حسابرسي مــالي دارییهای ثابت

رديف

رديف

2

3

روشهـاي كــار

روشهاي كار كه در موسسه مورد رسيدگي از لحاظ خريد، كنترل فيزيكي، استهلاك و حسابداري دارائيهاي ثابت اجراء مي‌گردد بايد قبل ازشروع به رسيدگي هرقسمت از كار معلوم گردد . براي اين منظور چنانچه قبلاً‌ پرسشنامه‌ كنترل داخلي يا يادداشتهاي مربوط به روشهاي كار صاحبكار تهيه شده است ، آنها را به دقت مطالعه كنيد و چنانچه اين مدارك قبلاً‌ تهيه نگرديده، درموقع شروع هرقسمت از رسيدگيهاي زير، نخست قسمت مربوطه پرسشنامه كنترل داخلي را تكميل نموده و درموارد مقتضي نسبت به روشهاي كار صاحبكار يادداشتهاي كافي تهيه نمائيد. سپس براساس اطلاعات بدست آمده بشرح فوق اقدمات حسابرسي زير را با توجه به مدارك حسابداري و عملياتي صاحبكار و سيستم كنترل داخلي برقرار شده اجراء نمائيد.

سركـاربرگهــا

يك سركاربرگ تهيه كنيد كه درآن اطلاعات مربوط به دارائيهاي ثابت ، هزينه و ذخائر استهلاك برحسب سرفصل دارائي نشانداده شده باشد، بطوريكه جمع ستونهاي مربوط برحسب مورد معادل ارقام مربوط مندرج در ترازنامه وصورت سود و زيان باشد .

اين كاربرگ بايد براي هرفصل از دارائيهاي ثابت شامل اطلاعات زير باشد :

رديف

4

5

6

درسركاربرگ فوق بطور خلاصه مشخص كنيد كه براي برآورده ساختن هدفهاي مندرج دربند 1 فوق چه اقداماتي انجام گرفته است. (مثال : اثبات وجود دارائيهاي ثابت از طريق بازديدو بررسي اقلام انتخابي).

همچنين درمورد هرسرفصل بطورجداگانه يك كاربرگ تهيه كنيد كه درطي آن اضافات طي سال و اقلام فروخته شده يا خارج شده و يا بركنار شده درطي سال (باذكر مبلغ استهلاك) به تفكيك نيمه اول و نيمه دوم نشانداده شده باشد. چنانچه اقلام مربوطه به هر سرفصل متعدد باشد، كافي است مبالغ بطور كلي و يا برحسب سرفصلهاي عمده ذكر گردد ولي درغيراينصورت ريز اقلام داده شود .

اثبات وجود قيمت تمام شده

درمورد هرفصل از دارائيهاي ثابت (طبق كاربرگهاي موضوع بند 5 فوق) جزئيات اضافات بيش از يك مبلغ تعيين شده را دركاربرگي يادداشت نمائيد . سپس درمورد اضافات انتخابي هرسرفصل اقدامات زير را انجام دهيد .

رديف

8

9

10

11

درمورد اقلام انتخابي رسيدگي كنيد كه تحصيل دارائي با مجوز كافي انجام گرفته باشد . از لحاظ كفايت مجوز، مقررات اساسنامه موسسه مورد رسيدگي را بايد مطالعه كنيد و درنظر داشته باشيد.

درمورد دارائيهايي كه توسط خود موسسه ساخته و يا تكميل شده است، دقت كنيد كه هزينه‌هاي مستقيم كه جزو قيمت تمام شده دارائي منظور شده است طبق ضوابط سيستم‌هاي كنترل داخلي و روشهاي حسابداري موسسه بدرستي مشخص شده باشد.

درمورد دارائيهاي فوق چنانچه سهمي از هزينه‌هاي سربار موسسه جزو قيمت تمام شده دارائي منظور شده باشد ، دقت كنيد كه هزينه‌هاي سربار مذكور منحصر به هزينه‌هاي سربار كارخانه بوده و مبناي محاسبه آن معقول باشد و سودي درنظر گرفته نشده باشد. چنانچه اين اصول بدرستي رعايت نشده‌اند ، موضوع را با ذكر مبلغ دريادداشتهاي حسابرسي قيد كنيد.

چنانچه جزو قيمت تمام شده دارائيهاي ثابت ، اعم از دارائيهاي خريداري شده و دارائيهاي ساخته شده ، مبالغي بابت سود و كارمزد بانكي يا هزينه‌هاي قبل از

رديف

12

13

14

15

اضافات انتخابي را به سيستم دارائيهاي ثابت (كارتها يا دفتر يا نرم‌افزار دارائي‌‌هاي ثابت) رديابي كنيد و دقت كنيد كه كليه اطلاعات مربوطه به درستي درسيستم اموال منعكس و ثبت شده باشد.

درمورد تعدادي از اضافات انتخابي (اگر تعداد كم است، درمورد همه آنها) از دارائيهاي مربوطه بازرسي عيني بعمل آوريد و از وجود فيزيكي آن اطمينان حاصل نمائيد.

درمورد اقلام فروخته شده ويا خارج شده درطي سال ، رسيدگي كنيد كه فروش يا بركناري آنها با مجوز كافي صورت گرفته است.

درمورد اقلام فوق همچنين رسيدگي كنيد كه سود يا زيان حاصل به درستي درحسابها عمل شده باشد و درمورد اقلام فروخته شده ، مبلغ فروش را با مراجعه به قرارداد يا مكاتبات مربوطه تائيد نمائيد . چنانچه فروش به يك شخص وابسته (مثلاً‌ يكي از مديران ، يا يك شركت وابسته) انجام شده باشد جزئيات معامله را دريادداشتهاي حسابرسي خود يادداشت نمائيد.

رديف

17

18

19

20

رسيدگي كنيد كه سيستم دارائيهاي ثابت بنحو صحيح و “بروز” نگاهداري مي‌شود . قيمت تمام شده دارائيهاي ثابت موجود، و استهلاك انباشته آنها را تا تاريخ ترازنامه مورد رسيدگي كه بايد طبق مندرجات سوابق سيستم دارائيهاي ثابت تهيه شده باشد ، اخذ نموده ورسيدگي كنيدكه سرجمع مربوط‌به هرسرفصل با مندرجات دفاتر مالي و كاربرگ موضوع بند 3 فوق تطبيق مي‌نمايد.

رسيدگي كنيد كه وجود فيزيكي دارائيهاي ثابت بطور متناوب توسط مسئولين امور موسسه مورد رسيدگي كنترل مي‌شود و از دارائيهاي ثابت عيناً‌ بازرسي به عمل مي‌آيد.

درمورد املاك ، اسناد مالكيت را بازرسي نمائيد و چنانچه هرگونه عملياتي درطي سال مورد رسيدگي نسبت به آنها انجام گرفته است (اعم از فروش يا دررهن‌گذاشتن و غيره) مراتب را يادداشت نمائيد. دقت كنيد كه اسناد مورد رسيدگي منفرداً يا بطور گروهي با اقلام مندرج دركاربرگ موضوع بند 3 فوق تطبيق نمايد. درصورت لزوم صورت تطبيق تهيه نمائيد. (درموارديكه موضوع وثيقه منتفي شده ، دقت نمائيد كه فك رهن طبق شرائط قرارداد و ساير ضوابط و مقررات مربوطه انجام شده باشد).

چنانچه اسناد مالكيت توسط بانك يا وكيل شركت نگاهداري ميشود، ترتيبي اتخاذ نمائيد كه طي گواهـي

رديف

21

22

23

24

25

درمورد وسائط نقليه علاوه بربازرسي دفترچه مشخصات هروسيله نقليه، درصورت امكان از آنها عيناً‌ بازديد بعمل‌ آوريد.

درمورد دارائيهاي ثابت خسارت ديده رسيدگي كنيد كه درصورت اهميت نسبي مبالغ مربوطه ، درمقابل آنها ذخيره كافي درحسابها درنظر گرفته شده باشد.

رسيدگي كنيد كه لوازم يدكي عمده و يا ماشين‌آلات و ابزارآلات احتياطي(كه براي موارد اضطراري درانبار نگهداري مي‌شود) جزو موجوديهاي جنسي موسسه مورد رسيدگي منظور نشده باشد . اين اقلام بايد جزو دارائيهاي ثابت موسسه به حساب آيند. چنانچه اينطور نيست مراتب را درياددشتهاي حسابرسي خود قيد نمائيد.

چنانچه اقلام فوق طبق يك “ارزيابي” درحسابها منظور شده‌اند ، رسيدگي كنيد كه مقادير مربوطه به درستي تعيين شده و مبناي ارزيابي معقول باشد.

درصورت تجديد ارزيابي دارائي‌هاي ثابت ، از موارد زير كسب اطمينان نمائيد:

الف ـ اينكه تجديد ارزيابي براي تمامي اقلام طبقه‌اي كه دارائي‌هاي مزبور به آن تعلق دارد، انجام شده است.

رديف

26

ج ـ   اينكه ارزيابي توسط ارزيابان مستقل و داراي صلاحيت فني انجام شده است .

د ـ   اينكه مبلغ مازاد تجديد ارزيابي بعنوان درآمد تحقق نيافته درترازنامه بعنوان بخشي از حقوق صاحبان سهام طبقه‌بندي شده و درصورت سود و زيان جامع به نحو شفافي منعكس شده است. (دقت كنيد انتقال اين مازاد به سرمايه مجاز نمي‌باشد.)

ه‍  ـ   اينكه كاهش مبلغ دفتري دارائي ثابت درنتيجه تجديد ارزيابي بعنوان هزينه شناسائي شده است (دقت كنيد درمورد دارائي‌هائي كه قبلاً مورد تجديد ارزيابي قرارگرفته ، هرگونه كاهش تا سطح مازاد قبلي از مازاد تجديد ارزيابي قابل برگشت است) .

استهــــلاك

يك كاربرگ تهيه كنيد كه درآن روشها و نرخهاي استهلاك كه درمورد دارائيهاي ثابت بكار مي‌رود مشخص شده باشد. چنانچه اين روشها و نرخها غيراز روشها و نرخهاي مقرر تحت قانون مالياتهاي مستقيم مي‌باشد، توضيح دهيد كه مبناي روشها و نرخهاي مورد استفاده چيست و اينكه چه مقام يا ركني از شركت آنرا تصويب كرده است . موارد را با سرپرست و حسب مورد مدير كاردرميان بگذاريد.

رديف

28

29

30

31

چنانچه روش محاسبه استهلاك نسبت به سال قبل تغيير نموده است، مراتب را با توضيحات لازم و اثرات تغيير روش نسبت به سود يا زيان سال و نسبت به وضع مالي شركت درتاريخ ترازنامه يادداشت نمائيد.

چنانچه دفتر اموال يا كارتهاي دارائي ثابت يا نرم‌افزار كامپيوتري براي دارائي‌هاي ثابت و استهلاكات نگهداري مي‌شود ، رسيدگي كنيد كه استهلاك هريك از دارائيهاي ثابت بنحو صحيح دركارت يا نرم‌افزار مربوطه ثبت شده باشد . (درصورت استفاده شركت مورد رسيدگي از نرم‌افزار دارائي ثابت ، مشخصات و امكانات نرم‌افزار را يادداشت نمائيد)

درمورد اقلام دارائي ثابت كه درطي سال فروخته شده و يا بهرعلت ازرده خارج شده‌اند ، رسيدگي كنيد كه معادل استهلاكي كه قبلاً‌ بحساب منظور شده است ، از استهلاك انباشته خارج شده باشد .

درموارديكه استهلاك واقعي دارائيهاي ثابت بعلت شرائط خاص كار موسسه مورد رسيدگي بيش از نرخهاي بكار رفته مي‌باشد، چنانچه تفاوت قابل توجه مي‌باشد مراتب را باذكر توضيحات لازم يادداشت نموده و با شريك مسئول كار درميان بگذاريد.

رديف

33

34

35

36

37

گاه اتفاق مي‌افتد كه دارائيهاي ثابت كلاً مستهلك شده‌اي هنوز مورد استفاده مي‌باشد. چنانچه مبلغ چنين دارائي‌هائي درمورد موسسه مورد رسيدگي قابل توجه مي‌باشد، مراتب را با توضيحات لازم يادداشت نموده و با شريك مسئول كار درميان بگذاريد.

سايــر رسيدگيهــا

با توجه به رسيدگيهاي بعمل آمده تعيين نمائيد كه آيا دارائي‌هاي ثابت و استهلاك انباشته به نحو صحيح درصورتهاي مالي و يادداشتهاي پيوست منعكس شده‌اند.

پوشش بيمه‌اي دارائيهاي ثابت را بررسي و از كافي بودن آن اطمينان حاصل نمائيد.

بررسي‌كنيد كه آيا نرخ و روشهاي استهلاك و مباني تجديد ارزيابي حسب مورد دريادداشهاي پيوست صورتهاي مالي منعكس شده‌اند .

جدول تعهدات سرمايه‌اي درتاريخ ترازنامه را اخذ و مدارك مثبته را بررسي نمائيد.

رديف

39

اطمينان حاصل نمائيد كه دارائي‌هاي ثابتي كه دروثيقه مي‌باشند، به نحو كامل و مناسب دريادداشتهاي پيوست صورتهاي مالي افشاء شده باشند.

حسابرسي مــالي دارییهای ثابت