 2 :   وظیفه زیر و تصمیم گیري در خصوص آنها تشکیل خواهد شد 4این مجمع از بابت : i  ii . تصمیم گیري در خصوص افزایش سرمایه . iii تصمیم گیري در خصوص کاهش سرمایه .حسابداري شرکتهای تضامنی

حسابداري شرکتهای تضامنی

تصمیم گیري در خصوص تغییر در مفاد  ivاساسنامه . تصمیم گیري در خصوص انحلال شرکت  مجمع عمومی فوق العاده با حضور بیش از نصف سهام داراي حق راي رسمیت خواهد یافت و کلیه ✓ 3تصمیمات در این مجمع به اکثریت   آرا حاضر در مجمع تصویب خواهد شد 2/ .  در قانون تجارت منظور از تعداد آراي صاحبان سهام این است که هر شخص به تعداد سهامی که دارد ✓ داراي حق راي می باشد و به عبارت دیگر هر برگه سهم داراي یک راي می باشد نه هر نفر یک راي دارد .

حسابداري شرکتهای تضامنی

– مجمع عمومی عادي سالیانه 3 :  ماه از 4طبق قانون تجارت هیئت مدیره مکلف در پایان سال مالی شرکت و حداکثر ظرف مدت پایان سال مالی صاحبان سهام شرکت را جهت شرکت در مجمع عمومی عادي دعوت نماید  .در این مجمع که باحضور حداقل نصف صاحبان سهام رسمیت می یابد ابتدا گزارش بازرس قانونی و حسابرس شرکت در خصوص صورتهاي مالی سال گذشته شرکت و عملکرد هیئت مدیره قرات می شود سپس پس از راي گیري از صاحبان سهام در خصوص صورتهاي مالی و توضیحات اعضاي هیئت مدیره در خصوص ابهامات و سئوالات سهامداران می بایست از طریق راي گیري بازرس قانونی و حسابرس شرکت براي سال مالی بعد انتخاب شود و همچنین روزنامه کثیر الانتشاري که می بایست آگهی ها و اطلاعات شرکت در آن درج شود انتخاب می شود .

حسابداري شرکتهای تضامنی

در صورت موافقت سهامداران مبلغی به عنوان پاداش اعضاي هیئت مدیره به مدیران شرکت تعلق خواهد گرفت و در نهایت میزان سودي که به ازاي هر سهم به سهامداران تعلق می گیرد توسط اعضاي مجمع مورد راي گیري و تصویب قرار می گیرد

حسابداري شرکتهای تضامنی

%سود خالص بین سهامداران اجباري است 10 تقسیم حداقل 90 مطابق ماده ✓ .  %سود 5 مبلغ پاداش هیئت مدیره در صورت سودآوري و تصویب مجمع عمومی درشرکت سهامی عام حداکثر ✓  %سود پرداختی به سهام داران می باشد 10پرداختی به سهام داران و در شرکت سهامی خاص حداکثر .  البته در خصوص مجمع سالیانه این نکته قابل ذکر است که چنانچه مواردي جهت تصمیم گیري که در صلاحیت ✓ مجمع عمومی عادي است و می بایست در طی سال تصمیم گیري شود می بایست مجمع عمومی عادي تشکیل   مجمع عمومی عادي به شکل فوق العاده می َ شود و چون مازاد بر یکبار است از این رو به این مجمع اصطلاحا گویند . کاهش سرمایه :

حسابداري شرکتهای تضامنی

) کاهش اجباري سرمایه 1 در کاهش اجباري سرمایه به علت زیانهاي وارده هم می توان ارزش اسمی سهام را کاهش داد هم تعداد ✓  )بر اثر زیانهاي وارده a سهام صادره را کاهش داد %سرمایه اسمی شرکت گردد میبایست هیات 50هرگاه زیانهاي وارده به شرکت حداقل به میزان مدیرهمجمع عمومی فوق العاده را تشکیل تا نسبت به انحلال و یا کاهش سرمایه تصمیم گیري نمایند .

حسابداري شرکتهای تضامنی

چنانچه رایمجمع عمومی عدم انحلال شرکت باشد می بایست در همان جلسه تصویب نماید و سرمایه شرکت را تا مبلغسرمایه موجود کاهش یابد .  )عدم مطالبه به موقع مبلغ باقی مانده تعهد b سهامداران :  سال تجاوز نماید، بنابراین چنانچه در 5 قانون تجارت وصول تعهد صاحبان سهام نباید از 8بر اساس ماده زمانمقرر مطالبات مربوط به تعهد صاحبان سهام دریافت نگردید هیات مدیره موظف است با تشکیل مجمع عمومی فوقالعاده صاحبان سهام را نسبت به تقلیل سرمایه دعوت نماید، این کاهش از طریق کاهش تعداد سهام و یا کاهش مبلغاسمی سهام صورت میگیرد .

) کاهش اختیاري سرمایه 2 شرکتهاي سهامی می تواند با اختیار نسبت به کاهش سرمایه تصمیم گرفته مشروط به اینکه به حقوق صاحبان سهام   قانون تجارت در مورد سرمایه شرکت رعایت شود 5لطمهاي وارد نگردد، ضمن اینکه حداقل مقرر در ماده . کاهش اختیاري

انجام می ً کاهش سرمایه به یک از روش هاي زیر و یا توعما aپذیرد b .کاهش بهاي اسمی سهام به نسبت مساوي . پرداخت مبلغ کاهش یافته هر سهم به صاحبان سهام

حسابداري شرکتهای تضامنی

جهت کاهش سرمایه به روش هاي فوق تحت شرایط و مقررات خاص ضمن اینکه شرکت موظف است حداقل ظرف مدت یک ماه در روزنامه کثیرالانتشار که آگهی هاي شرکت در آن منتشر میگردد آگهی کرده و جهت   ماه از تاریخ انتشار آگهی گذشته باشد 2انجام کاهش سرمایه . ارکان حقوق صاحبان سهام  : در شرکتهاي سهامی معادله حسابداري بصورت زیر می باشد .

حقوق صاحبان سهام شامل قسمت هاي زیر است :

i ) سرمایه پرداخت شده 1 . سهام عادي . صرف سهام ii iiiعادي . سهام ممتاز  iv  v . صرف سهام ممتاز . سرمایه اهدایی  ) سود انباشته 2 i ) سایر انباشت هاي سود 3 . اندوخته قانونی  . اندوخته ii احتیاطیسهام عادي : سهام عادي در حقیقت سهامی است که بدون هیچ گونه اولویتی در اختیار مالکان شرکت قرار دارد  .دارندگان سهام عادي صاحبان اصلی و نهایی شرکت محسوب می شوند از این رو وضعیت سهامداران عادي در مقایسه بااعتبار دهندگان و طلبکاران شرکت و همچنین سهامداران ممتاز شرکت با مخاطرات بیشتري مواجه است بدین معنی که در صورت ورشکستگی ابتدا می بایست مطالبات طلبکاران و اعتبار دهندگان تسویه گردد سپس در صورتی که منابعی در شرکت باقی مانده باشد سهم سهامداران ممتاز پرداخت خواهد شد و در آخرین مرحله تکلیف سهامداران عادي مشخص می شود  به عبارت دیگر سهامدار عادي ، سهامداري است که تمایل دارد در شرکت ما سرمایه گذاري نماید در حالی که سهامدار ممتاز ، سهامداري است که شرکت تمایل دارد وي سهامدارش باشد

حسابداري شرکتهای تضامنی

بنابراین در هنگام تسویه و همچنین پرداخت سود  این سهامدار ممتاز است که نسبت به سهامدار عادي اولویت دارد .

حسابداري شرکتهای تضامنی

شرکت سهامی از جمله شرکتهایی محسوب می شود که میزان تعهد صاحبان سهام حداکثر به میزان مبلغ اسمی ✓ سرمایه گذاري آنها می باشد بنابراین این شرکتها در قبال تعهدات شرکت براي مالکان خود مسئولیت محدودي ایجاد می کند . آشنایی با چند اصطلاح :    . سرمایه مجاز (اسمی I : ) سرمایه مجاز عبارت است از تعداد سهام ضرب در ارزش اسمی هر سهم که در اساسنامه مشخص شده است .   یک شرکت سهامی اجازه دارد حداکثر تاسقف این تعداد سهام را منتشر نماید به عبارت دیگر مجموع َقانونا َ سهام ممتاز و سهام عادي که در اساسنامه شرکت مندرج می باشد و شرکت قانونا می تواند این تعداد را منتشر نماید سرمایه مجاز نامیده می شود .  . سهام صادر شده II :    صادر شده است َ عبارت است از تعداد سهامی که تا تاریخ معینی قانونا .در ایران کل سهامی که شرکت مجاز به انتشار آن می باشد می بایست انتشار یافته و صادر شود در حالی که در برخی از کشور ها تنها بخشی از سرمایه اسمی می تواند صادر گردد .  . سهام صادر نشده III : عبارت است از تعداد سهامی که تاکنون انتشار نیافته است به عبارت دیگر سهام صادر نشده معرف تفاوت بین سهام مجاز و سهام صادر شده می باشد  (  IV ) .در ایران وجود ندارد .سهام منتشره و در دست سهامداران :  صادر و در اختیار سهام داران گذاشته شده است  (سهام رایج و ُ سهام منتشره عبارت است از تعداد سهامی که قبلا در دست مردم .)

V . سهام خزانه :    خریداري شده است و هنوز در اختیار شرکت است َ توسط شرکت مجددا َ صادر و بعدا َ سهامی است که قبلا . به عبارت دیگر سهام خزانه تفاوت بین سهام صادر شده و سهام منتشره است . نکته همانطور که گفته شد طبق قانون تجارت ایران سهام مجاز با سهام صادر شده برابر است (در ایران سهام صادر نشده نداریم  )همچنین بازخرید سهام منتشره یک شرکت توسط خود شرکت ممنوع است(در ایران سهام خزانه نداریم  )بنابراین رابطه زیر برقرار است :

ویژگی هاي سهام  :سهام داراي انواع مختلفی نظیر سهام عادي و سهام ممتاز است .

حسابداري شرکتهای تضامنی

ارزش اسمی هر سهم باید از قبل تعیین شده باشد اما در برخی کشور ها سهام بدون ارزش اسمی نیز صادر می شود که البته در ایران صدور سهام بدون ارزش اسمی ممنوع است و مبناي ثبت سرمایه شرکت در اداره ثبت شرکتها و

حسابداري شرکتهای تضامنی

در حال نوسان َ همچنین مبناي ثبت کلیه ثبتهاي حسابداري می باشد زیرا ارزش اسمی همانند ارزش بازار دائما نبودهو ثابت است .  . سهام با ارزش اسمی a : همانطور که گفته شد ارزش اسمی یک برگه سهم مبلغ معینی است که طبق اساسنامه شرکت بر روي ورقه سهم چاپمی شود  در هنگام انتشار سهم توسط شرکت ، شرکت می تواند سهام منتشره خود را به مبلغی بیشتر یا کمتر یا معادل ارزش اسمی خود را به فروش برساند

حسابداري شرکتهای تضامنی

طبق قانون تجارت ایران فروش سهام به مبلغی کمتر از ارزش اسمی ممنوع بوده بنابراین در ایران کسر سهام نداریم در مواردي که سهام در بدو امر بیشتر از ارزش اسمی فروخته    صرف سهام نامیده می شود َ مازاد مبلغ فروش نسبت به ارزش اسمی اصطلاحا ، می شود .  . سهام بی نام b : سهام بی نام بصورت سند در وجه حامل تنظیم و دارنده مالک آن سهم شناخته می شود و نقل و انتقال اینگونه سهام به راحتی صورت می گیرد .  . سهام با نام c : نوعی دیگر از سهام است که نام دارنده سهم (خریدار )روي ورقه سهم درج می شود و نقل و انتقال سهم باید در دفاتر شرکت ثبت شود  .  . گواهی نامه سهام d : برگه ایی است که شرکت به وسیله آن تعداد و نوع سهام و مبلغ پرداخت شده هر یک از صاحبان سهام را پیش از صدور اوراق سهام تصدیق می کند و این گواهی نامه در حکم سهام است .  . سهام ممتاز e : در مقایسه با سهام عادي داراي امتیازات یا تفاوت هایی است  .مزایا و تفاوت هاي مربوط به سهام ممتاز ممکن است در ارتباط با یک یا چند مورد از موارد زیر باشد .  . حق راي i . سود سهام ii iii .قابل انباشت یا غیر قابل انباشت بودن سود  iv .عدم مشارکت با سهامداران عادي در سود باقی مانده پس از تامین سود سهام v .مشارکت جزیی با سهامداران عادي در سود باقی مانده پس از تامین سود سهام vi .مشارکت کامل با سهامداران عادي در سود باقی مانده پس از تامین سود v سهام ii  viii .تقدم در دریافت خالص دارایی ها به هنگام تسویه شرکت .قابلیت  ix) تبدیل داشتن به سایر اوراق بهادار(نظیر سهام عادي .قابلیت بازخرید داشتن

ارزش اسمی سهام ممتاز بر روي برگه سهام مشخص می باشد  .  هر ورقه سهام ممتاز داراي یک نرخ سود َمعمولا است که این نرخ سود در هنگام تقسیم سود میزان سودي را که به سهامدار ممتاز تعلق می گیرد نشان می دهد  000فرض کنید شرکتی داراي  000 سهم ممتاز 5. ریالی می باشد1. %بوده است  بنا براین 15 .نرخ سهام ممتاز کل سود سهامداران ممتاز عبارت است از  : نرخ سهام ممتاز  ارزش اسمی سهام ممتاز =میزان سود متعلقه

5000*1000=5000000*15%=750000 نرخی که بر روي سهام ممتاز درج می شود به مفهوم بهره سهام ممتاز نمی باشد بلکه به این معنی است که وقتی شرکت سود سهام اعلام می کند صاحبان سهام ممتاز می بایست قبل از سهامداران عادي سود سهام خود را دریافت  000کنند که در مثال بالا در مجموع  به سهامداران ممتاز سود تعلق می گیرد750. . سهام ممتاز با سود انباشته (سهام جمع شوندگی  ) :

حسابداري شرکتهای تضامنی

سهامدار ممتاز همانند سهامدار عادي مالک شرکت می باشد بنابراین چنانچه در سالی مجمع صاحبان سهام تصمیم بگیرد در آن سال سود سهامی توزیع نکند هیچ یک از سهامداران عادي و ممتاز در خصوص عدم تقسیم سودنمی توانند اعتراضی داشته باشند  .در سال مالی بعد ممکن است مجمع سهامداران تقسیم به توزیع سود بگیرد حال چنانچه ورقه سهام قابلیت جمع شوندگی داشته باشد سود سهامی که در سال یا سالهاي گذشته به سهامداران پرداخت نشده است به عنوان یک سود سهام معوق تلقی شده و می بایست همزمان با توزیع سود امسال ، سود هاي توزیع نشده قبلی نیز به سهامداران ممتاز پرداخت گردد .حسابداري شرکتهای تضامنی

حسابداري شرکتهای تضامنی

ولی چنانچه سهام ممتاز قالبیت جمع شوندگی نداشته باشد سود سهام سالهاي گذشته که پرداخت نشده است ارتباطی   به سهامداران ممتاز سود سهام همان سال تعلق می گیرد َ به مجمع امسال نداشته و صرفا .  10شرکت سهامی آلفا  000سهم ممتاز 000. 300 ) %به قیمت هر سهم 5 ریالی خود را (بانرخ 1. ریال به فروش 1. 000رساند همچنین در سال جاري ریال منتشر می 650ریالی این شرکت به قیمت هرسهم 500سهم عادي 40. شودمطلوب است انجام ثبت لازم از بابت انتشار سهام  :

حسابداري شرکتهای تضامنی

000فرض کنید در پایان اولین سال فعالیت شرکت مبلغ .400 سود براي شرکت حاصل شده است (مانده خلاصه 2. حساب سود زیان )

نکته  :در شرکتهاي سهامی در پایان سال و در هنگام بستن حسابها پس از بسته شدن حسابهاي درآمد و هزینه وانتقال مانده این حسابها به خلاصه سود زیان ، می بایست خلاصه سود زیان به حسابی بنام سود انباشته بسته می شود

2,400,000 خلاصه حساب سود زیان 2,400,000 سود انباشته   000فرض کنید مجمع صاحبان سهام توزیع مبلغ .850  ریال سود رابین سهامداران تصویب می کند 1. .

مطلوب است  :

تعیین سهم سود سهامداران 10.000.000*5%=500.000 سهم سود سهامدار ممتاز

1.850.000500.000=1.350.000

سهم سود سهامدار عادي

سال گذشته به سهامدار ممتاز سودي پرداخت نشده بود حال اگر سهام ممتاز قابلیت جمع 2فرض کنید در طی  1شوندگی نداشته باشد باز هم از کل سود .850  500 ریالی فقط سود امسال (یعنی 000. ریال)به سهامداران 000. ممتاز تعلق می گیرد و مابقی سود نیز به سهامداران عادي پرداخت می شود .در ضمن سود سهامداران ممتاز در   سال قبل نیز پرداخت نمی شود 2 .حسابداري شرکتهای تضامنی

سال قبل نیز همراه 2حال اگر سود سهام ممتاز قابلیت جمع شوندگی داشت در آن صورت سود پرداخت نشده طی سود امسال می بایست به سهامدار ممتاز تعلق بگیرد و چنانچه سودي باقی ماند به سهامدار عادي پرداخت می شود :

+000005 (500000+500000)= 1,500,000

سود سهام سال جاري

سال 2 کل سود پرداختی به سود سهام معوق سهامدار ممتاز 1,850,000 -1,500,000 350,000

پرداختی به سهامداران ممتاز کل سود پرداختی به سهامداران  عادي نکته   1 :چنانچه در مثال بالا مجمع صاحبان سهام تصمیم می گرفت که در مجموع .200  ریال سود تقسیم 000. نماید در آن صورت بافرض آنکه سهام ممتاز از نوع جمع شونده باشد داریم  :

500.000*3=1.500.000

حسابداري شرکتهای تضامنی

1 سال به سهامدار ممتاز تعلق گیرد در مجموع 3سودي که می بایست در مجموع این .500 ریال است ولیکن 000. 1تنها .200  1ریال سود بین سهامداران بیشتر توزیع نشده است بنابراین این 000. .200 به  سهامدار ممتاز 000. پراخت شده

300و  مابقی به عنوان سود سهام معوق براي وي در نظر گرفته می شود و به سهامدار عادي نیز چیزي 000. تعلق نمی گیرد .

سهام ممتاز با حق مشارکت در سود اضافی :

در صورتی که سهام ممتاز داراي حق مشارکت در سود اضافی باشد این گونه برخورد می کنیم که ابتدا سود سهام ممتاز را طبق همان نرخ خودش محاسبه می کنیم پس از این میزانی که از سود به سهامدار عادي تعلق می گیرد ( گفته می شود  )سپس چنانچه سودي باقی مانده باشد سهامدار عادي و ممتاز در سود باقی مانده َ نحوه محاسبه بعدا باهم سهیم می شود .

سهام ممتاز با حق مشارکت جزیی :

طبق این نوع ویژگی سهام ممتاز موجب می شود که صاحبان سهام ممتاز به نرخی بالاتر از نرخ سود سهام ممتاز  (بر اساس نرخ از پیش تعیین شده)همراه با صاحبان سهام عادي در سود سهیم شوند .به هر حال این نوع مشارکت تنها تا یک نرخ اضافی که بر روي برگه سهم و همچنین در اساسنامه درج شده است قابل اجرا می باشد .حسابداري شرکتهای تضامنی

%قابل افزایش باشد صادر 7 %که از طریق مشارکت در سود تا 5  یک شرکت سهامی ممکن است سهام ممتاز َمثلا کند   %اضافی نسبت به نرخ سود 2 .در این حالت حق مشارکت در سود همراه با صاحبان سهام عادي به میزان سهام ممتاز    %می باشد 5 .

سهام ممتاز با حق مشارکت کامل :

به این معنی است که صاحبان سهام ممتاز علاوه بر امتیاز دریافت سود سهام در هر سال به میزان نرخ سود سهام ممتاز ، بر مبناي نرخ معین و از پیش تعیین شده ایی می بایست علاوه بر سودي که دریافت نماید در صورت وجود سود بیشتر در باقی مانده سود نیز شریک شوند  .

1 به سهام ممتاز َمثلا %بدون قابلیت جمع شوندگی با حق مشارکت کامل است علاوه بر دریافت 5ریال با سود 000. %ارزش اسمی سهم مناسبی از هرگونه سود مازاد پس از پرداخت سود به صاحبان سهام عادي 5سود به میزان تعلق می گیرد .حسابداري شرکتهای تضامنی

روش کار در این حالت بدین گونه است که چنانچه سهام ممتاز داراي حق مشارکت کامل باشد ابتدا براساس نرخ  )%سود سهام ممتاز پرداخت می شود و معادل همین سود نیز براي سهامدار عادي در نظر 5 (از پیش تعیین شده

حسابداري شرکتهای تضامنی

گرفته می شود .حال چنانچه پس از این نوع تخصیص سود به سهامداران عادي و ممتاز بازهم سودي باقی مانده باشد آن سود باقی مانده به نسبت جمع ارزش اسمی سهام ممتاز و عادي بین آنها توزیع خواهد شد .

حسابداري شرکتهای تضامنی

1سهم ممتاز 10000شرکتی داراي  سال اخیر پرداخت نشده است )و همچنین 2 (%سود سهام براي 5ریال 000. ریال است500سهم عادي 40000داراي .

حالت اول  %اضافه بر نرخ سود سهام ممتاز در سود مازاد مشارکت می نماید 2 :سهام ممتاز جمع شونده نبوده و تا  2و سود سهام قابل تخصیص .800  ریال می باشد000.

مطلوب است تعیین سهم سود هریک از سهامداران عادي و ممتاز

سود باقی مانده نهایی که به سهامدار عادي می رسد 2.800.000(1.500.000+600.000)=700.000 کل سود سهامدار   ممتاز500.000+200.000=700.000 کل سود سهامدار عادي 1.000.000+400.000+700.000=2.100.000  کل سود 700.000+2.100.000=2.800.000

10.000.000*2%=200.000

20.000.000*2%=400.000

1.000*1000=10.000.000*5%=500.000

40.000*500=20.000.000*5%=1.000.000

500.000+1.000.000=1.500.000

حسابداري شرکتهای تضامنی

حالت دوم  :مفروضات سئوال قبل را در نظر گرفته با این تفاوت که کل سودي که می بایست بین سهامداران توزیع  1گردد .600  باشد000.

1.600.000-1.500.000=100.000 سود مازاد 10.000.000*5%=500.000 سهم سود سهام ممتاز 20.000.000*5%=1.000.000 سهم سود سهام عادي 500.000+1.000.000=1.500.000 سود تقسیمی در مرحله اول  %بیشتر شد می بایست 2 اگر نسبت سود باقی مانده به کل سرمایه شرکت (جمع سرمایه عادي و ممتاز )از   %سود مازاد به سهامدار ممتاز تعلق می گیرد و مابقی سود به سهامدار عادي پرداخت می شود 2حداکثر .در غیر این صورت سود مازاد می بایست به نسبت مانده حساب سرمایه سهامداران عادي و ممتاز بین آنها توزیع گردد .

100.000

*100

30.000.000

*000 .001

10.000. 000 =33. 333

*000 .001

20.000. 000 =66. 666 30.000. 000 30.000. 000 سهم سود مازاد سهام سهم سود مازاد سهام ممتاز عادي

حسابداري شرکتهای تضامنی

کل سود سهام ممتاز

500.000+33.333=533.333

کل سود سهام عادي

1.000.000+66.667=1.066.667

کل سود تقسیمی

533.333+1.066.667=1.600.000

750در مثال قبل فرض کنید سود باقی مانده  ریال باشد000.

سهم سود سهامدار ممتاز 200.000=2%*10.000.000 750.000  سهم سود سهامدار عادي *100 =2.5% 750.000200.000=550.000 30.000.000

حالت سوم   2 :مفروضات اولیه سئوال را(سود .800 ریال )در نظر گرفته با این تفاوت که سهام ممتاز جمع شونده بوده و همچنین داراي حق مشارکت کامل در سود مازاد باشد 000. :

2سود مازاد     .800 .000 )1 .500 .000+10 .000 .000 =( 300 .000 1.000.000=5%*20.000.000

10.000.000

حسابداري شرکتهای تضامنی

20.000.000  *000.003  =100.000  *000.003  =100.000

30.000.000 30.000.000 سهم سود مازاد سهامدار عادي سهم سود مازاد سهامدار ممتاز

1.500.000+100.000=1.600.000

کل سود سهامدار ممتاز

1.000.000+200.000=1.200.000

کل سود سهامدار عادي

1.600.000+1.200.000=2.800.000

کل سود تقسیمی

حسابداري شرکتهای تضامنی

حسابداري سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادي :

سهام ممتاز ممکن است با ویژگی قابلیت تبدیل منتشر شود به این معنی که با درخواست و به اختیار صاحبان سهام این گونه سهام ، سهام ممتاز می تواند با سایر اوراق بهادار از جمله با سهام عادي تعویض شود .

از آنجاییکه امتیاز تبدیل موجب می شود که صاحبان اینگونه سهام اختیار نگه داري سهام ممتاز اصلی را داشته باشند یا آنها را به سهام عادي تبدیل کنند لذا این مزیت براي سرمایه گذاران بسیار با اهمیت است .

طبق استاندارد هاي حسابداري شرایط تبدیل و تفاوت بین ارزش اسمی و ارزش بازار سهام ممتاز تاثیري بر نحوه حسابداري این گونه هنگام صدور ندارد .

حسابداري شرکتهای تضامنی

در خصوص حسابداري تبدیل سهام ممتاز به سهام عادي می بایست گفت که به دلیل اینکه در این تبدیل ارزشدفتري سهام ممتاز ملاك قرار می گیرد از این رو هیچ گونه سود زیانی از بابت تبدیل سهام ممتاز به سهام عادي در دفاتر  ارزش دفتري سهام ممتاز (ارزش اسمی +صرف سهام ممتاز )می بایست از دفاتر ً شناسایی نمی شود و صرفا خارج شده و در ازاي آن سهام عادي بستانکار می شود (به ارزش اسمی  به عنوان صرف یا 2 ).مابه التفاوت این کسر سهام عادي در حسابها شناسایی می شود .

10سهم ممتاز 500شرکت سهامی البرز ریالی را که داراي قابلیت تبدیل به سهام عادي می باشد در تاریخ 000. 01 /02  12 به مبلغ 1380/ ریالی منتشر نموده است طبق شرایط تبدیل هر یک از سهام ممتاز قابل تبدیل با 000. 2سهم عادي 4 ریالی می باشد000. .

15درتاریخ /12 صاحبان سهام ممتاز ، سهام ممتاز خود را جهت تبدیل نمودن به سهام عادي به شرکت 1380/ تحویل می دهند

مطلوب است انجام کلیه ثبتهاي لازم در تاریخ هاي فوق

تاریخ فروش :

ارزش اسمی سهام ممتاز

500*10.000=5.000.000

ارزش فروخته شده سهام ممتاز

500*12.000=6.000.000

6.000.000 بانک

5.000.000 سهام ممتاز

1.000.000 صرف سهام ممتاز

تاریخ تبدیل :

5.000.000

1.000.000

4.000.000 سهام عادي

2.000.000 صرف سهام عادي

ارزش اسمی سهام عادي

500*4=2.000*2.000=4.000.000

حسابداري سهام ممتاز قابل بازخرید :

سهام ممتاز ممکن است در یک تاریخ معین یا قبل از تاریخ معینی قابل بازخرید باشد به عبارت دیگر شرکت صادر کننده این گونه سهام می تواند سهام ممتاز را به مبلغ مشخصی بازخرید کند .

در این حالت کلیه سود هاي معوق (به شرطی که سهام ممتاز جمع شونده باشد )باید قبل از بازخرید پرداخت شود  . مبلغی که بابت باز خرید س  بیشتر از ارزش اسمی و در پاره اوقات بیشتر از بهاي فروش ً هام پرداخت می شود معمولا سهام هنگام صدور است .

هنگام صدور سهام ممتاز قابل باز خرید همانند صدور سایر سهام هاي ممتاز عمل می شود و تفاوت بین قیمت فروش و ارزش اسمی سهام به حساب صرف سهام بستانکار می شود  .توجه شود که هنگام بازخرید نباید تفاوت بین قیمت باز خرید و ارزش دفتري سهام به عنوان سود یا زیان دوره تلقی شود  .بنابراین حسابهاي سهام ممتاز قابل بازخرید پس از بازخرید شدن از دفاتر حذف می شود

چنانچه قیمت بازخرید سهام از ارزش دفتري سهام مربوطه بیشتر باشد مابه التفاوت به عنوان زیان به حساب سود یا زیان انباشته منظور می شود .در مواردي که قیمت بازخرید سهام از ارزش دفتري سهام ممتاز قابل بازخرید کمتر باشد مازاد به حساب صرف سهام منظور می شود .

1شرکت سهامی آلفا در سال گذشته  10سهم ممتاز 000. ریالی را که داراي قابلیت باز خرید می باشد را به 000. 11قیمت هر سهم ریالی صادر کرده است شرکت این اختیار را دارد که سهام مذکور را به بهاي هر 000. 11سهم ریال باز خرید نماید200.

مطلوب است انجام ثبت فروش و باز خرید سهام

1.000* 11.000 =11.00 0.000

1.000* 10.000 =10.00 0.000

1 1 . 0 0 0 . 0 0 0 با ن ک

10.000.000  1.000.000  200.000

11.200.000 بانک

ثبت باز خرید سهام

حسابداري شرکتهای تضامنی

1 0 . 0 0 0 . 0 0 0 س ه ا م م م تا ز

1 . 0 0 0 . 0 0 0 ص ر ف س ه ا م  ثبت فرو ش سهام   10چنانچه قیمت باز خرید هر سهم در مثال بالا  ریال باشد ثبت روزنامه به شرح خواهد بود500. :  10.000.000 سهام ممتاز  1.000.000 صرف سهام

10.500.000 بانک

500.000

صرف سهام ناشی از بازخریدسهام

پذیره نویسی سهام :

همزمان با تاسیس شرکتهاي سهامی ، سهامداران آتی   قرارداد خرید تعداد معینی از سهام را بصورت ً شرکت معمولا نسیه که تاریخ پرداخت آن در آینده مشخص است امضاء می نمایند .همچنین یک شرکت ممکن است سهام خود را بعد از تشکیل به منظور فراهم آوردن امکان مشارکت کارکنان خود در مالکیت واحد تجاري ، بطور نسیه به فروش رساند ، در این گونه موارد تمام قیمت سهم در ابتدا دریافت نمی شود بلکه بخشی از قیمت سهام ابتدا پرداخت شده و مابقی مبلغ از طریق یک توافق قراردادي توسط سهامداران آتی شرکت تعهد می گردد .به این توافق نامه   پذیره نویسی سهام می گویند ًاصطلاحا .

در اینجا لازم است به نکاتی از قانون تجارت توجه شود :

%مبلغ تعهد 35 %سرمایه را تعهد کرده و حداقل 20 – براي تاسیس شرکت سهامی عام موسسین باید حداقل 1 شده را در حسابی بنام شرکت در شرف تاسیس نزد بانکها سپرده نمایند .   – در اظهار نامه ثبت شرکتهاي سهامی مبلغ سرمایه شرکت و مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک مشخص شود 2 .  – در ورقه تعهد سهام باید تعداد سهامی که مورد تعهد واقع شده است و مبلغ اسمی آن و همچنین مبلغی که از 3  در موقع پذیره نویسی باید پرداخت شود ً آن بابت نقدا .

1سهم از سهام ممتاز شرکت ایران که ارزش اسمی هر سهم 120آقاي الف ریال است به مبلغ هر سهم 000. 1  ریال تعهد می کند 200. .

ثبت رویداد فوق در دفاتر شرکت به شرح زیر خواهد بود : 120*1.200=144.000

120*1.000=120.000 144.000 تعهد صاحبان سهام ممتاز

120.000 سهام ممتاز تعهد شده

24.000 صرف سهام ممتاز سهم ممتاز پس از انجام شرایط 120مانده بستانکار حساب سرمایه تعهد شده بیانگر تعهد شرکت ایران مبنی بر صدور قرارداد توسط تعهد کننده (پذیره نویس)می باشد .

در برخی موارد مفاد قرارداد پذیره نویسی نحوه مطالبه مبلغ تعهد شده سهام را به اقساط مشخص می نماید . ً معمولا تا زمانی که مبلغ تعهد شده بطور کامل پرداخت نشده است ورقه سهام صادر نمی گردد .در مثال قبل فرض کنید که  48 قسط 3کل مبلغ پذیره نویسی در  ریالی از پذیره نویس مطالبه گردد000. .در آن صورت در هنگام دریافت آخرین قسط

سهام پذیره نویسی شده می بایست سهام ممتاز منتشر و به وي تحویل داده شود بنابراین ثبت زیر در دفاتر انجام می شود .

120.000 سهام ممتاز پذیره نویسی شده 120.000 سهام ممتاز

هنگام انتشار سهام

48.000 بانک

48.000

تعهد صاحبان سهام

خودداري صاحبان سهام از ایفاي تعهد :

هنگامی که یک پذیره نویس بعد از انجام بخشی از تعهدات قرارداد پذیره نویسی از ایفاي بقیه تعهد خودداري می کند مسائل خاصی پیش می آیدکه در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره کرد :حسابداري شرکتهای تضامنی

برگشت تمامی مبالغ پرداخت شده به پذیره نویس صدور سهام معادل مبلغ پرداخت شده  برگشت مبلغ پرداخت شده پس از کسر هزینه هاي پذیره نویسی و صدور مجدد سهام به پذیره نویسضبط تمامی مبلغ پرداخت شده توسط پذیره نویس به نفع شرکت

اگر چه شرکت ممکن است در صورت کاهش قیمت سهام متحمل زیان گردد اما اتخاذ تصمیم نسبت به هر یک از موارد بالا می تواند براي پذیره نویس مشکلاتی را ایجاد کند

48فرض کنید در مثال قبل شرکت از کل مبلغ تعهد مبلغ  ریال از آقاي الف دریافت می نماید در این حالت ثبت زیر زده می شود000. 48.000 بانک

48.000 تعهد صاحبان سهام ممتاز  پس از این حالت آقاي الف از ایفاي تعهد خودداري می کند بنابراین لازم است ثبت زیر در دفاتر شرکت ایران زده می شود 120.000 سهام ممتاز پذیره نویسی شده

24.000 صرف سهام ممتاز

96.000 تعهد صاحبان سهام

48.000 حساب آقاي الف

حسابداري شرکتهای تضامنی

1پس از خارج کردن سهام پذیره نویسی شده آقاي الف از دفاتر شرکت ایران هر سهم مذکور به قیمت ریال 500. 5  به فروش می رسد همچنین شرکت ایران از بابت هزینه هاي فروش مجدد سهام مبلغی بالغ بر ًمجددا ریال 000. پرداخت می نماید و به بدهکار حساب آقاي الف منظور می نماید  1 75.000 بانک  5.000 حساب آقاي الف

120.000 سهام ممتاز پذیره نویسی شده

60.000 صرف سهام ممتاز  (1 20*1500)-5000=175.000  در حالت بالا واحد تجاري باید سهام را به فروش رساند و سپس مازاد خالص دریافتی را (یعنی جمع مبالغ نقدي ✓ دریافتی از فروش اولیه سهام به تعهد کننده  +مبلغ فروش مجدد سهام به سرمایه گذار جدید – هزینه هاي واقع شده توسط شرکت براي فروش مجدد)نسبت به تعهد اصلی را به پذیره نویس اولیه باز پرداخت نماید .به منظور جلوگیري از ایجاد انگیزه براي خودداري از ایفاي تعهد ، مبلغ قابل پرداخت به پذیره نویسی که از ایفاي تعهد خودداري کرده است نباید از مبلغ پرداخت شده توسط وي پس از کسر هزینه هاي فروش مجدد سهام بیشتر باشد که در این صورت به محاسبات زیر توجه شود :

48.000 مبلغ دریافت شده از پذیره نویس اولیه

180.000 مبلغ دریافت شده بایت فروش مجدد سهام پذیره نویسی جدید

(5.000) مبالغ مربوط به هزینه هاي فروش مجدد سهام

223.000 خالص مبلغ دریافت شده توسط شرکت

144.000 مبلغ اولیه تعهد شده سرمایه

79.000 حداکثر مبلغ قابل پرداخت به پذیره نویس اولیه

223همانطور که در محاسبات بالا آمده در مجموع ریال وجه نقد از بابت پذیره نویسی سهام بصورت خالص 000. 144براي شرکت نقدینگی حاصل شده است که از این مبلغ ریال می بایست جهت تامین سرمایه تعهد شده اولیه 000. 79در نظر گرفته شود و مابقی آن یعنی  ریال قابل پرداخت به پذیره نویس اولیه می باشد000. .  79 ولی همانطور که گفته شد جهت جلوگیري از رایج شده این موضوع در بین پذیره نویسان از مبلغ ریال قابل 000. 43پرداخت به آن صرف نظر و همان  ریال خالص طلب وي از شرکت پرداخت خواهد شد000. . 43.0 00 حساب آقاي الف

43.000 بانک

حسابداري شرکتهای تضامنی

فروش سهام بصورت غیر نقدي : شرکتها ممکن است سهام خود را در قبال دریافت دارایی هاي غیر نقدي صادر کنند  .طبق استاندارد هاي حسابداري هنگامی که یک شرکت سهام خود را در قبال دارایی ها یا خدمات غیر نقدي صادر می نماید لازم است جهت ثبت

دارایی دریافت شده از ارزش جاري سهام صادر شده (ارزش بازار سهام )یا ارزش منصفانه دارایی تحصیل شده هر کدام که از قابلیت اتکاي بالاتري که برخوردار است استفاده شود . به منظور تشکیل رویه ثبت صدور سهام در قبال دریافت دارایی ها اطلاعات مختلف در نظر گرفته می شود :  1شرکت سهامی آلفا یک دستگاه آپارتمان را در قبال صدور .000 ریالی خود تحصیل نمود که در 100سهم  000.  فرض زیر را در نظر بگیریم 2این خصوص می توانیم : در صورتی که سهام شرکت آلفا در بورس پذیرفته شده نباشد از این رو تعیین قیمت منصفانه سهام آن به سادگی امکان پذیر نمی باشد بنابراین می بایست مبناي ثبت ساختمان تحصیل شده بر اساس ارزش کارشناسی شده آن صورت گیرد .طبق نظر کارشناس رسمی دادگستري این دستگاه آپارتمان در حال حاضر داراي ارزش  120 .000  ریال می باشد ،ثبت حسابداري به قرار زیر است000. .

120.000.00 0 ساختمان

100.000.000 سهام عادي

20.000.000 صرف سهام عادي در صورتی که شرکت آلفا یک شرکت سهامی پذیرفته شده در بورس باشد و قیمت سهام آن در تاریخ رویداد ریال در بورس قابل معامله باشد می بایست قیمت تابلوي بورس به نسبت قیمت کارشناسی از 135به ازاي هر سهم قابلیت اتکاي بیشتري برخوردار است و باید مبناي ثبت قرار گیرد . 135.000.000 ساختمان

100.000.000 سهام عادي

35.000.000 صرف سهام عادي فروش سهام بصورت یکجا :  شرکتهاي سهامی هر یک از انواع سهام خود را بطور جداگانه به فروش می رسانند اما گاهی اتفاق می ًًًمعمولا افتد که یک شرکت سهامی دو یا چند نوع از سهام خود را بطور یکجا وبه یک مبلغ مشخص می فروشد .در این گونه موارد، باید کل مبلغ فروش را به شرح زیر بین انواع سهام فروخته شده تخصیص داد : در صورتی که ارزش بازار هر یک از انواع سهام فروخته شده مشخص باشد براي تخصیص باید از روش ارزش نسبی بازاراستفاده نمود  . بدین ترتیب که کل مبلغ فروش به نسبت ارزش بازار بین سهام تخصیص می یابد .

حسابداري شرکتهای تضامنی

در صورتی که ارزش بازار یکی از انواع سهام فروخته شده مشخص باشد و دیگري مشخص نباشد براي تخصیص باید از

بدین ترتیب که ابتدا معادل ارزش بازار آن نوع سهامی که ارزش بازار آن مشخص است به آن سهام تخصیص داده شده و باقی مانده مبلغ فروش به آن سهامی که ارزش بازار آن مشخص نیست تخصیص می یابد .

24شرکت داریوش در تاریخ /02  1سهم عادي 3000 تعداد 1391/ 2 سهم ممتاز 1000ریالی و 000. 7ریالی را یکجا به مبلغ 000. .700  ریال بطور نقد به فروش رساند000. . مطلوب است  :انجام ثبتهاي لازم در دفتر روزنامه با فرض اینکه :  1ارزش بازار هر سهم عادي  2ریال و ارزش بازار هر سهم ممتاز 500. ریال باشد500. .  1ارزش بازار هر سهم عادي  ریال و ارزش بازار سهام ممتاز مشخص نباشد 600. .

روش ارزش نسبی بازار :

4.500.000+2.500.000=7.000.000

کل ارزش بازار سهام

3000*1500=4.500.000 ارزش بازار سهام عادي

1000*2500=2.500.000

ارزش بازار سهام ممتاز

*000.007.7

4.500.000

4.950.000

ارزش تخصیص یافته به سهام عادي

7.000.000

*000.007.7

2.500.000

…057.2

ارزش تخصیص یافته به سهام ممتاز

7.000.000

4.950.000=(3000*1000)=1.950.000

صرف سهام عادي

2.750.000=(1000*2000)=750.000

صرف سهام ممتاز

7.700.000 بانک 3.000.000 سهام عادي 1.950.000 صرف سهام عادي 2.000.000 سهام ممتاز 275.000 صرف سهام ممتاز

روش تفاضلی

7.700.0004.800.000=2.900.000

ارزش تخصیص یافته به سهام ممتاز

3000*1600=4.800.000

ارزش بازار سهام عادي

2.900.000(2000*1000)=900.000

صرف سهام ممتاز

4.800.000(3000*1000)=1.800.000 صرف سهام عادي

7.700.000

3.000.000 1.800.000 2.000.000

900.000

سهام خزانه  : صرف نظر از صدور سهام ، شرکتهاي سهامی ممکن است سهام خود را از سهامداران و یا از طریق بورس بازخرید نمایند . طبق قانون تجارت ایران خرید سهام شرکت توسط همان شرکت ممنوع می باشد .قوانین برخی از کشورها خرید سهام یک شرکت توسط همان شرکت را تحت شرایط خاص مجاز می شمارد . سهام خزانه عبارت است از سهام (عادي یا ممتاز )یک شرکت سهامی که :

توسط شرکت صادر شده است ًقبلا   تحصیل گردیده است ً توسط همان شرکت مجددا  به فروش نرسیده و یا بطور رسمی باطل نگردیده است ًمجددا

بنابراین خرید سهام خزانه موجب کاهش تعداد سهام صادره (منتشره)نمی گردد بلکه تعداد سهام در دست مردم کاهش می یابد .حسابداري شرکتهای تضامنی

سهام خزانه ممکن است به دلایل زیر تحصیل شود :

شرکت داراي وجوه نقد مازاد و بلا استفاده است و به نظر می رسد قیمت سهام کمتر از مبلغ سهام صادره می باشد بنابراین در این گونه موارد شرکت سهامی سعی خواهد کرد که خالص دارایی ها را از طریق خرید سهام به قیمت پایین و فروش آن به قیمت بالاتر بهبود بخشد استفاده مجدد از سهام خزانه براي طرحهاي تشویقی و فروش مستقیم به کارکنان استفاده از سهام خزانه در مبادله با دارایی ها و در هنگام تبدیل سهام ممتاز با اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام عادیاستفاده از سهام خزانه به منظور توزیع سود غیر نقدي سهام (  به آن سود سهمی یا سهام جایزه ًاصطلاحا می گویند)کاهش تعداد سهام منتشر شده به منظور افزایش سود هر سهمکاهش پرداختهاي مربوط به سود سهام

براي ثبت رویداد هاي مربوط به سهام خزانه دو روش حسابداري وجود دارد : 1 .روش بهاي تمام شده   مرحله داریم 3 :در ارتباط با این روش :  . تحصیل سهام خزانه i : سهام خزانه در تاریخ تحصیل به بهاي تمام شده ثبت می شود  .  . فروش سهام خزانه ii :

.i .ii .iii

.i

.ii .iii .iv .v .vi

در هنگام فروش سهام خزانه حساب بانک به میزان خالص دریافتی بدهکار ، حساب سهام خزانه به بهاي تمام شده بستانکار می شود و در صورتی که مبلغ فروش بیشتر از بهاي تمام شده باشد

مابه التفاوت به حساب (صرف سهام خزانه )بستانکار می شود یا در مواردي که مبلغ فروش کمتر از بهاي تمام شده باشد ؛  . چنانچه صرف سهام خزانه داشته باشیم به بدهکار این حساب منظور می شود a . چنانچه صرف سهام خزانه نداشته باشیم و یا تا میزان مابه التفاوت نداشته باشیم ابتدا به b بدهکار این حساب و مابقی مبلغ به بدهکار حساب سود و زیان انباشته منظور می شود . ابطال سهام خزانه : در مواردي که شرکت اقدام به ابطال سهام خزانه خود می نماید حساب سهام عادي و صرف سهام عادي به نسبت مقداري که باطل شده بدهکار می شود و حساب سهام خزانه به بهاي تمام شده بستانکار می شود و در صورت  بروز مابه التفاوت  :

. در صورتی که مانده بستانکار باشد، به حساب صرف سهام خزانه منظور می شود a . . در صورتی که مانده بدهکار باشد، چنانچه صرف سهام خزانه داشته باشیم به بدهکار b این حساب منظور می شود و در صورتی که مانده حساب صرف سهام خزانه به میزان مابه التفاوت نباشد ابتدا به بدهکار این حساب و سپس مابقی مبلغ به بدهکار سود و زیان انباشته منظور می شود . ارزش اسمی : تحصیل سهام خزانه  : به هنگام تحصیل سهام خزانه ،

حسابداري شرکتهای تضامنی

این حساب معادل ارزش اسمی سهام خریداري شده و صرف سهام  مربوطه به نسبت مقداري که خریداري شده بدهکار شده و حساب وجوه نقد بستانکار می شود؛ و     مابه التفاوت آن  . در صورتی که قیمت خرید سهام خزانه از مجموع (ارزش اسمی  +صرف سهام )کمتر باشد   a مابه التفاوت به حساب صرف سهام خزانه منظور می گردد . . در صورتی که قیمت خرید سهام خزانه از مجموع  (ارزش اسمی  +صرف سهام )بیشتر باشد b چنانچه حساب صرف سهام خزانه داراي مانده باشد مابه التفاوت به بدهکار می شود و اگر مانده این حساب (صرف سهام خزانه )مانده ایی کمتر از مابه التفاوت به وجود آمده باشد ابتدا به بدهکار این حساب منظور و سپس مابقی مبلغ مابه التفاوت به بدهکار حساب سود و زیان انباشته منظور می گردد . فروش سهام خزانه :

.iii

روش .I

.II

.2

به هنگام فروش سهام خزانه حساب بانک به مبلغ فروش سهام خزانه بدهکار و حساب سهام خزانه معادل مبلغ اسمی بستانکار می گردد و در صورت تفاوت بین مبلغ فروش و ارزش اسمی : a .اگر مبلغ فروش سهام خزانه از ارزش اسمی بیشتر باشد مابه التفاوت به حساب صرف سهام خزانه منظور می گردد .

b .اگر مبلغ فروش سهام خزانه از ارزش اسمی کمتر باشد مابه التفاوت چنانچه حساب صرف سهام خزانه داراي مانده باشد به بدهکار این حساب و اگر حساب صرف سهام خزانه مانده نداشته باشد به بدهکار سود زیان انباشته منظور می شود .  III . ابطال سهام خزانه : در هنگام ابطال سهام خزانه ، حساب سهام عادي بدهکار می شود و حساب سهام خزانه بستانکار       می شود و چون در هنگام خرید سهام خزانه حذف شده است سهام خزانه به روش ارزش اسمی نگهداري می شود پس هیچ گونه تفاوتی به وجود نمی آید .

01حقوق صاحبان سهام شرکت آلفا در تاریخ /01   به شرح زیر است 1393/ : 5.000.000 سهام عادي 1 ریالی 000. )سهم5000( 3.000.000 صرف سهام عادي 2.000.000 سود انباشته  رویداد هاي مرتبط با سهام خزانه در طی سال به شرح زیر است :

1سهم از سهام شرکت به قیمت هر سهم 3500 خرید 1  ریال و خزانه نمودن سهم 650.

1 سهم از سهام خزانه به قیمت 2300 فروش 2 ریال700.

1 سهم از سهام خزانه به قیمت 400 فروش 3  ریال 250.

باطل نمودن مابقی سهام خزانه و از سهام خارج شدن سهام 4

مطلوب است :

انجام ثبتهاي لازم به هر دو روش بهاي تمام شده و ارزش اسمی

روش بهاي تمام شده :حسابداري شرکتهای تضامنی

3500*1650=5775000

5,775,000 سهام خزانه

5,775,000 بانک

400*1250=500.000 400*1650=660.000 660.000-(500.000+115.000)=45.000 500,000 بانک 115,000 صرف سهام خزانه 2300*1700=3.91.000 2300*1650=3.795.000 3,910,000 بانک 3,795,000 سهام خزانه 115,000 صرف سهام خزانه

45,000 سود و زیان انباشته 660,000 سهام خزانه

800*1000=800.000

800*1650=1.320.000

1.320…-(800.000+480.000)=40.000

3.000.000*(800*5000)=480.000

800,000 سهام عادي  480,000 صرف سهام عادي

40,000 سود و زیان انباشته

1,320,000  سهام خزانه

3,500 کل سهام خریداري شده به قصد خزانه نمودن

2,300

فروخته شده در مرحله اول

-400 فروخته شده در مرحله دوم

800

تعداد سهام خزانه مانده به جهت باطل نمودن

روش ارزش اسمی :

400*1250=500.000

400*1000=400.000

500.000-400.000=100.000

500,000 بانک

400,000 سهام خزانه

100,000 صرف سهام خزانه

3500*1000=3.500.000 3000000*(3500/5000)=2.100.000 3500*1650=5.775.000 5.775.000-(3.500.000+2.100.000)=175.000 3,500,000 سهام خزانه 2,100,000 صرف سهام خزانه 175,000 سود انباشته 5,775,000 بانک

800*1000=80 0.000

800,0 00

سهام عادي

800,0 00

سهام خزانه

2300*1700=3.910.000 2300*1000=2.300.000 3.910.000-2.300.000=1.610.000

3,910,000 بانک 2,300,000 سهام خزانه 1,610,000 صرف سهام خزانه  انواع نحوه هاي پرداخت سود سهام : بطور کلی بعد از آنکه مجمع صاحبان سهام عادي تشکیل شد و میزان سود سهام قابل توزیع بین آنها مشخص  شیوه جهت پرداخت سود بین سهامداران مورد استفاده قرار می گیرد که قبل از توضیح این شیوه لازم 3گردید است به چند اصطلاح در خصوص تاریخ هاي سود سهام توجه کردتاریخ اعلام : تاریخی است که میزان سود سهام قابل توزیع بین سهام داران پیشنهاد می گردد  .همانطور که می دانیم هرگونه توزیع بین سهامداران می بایست از طریق حساب سود انباشته صورت پذیرد  .در تاریخ اعلام ثبت زیر زده خواهد شد  : xx  سود انباشته xx  سود سهام پرداختنی  قبل از تصویب شدن سود در مجمع صاحبان سهام هیچ کدام از سهامداران شرکت (عادي و ممتاز )نمی تواند ✓ ادعاییدر خصوص شرکت داشته باشند ولیکن به محض تصویب سود در مجمع لازم است که این سود بین سهامداران توزیع گردد زیرا از این تاریخ به بعد سود تصویب شده به عنوان بدهی شرکت در قبال سهامداران تلقی می گردد . تاریخ ثبت  :   از لحاظ آماري تعداد و مشخصات سهامداران ً این تاریخ از لحاظ حسابداري هیچ ثبتی ندارد بلکه در این تاریخ صرفا را جمع آوري می نمایند در تاریخ ثبت هر فردي که سهام شرکت را در اختیار داشته باشد سود سهام به وي تعلق خواهد گرفت . تاریخ پرداخت : تاریخی است که می بایست سود سهام تصویب شده در مجمع به سهامداران پرداخت گردد و بنابراین ثبت زیر زده خواهد شد . xx  بانک

xx  سود سهام پرداختنی ماه فرصت داده می شود که سود 8 طبق قانون تجارت ایران از زمان تصویب سود در مجمع شرکت حداکثر ✓ تصویب شده را بین سهامداران توزیع نماید . انواع شیوه هاي تقسیم سود :  – تقسیم سود بصورت نقد 1 :  در اکثر موارد مورد استفاده قرار می گیرد سود سهام مصوب مجمع به شکل نقدي بین ً در این حالت که عمدتا سهامداران توزیع می گردد .حسابداري شرکتهای تضامنی

– توزیع سود به شکل دارایی 2 :   در صورت پرداخت سود به شکل نقد ممکن است با ً شرکتهایی که داراي حجم موجودي بسیار بالا می باشند و ضمنا مشکل نقدینگی مواجه شوند از این شیوه تقسیم سود استفاده می نمایند . در این حالت شرکت به جاي دادن پول و وجه نقد به سهامداران خود از موجودي کالاي شرکت و یا سهام و اوراق مشارکت سایر شرکتها استفاده می نمایند به دلیل اینکه این موجودي هاي کالا و یا سهام و اوراق سایر شرکتها از  به قیمتهاي پایین تري نسبت به ارزش روز آنها در دفاتر نگهداري می شود لذا ً قبل خریداري شده است که معمولا  میزانی سود نیز از این بابت براي شرکت حاصل می گردد ًمعمولا . در این شیوه در هنگام اعلام سود ثبت زیر زده خواهد شد : x xx سود انباشته xx موجودي کالا – سرمایه گذاري xx سود   – سود سهمی (سهام جایزه 3 🙂 در این حالت شرکت بجاي دادن پول نقد به سهامداران خود جهت توزیع سود ، سهام خود را منتشر نموده و به آنها می دهد سود سهمی درحقیقت نوعی افزایش سرمایه نیز می باشد . هنگام اعلام سود هنگام پرداخت سود(صدور سهام)حسابداري شرکتهای تضامنی

xx سود سهمی قابل توزیع  xx سود انباشته

xx سهام عادي xx سود سهمی قابل توزیع  ✓   یک جابجایی طبقاتی در ً توزیع سود سهمی باعث تغییر در جمع حقوق صاحبان سهام نخواهد شد زیرا صرفا بخش حقوق صاحبان سهام صورت می گیرد و مبلغی از سود انباشته کسر می گردد و همین مبلغ به حساب سهام عادي منظور می شود .

تجزیه سهام  : گاهی اوقات ممکن است قیمت یک سهم در بازار افزایش یابد در این هنگام ممکن است امکان رشد بیشتر سهم متوقف گردد از این رو مدیریت شرکت جهت به وجود آوردن پتانسیل رشد براي سهم مورد نظر ، ارزش اسمی هر سهم را کاهش می دهد و به همان نسبت تعداد سهام شرکت را افزایش می دهد بگونه ایی که کل سرمایه شرکت نسبت به حالت قبل تغییر نیابد این امر سبب می گردد که تعداد سهام شرکت افزایش یافته و قیمت هر سهم در بورس کاهش یابد که از این طریق جو روانی حاکم بر سهم مثبت شده و امکان رشد بیشتر سهم را فراهم می گردد .   تجزیه سهام از لحاظ حسابداري هیچ ثبتی ندارد ✓ .  25مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت در تاریخ /05   تشکیل و تصمیمات زیر را اتخاذ نمود 1382/ . احتساب اندوخته قانونی طبق قانون تجارت  500تخصیص مبلغ  1ریال به عنوان اندوخته توسعه و تکمیل تقسیم مبلغ000. .000  ریال به عنوان سود سهام 000.

5.000.000

سهام –سرمایه  1عادي ریالی000.

1.000.000 صرف سهام عادي

150.000 اندوخته قانونی

800.000 اندوخته توسعه و تکمیل

1.200.000 سود انباشته

2.500.000 سود خالص مطلوب است : انجام ثبتهاي لازم در دفتر روزنامه و تشکیل قسمت حقوق صاحبان سهام

نکته ✓ :همانطور که می دانیم در شرکتهاي سهامی در هنگام بستن حسابها می بایست مانده خلاصه سود و زیان به حساب سود و زیان انباشته بسته شود  .همچنین کلیه تخصیص هایی که از محل سود بابت در نظر گرفتن اندوخته ها و توزیع سود بین سهامداران صورت می گیرد می بایست از طریق حساب سود انباشتهانجام شود .

سود انباشته 1.200.000 125.000 2.500.000 500.000  1.000.000

اندوخته قانونی 150.000

125.000

29 /21  بستن خلاصه 81/ حساب سود زیان  2.500.000 خلاصه سود زیان

حسابداري شرکتهای تضامنی

2.075.000

275.000

2.500.000 سود انباشته

ثبت سود سهام مصوب در مجمع

1.000.000

1.000.000 سود سهام پرداختنی

اندوخته احتیاطی 800.000

500.000

1.300.000

در نظر گرفتن اندوخته قانونی معادل 5% 125.000 سود انباشته

125.000 اندوخته قانونی 2.500.000*5%=125.000

تراز نامه

دارایی بدهی

حقوق صاحبان سهام : 5.000.000 سرمایه سهام عادي 1.000.000 صرف سهام عادي 6.000.000 سرمایه پرداخت شده .572000 اندوخته قانونی .003.1000 اندوخته احتیاطی .570.2000 سود انباشته 9.650.000 جمع حقوق صاحبان سهام    اندوخته قانونی فقط در زمان انحلال قابل تقسیم است ✓ .  سهم از سهام عادي شرکت البرز 5000شرکت آلفا به دلیل اینکه با مشکل نقدینگی روبرو بود تصمیم گرفت تعداد  8را که بهاي تمام شده آن .000 ریال بود به عنوان سود غیر نقدي بین صاحبان سهام خود توزیع کند ارزش 000. 1اسمی هر سهم شرکت البرز  2 ریال و قیمت بازار آن در تاریخ تصویب سود 000. ریال است200. .

مطلوب است  :انجام ثبتهاي لازم :

حسابداري شرکتهای تضامنی

29بخش حقوق صاحبان سهام تراز نامه شرکت البرز در تاریخ /12   به شرح زیر است 1381/ :

12در تاریخ /03  مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت توزیع سود 1392/ ( %یعنی صدور یک سهم اضافی جدید به ازاي هر 50سهمی به میزان 5 سهم)را تصویب نمود و سرمایه شرکت را از .000  به 000. 7 .500  15 افزایش داد افزایش سرمایه مذکور در تاریخ 000. /05 /1382 در اداره ثبت شرکتها به ثبت رسید .

12قیمت بازار هر سهم عادي در تاریخ هاي /03  و 1382/

15 /04  1 به ترتیب 1382/ 1 ریال و 800. ریال است 400.

مطلوب است  :انجام ثبتهاي لازم در تاریخ هاي فوق

1382 /03   تاریخ تصویب 12/ 2.500.000 2.500.000 سود سهمی قابل توزیع  5.000*50%=1.000=2.500.000

1382 /04   تاریخ پرداخت 15/

2.500.000 سود سهمی قابل توزیع

2.500.000 سهام عادي   %باشد ، سود انباشته بر مبناي ارزش اسمی بدهکار می گردد بنابراین از 25چنانچه توزیع سود سهمی بیشتر از  %باشد سود انباشته به 25ارزشهاي بازار استفاده ایی نمی گردد و در صورتی که توزیع سود سهمی کمتر از میزان ارزش بازار هر سهم بدهکار می شود .

لازم به ذکر است که از آنجاییکه سودانباشته برمبناي ارزش اسمی بدهکار شده لذا هیچ گونه صرف سهامی ایجاد نمی گردد .

5.000.000 سرمایه  سهام عادي – 1  ریالی000.

1.000.000 صرف سهام عادي 500.000 اندوخته قانونی 3.000.000 سود انباشته 9.500.000 جمع

   %سود انباشته را کاهش و سرمایه را افزایش می دهد 25 توزیع سود سهمی بیش از ✓ .    %سود انباشته را کاهش ، سرمایه و صرف سهام را افزایش می دهد 25 توزیع سود سهمی کمتر از ✓ . حقوق صاحبان سهام  :

روش گزارش حقوق صاحبان سرمایه به این نکته بستگی دارد که واحد تجاري از چه نوعی باشد که بر این اساس   گروه کلی سهامی و غیر سهامی تقسیم نمود 2می توان شرکتها را به .  به تفکیک ً شرکتهاي تضامنی و نسبی نمونه هایی از شرکتهاي غیر سهامی است که حقوق صاحبان سرمایه آنها معمولا شرکا ارائه می شود .

مانده حساب سرمایه هر شریک در حقوق صاحبان سرمایه ارائه می شود و سهم هر شریک از سود یا زیانهاي گذشته بوده و در انتها و در حساب جاري شرکا نشان داده می شود .

در شرکتهاي سهامی تفاوت بین دارایی ها و بدهی ها ، حقوق صاحبان سهام نامیده می شو  سعیً د و در ترازنامه معمولا بر این است که حقوق صاحبان سهام بر اساس مبلغ تامین کننده تفکیک شود .

) سرمایه تا حدودي بیانگر مبلغ سرمایه گذاري شده توسط صاحبان سهام است و سود تقسیم نشده (سود انباشته ًمثلا نشانگر آن بخش از حقوق صاحبان است که از طریق عملیات شرکت تامین شده است .

الزامات قانونی و به خصوص قانون تجارت است که ً آنچه که باعث تفکیک اجزاء حقوق صاحبان می شود اساسا اصلاحیه قانون تجارت بخشی از سود خالص شرکت می بایست به اندوخته قانونی 238 و 140طبق مفاد مواد تخصیص یابد بنابراین اندوخته هم بهتر است به عنوان یک رقم جدا گزارش شود چون ماهیت خاص دارد .

طبق استاندارد هاي حسابداري ایران در متن ترازنامه باید حداقل سرمایه، اندوخته ها ،سود انباشته و سهم اقلیت (در مورد صورتهاي مالی تلفیقی )بطور مجزا ارائه گردد .

ارزش اسمی هر سهم و صرف سهام –بعضی از اطلاعات مربوط به حقوق صاحبان سهام مانند تعداد سهام منتشره باید در متن ترازنامه و یا یادداشتهاي توضیحی افشاء شود .

سرمایه گذاري و خرید و فروش اوراق قرضه :

اوراق بهاداري هستند که توسط دولت یا شرکتهاي سهامی عام به منظور تامین مالی صادر و فروخته می شود که و داراي مبلغ اسمی و نرخ بهره ثابت می باشد که در فواصل زمانی از پیش تعیین شده که دارندگان پرداخت می شود و در پایان مدت اوراق مبلغ اسمی به همراه بهره دوره آخر به دارندگان پرداخت می شود .

مبلغ فروش اوراق قرضه ممکن است بیشتر ، کمتر و یا برابر با مبلغ مندرج روي اوراق باشد .   اوراق قرضه با اوراق مشارکت از لحاظ حسابداري هیچ گونه تفاوتی ندارد ✓ .  دارندگان اوراق قرضه فقط بستانکار شرکت صادر کننده محسوب می شوند و هیچ گونه حق دخالت در امور ✓ مدیریتی در شرکت صادر کننده ندارند .  دارندگان اوراق قرضه دریافتی ثابت و قطعی در مواعد مقرر دارند ولی صاحبان سهام داراي چنین موردي ✓ نیستند .   خرید اوراق قرضه بیشتر از ارزش اسمی با صرف اوراق همراه خواهد بود ✓ .   خرید اوراق قرضه کمتر از ارزش اسمی با کسر اوراق همراه خواهد بود ✓ .   اگر نرخ بهره رایج در بازار بیشتر از نرخ بهره اوراق قرضه باشد ، اوراق با کسر خریداري می شود ✓ .   اگر نرخ بهره رایج در بازار کمتر از نرخ بهره اوراق قرضه باشد ، اوراق با صرف خریداري می شود ✓ . دفاتر صادر کننده دفاتر سرمایه گذار (خریدار ) (سرمایه پذیر ) (فروشنده) عملیات مالی بانکاوراق قرضه پرداختی سرمایه گذاریبانک صدور اوراق به  ارزش اسمی

سرمایه گذاري صرف اوراق قرضهبانک

بانک

اوراق قرضه پرداختیصرف اوراق قرضه

صدور اوراق با صرف

سرمایه گذاري  کسر اوراق قرضه   بانک

بانککسر اوراق قرضه اوراق قرضه پرداختی

صدور اوراق با کسر

1 برگ اوراق قرضه 100 شرکت آلفا تعداد .000  ریالی شرکت بتا را جهت سرمایه گذاري بلند مدت خریداري کرد000. . نرخ

ساله می باشد 3 %و همچنین اوراق 10 %در سال و نرخ رایج بهره در بازار 8بهره اوراق قرضه .

مطلوب است :

انجام محاسبات خرید و ثبتهاي لازم در دفاتر خریدار و فروشنده

در مواقعی که صرف و کسر اوراق قرضه مشخص نباشد :

– با استفاده از فرمول ارزش فعلی یک ریال (نرخ رایج بهره در بازار و تعداد دوره پرداخت بهره )ارزش فعلی 1 مبلغ سرمایه

گذاري که قرار است در پایان دوره به همراه بهره آخر که سرمایه گذار دریافت می کند را محاسبه می کنیم .  ) – با استفاده از فرمول ارزش فعلی اقساط مساوي یک ریال  (نرخ رایج بهره در بازار و تعداد دوره پرداخت بهره 2 ارزش

فعلی اقساط بهره هاي دریافتی را محاسبه می کنیم .

– و بعد از محاسبه ارزش فعلی هاي (مبلغ سرمایه گذاري و اقساط بهره  )را با یکدیگر جمع نموده و با مبلغ 3

سرمایه گذاري مقایسه می کنیم تا صرف یا کسر اوراق قرضه مشخص شود .

1حسابداري شرکتهای تضامنی

0.7513

ارزش فعلی یک ریال با  3 %و 01نرخ بهره سال

(1+10%)^3

1

=.909

1

0.826

1

0.751

(1+10%) (1+10%)^2 (1+10%)^3

0.909 + 0.826 + 0.751=2.486

ارزش فعلی اقساط مساوي یک    سال 3 %و 01ریال نرخ بهره

100.000.000*0.751315=75.131.500 ارزش فعلی سرمایه گذاري

100.000.000*8%=8.000.000 بهره سالیانه

8.000.000*2.486852=19.894.816 ارزش فعلی بهره دریافتی

75.131.500+19.894.816=95.026.316 کل ارزش فعلی

100.000.000-95.026.316=4.973.684 کسر اوراق قرضه   با صرف یا ً همانگونه که می دانیم در مواردي که نرخ سود اوراق قرضه با نرخ سود رایج در بازار متفاوت باشد طبعا کسر اوراق مواجه خواهیم شد که در این گونه موارد صرف یا کسر اوراق قرضه بایستی در طول مدت اوراق قرضه به دو روش خط مستقیم یا نرخ موثر بهره مستهلک شود ( 4 .در این مثال کسر اوراق به مبلغ .973  ریال شناسایی 316. گردید)

ثبت خرید در دفاتر سرمایه پذیر و سرمایه گذار سرمایه پذیر سرمایه گذار

100.000.000 سرمایه گذاري 95.026.316 بانک

95.026.316 بانک 4.973.684 کسر اوراق قرضه

4.973.684 کسر اوراق قرضه 100.000.000 اوراق قرضه پرداختی ثبت پرداخت و دریافت بهره سالیانه در دفاتر سرمایه پذیر و سرمایه گذار سرمایه پذیر سرمایه گذار

8.000.000 بانک 8.000.000 هزینه بهره

8.000.000 درآمد بهره 8.000.000 بانک ثبت مستهلک شدن کسر اوراق قرضه سالیانه در دفاتر سرمایه پذیر و سرمایه گذار سرمایه پذیر سرمایه گذار

1.657.894 کسر اوراق قرضه 1.657.894 هزینه بهره

1.657.894 درآمد بهره 1.657.894 کسر اوراق قرضه

4.973.684/3=1.657.894 استهلاك سالیانه کسر اوراق قرضه ثبت تسویه اوراق قرضه و برگشت مبلغ اصل سرمایه گذاري در دفاتر سرمایه پذیر و سرمایه گذار سرمایه پذیر سرمایه گذار

100.000.000 بانک 100.000.000 اوراق قرضه پرداختنی

100.000.000 سرمایه گذاري  100.000.000 بانک روش مستهلک نمودن کسر اوراق قرضه با روش نرخ موثر بهره

در این روش با استفاده از فرمول زیر می توان کسر اوراق قرضه را در دفاتر سرمایه پذیر و سرمایه گذار مستهلک نمود .

(نرخ بهره اوراق  *مبلغ اسمی اوراق )- (نرخ رایج بهره *ارزش دفتري سرمایه گذاري در ابتداي دوره) (95.026.316*10%)(100.000.000*8%)=15.026.31 سرمایه پذیر سرمایه گذار

1.502.361 کسر اوراق

1.502.631 هزینه بهره

1.502.631 درآمد بهره 1.502.631 کسر اوراق قرضه بدیهی است که براي مستهلک نمودن کسر اوراق قرضه سالهاي دوم و سوم نیز از همین روش استفاده می شود .

500 برگ اوراق قرضه 200شرکت آلفا تعداد ریالی اوراق قرضه شرکت گاما را جهت سرمایه گذاري 000. خریداري نمود  سال می باشدو بهره اوراق 3 %و مدت اوراق 12 %و نرخ بهره رایج بازار 18 .نرخ بهره اوراق   ماه یکبار پرداخت می شود 6نیز هر . مطلوب است : ارائه محاسبات و ثبت معامله و ثبت دریافت و پرداخت بهره و مستهلک نمودن صرف یا کسر اوراق قرضه (براي مستهلک نمودن کسر یا صرف اوراق از روش خط مستقیم استفاده شود) .

1حسابداري شرکتهای تضامنی

0.705

ارزش فعلی یک ریال نرخ بهره

سال 6 و 6%

(1+6%)^6

1

0.943

1

0.889

1

0.840

(1+6%) (1+6%)^2 (1+6%)^3 1 0.792 1 0.747 1

0.705

(1+6%)^4 (1+6%)^5 (1+6%)^6 0.943+0.890+0.840+0.792+0.747+0.705=4.917

سال 6 %و 6ارزش فعلی اقساط مساوي یک ریال نرخ بهره

100.000.000*0.705 =70.500.000 ارزش فعلی اصل مبلغ سرمایه گذاري

9.000.000*4.917 =44.253.000 + ارزش فعلی اقساط

114,753,000 = مبلغ واقعی سرمایه گذاري

200*500.00 0

114.753.000 مبلغ واقعی سرمایه گذاري

=100.000.000 مبلغ اسمی سرمایه گذاري

14.753.000 صرف اوراق قرضه ثبت خرید  دفاتر صادر کننده دفاتر سرمایه گذار (خریدار) (سرمایه پذیر()فروشنده)

100.000.000 سرمایه گذاري  114,753,000 بانک

14.753.000 صرف اوراق قرضه 100.000.000 اوراق قرضه پرداختی 114,753,000 بانک 14.753.000 صرف اوراق قرضه ثبت دریافت و پرداخت بهره اوراق  14,753,000 2,458,833 استهلاك اوراق قرضه   ماهه 6در هر دوره 6

حسابداري شرکتهای تضامنی

دفاتر صادر کننده دفاتر سرمایه گذار (خریدار) (سرمایه پذیر()فروشنده)

9.000.000 بانک 9.000.000 هزینه بهره

.9000.000 درآمد بهره 9.000.000 بانک

2,458,833 درآمد بهره 2,458,833 صرف اوراق قرضه

2,458,833 صرف اوراق قرضه 2,458,833 هزینه بهره سرمایه  :

قانون تجارت اوراق سهام باید 25شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم می شود که طبق ماده  نفر برسد که به موجب مقررات اساسنامه 2متحد الشکل وچاپی و داراي شماره ترتیب بوده و به امضاي حداقل تعیین می شود .

در ورقه سهم (نام شرکت، شماره ثبت شرکتها، مبلغ پرداخت شده آن، نوع سهم ،مبلغ اسمی هر سهم و تعداد سهام شرکت)باید مشخص شود .

در بعضی موارد مجمع عمومی صاحبان سهام افزایش شرکت را تصویب می کند و اجراي آنرا در اختیار هیئت مدیره قرار می دهد .هیئت مدیره ممکن است به تدریج این کار را انجام دهد و به همین دلیل ممکن است تعداد سهام تصویب شده در مجمع با تعداد سهام منتشره متفاوت باشد .

ساختار سرمایه  :

ساختار سرمایه ساده : این حالت زمانی روي می دهد که سرمایه شرکت از (سهام عادي )یا(سهام عادي و سهام ممتازغیر قابل تبدیل ) تشکیل شده باشد  . ساختار سرمایه پیچیده  : این حالت زمانی روي می دهد که سرمایه شرکت از اوراق بهادار قابل تبدیل (سهام ممتاز قابل تبدیل به سهام عادي و اوراق قرضه قابل تبدیل به سهام عادي )تشکیل شده باشد .

واحد تجاري فرعی :

.1

.2

%سهام داري و حق راي نشانه وجود 50واحدي است که تحت کنترل واحد دیگر باشد و مالکیت بیش از از کنترل است .

حسابداري شرکتهای تضامنی

گردش حساب سود انباشته  1389/12/29

xxx سود انباشته در ابتدا xx تعدیلات سنواتی xxx سود انباشته اول دوره تعدیل شده xx سود خالص دوره xxxx سود قابل تخصیص

(xxx)

تخصیص سود : (xx) اندوخته قانونی (xx) اندوخته اختیاري (xx) پاداش هیئت مدیره (xx) سود سهام مصوب مجمع

xxx سود انباشته پایان دوره  اگر براي نمونه شرکت الف کنترل شرکت ب را در اختیار داشته باشد و شرکت ب نیز بخشی از سهام ✓ شرکت الف را تحصیل کرده باشد شرکت الف باید این موضوع را در متن ترازنامه یا در یادداشتهاي توضیحی افشاء کند چنین سهامی ماهیت مشابه سهام خزانه را دارد .

اندوخته ها  :

اندوخته ها مبالغی است که به منظور تقویت بینه مالی شرکت ، ملاحظات مدیریتی ، الزامات قانونی و هم چنین حفظ حقوق بستانکاران از سود قابل تقسیم شرکتها کسر می شود به عبارت دیگر اندوخته ها نشانگر مبالغی است که توزیع آنها بین سهامداران محدود یا ممنوع شده است .

سود یا زیان انباشته :

سود انباشته بیانگر سود هاي تقسیم نشده یا تخصیص نیافته از آغاز فعالیت شرکت پس از کسر زیانهاي متحمل شده می باشد .  سرمایه گذاري شده و به ً سود انباشته نشانگر منابع داخلی شرکت است که توسط صاحبان سهام مجددا نوعی نشان دهنده تامین مالی از محل فعالیت هاي شرکت می باشد .

سود هر سهم  :

منظور از سود هر سهم مبلغی از سود خالص است که به هر سهم عادي تعلق می گیرد .سود هر سهم یکی از مهمترین معیارهاي ارزیابی عملکرد مدیران توسط سهامداران و سرمایه گذاران باالقوه براي خرید وفروش سهام شرکت و همچنین یکی از شاخص ترین معیارهاي تعیین کننده ارزش سهام عادي در بازار اوراق بهادار است  .

محاسبه سود هر سهم در انواع ساختارهاي سرمایه ساده

حسابداري شرکتهای تضامنی

حالت وجود دارد 2براي محاسبه سود هر سهم در ساختار ساده سرمایه :

ساختار ساده سرمایه و ثابت بودن تعداد سهام عادي :در این حالت سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد سهام عادي بدست می آید .

=سود هر سهم

سود خالص

تعداد سهام عادي ساختار سرمایه ساده و متغیر بودن تعداد سهام عادي :در مواردي که تعداد سهام عادي شرکت به دلایل زیر تغییرکرده باشد : a  b .صادر نمودن سهام جدید به دلیل افزایش سرمایه . صادر نمودن سهام جدید به دلیل سود سهمی  c . صادر نمودن سهام جدید به دلیل تجزیه سهام که ناشی از بالارفتن قیمت در بازار می  dباشد  e .تحصیل و خزانه نمودن سهام .فروش سهام خزانه  . کاهش سهام به دلیل ابطال آن f . کاهش سهام به دلیل تجزیه معکوس سهام g

که در این حالت سود هر سهم از رابطه زیر بدست می آید :

=سود هر سهم

سود خالص
میانگین موزون تعداد سهام عادي میانگین موزون تعداد سهام عادي طی دوره با توجه به تعداد سهام و کسري از دوره جاري که سهام در دست سهامداران بوده است محاسبه می شود  .براي این منظور تعداد سهام عادي در دست سهامداران در ابتداي دوره  فروش سهام خزانه – بازخرید ابطال سهام- تحصیل سهام خزانه – وتغییرات طی دوره شامل (صدور سهام جدید   تجزیه سهام معکوس و توزیع سود سهمی )در نظر گرفته می شود –تجزیه سهام – .لازم به توضیح است که تجزیه سهام و تجزیه سهام معکوس و توزیع سود سهمی عطف به ماسبق می شود ، یعنی  مورد رخ می دهد فرض می شود که سهام از ابتداي دوره جاري در دست سهامداران 3در هر تاریخی که این بوده است .

.1

.2حسابداري شرکتهای تضامنی

سهم بود در طی سال سهام 6000 معادل 1391تعداد سهام عادي در دست سهامداران شرکت آلفا در آغاز سال عادي به شرح زیر تغییر داشت

مطلوب است محاسبه :

a  b .میانگین موزون تعداد سهام عادي . محاسبه سود هر سهم

01 /04  عدد2000صادر نمودن سهام عادي جدید به تعداد 1391/

01 /08   عدد 5000 تحصیل سهام و خزانه نمودن سهام به تعداد 1391/

1سود خالص دوره .425  ریال بوده است000. تعداد سهام میانگین تعداد سهام مدت تاریخ

1500 6000 3/12 01  01تا04/ /01

2000 6000+2000=8000 4/12 01  01تا08/ /04

1250 8000-5000=3000 5/12 01  29تا08/ /12

4750 میانگین موزون تعداد سهام عادي

6000*3/12=1500 8000*4/12=2000 3000*5/12=1250

1.425.000/4750=300 سهم سود هر سهم عادي انحلال شرکت سهامی :

انحلال به معناي پایان فعالیت شرکت است وشرکت سهامی به دلایل زیر منحل می شود :

. انجام موضوع فعالیت شرکت که شرکت سهامی براي انجام آن تشکیل شده باشد غیر ممکن باشد a . . درصورتی شرکت براي مدت معین تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد مگر اینکه مدت قبل از انقضاء b تمدید شده باشد .  . در صورت ورشکستگی c .  . در زمان رأي مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر انحلال d .  . در صورت صدور حکم قطعی دادگاه e .

مالیاتی مشاغل

حسابداري شرکتهای تضامنی

حسابداري عملیات تسویه :

در زمان تسویه شرکت سهامی که به وسیله مدیران تسویه انجام می گیرد یک حساب با نام (سود و زیان تسویه)در دفاتر ایجاد می گردد و مراحل زیر به ترتیب صورت می گیرد :

.i .ii .iii

فروش دارایی ها و وصول مطالباتپرداخت بدهی هاپرداخت هزینه هاي تسویه

 توزیع وجوه باقی مانده بین صاحبان سهام عادي شرکت تعاونی :شرکتی است که از اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور رفع نیازمندي هاي مشترك و بهبود وضع اقتصادي و اجتماعی اعضاء از طریق خود یاري و کمک متقابل و همکاري آنها تشکیل می شود .

دسته از انواع شرکتها می باشد 7شرکت تعاونی در قانون تجارت یکی از .

اهداف شرکت تعاونی  :

ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار براي همه به منظور رسیدن به اشتغال کاملقراردادن وسایل کار در اختیار کسانی که توانایی انجام کار دارند ولی وسایل کار ندارندپیشگیري از تمرکز و دست به دست شدن ثروت در دست افراد و گروههاي خاصجلوگیري از کارفرماي مطلق شدن دولت

انواع شرکت تعاونی :

تعاونی تولید :

َ قانون تجارت شرکتی است که بین عده ایی از ارباب ح 190طبق ماده ف(صاحبان مشاغل)تشکیل می شود َر و شرکاي مشاغل خود را براي تولید و فروش اشیاء و اجناس به کار می برند .

تعاونی مصرف  :

قانون تجارت شرکتی است که براي مقاصد زیر ایجاد می شود192طبق ماده :

فروش اجناس لازم براي مصارف زندگی اعم از اینکه اجناس مذکور را شرکاء ایجاد یا خریده باشندتقسیم سود یا زیان بین شرکاءبه نسبت خرید هر یک از آنهاتعاونی توزیع :

حسابداري شرکتهای تضامنی

تعاونی هایی هستند که جهت تامین نیاز مشاغل تولیدي و یا مصرف کنندگان عضو در چارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها ایجاد می شودویژگی هاي شرکت تعاونی  :

حسابداري شرکتهای تضامنی

نفر است 7 . تعداد اعضا حداقل i .  . سرمایه شرکت تعاونی نامحدود و سهام آن با نام است ii .  . انتقال سهام به اعضاي جدید تنها با موافقت هیئت مدیره و با رعایت سقف مجاز است iii .  . هر عضو، صرف نظر از مالکیت هر تعداد سهام فقط داراي یک راي است iv .   %کل سرمایه شرکت بیشتر باشد 15 . حداکثر میزان سهم هر عضو نباید از v .  10 . حداقل سرمایه در شرکتهاي تعاونی خاص vi .000  100 و در تعاونی عام 000. .000  ریال است000. .

تشکیل وتامین سرمایه تعاونی ها :

براساس قوانین بخش تعاونی ها سرمایه تعاونی اموال و دارایی است که براي تاسیس تعاونی ویا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار می گیرد   3 .تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می شود که حداقل سرمایه آن پرداخت و در 1/ 3مواردي که بصورت غیر نقدي است که می بایست معادل   سرمایه تقویم شده کسب شده باشد 1/ .

%سرمایه شرکت تعاونی توسط اعضاء در اختیار شرکت تعاونی قرار 51باید توجه داشت که اگر تمام یا حداقل گرفته باشد دیگر مشکلی از بابت ساختار سرمایه شرکت وجود نخواهد داشت اگر عضوي شرایط عضویت در   اگر هر عضو مقررات اساسنامه و سایر ً شرکت تعاونی رانداشته باشد از شرکت تعاونی اخراج می شود ضمنا 15 روز دریافت کند پس از 15 اخطار کتبی از سوي هیئت مدیره به فاصله 2تعهدات قانونی را رعایت نکند و روز از تاریخ اخطار دوم یا تصویب مجمع فوق العاده اخراج می شود

روش حسابداري تشکیل شرکتهاي تعاونی :حسابداري شرکتهای تضامنی

هیئت موسس میزان هر سهم را معین می کند و یک حساب جاري بنام شرکت تعاونی در شرف تاسیس افتتاح می کند  .سهام اعضاي تعاونی در تامین سرمایه مساوي و برابر است مگر با تصویب مجمع عمومی اعضا سهم بیشتري پرداخت نمایند که در این حالت باید حداقل و حداکثر سهام در حد تعیین شده توسط وزارت تعاونی باشد .

لازم به ذکر است که قبل از ثبت شرکت تعاونی براي انجام ثبتهاي حسابداري از دفتر روزنامه و کل غیر رسمی استفاده می شود تا پس از ثبت شرکت تعاونی مانده حسابها از دفتر قبلی به دفاتر قانونی و رسمی انتقال یابدروشهاي افزایش سرمایه :

. افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید i iii . افزایش سرمایه از طریق بالا بردن ارزش اسمی سهام موجود ii . افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته ها

وظایف مجمع عمومی که بالاترین رکن در شرکتهاي تعاونی است به شرح زیر می باشد :

مشاوره مالی

حسابداري شرکتهای تضامنی

. انتخاب هیئت مدیره و بازرسان a c . رسیدگی به صورتهاي مالی و تصمیم گیري در قبال آنها b d .تعیین برنامه و  خط مشی ها و تصویب بودجه جاري .تصمیم گیري در ارتباط با تقسیم سود و ذخایر

وظایف مجمع عمومی فوق العاده :

a  b .تغییر در مواد اساسنامه .افزایش یا کاهش سرمایه

c .انحلال یا ادغام با شرکت تعاونی دیگر

روشهاي افزایش سرمایه :

. افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید 1 i  ii . فروش سهام جدید به همان ارزش اسمی موجود در سهام قدیم . فروش سهام جدید به ارزش منصفانه : در این حالت ارزش منصفانه هر سهم از رابطه زیر بدست می آید

دارایی =خالص دارایی هاي شرکت – بدهی

=ارزش منصفانه هر سهم

خالص دارایی هاي شرکت تعداد سهام شرکت

که ثبت زیر در دفاتر صورت می گیرد :

معادل مبلغ دریافتی xxx بانک

معادل ارزش اسمی xx سرمایه  مابه التفاوت xx اعضا بابت تجدید ارزیابی   حساب اعضا بابت تجدید ارزیابی داراي ماهیت اندوخته بوده و برحسب مورد بستانکار یا بدهکار می شود ✓ .

. افزایش سرمایه از طریق بالا بردن ارزش اسمی سهام موجود 2 : در این حالت سهام قبلی باطل می گردد و سهام با ارزش اسمی جدید به اعضا تحویل می شود و اعضا بایستی که مابه التفاوت سهام را به حساب شرکت واریز نمایند .  . افزایش سرمایه از محل سود انباشته 3

%اندوخته قانونی 50 در شرکتهاي تعاونی و در زمان افزایش سرمایه از محل اندوخته قانونی، حداکثر تا ✓ قابل انتقال به سرمایه می باشد در صورتی که در شرکتهاي سهامی انتقال اندوخته قانونی به سرمایه مجاز    نمی باشد .

کاهش سرمایه :

کاهش سرمایه به علت خروج اعضا : ثبت خروج اعضا به شرح زیر است   معادل ارزش اسمی xxx سرمایه

مابه التفاوت xx اعضا بابت تجدید ارزیابی  معادل مبلغ پرداختی xx بانک

چنانچه مبلغ پرداختی به عضو خارج شده کمتر از ارزش اسمی سهام وي باشد حساب اعضا بابت ✓ تجدیدارزیابی حسب مورد بستانکار می شود . کاهش سرمایه به دلیل زیانهاي وارده

تقسیم سود در شرکتهاي تعاونی : سود خالص پس از کسر مالیات متعلقه به ترتیب زیر تخصیص می یابد :

حسابداري شرکتهای تضامنی

%سود خالص با تصویب مجمع عمومی به حساب اندوخته قانونی منظور می شود و تا هنگامی که 5 . حداقل i  سال آخر شرکت برسد الزامی است 3 %معدل سرمایه 25اندوخته مذکور به میزان .   %سود خالص با تصویب مجمع عمومی به عنوان اندوخته احتیاطی منظور می شود 5 . حداکثر ii .   %سود خالص به عنوان حق تعاون و آموزش به حساب صندوق تعاون واریز می شود 4 . معادل iii . تخصیص درصدي از سود خالص توسط مجمع عمومی به عنوان پاداش اعضاي شاغل (مدیران ، کارکنان iv ،بازرسان )در نظر گرفته شود .حسابداري شرکتهای تضامنی

. پس از تخصیص کلیه اقلام فوق باقی مانده سود v :  – در شرکتهاي تعاونی تولید کل مبلغ باقی مانده به نسبت سهام اعضا بین آنها تقسیم می شود a . – در شرکتهاي تعاونی توزیع ابتدا درصدي از باقی مانده سود به نسبت معاملات اعضا با شرکت b تعاونی به عنوان مازاد برگشتی به اعضا در نظر گرفته می شود و مابقی به نسبت سهام اعضا بین آنها تقسیممی شود .

.1

.2

توضیح مختصر از سازمان امور مالیاتی

انحلال و تسویه شرکتهاي تعاونی  :

انحلال به معناي پایان فعالیت شرکت می باشد و شرکت تعاونی در موارد زیر منحل می شود :

حسابداري شرکتهای تضامنی

– تصمیم مجمع عمومی فوق العاده 1 ماه تعداد اعضا به حد 3 – کاهش حد نصاب اعضا به صورتی که در طی مدت 2 نصاب نرسد   – اتمام عمر فعالیت شرکت در صورتی که مجمع عمومی آنرا تمدید نکرده باشد 3  – عدم فعالیت بیش از یک سال بدون دلیل موجه 4  اخطار کتبی از وزارت تعاون 3 – عدم رعایت قوانین و مقررات و دریافت 5

حسابداري عملیات تسویه :

عملیات تسویه برعهده مدیران تسویه می باشد و در این مورد لازم به ذکر است که بعد از افتتاح حساب سود و زیان تسویه مراحل تسویه به ترتیب زیر صورت می گیرد :

– فروش دارایی ها و وصول مطالبات 1  – پرداخت بدهی ها 2  – پرداخت هزینه هاي تسویه 3  – توزیع وجوه مانده بین اعضا 4