اهمیت واحد حسابرسی داخلی

اهمیت واحد حسابرسی داخلی

پیچیدگی روزافزون سازمانهای بزرگ باعث شده است تا این گونه سازمانها برای نظارت و سرپرستی سیستم کنترل داخلی خود، به یک ابزار مناسب مدیریت نیاز داشته باشند.

مدیریت این گونه سازمانها در پی این است که سیستمهای کنترلی، به خوبی طراحی و به درستی اعمال شود. چنانچه سیستم کنترل، نارسا باشد و به درستی اعمال نشود، صرفنظر از کوشش مدیریت در برنامه­ ریزی خوب و مناسب، سازمان از لحاظ دستیابی به هدفها و برنامه­ های خود با خطر مواجه می­شود.

مدیریت، مسئولیت سیستم کنترل داخلی را در سازمان به عهده دارد و برای ارزیابی عملکرد سیستم کنترل داخلی، به گونه­ای فزاینده از خدمات حسابرسان داخلی استفاده می­کند. حسابرسان داخلی برای وظایف و مسئولیتهای مدیریت مشابه یک دستگاه بازخورد عمل می­کنند.

اصول حاکم بر ایجاد واحد حسابرسی داخلی چه باشد ؟ رئوس برخی از این اصول که پایه ­ریزی تشکیل واحد حسابرسی داخلی بر آن استوار است در زیر می­آید.

اهمیت واحد حسابرسی داخلی

نوع و ماهیت مسئولیت حسابرسی

با این فرض که کار اصلی حسابرسی داخلی، به سیستم کنترل داخلی مربوط می­شود،

مسئولیت حسابرسی

پس نوع و ماهیت مسئولیت آن در چنین جوی از فعالیت چیست؟ چهار حالت متصور است:

• طراحی کنترلها.
• برقراری کنترلها.
• آزمون رعایت عملی کنترلها.
• ارزیابی کنترلها.

اهمیت واحد حسابرسی داخلی

مدیریت ارشد و عملیاتی معمولاً سیستم کنترل داخلی را طراحی می­کنند. مدیریت عملیاتی، کنترلها را برقرار می­کند و به طور روزانه، رعایت عملی آن را طبق کنترلهای مقرر، کنترل و آزمون می­نماید.

حسابرسی داخلی، طراحی این کنترلها و میزان رعایت آن را آزمون می­کند. مدیریت عملیاتی، سیستم کنترل داخلی را به طور مرتب، ارزیابی می­کند و امکان بهبود و یا تغییر آنها را مورد بررسی قرار می­دهد. حسابرسی داخلی نیز سیستم کنترل داخلی را از لحاظ درستی و اثربخشی ارزیابی می­کند. بدیهی است که ارزیابی حسابرسی داخلی به مراتب منظم­تر و کامل­تر از ارزیابیهای مدیریت است.

یک مثال در این زمینه کمک می­کند تا تفاوتهای بین مسئولیتهای چهارگانه کنترل، یعنی طراحی، برقراری، آزمون رعایت و ارزیابی بهتر مشخص شود. مدیران امور مالی و خزانه­داری معمولاً سیاستها و روشهای پرداخت بدهیهای سازمان را تدوین می­کنند. این کار طراحی آن بخش از کنترلهاست که به آن کنترل داخلی مالی گویند. مدیریت خزانه­داری به کارکنانی که سیاستها و روشهای مورد اشاره را اجرا می­کنند آموزشهای لازم را می­دهد و بر کار آنان نظارت می­کند. این آموزش و نظارت یعنی برقراری کنترلها.

اهمیت واحد حسابرسی داخلی

خزانه ­دار با کمک دستیاران و منشی­های خود عملیات مربوط به دایره حسابهای پرداختنی را به طور روزانه کنترل می­کند. واحد حسابرسی داخلی رعایت سیاستها و روشها را به صورت دوره­ای آزمون می­کند. انجام این کارها آزمون رعایت است.

سرانجام مدیر مالی و خزانه­دار معمولاً در صورت بروز مشکل و هنگام تهیه بودجه یا برسری عملکرد کارکنان سیاستها را مورد تجدید نظر قرار می­دهند. حسابرسان داخلی نیز این سیاستها و روشها را بررسی می­کنند تا معلوم شود که به خوبی طراحی شده است و پرداخت به موقع بدهیهای سازمان به مبالغ درست و بابت بدهی واقعی سازمان را تسهیل می­کند. انجام دادن این کارها یعنی ارزیابی کنترلهای داخلی.

طراحی و برقراری کنترلهای داخلی بخشی از وظایف تصمیم­گیری و عملیاتی مدیریت است. چنانچه واحد حسابرسی داخلی درگیر این فعالیتها شود صلاحی حسابرسان داخلی برای آزمون و ارزیابی این کنترلها به مخاطره می­افتد. حفظ بی طرفی و استقلال رای در رسیدگی به ک اری که خود انجام داده­ایم بسیار دشوار است. در نتیجه دامنه وظاف و مسئولیتهای واحد حسابرسی داخلی به دلیل وجود این محدودیتهای منطقی به 1- آزمون رعایت کنترلهای داخلی مقرر و 2- ارزیابی آن کنترلها که می­تواند در مرحله طراحی و برقراری یا عملیاتی شدن آنها انجام گیرد منحصر می­شود