استانداردهای بین المللی حسابرسی داخلی

استانداردهای بین المللی حسابرسی داخلی

حسابرسي داخلي با شتاب چشمگيري در سطح جهان در حال توسعه است. فارغ از ريشهيابياين موضوع و بررسي پيشينهي حسابرسي داخلي در جهان و ايران، از ابتداي دههي جـاري،حرفهي حسابرسي داخلي و انجام حسابرسي مذكور طبق استانداردهای بین المللی حسابرسی  مربـوط،توجه ويژهي بسياري از مديران بنگاههاي اقتصادي و ارگانها و سازمانهاي مقررات گـذار را

در كشورمان نيز به خود جلب كرده است. بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران حتي در اواسط

دههي 80 در قالب “رهنمودهايي براي نظام مؤثر كنترل داخلي در مؤسسات اعتباري”، لزوم ايجـاد

كميتهي حسابرسي و واحد حسابرسي داخلي را به تمامي بانكها و مؤسسات اعتباري غير بانكي

ابلاغ نموده است. همچنين سازمان بورس و اوراق بهادار در ابتداي دههي جاري، رعايـت مفـاد

منشورهاي كميتهي حسابرسي و فعاليت حسابرسي داخلي (تهيه شده توسط سازمان مذكور) را

بـراي كليـهي ناشـران پذيـرفتـه شـده در بـورس اوراق بهـادار تهـران و فــرا بــورس ايـران،

الزامي كـرده است. شـايان توجـه اسـت كـه بـه موجـب مفـاد مـاده (10 (منشـور فعاليـت

حسابرسي داخلي مذكور، “حسابرسان داخلي در انجام حسابرسي داخلي بايد استانداردهاي داخلـيلازمالاجرا و آيين رفتار حرفهاي حسابرسان داخلي و در نبود استانداردهاي مورد نيـاز، اسـتانداردهايبينالمللي حسابرسي داخلي را رعايت نمايند.” ترجمهي آخرين نسخهي استانداردهاي بينالمللـيكار حرفـهاي حسابرسي داخلي، در راستاي تأميـن نيـاز مذكـور و كمك به همكاران عزيزيكـه در حـوزهي حسابرسي داخلي به هر نحـو خدماتي ارائـه ميدهنـد، صورت گرفته است.

نظـر بـه ايـن كـه مطالعـهي واژهنامه بـه درك شفافتر متـن استانداردها كمـك ميكند،برخلاف معمول، واژه نامه در ابتداي مجموعهي حاضر تقديم شـده و سـاير الزامـاتي كـهسنگ زير بنـاي تدويـن استانداردهاي يـاد شـده تلقي ميشـود (چارچوب كارهاي حرفهايبينالمللي) نيز قبل از بيان استانداردها، در اين مجموعه ارائه گرديده است.حميدرضا ارجمندي 

استانداردهای بین المللی حسابرسی

واژهنامه

نکات مالیاتی را بدانید

(Code of Ethics) حرفهاي رفتار آيين 

آيين رفتار حرفهاي انجمن حسابرسان داخلي (IIA (عبارت است از اصول مـرتبطبا حرفـه و كار حسابرسي داخلي و ضوابط رفتاري كه نحوهي رفتار مـورد انتظـاراز حسابرسان داخلي را شرح ميدهـد. آييـن رفتـار حرفـهاي در مـورد اشـخاصو مؤسسـاتي كـه خـدمـات حسابـرسي داخلـي ارائـه ميدهنـد، كـاربــرد دارد.هـدف آييـن رفتـار حرفـهاي ترويج فرهنگ رفتـار حرفـهاي در سطح بينالمللي
حرفهي حسابرسي داخلي است.

 ارائه دهندهي برون سازماني خدمات (Provider Service External (

ارائهدهندهي برون سازماني خدمات عبارت است از يـك شـخص يـا موسسـهاي

برون سازماني كه داراي دانش، مهارت و تجربه در رشتهاي خاص است.

(Add Value) افزايي ارزش 

فعاليت حسابرسي داخلـي زمـاني كـه اطمينـاندهـي مربـوط و بـيطرفانـهاي

ارائـه ميدهد و به اثربخشي و كارايي فرآيندهاي نظام راهبري، مديريت ريسك

و كنترل كمك ميكند، موجبات ارزش افزايي را براي سازمان (و ذينفعان آن)

فراهم مينمايد.

واژهنامه

استانداردهای بین المللی حسابرسی

استانداردهاي بينالمللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

2

(Standard) استاندارد 

بيانيهي رسمي حرفهاي منتشره توسط هيأت اسـتانداردهاي حسابرسـي داخلـي

بينالمللي كه الزامات انجام طيف گستردهاي از فعاليت حسابرسي داخلي و ارزيـابي

عملكرد حسابرسي داخلي را تعيين ميكند.

(Independence) استقلال 

وجود آزادي عمل در شرايطي كه توانايي فعاليت حسابرسي داخلي بـراي ايفـاي

مسئوليتهاي حسابرسي داخلي، به صورت بيطرفانه، مورد تهديد قرار ميگيرد.

 اصول اساسي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

(Core Principles for the Professional Practice of Internal Auditing)

اصول اساسي كار حرفهاي حسابرسي داخلي، پايه و شالودهي چارچوب كارهـاي

حرفهاي بينالمللي است و از اثر بخشي حسابرسي داخلي پشتيباني ميكند.

(Engagement Opinion) نظر اظهار 

دستهبندي، نتيجهگيري و يا توصيف ديگري از نتايج يك كار حسابرسي داخلـي،

در محدوده اهداف و دامنه آن كار.

 اظهار نظر كلي (Opinion Overall (

دستهبندي، نتيجهگيري و يا توصيف ديگري از نتـايج كـار حسابرسـي داخلـي

توسط رئيس حسابرسي داخلي كه معطوف به سطح هيأت مديره و فرآيندهاي

نظام راهبري، مديريت ريسك و كنترل سـازمان مـيباشـد. اظهـار نظـر كلـي،

قضاوت حرفهاي رئيس حسابرسي داخلي است كه مبتنـي بـر نتـايج حاصـل از

انجـام تعـدادي كارهـاي فـردي و ديگـر فعاليتهـا، بـراي بازه زماني مشخص،

ميباشـد.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

 اهداف عملياتي كار حسابرسي داخلي (Objectives Engagement (

بيانيههاي تدوين شده توسط حسابرسان داخلي كه دستاوردهاي كار مـورد نظـر را

تعريف ميكند.

 انتظار ميرود (Should (

در متن استانداردها از عبارت “انتظار ميرود” زماني استفاده شده كـه پيـروي از

استانداردهاي مربوط، مورد انتظار است، مگر زماني كه بر اساس قضاوت حرفـهاي،

انحراف از استاندارد مربوط، موجه باشد.

(Significance) اهميت 

اهميت (Importance (نسبي يـك موضـوع در جامعـه يـا زمينـهاي كـه در آن

جامعه يا زمينه، آن موضوع، مشتمل بر عوامل كمـي و كيفـي از قبيـل انـدازه،

ماهيت، ميزان تأثيرگذاري و مربوط بودن، مورد توجه يا بررسي قرار ميگيـرد.

هنگام ارزيابي اهميت موضوعات در جامعه يا زمينهي مرتبط با اهداف عملياتي

كار حسابرسي، قضاوت حرفهاي به حسابرسان داخلي كمك ميكند.

(Must) بايد 

در متن استانداردها از واژهي “بايد” براي مشخص كردن الزام بدون قيد و شـرط

استفاده ميشود.

 برنامه انجام كار حسابرسي داخلي (Program Work Engagement (

سندي كه روشهاي انجام كار، براي دستيابي به اهداف برنامهريزي شـدهي(Plan (

حسابرسي داخلي را مشخص ميكند.

استانداردهاي بين المللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

4

(Objectivity) بيطرفي 

نگرش ذهني غيرجانبدارانهاي (غيرمغرضانه) كه بـه حسابرسـان داخلـي اجـازه

ميدهد كارها را به نحوي انجام دهند كـه ضـمن اعتقـاد بـه نتيجـهي كارشـان،

هيچ مصالحـه و سازشي در مـورد كيفيت صـورت نگيـرد. بيطرفي، حسابرسـان

داخلي را ملزم ميكند كه قضاوت حرفهاي خود را در خصوص موضـوعات مـورد

حسابرسي تابع نظر ديگران قرار ندهند.

(Conflict of Interest) منافع تضاد 

هرگونه ارتباطي كه وجود داشته و يا به نظـر مـيرسـد وجـود دارد و در جهـت

بهترين منفعت سازمان نيست. تضاد منافع به توانايي يـك شـخص بـراي انجـام

وظايف و مسئوليتهايش، به طور بيطرفانه، آسيب وارد ميكند.

(Fraud) تقلب 

هر گونه عمل غير قانوني كه مشخصه آن فريب، پنهان كاري يا سـوء اسـتفاده از

اعتماد باشد. اين اعمال بستگي به تهديد به خشونت يا بيحرمتي يـا اسـتفاده از

نيروي فيزيكي ندارد. تقلب توسط اشخاص و سازمانها براي دسـتيابي بـه پـول،

دارايي يا خدمات، خودداري از پرداخت يا تحمل زيان خـدمات يـا حفـظ امتيـاز

شخصي يا حفظ كسب و كار، به وقوع ميپيوندد.

 تكنيكهاي حسابرسي مبتني بر فناوري (Techniques Audit based-Technology (

هر گونه ابزار خودكار حسابرسي، مانند نرمافزار عمومي حسابرسي، نـرمافزارهـاي

آزمون دادههـا، برنامـههـاي حسابرسـي كـامپيوتري و تكنيـكهـاي حسابرسـي

به كمك كامپيوتر.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

 چارچوب كارهاي حرفهاي بينالمللي

(International Professional Practices Framework)

چارچوبي مفهومي كه استانداردها، دستورالعملها و رهنمودهاي IIA را سازمان

ميدهد. استانداردها، دستورالعملها و رهنمودهاي مـذكور متشـكل از دو گـروه:

(1 (الزامي و (2 (توصيه شده، ميباشد.

 خدمات اطمينان دهي (Services Assurance (

رسيدگي بيطرفانهي شواهد، با هدف ارزيابي مستقل فرآيندهاي نظـام راهبـري،

مديريت ريسك و كنتـرل سازمان. اين ارزيابي از جملـه ممكن اسـت مشتمل بر

امور مالي، عملكرد، رعايت قوانين و مقررات، سيستم امنيتي و كارهاي مربوط به

راستي آزمايي باشـد.

(Consulting Services) مشاورهاي خدمات 

فعاليتهاي مشاورهاي و خدمات مرتبط كه ماهيت و دامنهي آن، بدون ايـن كـه

حسابرسان داخلي مسئوليت مديريت را به عهده گيرند، به منظور ارزشافزايـي و

بهبـود فرآينـدهاي نظام راهبـري، مديريت ريسـك و كنترل سازمان، با مشتري

توافق ميشـود. ايـن خدمـات از جمله ميتوانـد شامـل پيشنهاد، مشورت دادن،

تسهيل كردن امور و آموزش باشد.

(Information Technology Governance) اطلاعات فناوري راهبري 

شـامـل رهبـري، ساختارهـاي سازماني و فـرآينـدهاي كه اطمينان مـيدهنـد

فنـاوري اطلاعـات بنگاه، از استراتـژيهـا و اهـداف عملياتي سازمان پشتيباني

ميكنـد.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

استانداردهاي بين المللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

6

(Chief Audit Executive) داخلي حسابرسي رئيس 

شخص ارشدي است كه مسئوليت مديريت مؤثر فعاليت حسابرسـي داخلـي را

مطابق مفاد منشور حسابرسي داخلـي و عناصـر الزامـي IPPF بـه عهـده دارد.

رئـيس حسابرسـي داخلـي يـا افـراد ديگـري كـه بـه او گـزارش مـيدهنـد،

داراي صلاحيت و گواهينامههاي حرفهاي مناسب خواهند بود. عنوان شغلي خـاص

يا مسئوليتهاي رئيس حسابرسي داخلي ممكن است در سازمانهاي گوناگون،

متفـاوت باشـد.

 رعايت قوانين و مقررات (Compliance (

پيروي از سياستها، برنامهها، روشها، قوانين، مقررات، قراردادها يا ساير الزامات.

(Risk) ريسك 

امكان وقوع رويدادي كه دستيابي به اهداف عملياتي را تحت تأثير قرار ميدهـد.

ريسك از جنبههاي ميزان اثرگذاري و احتمال اندازهگيري ميشود.

 ريسك قابل پذيرش (Appetite Risk (

سطحي از ريسك كه يك سازمان حاضر به پذيرش آن است.

(Control Processes) كنترل فرآيندهاي 

سياستها، روشها (دستي يا خودكار) و فعاليتهايي كه قسمتي از يك چـارچوب

كنتـرل بـوده و به منظور حصـول اطمينـان از اين كـه ريسكها در محدودهي

ريسـك قـابـل تحمـل، توسـط فرآينـدهاي مديريـت ريسك مهار ميشونــد،

طراحي ميگردند.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

(Internal Audit Activity) داخلي حسابرسي فعاليت 

يك واحد، بخش، تيمي متشكل از مشاوران يـا شـخص (اشـخاص) ديگـري كـه

خدمات مشاورهاي و اطميناندهي مستقل و بيطرفانهاي را به منظور ارزشافزايـي

و بهبـود عمليـات سازمـان، ارائـه ميكنـد. فعاليــت حسابرسـي داخلـي، بـا ايجـاد

رويكردي منظم و روشمند به سازمان كمك ميكند كه جهت دستيابي به اهداف

عملياتي خود، اثربخشي فرآينـدهاي نظام راهبري، مديريت ريسـك و كنتـرل را

ارزيابي و بهبـود بخشـد.

 كار حسابرسي داخلي (Engagement (

حسابرسي داخلي ويـژه، وظيفـه يـا فعاليت بـررسـي، حسابرسي داخلي، بررسي

خود ارزيابي، بررسي تقلب يا ارائه خدمات مشاورهاي. يك كار حسابرسي داخلـي

ممكن است مشتمل بر وظايف چندگانه يا فعاليتهاي طراحي شده بـراي انجـام

مجموعهاي خاص از اهداف مرتبط باشد.

(Control) كنترل 

هر اقدامي كه توسط مديريت، هيأت مديره و ديگر اشخاص به منظـور مـديريت

ريسـك و افزايش احتمال دستيابي به اهداف كلـي و عمليـاتي سـازمان انجـام

ميشود. مديريت، اجراي اقدامات كافي را به منظـور حصـول اطمينـاني معقـول

جهـت دستيابي به اهـداف كلي و عملياتي سـازمان، طـرحريـزي، سـازماندهي و

هدايت ميكند.

(Adequate Control) كافي كنترل 

كنترل كافي زماني وجود دارد كه مديريت به نحوي برنامه ريـزي و سـازماندهي

كرده باشد كه اطميناني معقول از مديريت مؤثر ريسـكهـاي سـازمان و تحقـق

اهداف كلي و عملياتي سازمان به طور كارا و با صرفهي اقتصادي، حاصل شود.

باني مـيكنـد

هـاي فنـاوري

و كاركنـان را

ل در سـازمان

كنترل داخلـي

شتمل بر تضاد

محدوديتهاي

تهـاي منـابع

(Informati

هبـري پشـتيب

ـر زيرسـاخته

ت، زيرسـاخت

اهميت كنتـرل

صلي سيستم ك

ست:

ي).

ي.

ممكن است مش

رسي داخلي، م

ـا و محـدوديت

لي

tion Technolo

ـار و نظـام راه

نـي اسـتوار بـ

دي، اطلاعـات

ه در خصوص

حقق اهداف اص

بر عناصر زير اس

حرفهاي (اخلاقي

ت.

ه منابع انساني

لال سازماني، م

فعاليت حسابر

ن و دارايـيهـ

ي حسابرسي داخل

8

ogy Controls)

ت كسـب و كـ

ي عمـومي و فن

ارهـاي كـاربر

(Control En

و هيأت مدير

ختاري براي تح

ترلي مشتمل بر

شهاي رفتار ح

ملياتي مديريت

مسئوليت.

ههاي مربوط به

ن.

(Im

فردي و استقلا

تهاي دامنهي

دارك، كاركنـا

اشد.

مللي كار حرفهاي

اوري اطلاعات (s

كه از مـديريت

ن كنتـرلهـاي

ماننـد نـرمافزا

ند.

ي (nvironment

دامات مديريت

رلي نظم و ساخ

ند. محيط كنت

ستكاري و ارزش

سفه و سبك عم

ختار سازماني.

ذاري اختيار و

ستها و شيوه

ستگي كاركنان

ن (mpairment

دن بيطرفي ف

صي، محدوديت

ه ثبتها يا مـد

ه مورد نياز) با

انداردهاي بينالم

كنترلهاي فنا

كنترلهايي

و همچنـين

اطلاعـات، م

فراهم ميكن

محيط كنترلي

نگرش و اقد

محيط كنتر

فراهم ميكن

درس

فلس

ساخ

واگذ

سيا

شايس

مخدوش شدن

مخدوش شد

منافع شخص

دسترسي به

(تأمين وجو

استانداردهای بین المللی حسابرسی

(Risk Management) ريسك مديريت 

فرآيندي جهت شناسايي، ارزيابي، مـديريت و كنتـرل رويـدادها يـا شـرايط بـالقوه،

به منظـور فراهـم نمـودن اطميناني معقـول بـراي دستيابي به اهداف عملياتي

سازمان.

 منشور حسابرسي داخلي (Charter (

منشور حسابرسي داخلي، سندي رسـمي اسـت كـه اهـداف فعاليـت حسابرسـي

داخلي، اختيارات و مسئوليتهاي آن را تعريف ميكند. منشور حسابرسي داخلي

جايگاه حسابرسي داخلي در سازمان، اختيـار دسترسـي بـه ثبـتهـا و مـدارك،

كاركنـان و داراييهاي فيزيكي را تعيـين نمـوده و دامنـهي فعاليـت حسابرسـي

داخلي را تعريف ميكند.

 نظام راهبري (Governance (

تركيبي يا مجموعهاي از فرآيندها و ساختارهايي كه توسط هيأت مديره به منظـور

آگاهي دادن، هدايت، مديريت و نظارت بر فعاليتهاي سـازمان، بـراي دسـتيابي

به اهداف عملياتي (Objectives (آن، ايجاد ميشود.

 هيأت مديره (Board (

بالاترين سطح هيأت حاكمهي (مانند هيأت عامل، هيأت سرپرستي يا هيأت رهبري

يا هيأت امنا) مسئول اداره و يا نظارت بـر مـديريت ارشـد و فعاليـتهـاي سـازمان.

هر چند ترتيبات نظام راهبري در بخشهـا و حـوزههـاي مختلـف، متفـاوت اسـت،

معمولاً هيـأت مـديره مشـتمل بـر اعضـايي اسـت كـه مسـئوليت اجرايـي ندارنـد.

اگر هيأت مديرهاي وجود ندارد، عبـارت “هيـأت مـديره” در ايـن اسـتانداردها

ممكـن اسـت بـه كميتـه يـا نهـاد ديگـري كـه سازمان را رهبري مـيكنـد،

معطوف گردد (مانند كميته حسابرسي).

11

چارچوب کارهاي حرفهاي بینالمللی

استانداردهای بین المللی حسابرسی

Glossary

International Professional

Practices Framework

چارچوب کارهاي حرفهاي بینالمللی

International Professional Practices Framework

ي بيطرفانـه و

ـيطرفانـهاي،

رسـي داخلـي

راي دسـتيابي

ظام راهبري را

ت اطميناندهي

هاي سازمان

ي مسـتقل و بـ

، است. حسابر

ميكنـد كه بـر

ك، كنترل و نظ

لي

ك ارائـه خدمات

.(Insigh

ياتي و ريسكه

ي بودن منابع

ريسك

طمينـاندهـي

ت يك سازمان،

زمـان كمك م

مديريت ريسك

ي حسابرسي داخل

12

زماني به كمك

اهي بخشي (ht

(Core

حرفهاي

ها، اهداف عملي

سازماني و كافي

مر

هي مبتني بر

ركز بر آينـده

شـاورهاي و اط

بـود عمليـات

وشمند بـه ساز

شي فرآيندهاي

مللي كار حرفهاي

سي داخلي

ت از ارزش ساز

، مشاوره و آگا

e Principle

ري

ي و مراقبت ح

و بيطرفي

تا با استراتژيه

بودن جايگاه س

و بهبـود مستم

مؤثر اطميناند

كنشگر و متمر

بـود سازماني

ي داخلي

ي، فعاليـت مش

ش افزايـي و بهب

ي منظـم و رو

ي خود، اثربخش

بخشد.

انداردهاي بينالم

موريت حسابرس

ايش و حفاظت

تني بر ريسك،

صول اساسي (es

درستكار

شايستگي

استقلال

هم راست

مناسب ب

كيفيت و

ارتباط م

بصيـر، ك

مروج بهب

ريف حسابرسي

سابرسي داخلي

منظـور ارزش

يجـاد رويكردي

اهداف عملياتي

يابي و بهبود

استا

مأم

افزا

مبت

اصو

تعر

حس

به

با اي

به ا

ارز

چارچوب كارهاي حرفهاي بينالمللي

13

آيين رفتار حرفهاي (Ethics of Code (

اصول:

انتظار ميرود حسابرسان داخلي، اصول زير را بكار گرفته و رعايت كنند:

(Integrity) درستكاري 

درستكاري، اعتماد ايجاد كرده و چنين اعتمادي، اساس يا زمينهي اتكا بـه قضـاوت

حرفهاي حسابرسان داخلي را فراهم مينمايد.

(Objectivity) بيطرفي 

حسابرسان داخلي بالاترين سطح بيطرفي حرفهاي را در مورد گردآوري، ارزيابي

و ارائـه اطلاعـات دربارهي فعاليت يا فرآينـد مـورد رسيدگي، اعمال مـينماينـد.

حسابرسـان داخلي ارزيابي منصفانـهاي از تمامي شرايـط و رويدادهــاي مربـوط

به كـار بـه عمـل آورده و جهت ارائـهي قضـاوت حرفـهاي، تحت تأثيـر منافع يا

علايق شخصي خود و ديگران قرار نميگيرند.

(Confidentiality) رازداري 

حسابرسان داخلي به ارزش و حق مالكيت اطلاعات دريافتي احتـرام ميگذارند و

بدون داشتن اختيار مناسب اطلاعات را فاش نميكنند، مگر آن كه وظيفهاي قانوني

و يا حرفهاي براي افشاي آن وجود داشته باشد.

(Competency) شايستگي 

حسابرسان داخلي دانش، مهـارتها و تجربـهي مورد نيـاز را براي انجام خدمات

حسابرسي داخلي بكار ميگيرند.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

استانداردهاي بين المللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

14

ضوابط رفتاري

1 ( درستكاري

حسابرسان داخلي:

1 -1 (كارشـان را با درستكاري، كوشش و مسئوليتپذيـري انجام ميدهنـد.

2 -1 (قوانيـن را رعايـت كــرده و مـوارد مــورد انتظـار قانــون و حـرفــه را

افشـا ميكنند.

3 -1 (آگاهانـه در فعاليتي غير قانوني و يـا عملي كـه بـراي حرفـه يا سازمان

شايستـه نيست، شركت نميكنند.

4 -1 (به اهداف عملياتي مشروع و اخلاقي سازمان احترام گذاشـته و در راسـتاي

تحقق آن همكاري و كمك ميكنند.

2 ( بيطرفي

حسابرسان داخلي:

1 -2 (در فعاليت يا رابطهاي كه مسلم يا ممكن اسـت ارزيـابي بـيطرفانـهي

آنـان را مخدوش نمايـد، شركت نميكننـد. مشاركت مذكور مشتمـل است

بر فعاليتها يا روابطي كه ممكن است در تضاد با منافع سازمان باشد.

2 -2 (چيزي را كه مسلم يا ممكن است قضاوت حرفهاي آنان را مخـدوش كنـد،

نميپذيرنـد.

3 -2 (تمامي واقعيـتهاي با اهميـت شناسايي شـده كه عـدم افشـاي آنهـا

ممكن است گزارش فعاليت تحت بررسي را تحريف نمايد، افشا ميكنند.

چارچوب كارهاي حرفهاي بينالمللي

15

استانداردهای بین المللی حسابرسی

3 ( رازداري

حسابرسان داخلي:

1 -3 (درمورد استفاده از اطلاعاتي كه در جريان انجام وظايفشان بدست ميآورند

محتاط بوده و از آنها محافظت ميكنند.

2 -3 (از اطلاعـات بدسـت آمـده، بـه نفـع هيـچ كسي يـا بـه هر نحـوي كه

مغايـر قانون يا بر خلاف اهداف عملياتي مشروع و اخلاقي سـازمان باشـد،

استفاده نميكنند.

4 ( شايستگي

حسابرسان داخلي:

1 -4 (صرفـاً خدماتي را ارائـه ميدهنـد كـه براي انجـام آنهـا، دانش، مهارت و

تجربـه دارنـد.

2 -4 (خـدمـات حسابـرسي داخلـي را طبـق استانداردهـاي بيـنالمللـي بـراي

كار حرفـهاي حسابرسي داخلي انجـام ميدهند.

3 -4 (به طـور مسـتمر اثربخشـي، كـارايي و كيفيـت خدماتشـان را بهبـود

ميبخشند.

17

نمودار استانداردهاي بينالمللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

نمودار استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

19

مقدمه استانداردها

حسابرسي داخلي در محيطهاي قانوني و فرهنگي متنوع، سازمانهايي متفاوت از نظر

اهداف، اندازه، پيچيدگي و ساختار، توسط افرادي شاغل در درون يا بيرون از سازمان،

انجام ميشود. با وجود اين كه تفاوت سازمانها ممكن است بر كار حسابرسي داخلـي

در هر محيطي تأثير گذار باشد، پيـروي از اسـتانداردهاي بـينالمللـي كـار حرفـهاي

حسابرسي داخلي (استانداردها) جهـت انجـام مسـؤوليتهـاي حسابرسـان داخلـي و

فعاليت حسابرسي داخلي، ضروري است. اگر فعاليت حسابرسي داخلي يـا حسابرسـان

داخلي در مورد پيروي از بخشهاي معيني از اين استانداردها با محدوديتهاي ناشي از

قوانين و مقررات روبرو شوند، پيروي از ساير بخـشهـاي ايـن اسـتانداردها و افشـاي

مناسب در اين خصوص ضروري است.

اگـر ايـن استانـداردها در كنـار استانـداردهاي صـادره توسـط سايـر مراجع معتبر،

بكار گرفته شود، ممكن است استفاده از استانداردهاي ديگر نيز به عنوان اسـتانداردهاي

مناسب، مطرح گردد. در چنين مواردي بايد از استانداردهاي بينالمللي كار حرفـهاي

حسابرسي داخلي پيروي نمود. با اين حال، چنانچه استانداردهاي ديگر محدودكنندهتـر

باشنـد، ميتوان از آنها پيـروي كرد.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

مقدمه استانداردها Glossary

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

20

اهداف اين استانداردها

1 ( راهنماي پيروي از عناصـرالزامي مندرج در چارچوب كارهاي حرفهاي بينالمللي(IPPF .(

2 ( ايجـاد چارچوبي براي اجرا و توسعه طيف گستردهاي از حسابرسـي داخلـي داراي

ارزش افزوده.

3 ( ايجاد مبنايي براي ارزيابي عملكرد حسابرسي داخلي.

4 ( تقويت عمليات و فرآيندهاي سازماني بهبود يافته.

استانداردها مجموعهاي مبتني بر اصول و الزامات به شرح زير است:

 بيان الزامات اساسي كـار حرفـهاي حسابرسـي داخلـي و ارزيـابي اثربخشـي

عملكرد كه در سطوح فردي و سازماني كاربرد بينالمللي دارد.

 تفسير شفاف مفاهيم و اصطلاحات بكار رفته در استانداردها.

استانداردها و آيين رفتار حرفهاي همه الزامات IPPF را در بر ميگيرد. بنابراين،

پيروي از آيين رفتار حرفهاي و استانداردها، پيروي از همه مـوارد الزامـي IPPF

محسوب ميشود.

در اين استانداردها، اصطلاحاتي بكار رفتـه كه در واژه نامه (Glossary (تعريـف شـده

است. براي درك و كاربرد استانداردها به نحو درست، توجه به معاني خاص مندرج در

واژهنامه ضروري است.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

ساختار اين استانداردها مشتمل است بر استانداردهاي:

(Attribute) عمومي 

(Performance) عملكرد 

(Implementation) اجرايي 

استانداردهاي عمومي

استانداردهاي عمومي در ارتبـاط با ويژگيهاي عمومي و كيفي مؤسسات، واحدها و

افراد مجري خدمات حسابرسي داخلي است.

استانداردهاي عملكرد

استانداردهاي عملكرد، ماهيت خدمات حسابرسي داخلي را تشريح كرده و معيارهـايي را

جهت كنترل كيفيت اينگونـه خدمات ارائه مينمايد.

استانداردهاي عمومي و عملكرد در مورد كليه خدمات حسابرسي داخلي كاربرد دارد.

استانداردهاي اجرايي

استانداردهاي اجرايي با بسط و توسعه استانداردهاي عمومي و عملكرد، الزامات اجرايـي

خدمات اطميناندهي (الف) يا مشاورهاي (م) را مشخص ميكنند.

خدمات اطمينان دهي

خدمات اطميناندهي، مستلزم ارزيابي هدفمند و بيطرفانه شواهد توسـط حسـابرس

داخلي جهت اظهار نظر يا ارائه نتيجهگيريهاي مستقل در مورد يك واحد اقتصـادي،

عمل، وظيفـه، فرآينـد، سيستم يا سايـر موضوعـات مربوط، ميباشد. ماهيت و دامنـه

خدمـات اطميناندهي توسـط حسابرسان داخلي تعييـن ميشـود.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

22

طرفهاي خدمات اطمينان دهي

1 ( فرد يا گروهي كه مستقيماً در ارتباط با واحد اقتصادي، عمل، وظيفه، فرآينـد،

سيستم يا ساير موضوعات مورد حسابرسي ميباشند- مسئول/ مالك فرآيند.

2 ( فرد يا گروهي كه ارزيابي را انجام ميدهند- حسابرس داخلي.

3 ( فرد يا گروهي كه از نتيجه ارزيابي استفاده ميكنند- كاربر.

خدمات مشاورهاي

خدمات مشاورهاي ماهيت مشـورتي دارنـد و عمومـاً بـر اسـاس درخواسـت مشـخص

يك مشتري صـورت ميگيـرد. ماهيت و دامنـه خدمـات مشـاورهاي، بر اساس توافق

با مشتري تعيين ميشود.

طرفهاي خدمات مشاورهاي

1 ( فرد يا گروهي كه مشـاوره را ارائـه ميكننـد- حسابـرس داخلي.

2 ( فرد يا گروهي كه خدمات مشاورهاي به آنان ارائه ميشود- مشتري.

اين استانداردها در مورد حسابرسان داخلي و فعاليت حسابرسي داخلـي كـاربرد دارد.

همهي حسابرسان داخلي در مورد انطباق با استانداردهاي مرتبط با بيطرفـي فـردي،

خبرگي، مراقبت حرفهاي و استانداردهاي مربوط به عملكرد مسئوليتهاي شغلي خـود،

مكلف به پاسخگويي هستند. افزون بر اين، رؤساي حسابرسي داخلي در مورد انطبـاق

كلي فعاليت حسابرسي داخلي با استانداردها، مكلف به پاسخگويي هستند.

فرآينـد تـدويـن استانـداردهـا، فرآينـدي مستمـر اسـت.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

ـد منطبـق بـا

ـار حسابرسـي

اخلي) به طور

رسـي داخلـي

هـت تصـويب

يت حسابرسي

در سازمــان،

ط بـه عملكـرد

ت حسابرسـي

قرار دارد.

ـد در منشـور

ت اطميناندهي

خـدمات نيـز

ي تعريف شود.

ي

ـي داخلـي بايـ

صول اساسي كـ

ف حسابرسي دا

رئـيس حسابر

ي را مرور و جه

ه اهـداف فعالي

ـي داخلـي را

يزيكـي مربـوط

عمليـات فعاليـت

هيأت مديـره

ه سـازمان بايـ

رتي كه خدمات

هيت اينگونه

ده باشد.

سابرسي داخلي

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

2

ليـت حسابرسـ

زامي IPPF) اص

اردها و تعريف

تعريف شود.

سابرسي داخلي

ه كند.

سمي است كـه

عريف ميكند.

اليت حسابرسـ

و داراييهاي في

موده و دامنه ع

خلي در اختيار

ي ارائه شده بـه

ه باشد. در صور

ارائه گردد، ماه

خلي تعريف شد

د در منشور حس

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

23

وليتها

ئوليتهاي فعال

خلي و موارد الز

رفهاي، استاندا

ابرسي داخلي

ي، منشور حس

يأت مديره ارائه

لي سنـدي رس

سئوليتها را تع

لي، جايگاه فعا

ه اسناد، افراد و

سي را تعيين نم

د.

حسابرسي داخ

ت اطميناندهي

لي تعريف شده

رج از سازمان

حسابرسي داخ

ت مشاورهاي بايد

كار

عمومي

ختيارات و مسئو

ختيارات و مسئ

حسابرسي داخ

آيين رفتار حر

در منشور حسا

صورت دورهاي

يت ارشد و هي

حسابرسي داخل

ختيارات و مس

حسابرسي داخل

ت دسترسي به

مورد حسابرسي

ا تعريف ميكند

نهايي منشور ح

ماهيت خدمات

حسابرسي داخل

ه اشخاص خار

ايد در منشور

ماهيت خدمات

تانداردهاي عم

10 . اهداف، اخ

اهداف، اخ

مأموريت

داخلي، آ

رسمي د

بايـد به

به مديري

سيـر

منشور ح

داخلي، ا

منشور ح

اختيـارات

فعاليـت

داخلي را

تصويب ن

10 -الف- 1 . م

ح

به

با

1 -م – 1 . م

است

000

تفس

000

000

رسي داخلـي،

ي داخلي بايــد

داخلي و موارد

رسي قرار دهد.

ي بايد در انجام

يت حسابرسي

يرجانبدارانـه

شدهي دوگانه

حسابرس، كار،

ـه حسابرسـان

عتقاد به نتيجه

رد. بـيطرفـي

ضـوعات مـورد

بيطرفي بايد

شود.

ي

داخلي.

ــهاي حسابــر

يـف حسابرسي

ت حسابرسي

مورد بحث و برر

ابرسان داخلي

كه توانايي فعالي

ي به صورت غي

ز طريق گزارش

طوح شخص ح

رانـهاي كـه بـه

د كه ضمن اع

صـورت نگيـر

ر خصوص موض

تهديدكنندهي

ماني مديريت ش

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

2

شور حسابرسي د

سـي كار حـرفـ

داردهـا و تعـري

شخص شود.

داخلي، مأموريت

و هيأتمديره م

ل باشد و حسا

در شرايطي ك

سابرسي داخلي

قلال ميتواند ا

لال بايد در سط

ي غيرجانبدار

وي انجام دهند

مورد كيفيـت

ي قضاوتشان در

ندهند. موارد ت

ركردي و سازم

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

24

د الزامي در منش

ي اصول اسـاس

فـهاي، استانـد

سي داخلي مش

س حسابرسي

مديريت ارشد و

خلي بايد مستقل

اشند.

ز آزادي عمل

ئوليتهاي حس

ميشود. استق

يدكننده استقلا

ديريت شود.

از نگرش ذهني

كارها را به نحو

و سازشي در

سابرسان داخلي

ديگران قرار ن

ابرس، كار، كار

كار

ت شناختن موارد

هيـت الـزامـي

ـن رفتـار حرف

منشور حسابرس

ظار ميرود رئيس

ميIPPF را با م

و بيطرفي

حسابرسي داخ

خود بيطرف با

عبارت است ا

راي انجام مسئ

رضانه)، تهديد

يد. موارد تهدي

ي و سازماني مد

ي عبارت است

جازه ميدهد ك

هيچ مصالحه

يكند كه حس

ي را تابع نظر

ح شخص حسا

10 . به رسميت

 مـا

آييـ

در

 انتظ

الزام

11 . استقلال و

فعاليت ح

وظيفه خ

سيـر

استقلال

داخلي بر

(غير مغر

بدست آي

كاركردي

بيطرفي

داخلي اج

كارشان،

ايجاب مي

حسابرسي

در سطوح

010

100

تفس

ن ارائـه دهـد

عمـل كننـد.

زماني فعاليـت

رسـي داخلـي

گـزارشدهـي

لكـرد فعاليـت

سـي داخلـي و

داخلي.

مشخص شـود

تي وجود دارد.

ي

قامي از سـازما

تهـاي خـود

استقلال سـاز

قرار دهد.

رئـيس حسابر

مثـالهـايي از

ي.

در مـورد عمل

برنامه حسابرس

س حسابرسي

براي اين كه م

د نياز محدوديت

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

2

ش خود را به مق

ي بـه مسـئوليت

سالي يك بار

ره مورد تأييد

ميشـود كـه

ش مـيدهـد. مث

تني بر ريسك.

سابرسي داخلي

رسـي داخلـي

ره (مرتبط با ب

و يا عزل رئيس

خلي.

سابرسي داخلي

ص منابع مورد

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

25

ي بايد گزارش

ابرسان داخلـي

ي بايد حداقل

راي هيأت مدير

زماني حاصل

مـديره گـزارش

يج حاصل:

سي داخلي.

سي داخلي مبت

ع مورد نياز حس

رئـيس حسابر

سط هيأت مدير

وط به انتصاب

حسابرسي داخ

ت و رئيس حس

ت و يادر خصوص

كار

سازماني

حسابرسي داخلي

ه ميدهد حسا

حسابرسي داخلي

ي داخلي را بر

ي به طور مؤثر

دي به هيأت م

ت مديره و نتاي

منشور حسابرس

برنامه حسابرس

بودجه و منابع

گـزارشهـاي

سي داخلي توس

وضوعات).

تصميمات مربو

پاداش رئيس ح

سب از مديريت

نامناسب است

11 . استقلال س

رئيس ح

كه اجازه

رئيس ح

حسابرسي

سيـر

تقلال سازماني

صورت كاركرد

ركردي به هيأت

تصويب م

تصويب ب

تصويب

دريافت گ

حسابرس

ديگر مو

تصويب ت

تصويب پ

رح سؤالات مناس

دامنه عمليات

110

تفس

است

به

كار

طر

آيا

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

26

1110 -الف- 1 .فعاليت حسابرسي داخلي بايد بدون دخالت ديگران در مورد تعيـين

حدود عمليات، انجام كـار و انعكـاس نتـايج مربـوط، صـورت گيـرد.

رئيس حسابرسي داخلي بايد چنين دخالتي را به اطلاع هيأت مـديره

رسانده و در مورد پيامد آن توضيح دهد.

1111 . تعامل مستقيم با هيأت مديره

رئيـس حسابرسي داخلي بـايـد به طور مستقيم با هيأت مـديره تعامـل و

ارتباط داشته باشد.

1112 . نقشهاي رئيس حسابرسي داخلي فراتر از حسابرسي داخلي

در جـايي كـه رئـيس حسابرسـي داخلـي نقـش و يـا مسـئوليتي خـارج از

حسابرسي داخلـي دارد و يـا انتظار ميرود كـه داشته باشد، بـايـد تدابيــر

مناسبي براي محدود نمودن اختلالات و يا خدشهدار شدن استقلال و بيطرفـي

برقـرار شـود.

تفسيـر

ممكن است از رئيس حسابرسي داخلي براي اجراي نقشهاي اضافي و مسئوليتهاي

خارج از حسابرسي داخلي درخواستي صورت گيرد. از قبيـل مسـئوليت فعاليـتهـاي

مديريت ريسك يا رعايت قوانين و مقررات. اين نقشها و مسـئوليتهـا ممكـن اسـت

استقـلال سازمانـي فعـاليـت حسابـرسي داخلـي يـا بيطرفـي حسابــرس داخلـي را

مختل نموده و خدشهدار كند. فعاليتهاي نظارتي هيأت مديره، از قبيل ارزيابي دورهاي

خطوط گزارشگري و مسئوليتها، تدابير مناسبي براي محدود نمودن اخـتلالات و يـا

خدشهدار شدن استقلال و بيطرفي محسوب ميشود.

استانداردهاي بين المللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

1120 . بيطرفي فردي

حسابرسان داخلي بايد رفتـاري غيـر مغرضـانه و غيرجانـبدارانـه داشـته و

از تضاد منافع پرهيز كنند.

تفسيـر

تضاد منافع، وضعيتي است كه در آن حسابرس داخلـي مـورد اعتمـاد، داراي منفعـت

شخصي يا در رقابت حرفهاي قرار دارد. چنين منافع رقابتي ميتواند انجام بـيطرفانـه

وظايفش را مشكل كند. تضاد منافع، حتي اگر هيچ عمـل غيـر اخلاقـي و نامناسـبي

صورت نگيرد، وجود دارد. تضاد منافع اطمينان بـه كـار حسـابرس داخلـي و فعاليـت

حسابرسي داخلي را كاهش داده و باعث تضعيف توانايي حسابرس داخلي براي انجـام

بيطرفانه وظايف و مسئوليتهاي محوله ميشود.

1130 . مخدوش شدن استقلال يا بيطرفي

اگر استقلال يا بيطرفي در واقعيت يا بـه صـورت ظـاهري خدشـهدار شـود،

جزئيـات آن بايـد به صورت مناسـبي بـراي اشـخاص مربـوط افشـا گـردد.

ماهيت اين افشا به ميزان مخدوش شدن استقلال و بيطرفي بستگي دارد.

تفسيـر

مخدوش شدن استقلال سازماني و بيطرفي فـردي ممكـن اسـت بـه تضـاد منـافع

فردي، محدوديتهاي دامنه عمليات، محدوديتهاي دسترسي بـه ثبـتهـا، افـراد،

داراييهـا و منابـع، از قبيـل منابـع مالي، محـدود نگـردد. تعيين اشخاصي مناسب

كه جزييـات مخـدوش شـدن استقلال و بيطرفي بـايــد بــراي آنـان افشـا شـود،

استانداردهاي بين المللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

مطابق مفاد منشور حسابرسي داخلـي و ماهيـت مخـدوش شـدن، بـه انتظـارات از

حسابرسي داخلي و مسئوليتهاي رئيس حسابرسي داخلي در مقابل مديريت ارشد

و هيأت مديره، بستگي دارد.

1130 -الف- 1 . حسابرسان داخلي بايد از ارزيابي عمليـات مشخصـي كـه در گذشـته

مسئول آن بودهاند، خودداري كنند. چنانچه حسابرس داخلي خدمات

اطميناندهي را در مورد فعاليتي كه در سالهاي قبل مسئول آن بـوده،

انجام دهد، بيطرفي وي مخدوش يا تضعيف شده فرض ميگردد.

1130 -الف- 2 . خدمات اطميناندهي در مورد وظايفي كه رئـيس حسابرسـي داخلـي

مسئول انجام آنها ميباشـد، بايـد توسـط شخصـي خـارج از فعاليـت

حسابرسي داخلي سرپرستي شود.

1130 -الف- 3 .فعاليت حسابرسي داخلي ممكن است در جايي خدمات اطميناندهـي

ارائه كند كه قبلاً خدمات مشاورهاي ارائه نموده است. ماهيت مشـاوره

ارائه شد، بيطرفـي را مخـدوش نكـرده و بـيطرفـي فـردي در زمـان

ارزيابي منابع مورد نياز براي انجام حسابرسي داخلي، مديريت ميشود.

1130 -م – 1 . حسابرسان داخلـي ممكـن اسـت در مـورد عمليـاتي كـه خـود قـبلاً

مسئوليت آنها را به عهده داشتهاند، خدمات مشاورهاي ارائه كنند.

1130 -م – 2 . اگر حسابرسان داخلي داراي آسيب پذيري بالقوهاي از لحاظ اسـتقلال

يـا بيطرفـي جهـت ارائـه خـدمـات مشـاورهاي پيشنهادي باشـند،

بايـد قبـل از قبـول كـار، موضـوع را بـراي مشتـري افشـا كننـد.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

29

1200 . خبرگي و مراقبت حرفهاي لازم

كارهـا بـايـد بـا خبرگي و مراقبـت حـرفـهاي لازم انجـام شـود.

1210 . خبرگي

حسابرسان داخلـي بايـد داراي دانـش، مهـارتهـا و سـاير شايسـتگيهـاي

مورد نياز جهت انجام مسئوليتهاي فردي باشند. به طور كلي حسابرس داخلـي

بايد داراي دانش، مهارتها و ساير شايستگيهاي لازم براي انجـام تكـاليف

محوله باشد يا آنها را كسب نمايد.

تفسيـر

خبرگي اصطلاحي كلي است كه معطوف به دانش، مهارتها و ديگـر شايسـتگيهـاي

مورد نياز حسابرسان داخلي براي انجام مسئوليتهاي حرفـهاي آنـان بـه طـور مـؤثر

ميباشد. خبرگي شامل توانـايي ارائـه مشـاوره و توصـيههـاي مربـوط بـا اسـتفاده از

رسيدگي فعاليتهاي جاري، روندها و موضوعات مشـخص اسـت. حسابرسـان داخلـي

براي نشان دادن كارايي و مهارتشان، به كسب صـلاحيت و گواهينامـههـاي حرفـهاي

مناسب، از قبيل گواهينامههاي صادره توسط IIA و سـازمانهـاي حرفـهاي مناسـب،

تشويق ميشوند.

1210 -الف – 1 . رئيس حسابرسي داخلي بايد در صورت فقدان دانش، مهارتها و ساير

شايستگيهاي لازم در مورد حسابرسان داخلي، براي انجـام تمـام يـا

قسمتي از كار، از مشاوره و كمك افراد با صلاحيت بهرهمند شود.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

1210 -الف- 2 . حسابرسان داخلي بايد دانش كـافي جهـت ارزيـابي ريسـك تقلـب و

ارزيابي ريسك مذكور در حالتي كه توسط سازمان مديريت ميشـود، را

داشته باشند. اما انتظار داشتن تجربه شخصي كه مسئوليت اصلي وي

كشف و تجسس تقلب است، از آنان نميرود.

1210 -الف- 3 . حسابرسـان داخلـي بايـد داراي دانـش كـافي در مـورد ريسـكهـا و

كنترلهاي كليدي فناوري اطلاعات و تكنيكهاي حسابرسي مبتني بـر

فناوري موجـود بـراي انجـام كـار ارجـاعي باشـند. اگرچـه از همـه

حسابرسـان داخلي انتظار نميرود تجـربـه يك حسابـرس داخلي

كـه مسئوليت اصلي وي حسابرسـي فنــاوري اطلاعـات اســت را

دارا باشند.

1210 -م – 1 . رئيس حسابرسي داخلي بايد در صورت فقدان دانش، مهارتها و ساير

شايستگيهاي لازم در مورد حسابرسان داخلي، براي انجـام تمـام يـا

قسـمتي از كـار، از قبـول كـار خـدمات مشـاورهاي امتنـاع كـرده يـا

از مشاوره و كمك افراد با صلاحيت بهرهمند شود.

1220 . مراقبت حرفهاي لازم

حسابرسان داخلي بايد مراقبت و مهارتي را كه از يك حسابرس داخلي نسبتاً

محتاط و شايسته انتظار ميرود، اعمال كنند. مراقبت حرفهاي لازم، مصونيت

از اشتباه معني نميدهد.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

31

1220 -الف- 1 . حسابرسان داخلي بايد با مـد نظـر قـرار دادن مـوارد زيـر مراقبـت

حرفهاي لازم را اعمـال كننـد:

 حـدود رسيـدگي مـورد نيـاز بـراي دستيابي بـه اهـداف كـار.

 پيچيدگي نسبي، اهميت (Materiality يا Significance (موضوعاتي

كه روشهاي اطميناندهي در مورد آنها بكار گرفته ميشود.

 بسندگي و اثربخشي فرآينـدهاي نظام راهبري، مديريت ريسك

و كنترل.

 احتمال اشتباهات، تقلب يا عدم رعايت قوانين و مقررات مهـم.

 هزينه اطميناندهي نسبت به منافع بالقوه آن.

1220 -الف- 2 . براي انجام مراقبت حرفهاي لازم، حسابرسان داخلي بايد اسـتفاده از

حسابرسي مبتني بر فناوري و ساير تكنيـكهـاي تجزيـه و تحليـل

دادهها را مد نظر قرار دهند.

1220 -الف- 3 .حسابرسان داخلي بايد نسبت به ريسكهـاي بـا اهميتـي كـه ممكـن

است بر اهداف، عمليات يا منـابع مـؤثر واقـع گردنـد، هوشـيار باشـند.

به هر حال، روشهاي اطمينان دهي، بـه تنهـايي، حتـي وقتـي كـه بـا

مراقبتهاي حرفـهاي لازم، انجام ميشوند، شناسايي همه ريسكهاي

مهم را تضمين نميكنند.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

32

1220 -م – 1 . حسابرسان داخلي بايد مراقبتهاي حرفهاي لازم را در خصـوص ارائـه

خدمات مشاورهاي، با مد نظر قرار موارد زير، اعمال كنند:

 انتظارات و نيازهـاي مشتريـان مشتمل بر ماهيـت، زمانبنـدي و

گزارش نتايج كار.

 پيچيدگي نسبي و حدود رسيدگي مورد نياز به منظور دستيابي بـه

اهداف حسابرسي.

 هزينـه ارائـه خدمـات مشـاورهاي نسبـت به منافـع بالقـوه آن.

1230 . بهبود حرفهاي مستمر

حسابرسان داخلي بايـد دانـش، مهـارتهـا و سـاير شايسـتگيهـاي خـود را

از طريق برنامهريزي بهبود حرفهاي مستمر افزايش دهند.

1300 . برنامه بهبود و اطميناندهي در مورد كيفيت

رئيس حسابرسي داخلي بايد يك برنامـه بهبـود و اطمينـاندهـي در مـورد

كيفيت كه همـه جنبـههـاي فعاليـت حسابرسـي داخلـي را پوشـش دهـد،

تدويـن و برقـرار نمايـد.

تفسيـر

برنامه بهبود و اطمينـاندهـي در مـورد كيفيـت، بـراي ايجـاد توانـايي ارزيـابي انطبـاق

فعاليتهاي حسابرسي داخلي با استانداردها و آييـن رفتار حرفـهاي طراحي ميشـود.

برنامه مـذكور همچنـين كـارايي و اثربخشـي فعاليـت حسابرسـي داخلـي را ارزيـابي و

فرصتهاي بهبود را شناسايي مـيكنـد. انتظـار مـيرود رئـيس حسابرسـي داخلـي

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

33

نظارت هيـأت مديره را بر برنامه بهبـود و اطمينـاندهـي در مـورد كيفيـت، مـورد

تشويق قـرار دهـد.

1310 . الزامات برنامه بهبود و اطميناندهي در مورد كيفيت

برنامـه بهبـود و اطميناندهي در مـورد كيفيت بايـد مشتمل بر ارزيابيهـاي

دروني و بيروني باشد.

1311 . ارزيابيهاي دروني

ارزيابيهاي دروني بايد مشتمل بر موارد زير باشد:

 نظارت مستمر عملكرد فعاليت حسابرسي داخلي.

 انجام بررسـيهـاي دورهاي از طريـق خـود ارزيـابي يـا اشـخاص ديگـر

درون سازمـان كـه داراي دانـش كافي جهـت انجام حسابرسـي داخلـي

باشنـد.

تفسيـر

نظارت مستمر، قسمتي جدايي ناپذير از سرپرستي روزانه، مرور و سـنجش فعاليـت

حسابرسي داخلي است. نظارت مستمر، از طريق مديريت فعاليت حسابرسي داخلي

و با استفاده از ابزارها و بررسي اطلاعات ضروري، به منظور ارزيابي انطبـاق فعاليـت

حسابرسي داخلي با استانداردها و آيين رفتار حرفهاي صورت ميگيرد. ارزيابيهـاي

دورهاي نيز با هدف انطباق با استانداردها و آيـين رفتـار حرفـهاي انجـام مـيشـود.

دانش كافي در مورد كار حسابرسي داخلي، حداقل مستلزم درك همه عناصر IPPF

است.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

34استانداردهای بین المللی حسابرسی

1312 . ارزيابيهاي بيروني

ارزيابيهاي بيروني بايد، حداقل هر پنج سال يك مرتبه، توسط بررسيكنندهاي

با صلاحيت و مستقل يا يك تـيم بررسـي خـارج از سـازمان، انجـام شـود.

رئيس حسابرسي داخلي بايد در موارد زير با هيأت مديره مذاكره كند:

 نياز به ارزيابي بيروني مكرر.

 صلاحيتها و استقلال بررسيكننـده يا تيـم بررسي بيروني، مشتمل بر

هرگونـه تضـاد منافع بالقـوه.

تفسيـر

ارزيابي بيروني ممكن است از طريق ارزيابي كامل بيروني يا از طريق خود ارزيابياي كه

اعتبار استقلال آن در سطح ارزيابي كامل بيرونـي اسـت، انجـام شـود. ارزيـاب بيرونـي

بايـد به اين نتيجـه برسـد كـه استانـداردها و آييـن رفتـار حرفـهاي رعايت شده است.

ارزيابي بيروني ممكن است همچنيـن منتج به ارائه نظرات عملياتي و استراتژيك گـردد.

يك ارزياب يا تيم ارزيابيكننـده بـا صـلاحيت، در دو حـوزه داراي شايسـتگي اسـت:

كار حرفهاي حسابرسي داخلي و فرآيند ارزيابي بيروني.

شايستگي ميتـوانـد از طريق تركيبي از تجـربـه و يادگيـري نظري حاصـل شـود.

تجربهي بدست آمده در سازمانهاي با اندازه، پيچيدگي، بخش يا صنعت و موضـوعات

تكنيكي مشابه، با ارزشتر از تجربهي كمتر مرتبط است. تعدادي از اعضاي تـيم ارزيـابي

لازم است همهي شايستگيها را دارا باشند. چنين تيمي در كل با صلاحيت محسوب

ميشود. رئيس حسابرسي داخلي از قضـاوت حرفـهاي خـود بـراي ارزيابي شايسـتگي

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

35

و صـلاحيـت تيـم استفـاده ميكنـد. يـك ارزيـاب يـا تيـم ارزيـابـيكننـده مستقـل

به اين معني است كه تضـاد منافـع نداشتـه و تحت كنتـرل سـازماني كــه فعاليــت

حسابرسي داخلي متعلق به آن است، نميباشد.

انتظار ميرود رئيس حسابرسي داخلي مشوق نظارت هيـأت مديـره در مورد ارزيـابي

بيروني به منظور كاهش تضاد منافع درك شده يا بالقوه باشد.

1320 . گزارش دهي در خصوص برنامه بهبود و اطميناندهي كيفيت

رئيس حسابرسي داخلي بايـد نتايج برنامـه بهبـود و اطميناندهـي در مـورد

كيفيـت را بـه مديريـت ارشـد و هيـأت مديـره گـزارش كنـد. انتظار ميرود

گزارش مذكور مشتمل بر موارد زير باشد:

 دامنه و دورههاي زماني ارزيابي دروني و بيروني.

 صلاحيت و استقلال ارزياب يا تيم ارزيـابيكننـده، مشـتمل بـر تضـاد

منافع بالقوه.

 نتايج حاصل از ارزيابي.

 برنامههاي اقدامات اصلاحي.

تفسيـر

فرم، محتوا و دورههاي زماني گزارشدهي نتايج برنامه بهبود و اطميناندهي كيفيـت،

از طريق مذاكـره با مديريت ارشـد و هيـأت مديـره و بررسي مسئوليتهـاي فعاليـت

حسابرسي داخلي و رئيس حسابرسي داخلي، مطابق مفاد منشور حسابرسـي داخلـي،

تعيين ميشود.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

36

براي نشان دادن پيروي از استانداردها و آيين رفتار حرفهاي، نتايج حاصل از ارزيابيهـاي

دروني دورهاي و بيروني، پس از تكميل چنين ارزيابيهايي گـزارش مـيشـود. همچنـين

نتايج نظارت مستمر، حداقل به طور سالانه گزارش ميگردد. نتايج مذكور، شامل ارزيابي

به عمل آمده توسط ارزياب يا تيم ارزيابيكننده در مورد ميزان پيـروي از اسـتانداردها و

آيين رفتار حرفهاي ميباشد.

1321 . تطبيق با استانداردهاي بينالمللي كار حرفهاي حسابرسي داخلي

نشان دادن اين كه فعاليت حسابرسي داخلي با استانداردهاي بينالمللي براي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي مطابقت دارد، مشروط بر اين كه نتايج اجـراي

برنامه بهبود و اطميناندهي در مورد كيفيت، از اين مطابقت پشتيباني كند.

تفسيـر

فعاليت حسابرسي داخلي زماني با آيين رفتار حرفهاي و اسـتانداردها مطابقـت دارد كـه

پيامدهاي مندرج در آنها حاصل شود. نتايـج برنـامـه بهبـود و اطمينـاندهـي كيفيـت،

مشتمل بر نتايج ارزيابيهاي دروني و بيروني اســت. همـهي فعاليـتهـاي حسابرسـي

داخلي، شامل نتايج ارزيابيهاي دروني خواهد بود. فعاليتهاي حسابرسي داخلي انجـام

شده، حداقل هر پنج سال، شامل نتايج ارزيابيهاي بيروني نيز ميباشد.

1322 . افشاي عدم انطباق

زماني كه عـدم پيـروي از آيين رفتـار حرفهاي يا استانداردها بـه طـور كلـي

بر حـدود رسيدگي يـا عمليـات فعاليت حسابرسي داخلـي تأثيـر ميگـذارد،

رئيس حسابرسي داخلي بايد موارد عدم پيروي و اثرات آن را براي مديريت ارشد

و هيـأت مديـره افشـا كنـد.

ن كـه فعاليـت

رسي داخلي را

ق شود.

مورد بررسي

و بـا بررسـي

د فرآينـدهاي

طمينـاندهـي

ي

مينـان از ايـن

ند، كار حسابر

شود كه:

ي داخلي محقق

يروي كنند.

اثـر گذارنـد،

ش ميآفرينـد

راههـاي بهبـود

بـيطرفانـه اط

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

3

ظور حصول اطم

شآفريني ميكن

ر مديريت ميش

شور حسابرسي

و استانداردها پي

د بر سازمان

ينفعان آن ارزش

لاش ميكند ر

يشنهاد داده و

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

37

ي داخلي

ي بايد به منظ

ي سازمان ارزش

نمايد.

ي به طور مؤثر

مندرج در منش

.

فتار حرفهاي و

كـه ميتواننـد

ي سازمان و ذي

و ريسكها، تلا

و كنترل را پي

كار

عملكرد

فعاليت حسابرسي

حسابرسي داخلي

ي داخلي براي

مؤثر مديريت ن

ي داخلي زماني

مسئوليتهاي

ها رعايت شود

دي از آيين رف

و موضوعاتي ك

د.

ي داخلي براي

داف عملياتي و

ديريت ريسك

كند.

تانداردهاي عم

20 . مديريت ف

رئيس ح

حسابرسي

به طور م

فسيـر

ليت حسابرسي

اهداف و م

استاندارده

اعضاي فر

رونـدها و

قرار گيرند

ليت حسابرسي

تراتژيها، اهد

ام راهبري، مد

بوط را فراهم ك

است

000

تفس

فعا

فعا

است

نظا

مرب

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

2010 . برنامه ريزي

رئيـس حسابرسي داخلي بـايـد برنـامـهاي مبتنـي بر ريسك تـدويـن كند،

به نحوي كـه اولويـتهـاي فعاليـت حسابرسـي داخلـي در راسـتاي اهـداف

كلي(Goals (سازمـان تعييـن شـود.

تفسيـر

رئيس حسابرسي داخلي براي تدوين برنامه ريزي مبتني بر ريسك، با مديريت ارشد و

هيأت مديره مشورت كرده و درك مناسبي از استراتژيهاي سازمان، اهداف عمليـاتي

كليدي كسب و كار، ريسكهاي مرتبط و فرآيند مديريت ريسك، كسب ميكند.

رئيس حسابرسي داخلي بايد در صورت ضرورت جهـت واكـنش نسـبت بـه تغييـرات

كسب و كار سازمان، ريسكها، عمليات، برنامهها (Programs ،(سيستمها و كنترلها،

برنامهريزي (Plan (حسابرسي داخلي را مرور و تعديل كند.

2010 -الف- 1 . برنامه كاري فعاليت حسابرسي داخلي بايد مبتني بر ارزيـابي ريسـك

مستند سازي شده بوده و حداقل به طور سالانه تدوين شود. در فرآينـد

تدوين برنامه مذكور بايد ديدگاههاي مـديريت ارشـد و هيـأت مـديره

مد نظر قرار گيرد.

2010 -الف- 2 . رئيـس حسابرسي داخلي بايـد انتظارات مديريت ارشد، هيئت مديـره

و ديگر ذينفعـان را شناسـايي و بررسـي كـرده و در اظهـار نظرهـا و

نتيجهگيريهاي خود مد نظر قرار دهد.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

39

2010 -م – 1 . انتظار ميرود رئيس حسابرسي داخلي كارهاي مشاورهاي پيشـنهادي را

با در نظـر گرفتـن قابليت بالقـوه آنهـا براي بهبود مديريت ريسـك،

ارزشافزايي و بهبود عمليات سازمان بپذيرد. كارهـاي پذيرفتـه شـده

بايد در برنامه كاري حسابرسي داخلي مد نظر قرار گيرد.

2020 . ارائه برنامه و تصويب آن

رئيس حسابرسي داخلي بايد برنامه فعاليتهـاي حسابرسـي داخلـي و منـابع

مورد نياز، مشتمل بر تغييرات مياندورهاي مهم، را جهـت بررسـي و تصـويب

به مديريت ارشد و هيأت مديره ارائه نمايد. رئيس حسابرسي داخلي همچنين

بايـد آثار محدوديت منابع را گزارش كند.

2030 . مديريت منابع

رئيس حسابرسي داخلي بايـد اطمينـان حاصـل كنـد كـه منـابع حسابرسـي

داخلي مناسب، كافي و مؤثر براي تحقق اهداف برنامه مصوب هستند.

تفسيـر

واژه “مناسب”، به تركيبي از دانش، مهارت و ساير شايستگيهاي مورد نيـاز جهـت

اجراي برنامه مصوب حسابرسي داخلي اشاره دارد. واژه “ كـافي”، بـه كميـت منـابع

مورد نياز براي اجراي برنامه مصـوب حسابرسـي داخلـي اشـاره دارد. منـابع زمـاني

به طور مؤثر به خدمت گرفته ميشود كه در راستاي تحقق بهينهي برنامـه مصـوب

حسابرسي داخلي بكار رود.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

2040 . روشها و خط مشيها

رئيس حسابرسي داخلي بايد براي هدايت فعاليت حسابرسي داخلي، روشهـا

و خطمشيها را تدوين كند.

تفسيـر

شكل و محتواي خط مشيها و روشها به اندازه و ساختار فعاليت حسابرسي داخلي و

پيچيدگي كار آن بستگي دارد.

2050 . هماهنگي و اتكا

انتظار ميرود رئـيس حسابرسـي داخلـي بـراي ايـن كـه از پوشـش مناسـب و

به حداقل رساندن دوباره كاري اطمينان حاصل نمايد، اطلاعـات را بـه اشـتراك

گذاشته، فعاليتها را هماهنگ نموده و اتكا به خدمات اطميناندهي و مشاورهاي

ارائه شده توسط اشخاص درون و برونسازماني را مورد بررسي قرار دهد.

تفسيـر

رئيس حسابرسي داخلي به منظـور همـاهنگي فعاليـتهــا، ممكـن اســت بـه كـار سـاير

ارائهدهندگان خدمات اطمينان دهي و مشاورهاي اتكا كند. انتظار ميرود فرآيندي مشخص

و مناسب در اين خصوص مستقر شده و رئيس حسابرسي داخلي، شايستگي، بـيطرفـي و

مراقبتهاي حرفهاي ارائهدهندگان خدمات اطمينـان دهـي و مشـاورهاي را بررسـي كنـد.

همچنين انتظار ميرود رئيس حسابرسي داخلي درك شفافي از دامنه رسـيدگي، اهـداف و

نتايج كار ساير ارائهدهندگان خدمات اطمينان دهي و مشاورهاي داشته باشـد. در مـواردي

كه به كار ديگران اتكا ميشود، رئيس حسابرسي داخلي همچنان پاسخگو بـوده و در مـورد

حصول اطمينان از اين كه فعاليت حسابرسي داخلي از اظهـار نظرهـا و نتيجـهگيـريهـاي

بدست آمده به اندازه كافي پشتيباني ميكند، مسئوليت دارد.

ف، اختيـارات،

ه و پيـروي از

گزارش دهـد.

ـت موجـود و

نظام راهبـري

مديريت ارشـد

ت اطلاعاتي كه

يا هيأت مديره

بـه مـديريت

موضوعات مهم

ي

ر مـورد اهـداف

ه عمـل آمـده

و هيأت مديره

هـاي بـا اهميـ

ب، موضوعات

مديره باشد.

رسي داخلي، م

دهي به اهميت

يريت ارشد و ي

سابرسي داخلي

رد زير باشد:

هاي عملياتي م

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

4

مديره

رت ادواري، در

نامـهريـزي بـه

مديريت ارشد

ل بـر ريسـك

يسكهاي تقلب

ارشد و هيأت

ي رئيس حسابر

حتواي گزارش

ايد توسط مدي

هي رئيس حس

اتي درباره موا

سابرسي.

ي.

داردها، و برنامهه

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

41

ت ارشد و هيأت م

لي بايد به صور

مرتبط بـا برن

ستانداردها، به

چنـين مشـتمل

برگيرنـدهي ري

توجه مديريت

هي، با همكاري

ازه زماني و مح

ت مربوط كه با

تبه و گزارش د

تمل بر اطلاعا

رسي داخلي.

ت عمليات حس

تهاي حسابرسي

رفهاي و استاند

كار

دهي به مديريت

حسابرسي داخلي

تها، عملكرد

تار حرفهاي و اس

دهي بايد همچ

ت كنترلي، درب

موارد نيازمند ت

تواي گزارش ده

يين ميشود. با

فوريت اقدامات

تگي دارد. مكاتب

مديره بايد مشت

حسابرسي.

فعاليت حسابر

ميزان پيشرفت

ورد نياز.

صل از فعاليت

آيين رفتار حر

ه انطباق.

20 . گزارش د

رئيس ح

مسئوليت

آيين رفتا

گزارش د

موضوعات

و ساير م

فسيـر

ه زماني و محتو

هيأت مديره تعي

ئه ميگردد و ف

ورت گيرد، بست

شـد و هيأت م

منشور ح

استقلال

برنامه و

منابع مو

نتايج حا

انطباق با

مربوط به

60

تفس

بازه

و ه

ارائه

صو

ارش

ضاوت حرفهاي

ر اسـتانداردها

رسي داخلي

ت حسابرسـي

ن برسـاند كـه

طمينـاندهـي

و اسـتانداردها

ند و مـنظم و

نتـرل را مـورد

رسـان داخلـي

ش رو ميروند و

ـرار دادن آثـار

مييابد.

ي

م پذيـرش قض

اخلـي كـه در

در مورد حسابر

ازماني، فعاليـت

گـاهي سـازمان

مان است.

ود و كيفيت اط

ـار حرفـهاي و

كـردي روشـمن

ت ريسـك و كن

مي كـه حسابر

ل تحولات پيش

د و مد نظـر قـ

داخلي افزايش

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

4

ناشـي از عـدم

زمان.

حسابرسـي د

ئوليت سازماني

مات بـرون سـا

ص بايـد بـه آگ

ش به عهده سازم

راي برنامه بهبو

بـا آيـين رفتـ

سـتفاده از رويك

هبري، مديريت

ك كنـد. هنگـام

د و به استقبال

نشهاي جديد

بار حسابرسي د

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

42

ـورد ريسـك

لي توسـط سا

باطي رئـيس

ن سازماني و مسئ

نكننـده خـدم

د، ايـن شـخص

داخلي اثربخش

د از طريق اجر

ي داخلـي را ب

خلي بايد بـا اس

ندهاي نظام راه

بهبود آن كمك

ي آتي نميمانند

به پيشنهاد بين

د، ارزش و اعتب

كار

مديريت در مـ

حسابرسي داخل

ير نيازهاي ارتب

ه است.

ده خدمات برون

كه يك تأمين

را ارائه ميدهـد

ت حسابرسي د

ن در اين مورد

ـت حسابرسـي

ايفا ميشود.

ارها

حسابرسي داخ

ر ريسك، فرآين

قرار داده و به ب

قوع رويدادهاي

اي آنان منتج

ي آتي ميشود

واكنش م

رئيس ح

ارد فوق و ساي

آن اشاره شده

207 . ارائهكنند

هنگامي

داخلي ر

مسئوليت

سيـر

سئوليت سازمان

انطباق فعاليـ

يابي ميكند،

21 . ماهيت كا

فعاليت ح

مبتني بر

ارزيابي ق

منتظر وق

ارزيابيها

رخدادهاي

موا

به

70

تفس

مس

كه

ارز

100

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

43

2110 . نظام راهبري

فعاليـت حسابرسي داخلي به منظـور بهبـود فرآينـدهاي نظام راهبـري، بايد

ارزيابي و توصيههاي مناسب در موارد زير ارائه كند:

هاي استراتژيك و عملياتي.  تصميمگيري

نظارت بر مديريت ريسك و كنترل. 

ها و رفتار حرفهاي مناسب در سازمان.  ترويج ارزش

ينان از پاسخگويي و مديريت مؤثر عملكرد سازماني.  حصول اطم

رساني درمورد اطلاعاتريسك و كنترل به واحدهاي مربوط سازمان.  اطلاع

فعاليتها و اطلاع رساني ميان هيأت مديره، حسابرسـان  هماهنگ نمودن

داخلي و خارجي، ساير ارائهدهندگان خدمات اطميناندهي و مديريت.

2110 -الف- 1 . فعـاليـت حسـابـرسـي داخلـي بـايـد طـراحــي، اجــرا و اثـربخشــي

آييـن رفتـار حـرفـهاي سازمان را در ارتباط با اهـداف، برنامـههـا و

فعاليـتهـا، مورد ارزيابي قـرار دهـد.

2110 -الف- 2 . فعاليت حسابرسي داخلي بايد ارزيابي كند كه آيا نظام راهبـري فنـاوري

اطلاعات سازمان، از اهداف و استراتژيهاي سازمان پشتيباني ميكند.

2120 . مديريت ريسك

فعاليـت حسابرسـي داخلـي بايـد فرآينـدهاي مـديريت ريسـك را از لحـاظ

اثر بخش بودن مورد ارزيابي قرار داده و به بهبود آن كمك كند.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

بخـش بـودن

ا بوده و از آن

د.

سـطح آنهـا را

يآيـد.

تـا كاركنـان،

يفا كنند.

ارزيـابيهـا را

ر قرار گيرنـد،

آيند مـديريت

ـه يـا هـر دو،

ي مرتبـط بـا

در موارد زيـر

ي

وارد زير، اثـر

مـان همراستا

قرار ميگيرند

ـه طوري كه س

د، به عمل مي

ارائه ميشود

تهايشان را اي

تيباني از ايـن

كه باهم مد نظر

م ميكنند. فرآ

يهـاي جداگانـ

ـاي پيـش رو

اتي سازمان را

ك سازمان.

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

4

ن داخلي در مو

د:

مـوريـت سـاز

و مورد ارزيابي

ريسـكهـا، بـ

ن هم تراز كند

ع گردآوري و

زد كه مسئوليت

لازم براي پشت

كارها، زماني ك

خشي آنها فراهم

يريتي، ارزيـابي

ـايـد ريسكهـ

ستمهاي اطلاعا

ياتي استراتژيك

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

44

بي حسابرسان

معين ميكند

ـازمـان بـا مأم

اسايي شـده و

ب نسبـت بـه ر

پذيرش سازما

مربوط، بهموقع

ره را قادر ساز

واند اطلاعات لا

ند. نتايج اين ك

ريسك و اثربخش

مسـتمر مـدي

رسي داخلي بـ

عمليات و سيس

قـرار دهـد:

به اهداف عملي

كار

ناشي از ارزيا

ريت ريسك را

عملياتـي سـ

يميكنـد.

هاي مهـم شنا

هـاي مناسـب

ح ريسك قابل

ت ريسكهاي

ت و هيأت مدير

ي داخلي ميتو

ر گردآوري كند

هاي مديريت ر

فعاليـتهـاي

فعاليـت حسابر

ظام راهبري، ع

مورد ارزيابي ق

دستيابي ب 

سيـر

ضاوت حرفهاي

آيندهاي مدير

اهـداف

پشتيباني

ريسكه

واكنشه

با سطح

اطلاعات

مديريت

ليت حسابرسي

طول چند كار

كي از فرآينده

سك از طريق

ارت ميشوند.

21 -الف- 1 .ف

نظ

م

تفس

قض

فرآ

استانداردهای بین المللی حسابرسی

فعا

در

درك

ريس

نظا

120

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

45

قابليت اعتماد و اتكا به اطلاعات مالي و عملياتي. 

ي و كارايي عمليات و برنامهها.  اثربخش

حفاظت از داراييها. 

رعايت قوانين، مقررات، خط مشيها، روشها و قراردادها. 

2120 -الف- 2 .فعاليت حسابرسي داخلي بايد وقوع بالقوه تقلب و چگـونگي مـديريت

ريسك تقلب توسط سازمان را مورد ارزيابي قرار دهد.

2120 -م – 1 . حسابرسان داخلي بايد هنگام انجـام كارهـاي مشـاورهاي بـه ريسـك

مربوط به اهداف عملياتي آن كارها توجـه نمـوده و در مـورد وجـود

ساير ريسكهاي با اهميت هوشيار باشند.

2120 -م – 2 . حسابرسان داخلي بايد دانش مربوط به ريسكهايي را كه در جريان

ارائـه خدمـات مشـاورهاي بدست آوردهاند، جهت ارزيابي فرآيندهاي

مديريت ريسك سازمان بكار گيرند.

2120 -م – 3 . هنگام مساعدت بـه مـديريت جهـت اسـتقرار يـا بهبـود فرآينـدهاي

مديريت ريسك، حسابرسان داخلـي بايـد بـه طـور جـدي از پـذيرش

هرگونه مسئوليت مديريت در مورد مديريت ريسك، خودداري نمايند.

2130 . كنترل

فعاليت حسابرسي داخلي بايد با ارزيابي اثربخشي و كارايي كنترلها و تـرويج

بهبود مستمر، سازمان را جهت استقرار كنترلهاي اثر بخش كمك كند.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

46

2130 -الف – 1 .فعاليت حسابرسي داخلـي بايـد كفايـت و اثربخشـي كنتـرلهـا را در

رويارويي با ريسكهاي نظام راهبري، عمليات و سيستمهاي اطلاعاتي

سازمان در موارد زير، مورد ارزيابي قرار دهد:

 دستيابي به اهداف عملياتي استراتژيك سازمان.

 قابليت اعتماد و اتكا به اطلاعات مالي و عملياتي.

 اثربخشي و كارايي عمليات و برنامهها.

 حفاظت از دارايي.

 رعايت قوانين و مقررات، خط مشيها، روشها و قراردادها.

2130 -م – 1 . حسابرسان داخلي بايد دانش كسب شده جهت ارائه خدمات مشـاورهاي را

براي ارزيابي فرآيندهاي كنترلي سازمان بكار گيرند.

2200 . برنامه ريزي كارها

حسابرسان داخلي بايد برنامهاي براي هـر كـار، مشـتمل بـر اهـداف آن كـار،

حـدود رسـيدگي، زمـانبنـدي و تخصـيص منـابع تـدوين و مسـتند كننـد.

برنامهريزي مذكـور بايـد با در نظر گرفتن اسـتراتژيهـا، اهـداف عمليـاتي و

ريسكهاي مرتبط با كار سازمان، تدوين شود.

2201 . ملاحظات برنامه ريزي

در برنامه ريزي كارها، حسابرسان داخلي بايد موارد زير را مد نظر قرار دهند:

استراتژيها و اهداف عملياتي فعاليت مورد بررسي و روشهايي كـه 

به كمك آنها، عملكرد فعاليت كنترل ميشود.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

47

ريسكهاي با اهميت اهداف فعاليت، منابع و عمليات و روشهايي كه 

اثرات بالقوه ريسك را در حد قابل قبول نگه ميدارد.

مناسب و اثر ش بودن فرآيندهاي نظام راهبري، مديريت ريسـك و  بخ

كنترل فعاليت در مقايسه با يك مدل يا چارچوب مربوط.

هـاي بهبـود بـا اهميـت در مـورد فرآينـدهاي نظـام راهبـري،  فرصت

مديريت ريسك و كنترل فعاليت.

2201 -الف – 1 . هنگام برنامهريزي يك كار براي اشخاص خارج از سازمان، حسابرسان

داخلــي بايــد تفــاهم نامــهاي در مــورد اهــداف، حــدود رســيدگي،

مسئوليتها و ساير انتظارات مشتمل بـر محـدوديت در مـورد توزيـع

نسخ گزارشها و دسترسي به اسناد مورد لزوم تنظيم و تدوين كنند.

2201 – م – 1 . حسابرسان داخلي بايد جهت ارائه خدمات مشاورهاي، در مورد اهداف،

حـدود رسيدگي، مسئوليتها و سايـر انتظارات با مشتريان به تفـاهم

برسند. براي كارهاي بااهميت اين تفاهم بايد مستندسازي شود.

2210 . اهداف عملياتي كارها

اهداف عملياتي هر كاري بايد تدوين شود.

2210 -الف- 1 .حسابرســان داخلــي بايــد ارزيــابي اوليــهاي از ريســكهــاي مربــوط

به فعاليت مورد رسيدگي انجام دهند. اهداف عملياتي كار بايـد نتـايج

اين ارزيابي را منعكس نمايد.

كـار، احتمـال

نارسـاييهـاي

هـا، معيارهـاي

ص كننـد كـه

شخيص تحقق

مناسـب بـودن

ها بكـار برنـد.

ايد با همكاري

استانداردهای بین المللی حسابرسی

يصلاح).

ظـام راهبـري،

شده در برگيرد.

ا، راهبردهـا و

ي

اف عمليـاتي ك

ررات و سـاير ن

ك و كنتـرله

ي بايـد مشـخص

مناسب براي تش

ت. در صـورت م

ا را در ارزيابيه

رسان داخلي با

شناسايي كنند.

ن).

سط مراجع ذي

هاي).

فرآينـدهاي نظ

شتري توافق ش

د بـا ارزشهـا

اشد.

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

4

م تدوين اهـدا

ت قوانين و مقر

د.

مـديريت ريسـك

برسـان داخلـي

چه حد معيار م

ن كـرده اسـت

يد اين معيارها

معيارها حسابر

جهت ارزيابي ش

وشهاي سازما

وضع شده توس

صنعت و حرفه

شـاورهاي بايـد

حدي كه با مش

شـاورهاي بايـد

ابقت داشته با

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

48

خلي بايد هنگام

ب، عدم رعايت

نظر قرار دهند

ظام راهبـري، م

ياز است. حساب

يأت مديره تا چ

عملياتي تـدوين

رسان داخلي با

مناسب بودن

هاي مناسب ج

وارد زير باشد:

ط مشيها و رو

نين و مقررات

ل: رهنمودهاي

ي كارهـاي مش

ك و كنترل را تا

ي كارهـاي مش

ي سازمان مطا

كار

حسابرسان داخ

شتباهات، تقلب

ااهميت را مد

راي ارزيابي نظ

مناسب مورد ني

مديريت و يا هي

هداف كلي و ع

معيارها، حسابر

در صورت عدم

مديريت، معياره

تواند شامل مو

(از قبيل: خط

(از قبيل: قوان

ي امور (از قبيل

هداف عمليـاتي

مديريت ريسك

هداف عملياتي

هداف عملياتي

22 -الف- 2 .ح

اش

با

22 -الف- 3 .بر

م

م

اه

م

د

م

سيـر

ع معيارها مي

داخلي

خارجي

راهنماي

22 -م – 1 . اه

م

22 -م – 2 . اه

اه

210

210

تفس

انواع

استانداردهای بین المللی حسابرسی

210

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

49

2220 . حدود رسيدگي

حدود رسيدگي بايد براي تحقق اهداف عملياتي حسابرسي كفايت كند.

2220 -الف – 1 .حدود رسيدگي بايد بـا توجـه بـه سيسـتمهـا، ثبـتهـا، كاركنـان، و

داراييهاي فيزيكي مربـوط، مشـتمل بـر دارايـيهـاي تحـت كنتـرل

اشخاص ثالث، تعيين شود.

2220 -الف- 2 .چنانچه فرصتهاي ارائه خدمات مشـاورهاي بـا اهميـت هنگـام ارائـه

خدمات اطمينان دهي پيش آيد، انتظار ميرود يك تفاهم نامـه ويـژه

در مورد اهداف عملياتي، حدود رسـيدگي، مسـئوليتهـاي مربـوط و

ساير انتظارات تنظيم شده و نتايج كار مشاورهاي مطابق استانداردهاي

مشاوره گزارش گردد.

2220 -م – 1 . در اجراي كارهاي مشاورهاي، حسابرسان داخلي بايد از كفايت حـدود

رسيدگي با توجه بـه اهـداف مـورد توافـق اطمينـان حاصـل نماينـد.

اگر حسابرسان داخلي هنگام كار تغييراتي را در مورد دامنه رسـيدگي

به عمل آورند، بايد اين تغييرات را به منظور مشخص كردن ادامه كار

با مشتري در ميان گذارند.

2220 -م – 2 . حسابرسان داخلي بايد در انجام كارهاي مشاورهاي، به كنتـرلهـاي

هماهنگ با اهداف كار توجه كنند و در مورد كنترلهاي بـا اهميـت

هوشيار باشند.

ي بـه اهـداف

محدوديتهاي

رد نيـاز بـراي

رفهاي مقتضي،

ي حسابرسي را

حليل، ارزيابي

امه رسـيدگي

مـورد آن نيـز

ممكـن اسـت

نـد.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

بـراي دستيابي

يدگي هر كار، م

تگيهاي مـور

ر با مراقبت حر

اهداف عملياتي

يي، تجزيه و تح

شامل شود. برنا

صـلاحاتي در م

ت مشــاورهاي

ر متفـاوت باشن

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

5

سـب و كافي را

ماهيت و پيچي

د.

و ساير شايست

ز براي انجام كار

دوين كنند كه

شهاي شناساي

در حين كار، ش

ه و هرگونـه اص

د.

ـورد خـدمـات

سب ماهيت كار

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

50

د منابـع مناس

تني بر ارزيابي

ار، تعيين كنند

ش، مهارتها

منابع مورد نياز

برنامهاي را تد

يدگي بايد روش

ي اطلاعات را د

را تصويب شده

ه تصويب برسد

رسيدگي در مـ

محتـوا بر حس

كار

منابع

ان داخلي بايـد

حسابرسي، مبت

منابع در اختيا

اسب” به دانش

ر، اشاره دارد.

في” به كميت م

رد.

سيدگي

ان داخلي بايد

سـازد.

رنامههاي رسي

و مستند سازي

ايد قبل از اجر

يدرنگ بايد به

رنـامـههـاي ر

ز نظر شكل و

223 . تخصيص م

حسابرسا

عملياتي

زماني و

سيـر

واژه “منا

انجام كا

واژه “كاف

اشاره دار

224 . برنامه رس

حسابرسا

محقق س

22 -الف- 1 . بر

و

با

بي

22 -م – 1 . بر

از

30

تفس

40

240

240

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

2300 . انجام رسيدگيها

حسابرسان داخلي بايد براي تحقق اهداف عملياتي حسابرسي، اطلاعات كافي را

شناسايي، تجزيه و تحليل، ارزيابي و مستند سازي نمايند.

2310 . شناسايي اطلاعات

حسابرسان داخلي بايد براي تحقـق اهـداف عمليـاتي كـار، اطلاعـات كـافي،

قابل اتكا، مربوط و مفيد را شناسايي كنند.

تفسيـر

اطلاعات كافي، اطلاعاتي واقعي، مناسب و قانعكننده است كه بر اساس آن شخصي

آگاه و محتاط، به همان نتايجي برسد كه حسابرس به آن دست مييابـد. اطلاعـات

قابل اتكا، بهترين اطلاعات بدست آمده از طريـق بكـارگيري تكنيـكهـاي مناسـب

حسابرسـي اسـت. اطلاعـات مربـوط، از مشـاهدات و توصـيههـاي مربـوط بـه كـار

حسابرسي پشتيباني كرده و با اهداف كار مذكور مطابقـت دارد. اطلاعـات سـودمند

به تحقق اهداف كلي سازمان كمك ميكند.

توضیح مختصر از سازمان امور مالیاتی

2320 . تجزيه و تحليل و ارزيابي

حسابرسان داخلي بايد نتيجهگيريها و جمع بنـديهـا را بـر پايـه تجزيـه و

تحليل و ارزيابيهاي مناسب قرار دهند.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

52

2330 . مستند سازي اطلاعات

حسابرسان داخلي بايد اطلاعات كافي، قابل اتكا، مربوط و سودمند را جهت

پشتيباني از نتيجهگيريها و جمعبنديها مستند سازي نمايند.

2330 -الف – 1 .رئيس حسابرسي داخلي بايـد دسترسي بـه اسنـاد رسيدگي (شواهد

حسابرسـي) را كنتـرل كنـد. رئيـس حسابرسي داخلي بايد قبل از

ارائـه چنين اسناد و مـداركي بـه اشـخاص خـارجي، مجـوز لازم را

از مديريت ارشد اخذ نموده و يـا بـا مشـاور حقـوقي در ايـن مـورد

مشـورت نمايـد.

2330 -الف- 2 .رئيس حسابرسي داخلي بايـد الزامـات نگهـداري اسـناد رسـيدگي را

مشخص كند. صرف نظر از وسيلهاي كه در آن اسناد مذكور نگهداري

ميشود. اين الزامات بايد با رهنمودها، مقررات و ديگر الزامـات ايجـاد

شده توسط سازمان مطابقت داشته باشد.

2330 -م – 1 . رئيس حسابرسي داخلي بايد سياستهاي حاكم بر نگهـداري اسـناد

رسـيدگي مربـوط بـه خــدمات مشـاورهاي و همچنـين ارائـه آنهــا

به اشخاص داخلي و خارجي را تدوين كند. اين سياستهـا بايـد بـا

رهنمودهـا، مقـررات و ديگـر الزامـات ايجـاد شـده توسـط سـازمان

مطابقت داشته باشد.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

53

2340 .سرپرستي كار

كارها بايد به نحو مناسب، جهت حصول اطمينان از تحقق اهداف عمليـاتي،

تضمين كيفيت و تخصيص منابع انساني لازم، سرپرستي شوند.

کتمان درآمد چیست و انواع کتمان درآمد

تفسيـر

ميـزان سرپرستي لازم، به مهـارت و تجـربــه حسابرسـان داخلـي و پيچيـدگي كـار

بستگي دارد. صرف نظر از اين كـه سرپرستي كار توسـط رئيـس حسابرسي داخلي يا

يكي از اعضاي تيم حسابرسي داخلي صورت گيرد، مسئوليت كلي سرپرستي كار به عهده

رئيس حسابرسي داخلي اسـت. ممكـن اسـت يكــي از اعضـاي باتجربـهي كـافي در

تيم حسابرسي داخلي، براي مرور كار مربوط تعيين شود. شواهد مناسـب سرپرسـتي،

مستند سازي و نگهداري ميشود.

2400 . گزارش نتايج رسيدگي

حسابرسان داخلي بايد نتايج رسيدگيها را گزارش كنند.

2410 . معيارهاي گزارش دهي

گزارش بايد مشتمل بر اهداف عملياتي كـار حسابرسـي، دامنـه عمليـات و

نتايج رسيدگيها باشد.

2410 -الف- 1 . گزارش نهايي نتايج رسيدگي بايد مشتمل بر نتيجهگيريها و توصيههاي

كاربردي و يا برنامههاي اقدامات اجرايي باشد. انتظار ميرود حسب اقتضا،

اظهارنظر حسابرسان داخلي ارائه شود. اظهار نظـر بايـد بـا توجـه بـه

انتظارات مديريت ارشد، هيأت مديره و سـاير ذينفعـان ارائـه شـده و

توسط اطلاعات كافي، قابل اتكا، مربوط و سودمند پشتيباني گردد.

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

54

استانداردهای بین المللی حسابرسی

تفسيـر

اظهار نظر در مـورد يـك كار ميتـوانـد اولويتبنـديهـا، نتيجـهگيـريها يـا سايــر

توصيفات نتايج رسيدگي باشـد. چنيـن كاري ممكن اسـت در ارتبـاط با كنترلهـاي

يك فرآيند مشخص، ريسك يا واحـد كسب و كار باشـد. تدوين چنين اظهار نظراتـي

مستلزم بررسي نتايج رسيدگي و اهميت آنها است (اهميت نتايج رسيدگي).

2410 -الف- 2 . حسابرسان داخلي ترغيب ميشوند كه انجام رضايتبخش رسيدگيها را

در گزارشها منعكس نمايند.

2410 -الف- 3 .هنگام ارائه نتايج رسيدگي به اشخاص خارج از سازمان، محدوديتهـاي

توزيع و استفاده از نتايج رسيدگي بايد در گزارش درج شود.

2410 -م – 1 . گزارش پيشرفت كار و نتايج كارهاي مشاورهاي، با توجه به ماهيـت كـار

و نيازهاي مشتري، از نظر شكل و محتوا با يكديگر تفاوت دارند.

2420 . كيفيت گزارش

گـزارشها بـايـد دقيـق، بـيطرفـانـه، شفـاف، مختصر، سـازنـده، كامـل و

بهموقع باشنـد.

حساب جاری شرکا چیست

ميـت بـوده و

دارانـه بـوده و

و رويـدادهاي

ر تـدوين آنهـا

لاعات مربـوط

اختـه شـده و

د.

ي كه سـازمان

اهي مخاطـب

ت و مشـاهدات

ها ميباشد.

ت سازمان بوده

طـه بـا انجـام

استانداردهای بین المللی حسابرسی

آرمان پرداز خبره

حريفـات بـا اهم

ه و غير جانبد

مه واقعيتهـا

فهـم بوده و در

شده و همه اطلا

مورد نظـر پرد

تنـاب ميگردد

ـوده و در جايي

كـه بـراي آگـا

همـه اطلاعـات

يها و پيشنهاده

ستاي مصلحت

ـديريت در رابط

ي بين المللي

ابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

شـتباهات و تح

ميشوند.

، غير مغرضانه

ي منصفانه هم

ه آساني قابل ف

ي خودداري ش

ماً به موضوع م

طاله كلام اجت

ري سودمند بـ

ـيچ نكتـهاي ك

مشـتمل بـر ه

از نتيجهگيري

بهنگام و در راس

ي و دسـتور مـ

ارد.

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

55

ق، عـاري از اش

موجود تدوين

رفانه، منصفانه

حاصل از ارزيابي

ف، منطقي و به

ني غير ضروري

يدهنـد.

ختصر، مستقيم

زييات زائـد و ا

ده، براي مشتر

مك ميكند.

مل، از بيان هـ

اهي نشـده و م

هت پشتيباني

گزارشهاي ب

ت و لزوم آگاهي

سب، بستگي د

كار

هيهـاي دقيـق

س واقعيتهاي م

هيهاي بيطر

سكننده نتايج ح

هستند.

هيهاي شفاف

گيري ادبيات فن

يت را ارائـه مي

شدهيهايي مخ

دگي، درج جز

هيهاي سازند

دارد به آن كم

شدهيهاي كام

ي اسـت، كوتـا

ت و مربوط جه

شهاي به موقع،

ميت موضوعات

اصلاحي مناس

سيـر

گزارشده

بر اساس

گزارشده

منعكس

مربوط ه

گزارشده

از بكارگي

و با اهمي

در گزارش

از پيچيد

گزارشده

احتياج

در گزارش

ضـروري

با اهميت

گزارش

و به اهم

اقدامات

تفس

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

2421 . اشتباهات و قصور(از قلم افتادگيها)

اگر گزارش نهايي شامل اشتباه يا قصور (از قلم افتادگيها) با اهميتي باشد،

رئيس حسابرسي داخلي بايد اطلاعات اصلاح شده را به تمامي اشخاصي كه

گزارش اصلي را دريافت كردهاند، گزارش كند.

انجام شده طبق استانداردهاي بينالمللي كار حرفهاي “ 2430 . استفاده از جملهي

حسابرسي داخلي”

استفاده از جملهي “ انجـام شــده طبــق اسـتانداردهاي بـينالمللـي كـار حرفـهاي

حسابرسـي داخلـي”، صـرفاً زمـاني مناسـب اسـت كـه نتـايج برنامـه بهبـود و

اطميناندهي در مورد كيفيت اين ادعا را پشتيباني كند.

2431 . افشاي عدم پيروي يا عدم مطابقت

در صورت عدم پيروي از تعريف حسابرسي داخلي، آيين رفتار حرفـهاي يـا

استانداردهاي مؤثـر بر كاري مشخص، مـوارد زيـر بايـد در گـزارش نتـايج

رسيدگي درج شود:

مواردي از آيين رفتار حرفهاي (اصول يا ضوابط رفتاري) يـا اسـتانداردها 

كه به طور كامل پيروي نشده است.

دليل يا دلايل عدم پيروي. 

آثار عدم پيروي بر كار و گزارش نتايج رسيدگي. 

2440 . انتشار نتايج

رئيس حسابرسي داخلي بايد نتايج رسيدگي را به اشخاص مناسب گزارش كند.

استانداردهاي بين المللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

استانداردهای بین المللی حسابرسی

تفسيـر

رئيس حسابرسي داخلي مسئول بررسـي و تصـويب نهـايي نتـايج رسـيدگي، قبـل از

انتشار، و تصميمگيري در مورد مخاطب گزارش مربوط و چگونگي انتشار آن است.

2440 -الف- 1 . رئـيس حسابرسـي داخلـي مسـئول گـزارش نتـايج نهـايي رسـيدگي

بـه اشخاصـي اسـت كـه مـيتواننـد اطمينـان دهنـد نتـايج مذكــور

مورد توجـه قـرار ميگيـرد.

2440 -الف- 2 .چنانچـه منع قـانوني و الزامـات مقرراتـي وجــود نداشـته باشـد،

رئيس حسابرسي داخلي قبل از ارائه نتايج رسيدگي بـه اشـخاص

خارج از سازمان بايد:

 ريسك بالقوه متوجه سازمان را ارزيابي كند.

 به نحو مقتضي با مديريت ارشد و يا مشاور حقوقي مشورت كند.

 با محدود كـردن اسـتفاده از نتـايج رسـيدگي، پخـش اطلاعـات

مربوط را كنترل كند.

2440 -م – 1 . رئيس حسابرسي داخلي مسئول گزارش نتايج نهايي خدمات مشاورهاي

به مشتريان است.استانداردهای بین المللی حسابرسی

2440 -م – 2 .هنگام ارائـه خـدمات مشـاورهاي، مـوارد مـرتبط بـا نظـام راهبـري،

مديريت ريسك و كنترل ممكن است شناسايي شود. هر گاه اين مـوارد

براي سازمان با اهميت بودند، بايد به مديريت ارشد و هيـأت مـديره

گزارش شـوند.

يهـا، اهـداف

مديره و ساير

لاعـات كـافي،

شهـاي سـاير

عنـوان مبنـاي

ي

بايـد اسـتراتژي

ارشد، هيئت

ـد توسـط اطلا

ظهار نظر.

تكـا بـه گـزارش

ميكند.

استفاده بـه ع

صل.

ي بينالمللي

ابرسي داخلي

5

ه مـيشـود، با

ارات مديريت

نظر كلـي بايـد

ني گردد.

خواهد بود:

ي زماني مورد ا

سيدگي.

، مشتمل بر ات

.

ظر پشتيباني م

عيارهاي مورد

يجهگيري حاص

د.

استانداردهاي

ر حرفهاي حسا

58

ري كلـي ارائـه

سازمان، انتظا

ر گيرد. اظهار ن

ودمند پشتيبان

ل بر موارد زير

تمل بر دورهي

به دامنهي رس

هـاي مرتبـط،

اطمينان دهي

كه از اظهار نظ

ترل يا ساير مع

حرفهاي يا نتي

ب بايد بيان شو

كار

ظرهاي كلي

كه اظهار نظر

، ريسكهاي

ن مد نظر قرار

ا، مربوط و سو

سيدگي مشتمل

رسيدگي، مشت

تهاي مربوط

ه همـه پـروژه

دگان خدمات

ي از اطلاعاتي

يا چارچوب كنت

ظر كلي.

ر كلي، قضاوت

كلي نامطلوب

245 . اظهار نظر

هنگامي

عملياتي

ذينفعان

قابل اتكا

سيـر

ارش نتايج رسي

دامنهي

محدوديت

توجـه به

ارائهكنند

خلاصهاي

ريسك يا

اظهار نظ

اظهار نظر

لايل اظهار نظر

50

تفس

گزا

استانداردهای بین المللی حسابرسی

استانداردهاي بينالمللي

كار حرفهاي حسابرسي داخلي

59

2500 . نظارت بر پيشرفت

رئيـس حسابرسي داخلي بـايـد سيستمي به منظـور نظارت بر حل و فصل

نتايج رسيدگيهاي گزارش شده به مديريت، ايجاد و از آن مراقبت كند.

2500 -الف – 1 . رئيس حسابرسي داخلي بايد فرآيندي را جهت پيگيري مفاد گـزارش

حسابرسي ايجاد نمايد تا از اجراي مؤثر اقدامات مديريت و يا قبول ريسك

عدم اقدام توسط مديريت اطمينان حاصل نموده و آن را نظارت كند.

2500 -م – 1 . فعاليت حسابرسي داخلي بايد بر حل و فصل نتايج خدمات مشاورهاي

ارائه شده، همان طور كه با مشتري توافق گرديده، نظارت كند.

2600 . گزارش پذيرش ريسكها

هنگامي كه رئيس حسابرسي داخلي به اين نتيجه برسد كه مـديريت ارشـد،

سطحي از ريسك كه ممكن اسـت بـراي سـازمان غيـر قابـل قبـول باشـد را

پذيرفته، در اين صورت بايد اين مسئله را با مديريت ارشـد در ميـان گـذارد.

اگر رئيس حسابرسي داخلي تشخيص دهد كه مسئله مذكور حل و فصل نشـده،

بايد آن را به هيأت مديره گزارش كند.

تفسيـر

شناسايي ريسك پذيرفته شده توسط مديريت، ميتواند از طريق خدمات اطميناندهي و

مشاورهاي، نظارت بر پيشرفت اقدامات به عمـل آمـده توسـط مـديريت، ماننـد نتيجـه

كارهاي قبلي يا ساير ابزارها، صورت گيرد. مسئوليت حل و فصـل ريسـك، بـه عهـده

رئيس حسابرسي داخلي نيست.

استانداردهای بین المللی حسابرسی

استانداردهای بین المللی حسابرسی

61

فهرست انتشارات

فهرست انتشارات

مركز آموزش و تحقيقات حسابداري و حسابرسي حرفهاي

جامعه حسابداران رسمي ايران

استانداردهای بین المللی حسابرسی

شماره نشريه عنوان نشريه

1 پرسشهاي چهار گزينهاي حسابرسي

2 پرسش و پاسخهاي مالياتي

3 آشنايي با جامعه حسابداران رسمي ايران

4 مجموعه قانون و مقررات جامعه حسابداران رسمي ايران

5 آيين رفتار حرفهاي

6 چكليستهاي قانون تجارت و قانون محاسبات عمومي

7 دستورالعمل حسابرسي

8 دستورالعمل تهيه و تنظيم پرونده و گزارش حسابرسي مالياتي

9 ديباچهاي بر حقوق مدني

10 حسابداري اموال، ماشينآلات و تجهيزات: بر پايه استانداردهاي حسابداري

11 مباني ارزيابي سهام

راهنماي بكارگيري استانداردهاي حسابداري (1 -(گزارش حسابرس دربـارهي 12

صورتهاي مالي (استانداردهاي حسابرسي بخشهاي 700 ،705 و 706 (

13 آيين رفتار حرفهاي براي حسابداران حرفهاي

14 راهنماي بكارگيري استانداردهاي حسابداري (1 -(استاندارد شماره 16

15 حسابداري سرمايهگذاريها- جلد نخست

راهنماي بكارگيري استانداردهاي بينالمللي حسابرسي در حسابرسي 16

واحدهاي تجاري كوچك و متوسط (كتاب دوم – رهنمودهاي عملي)

بايدها و نبايدها در پذيرش و نخستين كاربري استانداردهاي بينالمللي 17

گزارشگري مالي

18 استاندارد بينالمللي گزارشگري مالي شماره 6 اكتشاف و ارزيابي منابع معدني