نکات مهم حسابداری پیمانکاری

نکات مهم  حسابداری پیمانکاری

نحوۀ ثبت حسابداری

مقدمه

نظر به اینکه اجرای قراردادهای بلندمدت زمان طولانی لازم دارد تا به پایان برسد، بنابراین شناسایی سود را با مشکلاتی همراه می­سازد. به طور کلی در اصول پذیرفته­شده حسابداری دو روش برای حسابداری این قبیل قراردادها به کار گرفته می­شود:

1- روش کار تکمیل­یافته

2- روش درصد پیشرفت کار

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

روش کار تکمیل­ یافته

در روش کار تکمیل­یافته، سود هنگامی شناسایی می­گردد که بخش اعظم عملیات مربوط به قرارداد پایان یافته و مخارج باقیمانده برای تکمیل کار غیرقابل توجه باشد. در ترازنامه پیمانکار، مازاد بهای تمام شده انباشته نسبت به صورت وضعیتهای تأییدشده مربوط به عنوان دارایی جاری انعکاس می­یابد لکن اگر صورت وضعیت تأییدشده بیشتر از مخارج باشد، به عنوان بدهی جاری قلمداد می­گردد. در صورتی که پیمانکار، قراردادهای متعددی را اجرا می­کند، لازم است بهای تمام شده انباشته و بدهیهای مربوط به هر قرارداد جداگانه در ترازنامه انعکاس یابد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

از مزایای این روش این است که اندازه­گیریها بر مبنای نتایج واقعی صورت می­گیرد و ارقام برآوردی نمی­باشد. معایب روش کار تکمیل­یافته آن است که این روش نیز عدم انعکاس فعالیتهای جاری بدر صورتهای مالی دوره جاری است.

روش درصد پیشرفت کار

براساس اصل تحقق درآمد، شناخت درآمد موکول به کامل­شدن فرآیند کسب سود است. اما در روش درصد پیشرفت کار بر مبنای استدلالات زیر شناسایی درآمد در مقطعی زودتر از تکمیل فرآیند کسب سود،مجاز شناخته شده است:

1. براساس قراردادهای موجود، شواهد کافی برای وصول درآمد وجود دارد.
2. در روش درصد پیشرفت کار، عملیات با اطمینانی معقول قابل اندازه­گیری است.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

1. به کارگیری این روش، موجب اندازه­گیری مناسبتری از سود دوره­های مالی و رعایت مفهوم تطابق هزینه­ها با درآمد است.

در این روش، سود به موازات پیشرفت عملیات قرارداد، شناسایی می­گردد.

انتخاب روش حسابداری

در مواردی که که برآورد کل مخارج قرارداد و همچنین تعیین میزان پیشرفت عملیات آن، به نحوی معقول امکانپذیر است، به کارگیری روش درصد پیشرفت کار مرحج خواهد بود. چنانچه ارقام برآوردی مذکور در بالا، غیرقابل اتکا باشد، لازم است در مورد قرارداد مربوط از روش کار تکمیل شده استفاده شود.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

طبق اصل ثبات رویه چنانچه پیمانکار برای یک نوع قرارداد از یک روش حسابداری استفاده نمود، می­باید برای قراردادهای مشابه دیگر نیز همان روش را به کار گیرد. در صورتی که وی بخواهد روش حسابداری خود را تغییر دهد، باید صورتهای مالی خود را با هر دو روش افشاء نماید.

ثبت عملیات حسابداری در ارتباط با مرحله اول

مرحله اول- مخارج مقدماتی طرح: مطالعات مقدماتی طرح به عهده کارفرما بوده، لکن انجام آن به مهنئدسین مشاور واگذار می­گردد.

نحوه ثبت عملیات در دفتر مهندسین مشاور

فرض شود مؤسسه دولتی الف ارائه خدمات مهندسی جهت طراحی کامل ساختمانها را به مناقصه بگذارد و مهندسین مشاور ب در این مناقصه شرکت نماید. مبلغ این خدمات 70000000 ریال باشد و شرکت­کنندگان در مناقصه باید 35000000 ریال به عنوان ضمانتنامه شرکت در مناقصه به مؤسسه دولتی ارائه دهند. نحوه ثبت چنین است:

فرض شود مهندسین مشاور ب برنده مناقصه گردند و با آنها قرارداد منعقد گردد. در متن قرارداد حدود خدمات مهندسی که در چند مرحله انجام می­پذیرد روشن می­گردد:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

الف) مرحله اول شناسایی  و بررسیهای مقدماتی و تهیه گزارش توجیهی و نقشه­ها و برآوردهای مقدماتی و برنامه کار

ب) مرحله دوم شامل تهیه طرح و نقشه­های اجرایی و محاسبات فنی و برآورد قطعی براساس مصوبات مرحله اول و تهیه آن قسمت از اسناد مناقصه، گزارش مالی و مرحله دوم و برنامه مالی و اجرای کار در مرحله سوم.

ج) مرحله سوم شامل انجام عمل مناقصه و نظارت بر اجرای کار و اظهارنظر در مورد دعاوی احتمالی پیمانکار، تهیه گزارش جامع

حق­الزحمه مهندسین مشاور در هر مرحله به شرح زیر پرداخت خواهد شد:

در مرحله اول: 25% به عنوان پیش­پرداخت در مقابل ضمانتنامه

25% حق­الزحمه مرحله اول پس از انقضای نصف مدت انجام مرحله اول

25% حق­الزحمه پس از تسلیم گزارش مرحله اول

بقیه حق­الزحمه مرحله اول پس از تصویب گزارش و مدارک کامل آن مرحله

ضمناً ضمانتنامه مربوط به 25% پیش­پرداخت این مرحله پس از تصویب گزارش مرحله اول آزاد خواهدشد.

ضمانتنامه حسن انجام تعهدات در مورد مهندسین مشاور 10% از هر پرداخت به عنوان تضمین حسن انجام کار مهندس مشاور کسر و نگهداری می­شود و در صورت عدم انجام تعهدات مهندس مشاور و یا خاتمه­دادن به قرارداد به علت قصور مهندس مشاور در انجام تکالیف به نفع کارفرما ضبط می­گردد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

وجه ­الضمان دریافتی پس از خاتمه هر مرحله و تصویب گزارش آن مرحله آزاد خواهد شد.

در مرحله نظارت بر کار پیمانکاری که به عهده مهندس مشاور واگذار شده باشد، نصف مبلغ تضمین حسن انجام تعهدات در مرحله نظارت پس از خاتمه تحویل موقت کار و تصویب صورت وضعیت قطعی پیمانکار و نصف دیگر آن پس از تحویل قطعی کار مسترد خواهد شد.

مثال 1-2: قرارداد منعقده بین مهندسین مشاور ب با مؤسسه دولتی الف در سه مرحله به شرح زیر می­باشد:

مرحله اول 200000000 ریال مرحله دوم 350000000 ریال مرحله سوم 150000000 ریال

پس از انعقاد قرارداد، ضمانتنامه شرکت در مناقصه باطل می­گردد.

فرض کنیم 25% مرحله اول به عنوان پیش­پرداخت در قبال ضمانتنامه به مهندسین مشاور پرداخت می­گردد و سپس سایر حق­الزحمه­ها در مرحله اول پرداخت می­شود نحوه ثبت در دفتر مهندسین مشاور چنین است:

اولین صورت وضعیت ارسال می­گردد: 50000000=25%×200000000

کسور قانونی در مورد مهندسین مشاور به شرح زیر می­باشد:

1. 10% سپرده حسن انجام تعهدات از هر صورت وضعیت به طور ناخالص

5000000=10%×50000000

2. بیمه مکسوره از صورت وضعیت مهندسن مشاور به استناد بخشنامه­های شماره 5550/54/16300-1 مورخ 22/2/63 و 2800/54/6772-1 مورخ 28/6/64 و 4243/54/8701-1 مورخ 5/12/69 سازمان برنامه و بودجه به شرح زیر می­باشد:

12% از هر صورت وضعیت حق بیمه سهم کارفرما

3.6% از هر صورت وضعیت حق بیمه سهم مهندس مشاور

بیمه سهم مهندس مشاور 1800000=3.6%×50000000

3. مالیات 5% به استناد ماده 1041 قانون مالیاتهای مستقیم

2500000=5%×50000000

4. کسر پیش دریافت از هر صورت وضعیت

5. 2 درهزار صندوق کارآموزی معاف می­باشند.

هنگام ارسال صورت وضعیت و پرداخت آن توسط کارفرما، ثبت آن در دفتر مهندسین مشاور به شرح زیر است:

پرداخت صورت وضعیت دوم بر مبنای 25% بعدی مانند اولین پرداختی صورت می­پذیرد.

کارفرما ضمانتنامه پیش­پرداخت را به میزان هر صورت وضعیت کاهش می­دهد.

آخرین صورت وضعیت مرحله اول برای کارفرما ارسال می­گردد.

100000000=100000000-200000000

10000000=10%×100000000    10%

مالیات 5000000=5%×100000000

بیمه 3600000=3.6%×100000000

آخرین قسط پیش­دریافت16666666=(16666667×2)-50000000

با پرداخت آخرین صورت وضعیت مرحله اول و تصویب گزارش آن توسط کارفرما، ضمانتنامه پیش­پرداخت ابطال می­گردد و وجه­الضمان این مرحله آزاد می­شود. نحوۀ ثبت در دفاتر مهندسین مشاور چنین است:

مهندسین مشاور کلیه هزینه­هایی که در ارتباط با این پروژه انجام می­دهد مانند هزینه پرسنلی، ملزومات و لوازم و غیره ا می­تواند در دفاتر معین برحسب هر طرح نشان دهد. عملیات مراحل دوم و سوم مانند مرحله اول در دفاتر مهندسین مشاور ثبت می­گردد.

فرض شود کارکنانی که در این پروژه کار می­کنند تابع قانون کار می­باشند و 30% حق بیمه (7% سهم کارمند و 23% سهم کارفرما) مبلغ 10000000ریال باشد. در این حالت مهندسین مشاور برای اخذ مفاصا حساب با سازمان تأمین اجتماعی به آن سازمان مراجعه می­نمایند. چون از هر صورت وضعیت کارفرما 15.6% از آن (3.6% سهم پیمانکار و 12% سهم کارفرما) کسر می­گردد و حال اگر 30% حق بیمه­های مکسوره بیشتر از 3.6% صورت وضعیت باشد، مابه­التفاوت آن باید به سازمان مذکور پرداخت تا مفاصا حساب اخذ گردد.

مهندسین مشاور پس از آنکه صورت سود و زیان سال را به دست آورند، کلیه پیش­پرداخت مالیات را از مالیات سال مذکور کسر می­نمایند و مابه­التفاوت آن را به وزارت امور اقتصادی و دارایی واریز می­نمایند، بنابراین حساب مذکور در پایان دوره مالی بسته می­شود. حال اگر مالیات سال کمتر از پیش­پرداخت مالیاتها باشد، مانده آن به سالهای بعد انتقال خواهد یافت.

حسابداری پیمانکاری

پس از آنکه کارفرما از طریق آگهی مناقصه، پیمانکاران را برای شرکت در مناقصه دعوت نموده هر پیمانکار در صورت تمایل به کارفرما مراجعه و اسناد و مدارک مناقصه را از کارفرما یا مهندسین مشاور خریداری می­نماید تا آن را به قیمت مهندسی خود (مترور) ارجاع نموده و برآورد قیمت نماید. ممکن است پیمانکار برای خرید این نقشه­ها و اسناد و مدارک مناقصه مبالغی پرداخت نماید. در این صورت این رقم پرداختی را باید به عنوان هزینه شرکت در مناقصه ثبت نماید.

مثال 2-2- مؤسسه دولتی الف طبق آگهی مناقصه مندرج در یکی از روزنامه­های محلی یا کثیرالانتشار از پیمانکاران دعوت نمود تا در مناقصه ساخت و ساز یک مجموعه اداری به قیمت پایه 000/000/50 ریال شرکت نمایند. پیمانکار رهگستر برای خرید نقشه و اسناد و مدارک مناقصه مبلغ 200000 ریال پرداخت نمود. ثبت این رویداد در پیمانکاری رهگستر عبارتست از:

بر اساس محاسبات انجام شده توسط دفتر فنی پیمانکار، چنانچه تشخیص داده شود که این قرارداد برای آنها سودآور می­باشد، قیمت کل آن را با توجه به فهرست بهای سال مورد نظر برآورد نموده و رقم پیشنهادی را برای شرکت مناقصه به دست می­آورد.

نظر به اینکه مؤسسه دولتی الف برای شرکت­کنندگان در مناقصه شرکت در مناقصه درخواست نموده است، پیمانکار رهگستر به بانک خود مراجعه نموده و تقاضای صدور ضمانتنامه به مبلغ درخواستی دستگاه مناقصه­گزار می­نماید. دستگاه دولتی الف مبلغ ضمانتنامه را از پیمانکاران براساس تصویب­نامه هیأت وزیران مورخ 22/6/71 اعلام نموده است. (شماره 33767/ت325)

تا 000/000/10 ریال 5%

از 10000000 نسبت به مازاد تا 000/000/000/1 ریال برابر 5 در هزارم

از 000/000/000/1 ریال نسبت به مازاد تا 000/000/000/2 ریال برابر 3 در هزارم

و مازاد نسبت به 000/000/000/2 ریال معادل 2 در هزارم می­باشد.

پیمانکار ضمانتنامه شرکت در مناقصه را به مبلغ زیر باید از بانک اخذ نماید:

500000=5%×10000000

490000000=10000000-50000000

رقم ضمانتنامه 2950000=500000+2450000

بانک به استناد ماده 3 آئین­نامه صدور ضمانتنامه­ها، 120% وثیقه غیرنقدی دریافت می­نماید و ضمانتنامه را صادر می­نماید و مبلغ 6000 ریال کارمزد دریافت خواهد کرد. نحوه ثبت سپردن ضمانتنامه به دستگاه دولتی الف چنین است:

مرحله سوم: انعقاد قرارداد

پس از آنکه دستگاه مناقصه­گزار، مناقصه را برگزار و آقای رهگستر را با رقم پیشنهادی 510000000ریال به عنوان برنده اول اعلام نمود و آقای رهگستر (پیمانکار) حاضر به انعقاد قرارداد شد و پیمان­نامه بین دو طرف مبادله گردید، پیمانکار باید اقدامات زیر را انجام دهد:

1. 5% مبلغ پیمان را به عنوان ضمانتنامه انجام تعهدات به کارفرما بسپارد.

2. کلیه هزینه­های قبلی را که در ارتباط با این پیمان انجام شده است به حساب آن پیمان منتقل نماید.

3. پیمانکار برای هر یک از پیمانها، حساب جداگانه­ای نگهداری می­کند، با این کار تسهیلاتی برای محاسبۀ سود یا زیان هر یک از پیمانها فراهم می­شود. این روش همانند روش سفارش کار در حسابدرای صنعتی است، با این تفاوت که در روش حسابداری پیمانکاری دامنه و ابعاد آن وسیع و گسترده می­باشد. زیرا مدت قرارداد معمولاً طولانی است. پیمانکار کلیه مخارج مستقیم و غیرمستقیم در ارتباط با این پیمان را به حساب این پیمانکار «بدهکار» خواهد نمود.

4. برای سپردن ضمانتنامه انجام تعهدات به کارفرما، پیمانکار به بانک مراجعه می­نماید و تقاضای 25500000 ریال ضمانتنامه می­نماید. 25500000=5%×510000000

طبق تبصره 1 ماده 3 آئین­نامه صدور ضمانتنامه از طرف بانکها، بانک باید 10% مبلغ ضمانتنامه را نقداً به حساب بانک واریز نماید و برای بقیه آن 120% وثیقه غیرنقدی به بانک بسپارد. نحوۀ محاسبه وثیقه ضمانتنامه چنین است:

سپرده نقدی2550000=10%×25500000

22950000=2550000-25500000

وثیقه ضمانتنامه 27540000=120%×22950000

برای صدور این ضمانتنامه، بانک فرضاً کارمزدی معادل 12000 ریال دریافت می­کند.

ثبت این عملیات در دفاتر پیمانکار چنین است. فرض شود پیمانکار برای این حساب شماره «20» را انتخاب نماید. ضمناً کلیه هزینه­های قبلی که در ارتباط با این پیمان انجام شده است به حساب پیمان شمارۀ 20 منتقل می­گردد. کارفرما با دریافت ضمانتنامه انجام تعهدات، ضمانتنامه شرکت در مناقصه پیمانکار را مسترد می­نماید.

5. در صورتی که آقای رهگستر پیمانکار در این مناقصه برنده نگردد، کلیه هزینه شرکت در مناقصه و کارمزد بانکی ضمانتنامه شرکت در مناقصه به حساب اداری و تشکیلاتی پیمانکار منتقل می­گردد. با استرداد ضمانتنامه توسط کارفرما نحوۀ ثبت در دفاتر پیمانکار چنین است:

یادداشت: با توجه به تصویب­نامه شماره 33767/ت325هـ مورخ 12/7/71 و براساس بند 1-2 آن «تضمین شرکت در مناقصه به صورت ضمانتنامه بانکی با مدت اعتبار سه ماه پس از تاریخ افتتاح پیشنهاد مناقصه است که همراه با پیشنهاد قیمت از طرف پیمانکار به مناقصه­گزار تسلیم می­شود. مدت این ضمانتنامه بنا به درخواست مناقصه­گزار حداکثر سه ماه دیگر نیز قابل تمدید است.

6. پس از امضای قرارداد، طبق مفاد پیمان و براساس تصویب­نامه شماره 33767/ت325هـ مورخ 12/7/71 پیش­پرداخت و تأدیه آن برای طرحهای عمرانی برای کارهای پیمانکاری برابر 20% است که در اقساط سه گانه به شرح زیر در وجه پیمانکار پرداخت می­شود:

الف) قسط اول معادل 8% مبلغ اولیه پیمان بلافاصله پس از تحویل زمین.

ب) قسط دوم معادل 6.5% مبلغ اولیه پیمان پس از حمل 60% از تجهیزات و ماشین­آلات به کارگاه.

ج) قسط سوم معادل 5.5% مبلغ اولیه پیمان پس از دریافت صورت وضعیتهای ماهانه (بدون احتساب مصالح پای کار) با توجه به کار انجام­شده.

نحوه محاسبۀ در هر مورد پرداخت چنین است:

ضمانتنامه قسط اول         40800000=8%×510000000

سپرده نقدی            4080000=10%×40800000

وثیقه غیر نقدی   44064000=120%×36720000=4080000-40800000

ضمانتنامه قسط دوم         33150000=6.5%×510000000

سپرده نقدی       3315000=10%×33150000

وثیقه غیرنقدی       35802000=120%×29835000=3315000-33150000

ضمانتنامه قسط سوم     28050000=5.5%×510000000

سپرده نقدی       2805000=10%×28050000

وثیقه غیرنقدی       30294000=120%×25245000=2805000-28050000

در هر مورد هزینه کارمزد به ترتیب و به طور فرضی 16000 ریال، 14000 و 13000 ریال می­باشد. نحوه ثبت آن در دفاتر پیمانکار چنین است:

مرحله چهارم: اجرای عملیات

معمولاً دفتر مرکزی پیمانکار دور از کارگاه اجرای عملیات است. اکثر هزینه­های هر پیمان نیز در کارگاه انجام می­پذیرد، شماره کارگاه همان شماره پیمان است و دفتر مرکزی از طریق تنخواه­گردان کارگاه، هزینه­ها را کنترل می­نماید بدین منظور پیمانکار در نزدیکترین محل کارگاه، حساب بانکی خاصی افتتاح نموده و تنخواه­گردان را به آن حساب واریز می­نماید. برداشت از آن حساب با دو امضای رئیس کارگاه و حسابدار کارگاه صورت می­پذیرد.

فرض کنیم در مثال فوق­الذکر برای کارگاه شماره 20 مبلغ 50000000 ریال به عنوان تنخواه­گردان به حساب جاری 900 بانک ملت حواله می­گردد.

کارگاه شماره 20 پس از دریافت تنخواه­گردان از دفتر مرکزی، رویدادهایی که در ارتباط با این پیمان انجام می­شود را ثبت می­نماید. ناگفته نماند که کارگاه هم دفاتری نگهداری می­کند و در پایان هر ماه و هرگاه که تنخواه­گردان نزدیک به صفر شدن باشد، اسناد هزینه را به دفتر مرکزی ارسالی می­نماید. دفتر مرکزی پس از رسیدگی و کنترل، هزینه­ها را به حساب پیمان منظور کرده و گزارش وضعیت نقدینگی پیمان را همراه با اسناد هزینه مربوطه تهیه می­کند.

• هزینه­های جاری کارگاه

• هزینه­های سرمایه­ای کارگاه

هزینه­های جاری کارگاه عبارتست از:

الف) پرداخت دستمزد کارگران

ب) پرداخت حقوق سرپرستان و رؤسای کارگاه

ج) پرداخت مواد و مصالح ضروری

د) سایر هزینه­های دیگر مورد نیاز کارگاه

الف) پرداخت دستمزد کارگران

پرداخت دستمزد کارگران به دو صورت خالص و یا ناخالص مطرح می­گردد. از انجایی که کلیه کارگران و سرپرستان کارگاه تابع قانون کار می­باشند، فرض می­شود 5 کارگر در کارگاه شماره 20 مشغول فعالیت باشند و دستمزد این کارگران 300000 ریال در ماه و سایر مزایای قانونی آنها (مسکن، خواربار، اضافه­کار و غیره) 120000 ریال باشد. کارفرما مالیات و بیمه آنها را طبق مقررات جاری کسر می­نماید.

مالیات طبق قانون جاری مبلغ 150000 ریال در ماه معاف و مابقی طبق شماره 131 قانون مالیاتهای مستقیم سال 1368 و اصلاحات بعدی آن محاسبه می­گردد:

تا 1000000ریال                    12% در سال 120000

نسبت به مازاد 1000000 ریال تا 25000000    18% 270000

نسبت به مازاد 2500000 ریال تا 4000000     25% 375000

محاسبه مالیات هر نفر عبارتست از:

دستمزد و مزایای ماهانه             420000=120000+300000

دستمزد و مزایای سالانه هر نفر       5040000=12×420000

مشمول مالیات                   3240000=1800000-5040000

1000000  12%      120000

2500000  18%      270000

3240000  25%      185000

جمع مالیات سالانه      575000

ثبت عملیات در دفتر کارگاه شماره 2:

مالیات ماهانه                  47917=12÷575000

بیمه سهم کارگر            29400=7%×420000

بیمه سهم کارفرما          84000=20%×420000

بیمه سهم بیکاری           12600=3%×420000

دستمزد 5 نفر                   2100000=5×420000

23% بیمه هر نفر           96600=12600+84000

برای 5 نفر                483000=5×96600

مالیات 5 نفر                   239585=5×47917

7% بیمه سهم کارگر (5 نفر)      147000=5×29400

پرداخت دستمزد به صورت خالص

حال اگر در مسئله رقم دستمزد به صورت خالص پرداختی آمده باشد، باید دستمزد ناخالص محاسبه گردد.

فرض کنیم خالص دستمزد پرداختی 2430000 ریال باشد و کارگران تابع قانون کار باشند و مالیات به طور فرضی 12% در نظر گرفته شود. برای محاسبه دستمزد ناخالص چنین محاسبه می­نماییم:

دستمزد       x

مالیات           x0.12=0.12×x

بیمه             x0.07=0.7×x

2430000=(x0.07+x0.12)-x

2430000=x0.19-x

690000=23%×3000000        23% بیمه سهم کارفرما

نحوۀ ثبت دستمزد مانند روش فوق­الذکر می­باشد.

ب) پرداخت دستمزد سرپرستان و رؤسای کارگاه مانند حالت الف است.

ج)پرداخت مواد و مصالح ضروری

گاهی در کارگاه نیاز به مواد مصالح خاصی است که به منظور جلوگیری از رکود و وقفه در عملیات طبق دستورالعمل دفتر مرکزی رؤسای کارگاه اختیار خرید این مواد و مصالح را دارند. هنگام خرید حساب انبار کارگاه شماره 20 بدهکار و حساب بانک بستانکار می­گردد.

د) پرداخت سایر هزینه­های مورد نیاز کارگاه

کارگاه هزینه­های دیگری از قبیل ملزومات، آب، برق و سوخت، تعمیرات و غیره دارد که این هزینه­ها تحت عنوان هزینه­های جاری ثبت شده، و در دفاتر معین ریز آنها نوشته می­شود.

در مثال فوق­الذکر فرض شود مبلغ 4000000 ریال مواد و مصالح و مبلغ 8000000 ریال سایر هزینه­ها پرداخت گردد.

نحوه ثبت عملیات در دفاتر کارگاه چنین است:

مخارج سرمایه­ای: شامل هزینه­هایی است که در ارتباط با تعمیرات اساسی ماشین­آلات کارگاه و یا خرید ماشین­آلات جدید طبق دستورالعمل دفتر مرکزی در حالت اضطراری که جلوگیری از وقفه در کار گردد صورت گرفته باشد.

فروش مواد زائد و یا اشیاء اسقاط در کارگاه

گاه مواد زائد و یا ماشین­آلات اسقاط یک پیمان در کارگاه بر طبق دستورالعمل دفتر مرکزی فروخته می­شود و وجوه آن به حساب بانکی کارگاه واریز می­گردد.

مثال: فرض کنید کارگاه شماره 20، 25000000 ریال ماشین­آلات خریده و مبلغ 2000000 ریال مواد و ماشین­آلات اسقاط کارگاه را فروخته است.

نحوه ثبت در دفتر کارگاه چنین است:

حال تمام اسناد هزینه همراه با گزارش نقدینگی کارگاه به دفتر مرکزی ارسال می­گردد (مالیاتهای پرداختی و بیمه­های پرداختنی در دفتر مرکزی پرداخت و یا اعمال حساب خواهد شد).

شرکت رهگستر

کارگاه شماره 20

گزارش صورت وضعیت نقدینگی ماه ….

دفتر مرکزی تمام اسناد و مدارک کارگاه را دریافت نموده و آنها را به حساب پیمان بدهکار و یا بستانکار می­نماید و در پایان نسبت به ترمیم تنخواه­گردان کارگاه تا سقف تعیین شده اقدام می­نماید در مثال فوق ثبت اسناد فوق­الذکر در دفتر مرکزی چنین است:

رویه حسابداری در پیمانکاری

حسابهای مهمی که در پیمانکاری مورد استفاده قرار می­گیرد عبارتند از:

1. مواد مواد هر پیمان ممکن است از طریق زیر تأمین گردد:

الف) خرید مستقیم

ب) ارسال مواد از انبار مرکزی

ج) جابجایی مواد و مصالح در انبار کارگاهها

الف) خرید مستقیم

موقعی که مواد و مصالح از اشخاص حقیقی و یا حقوقی برای استفاده پیمان خریداری شود، کل بهای تمام شده آن مستقیماً به حساب پیمان مربوطه بدهکار می­شود. حال اگر مواد و مصالح از انبار کارگاه درخواست شود، بهای تمام شده مواد به حساب پیمان مربوطه بدهکار می­گردد. اگر در روی هر درخواست مواد و مصالح شماره آن پیمان ثبت شود، می­توان مواد و مصالح مصرفی در هر پیمان را از روی کارت انبار مشخص نمود.

ضایعات مواد

دو نوع ضایعات وجود دارد: عادی و غیرعادی یا فوق­العاده، در مورد ضایعات عادی، مبلغ ارزش مواد به میزان مواد باقیمانده تقسیم می­شود تا نرخ مواد جدید حاصل شود که در این صورت نرخ مواد به دست آمده، مبنای سرشکن­کردن هزینه آن به بدهکار حساب پیمان برای پوشش­دادن به ضایعات عادی خواهد بود. در مورد ضایعات غیرعادی، کل مبلغ ضایعات غیرعادی به حساب سود و زیان بدهکار می­گردد. هر نوع سرقت یا کسری مواد در انبار کارگاه نیز به حساب سود و زیان انتقال خواهد یافت. مازاد مواد و مصالح نسبت به بهای تمام شده به بستانکار حساب پیمان منظور خواهد شد.

در زمان بستن حساب مواد، موجودی مواد پایان دوره در انبار و یا پای کار به حساب پیمان بستانکار می­گردد.

ب) ارسال مواد از انبار مرکزی

گاهی پیمانکاران اقدام به خرید مواد و مصالح نموده و آنها را در انبار مرکزی نگه می­دارند و براساس درخواست مواد و مصالح از کارگاهها اقدام به توزیع آن بین کارگاهها می­نمایند. در این حالت گزارش تجزیه مواد و مصالح تهیه می­گردد.

ج) جابه­جایی مواد و مصالح در انبار کارگاهها

اگر در یک انبار مواد و مصالح مازاد بر مصرف وجود داشته باشد، به دستور دفتر مرکزی این مواد و مصالح به کارگاه دیگری که نیاز به مصرف دارد، انتقال داده می­شود.

در مثال فوق فرض شود شرکت پیمانکار رهگستر مبلغ 190000000 ریال مواد و مصالح مختلف در انبار مرکزی دارد. انبار کارگاه شماره 20 مبلغ 60000000 ریال، انبار کارگاه شماره 25 70000000ریال و انبار کارگاه شماره 30، 40000000 ریال مواد و مصالح نیاز دارند که برای آنها ارسال می­گردد.

انبار کارگاه شماره 28 مبلغ 82000000ریال مواد و مصالح مازاد دارد که دفتر مرکزی دستور می­دهد مبلغ 30000000ریال آن را به انبار کارگاه شماره 20 و مازاد آن را به انبار کارگاه 25 ارسال نماید.

ثبت عملیات در دفتر شرکت رهگستر به شرح زیر است:

صورت تجزیه ارسال مواد و مصالح از انبار مرکزی به سایر انبارها چنین است زیرا دفتر مرکزی از این طریق می­تواند انبار کارگاهها را کنترل نماید.

صورت تجزیه ارسالی مواد و مصالح از انبار مرکزی به انبار کارگاههای مختلف

2. دستمزد

پیمانها اصولاً در حیطه کار ساختمانی خود(کارگاه) به طور معمول دور از دفتر مرکزی پیمانکار است، عملیات ساخت­وساز را انجام می­دهند. نیروی انسانی به کار گرفته شده در هر پیمان را دستمزد مستقیم می­نامند، که بهای شده این نیروهای انسانی به حساب پیمان بدهکار می­گردد.

پرداخت دستمزد به دو صورت انجام می­گیرد:

الف) کارگاه اجازه دارد براساس کارت کارکرد کارگران در کارگاه نسبت به پرداخت دستمزد آنها در محل اقدام نمایند. (قبلاً توضیح داده شد)

ب) در صورتی که دفتر مرکزی نزدیک کارگاههای عملیاتی باشد، دفتر مرکزی باید لیست دستمزد کارگران در ارتباط با هر پیمان را جداگانه تهیه نماید و آن را برای پرداخت به کارگاه ارسال نماید. در این صورت جمع مبلغ دستمزد هر پیمان به ترتیب به حساب آن پیمان بدهکار می­شود. حقوق سرپرستان کارگران را که بر دو یا چند پیمان نظارت می­کنند براساس کارت ساعات کارکرد (time sheet) به حساب پیمانها سرشکن می­شود. در پایان سال اگر دستمزد پرداختنی یا معوق وجود داشته باشد به حساب پیمان بدهکار خواهد شد.

3. سربار

معمولاً برای سرشکن­کردن سربار نسبتی وجود ندارد، زیرا بیشتر هزینه­ها مانند روشنایی، نیرو، تعمیرات ماشین­آلات، حق­الزحمه آرشیتکت، هزینه اجازه ماشین­آلات کلاً به حساب پیمان سرشکن می­گردد. به هر حال، هزینه­هایی که برای بیش از یک پیمان انجام می­شود باید براساس روش مناسب، همانند مواد مصرفی و دستمزد مستقیم بین آنها سرشکن گردد. این گونه هزینه­ها را هزینه­های غیرمستقیم و هزینه­های دسته اول را هزینه­های مستقیم می­نامند.

هزینه­های غیرمستقیم مانند هزینه تعمیرگاه دفتر مرکزی، انبار مرکزی، طراحی و خدمات فنی است که می­تواند بین پیمانهای در جریان ساخت تقسیم گردد.

فرض شود مبلغ 1200000 ریال هزینه­های مشترک در ارتباط با هزینه­های فوق­الذکر وجود داشته باشد که سرشکن­نمودن این هزینه­ها طبق روش معمولی به نرخ 40% دستمزد مستقیم سرشکن می­گردد. حال اگر سهم پیمان شماره 20، 480000ریال گردد ثبت عملیات آن در دفتر مرکزی و به حساب پیمان شماره 20 به شرح زیر می­باشد:

4. ماشین­آلات

در هر پیمان معمولاً انواع خاصی از ماشین­آلات به کار گرفته می­شود مانند مخلوط­کننده سیمان، تراکتور، ماشین­آلات، صیقل­دهنده کف و موزائیک. دو روش برای استفاده از ماشین­آلات در هر پیمان وجود دارد:

الف) بهای تمام شده ماشین­آلات به کار گرفته شده در هر پیمان به حساب آن پیمان منظور گردد، خواه این ماشین­آلات جدید باشد و یا قدیمی. در این حالت ارزش دفتری ماشین­آلات قدیمی به حساب پیمان بدهکار می­شود. در پایان دوره ماشین­آلات تجدید ارزیابی می­گردد و بهای تمام شده ارزیابی شده آن به بستانکار پیمان منظور خواهد شد. موقعی که ماشین­آلات برای استفاده منظم در دوره دیگر قرار می­گیرد این روش خوبی است موارد خاصی وجود دارد که ماشین­آلات قبل از تکمیل پیمان کاملاً مستهلک می­گردد. در این موارد ارزش ماشین­آلات مستهلک­شده به عنوان مانده افتتاحیه به حساب پیمان منتقل می­گردد.

ب) روش دیگر این است که استهلاک ماشین­آلات براساس یکی از روشهای متداول استهلاک در حسابداری محاسبه گردیده و به حساب پیمان بدهکار می­شود. در این روش ارزش ماشین­آلات به حساب پیمان بدهکار نخواهد شد بلکه حسابی تحت عنوان حساب تعمیرات و یا نگهداری ماشین-آلات افتتاح می­شود و بهای تمام شده هزینه­های جاری ماشین­آلات، تعمیرات، نگهداری روغن و گریس­کاری و غیره به این حساب بدهکار گردیده و سپس با روش ثابتی به حساب پیمان بدهکار و سرشکن خواهد شد.

موقعی که بخشی از ماشین­آلات به انبار برگشت می­شود، استهلاک آن قسمت به حساب پیمان بستانکار می­شود. اگر ماشین­آلات فروخته شود، تمام ارزش­ ماشین­آلات که به حساب پیمان بدهکار شده است باید با همان رقم به حساب پیمان بستانکار گردد. موقعی که ماشین­آلات به سرقت رفت و یا منهدم گردید، رقم آن باید به حساب سود و زیان انتقال یابد. نحوه ثبت عملیات در هر دو روش را می­توان در شرکت رهگستر به شرح زیر نشان داد.

ارزش ماشین­آلات 6000000 ریال به کارگاه شماره 2 انتقال یافته است.

ارزش ماشین­آلات تجدید ارزیابی شده در پایان دوره 42000000 ریال.

ارزش استهلاک ماشین­آلات 30% به روش خط مستقیم می­باشد.

تنظیم صورت وضعیت و ارسال آن برای کارفرما

پیمانکار با کمک دستگاه نظارت، صورت تمام کارهایی که از آغاز عملیات تا تاریخ تهیه صورت وضعیت انجام شده است و همچنین مواد و مصالح لازم برای اجرای پیمان که در پای کار موجود باشد را بر اساس نرخهای منضم به پیمان ارزیابی می­نماید و آن را برای کارفرما ارسال می­کند. این صورت وضعیتها جنبه موقت داشته، لکن صورت وضعیت قطعی پس از تحویل موقت تهیه خواهد شد.

فرض کنیم شرکت رهگستر دو صورت وضعیت موقت به مبلغ 150000000 ریال و 400000000 ریال برای کارفرما ارسال نماید. شرکت رهگستر برای پیمان شماره 20 از روش درصد پیشرفت کار استفاده می­نماید.

کارفرما با دریافت صورت وضعیت اول و تأیید دستگاه نظارت، لازم است کسور قانونی از آن کسر و مابقی آن را به کارفرما پرداخت نماید. همانطوری که قبلاً اشاره شد این کسور عبارتند از:

1. 10% به عنوان سپرده حسن انجام کار 15000000=10%×1500000000

2. 5% مالیات موضوع ماده 104 قانون مالیاتهای مستقیم 7500000=5%×150000000

3. 2 درهزار بابت صندوق کارآموزی

4. بیمه 6.6% موضوع بیمه کارکنان شاغل در طرحهای عمرانی که مشمول بخشنامه شماره 2800/54/6772/1 مورخ 28/6/64 و همچنین بخشنامه شماره 4243/54/18701/1 مورخ 5/12/69 سازمان برنامه و بودجه به دو قسمت تقسیم می­گردد:

5% سهم کارفرما که از محل طرح عمرانی تأمین می­گردد.

سهم کارفرما

1.6% سهم پیمانکار که باید از صورت وضعیت آن کسر گردد

بیمه سهم پیمانکار

5. کسور پیش­پرداختها:

14.5% از تمام صورت وضعیتهای کارکرد موقت بابت واریز اقساط اول و دوم

8% از تمام وضعیتهای کارکرد موقت بابت واریز قسط سوم

واریز پیش­پرداخت       33750000=22.5%×150000000

نحوه ثبت عملیات فوق­الذکر در دفاتر پیمانکار- شرکت رهگستر به شرح زیر است:

پرداخت صورت وضعیت دوم

صورت وضعیت دوم نشان­دهنده کارهای انجام­شده پیمانکار از آغاز تا این تاریخ است، لذا باید جمع ارقام مندرج در صورت وضعیت اول از این صورت وضعیت کسر گردد تا کارکرد پیمانکار از صورت وضعیت اول به دست آید. گاهی اوقات پیمانکار نیاز به نقدینگی دارد و چون تأیید صورت وضعیت توسط دستگاه نظارت به طول می­انجامد، لذا از کارفرما تقاضای علی­الحساب می­نماید که کارفرما با  آن موافقت می­نماید در این حالت ذیحساب دستگاه اجرایی پس از کسر 5% مالیات، اقدام به پرداخت می­نماید و در پرداخت نهایی صورت وضعیت دوم، آن را کسر می­نماید.

ضمناً در هر صورت وضعیت که پیش­پرداخت کسر می­گردد، کارفرما به همان اندازه نسبت به استرداد و ابطال ضمانتنامه پیش­پرداخت اقدام نموده و آن مبلغ را کاهش می­دهد.

نحوه ثبت عملیات در دفتر پیمانکار به شرح زیر می­باشد:

انجام هزینه­های مربوط با پیمان

بعضی اوقات دفتر مرکزی هزینه­هایی را در ارتباط با پیمان خاص انجام می­دهد که باید این هزینه­ها به حساب آن پیمان منظور گردد این هزینه­ها می­تواند هزینه­های جاری و یا هزینه­های سرمایه­ای باشد.

فرض کنیم که دفتر مرکزی شرکت رهگستر هزینه­هایی به مبلغ 52000000 ریال به عنوان هزینه جاری و 88000000 ریال هزینه­های سرمایه­ای (خرید لوازم یدکی اساسی ماشین­آلات برای کارگاه 20) انجام داده است، نحوه ثبت چنین است:

آخرین صورت وضعیت موقت به مبلغ 510000000ریال برای کارفرما ارسال می­گردد و پیمانکار وجه آن را از کسور قانونی دریافت می­کند.

آخرین صورت وضعیت      110000000=400000000-510000000

10% سپرده                 11000000=10%×110000000

مالیات                    5500000=5%×110000000

بیمه                      1760000=1.6%×110000000

صندوق کارآموزی

آخرین قسط پیش­پرداخت            12000000=90000000-102000000

حال اگر کارگاه شماره 20، معادل 30000000 ریال دستمزد کارگران و 20000000 ریال حقوق سرپرستان کارگران درکارگاه پرداخت کند و مالیات دستمزد و حقوق آن 4800000 ریال فرض شود، ثبت آن در دفتر مرکزی چنین است:

مرحله پنجم: خاتمه

همانطوری که قبلاً بیان شد وقتی که 97% کار به پایان رسید پیمانکار تقاضای تحویل موقت می­نماید و صورتجلسه تحویل موقت بین پیمانکار دستگاه نظارت و کارفرما امضاء گردیده و چنانچه پیمان نواقصی نداشت پیمانکار باید مفاصا حساب بیمه را به کارفرما اعطاء نماید تا ضمانتنامه انجام تعهدات آن آزاد گردد.

برای اخذ مفاصا حساب بیمه، پیمانکار به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه می­نماید. چون از هر صورت وضعیت کارفرما 6.6% از آن (1.6% سهم پیمانکار و 5% سهم کارفرما) کسر می­گردد در عوض پیمانکار فقط لیست کارگران شاغل در آن پیمان را برای سازمان تأمین اجتماعی ارسال می­نماید و از این بابت بیمه­ای پرداخت نمی­کند. اگر 30% حق بیمه­های مکسوره در لیست کارگران بیشتر از جمع 1.6% صورت وضعیت باشد، مابه­التفاوت آن به سازمان مذکور پرداخت می­گردد تا مفاصا حساب اخذ گردد.

اگر 30% مکسوره در لیست کارگران کمتر از 1.6% مکسوره از صورت وضعیت باشد، پیمانکار از سازمان طلبکار می­گردد که این مابه­التفاوت یا به وی مسترد می­گردد یا اینکه برای پیمانهای بعدی باقی می­ماند.

نکته مهم د راین است که پیمانکار نباید کارکنان دیگری که در خدمت دارد و از آنها بیمه کسر می­گردد جزء این ارقام منظور نماید بلکه باید برای آنها لیست جداگانه تهیه و بیمه آنها را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت نماید. اگر پیمانکار لیست کارگران و یا سرپرستان شاغل در کارگاه را در دفتر تهیه می­نماید، باید آنها را طوری تنظیم نماید که امکان تفکیک کارگران را در کارگاه فراهم نماید تا در هنگام اخذ مفاصا حساب برای هر پیمان دچار اشکال و مشکل شود.

جرایم دیرکرد و سایر جریمه­ها

چنانچه پیمانکار در اجرای پیمان مشمول پرداخت جریمه و یا خسارت گردد، تمام این جرایم و خسارات عیناً به پیمان سرشکن خواهد شد.

هزینه­های بعد از تحویل موقت

از فاصله تحویل موقت و تحویل قطعی چنانچه نواقصی در کار پیدا گردد باید هزینه رفع نواقصی توسط پیمانکار تقبل شود، این گونه هزینه­ها به حساب پیمان منظور خواهد شد قابل ذکر است که هزینه نگهداری ساختمان به عهده کارفرما می­باشد.

پس از اخذ مفاصا حساب بیمه و ارائه آن به کارفرما، سپرده نقدی ضمانتنامه­ها آزاد می­شود و کارفرما ضمانتنامه انجام تعهدات پیمانکار را ابطال می­نماید.

نحوه ثبت در دفاتر پیمانکار چنین است:

بستن حساب صندوق کارآموزی به پیمان

مانده حساب صندوق کارآموزی عیناً به حساب پیمان شماره 20 بسته می­شود و این حساب جزء مخارج پیمان تلقی می­گردد.

تهیه صورت وضعیت قطعی و نهایی

پس از آنکه تحویل موقت انجام گرفت، دستگاه نظارت و پیمانکار اقدام به تهیه صورت وضعیت قطعی و نهایی نموده و آن را برای کارفرما ارسال می­نماید. این صورت وضعیت مبنای پرداخت قطعی محاسبات بوده و تصفیه نهایی با آن انجام می­پذیرد. کارفرما پس از آنکه صورت وضعیت قطعی پیمانکار را تصویب نمود، 50% از سپرده­های حسن انجام کار پیمانکار را آزاد می­کند.

تحویل قطعی

طبق ماده 41 پیمان در پایان دوره تضمین مندرج در ماده 5 پیمان، کارفرما به تقاضای پیمانکار اعضای کمیسیون تحویل قطعی و همچنین تاریخ تشکیل کمیسیون را به همان نحو که در ماده 39 برای تحویل موقت پیش­بینی شده است تعیین و به پیمانکار ابلاغ می­نماید. کمیسیون پس از بازدید از کارها، در صورتی که پیمان انجام­شده هیچ­گونه عیب و نقصی نداشته باشد، تحویل قطعی را انجام خواهد داد و صورتجلسه تحویل قطعی تنظیم می­گردد و تحویل قطعی صورت می­گیرد. کارفرما تصویب صورتجلسه را به پیمانکار ابلاغ می­نماید. کارفرما 50% دیگر سپرده حسن انجام کار را آزاد می­نماید.

محاسبه سود در پیمانهای تکمیل­یافته

در پایان کار، پیمانکار نسبت به انبارگردانی از انبار کارگاه 20 اقدام می­نماید و پس از قیمت­گذاری موجودی مواد و مصالح و یا سایر اقلام مصرف­نشده، جمع این اقلام ار به حساب پیمان بستانکار می­کند. ضمناً در مورد موجودی مواد و مصالح پای کار به همین نحو عمل خواهد نمود. حال مانده حساب پیمان شماره 20 نشاندهنده مخارجی است که در طول اجرای آن پیمان انجام گرفته است. مابه­التفاوت حساب کار گواهی شده و مانند مخارج پیمان شماره 20 سود و زیان حاصله از این پیمان است.

مخارج واقعی حساب پیمان – کار گواهی شده= سود(یا زیان) پیمان

حال این سود و یا زیان به حساب سود و زیان شرکت انتقال می­یابد.

فرض شود موجودی مواد و مصالح داخل انبار 1000000 ریال و موجودی مواد و مصالح پای کار 300000ریال باشد، نحوه ثبت در دفارت چنین است:

محاسبه سود پیمان ناتمام

پیمانهای بزرگ برای تکمیل چندین سال طول می­کشد رقم دقیق سود فقط بعد از تکمیل کار مشخص و معین می­گردد. پیمانهای ناتمام را به عنوان کار در جریان ساخت می­نامند و به بهای تمام­شده ارزش­گذاری می­شود، معمولاً سود در آن دخالت ندارد. در این حالت، هیچ سودی نباید به حساب سود و زیان شرکت نسبت به پیمانهای ناتمام انتقال داده شود. اگر چنین موردی وجود داشته باشد، ممکن است نوسانات زیادی در حساب سود و زیان ایجاد کرده و آن را دچار دگرگونی شدید نماید. به طور مثال، ممکن است علیرغم سودآور بودن فعالیت سال، حساب سود و زیان در پیمانهای ناتمام زیان نشان بدهد. ثانیاً- نتیجه عملکرد از سالی به سال دیگر متفاوت خواهد بود و قابل مقایسه نمی­باشند. ثالثاً- اگر سود بعد از تکمیل پیمان مشخص و معین گردد، نرخ مالیات بیشتری باید پرداخت شود از این رو، به لحاظ وجود این موانع، مناسب آن است که کل سود د ریک سال نشان داده نشود. با این وجود، در پیمانهای ناتمام دقیقاً باید پیش­بینی شود.

معمولاً در پیمانهای بزرگ از روش حسابدرای درصد پیشرفت کار استفاده می­شود و در پایان هر سال سود یا زیان بر مبنای پیشرفت پیمان اندازه­گیری و محاسبه می­شود. از آنجایی که در این روش درصد پیشرفت کار برآوردی است بنابراین سود واقعی پس از تکمیل پیمان شناسایی می­شود.

ماهیت سود:

1. اگر پیمان اخیراً شروع شده باشد و کار تکمیل­یافته یا کمتر از کار پیمان باشد هیچ سودی نباید به حساب سود و زیان انتقال یابد.

2. اگر پیمان به طور منطقی پیشرفت داشته باشد و دستگاه نظارت کارفرما آن کار را به بیش از اما کمتر از نصف تأیید و گواهی نماید، باید از سود ظاهری را به حساب سود و زیان بستانکار نمود. همچنین این رقم با نسبت وجوه دریافتی از کارفرما به کار گواهی شده کاهش خواهد یافت.

سود ظاهری= کار گواهی شده- بهای تمام شده کار گواهی شده

سود تعدیل شده= سود ظاهری ×  ×

3. اگر بیشتر از نصف پیمان نزدیک به تکمیل باشد، می­توان سود ظاهری و یا درصد دیگری برمبنای وجوه نقد دریافتی به حساب سود و زیان بستانکار نمود.

سود تعدیل­شده=سودظاهری × ×

در مورد دوم،   و در مورد سوم،   سود بیشتر برای پیش­آمدهای آتی مانند جریمه باقی می­ماند تا به نحوی بهای تمام شده یا زیانها را پوشش دهد.

کار در جریان ساخت

پیمان ناتمام به کار در جریان ساخت اشاره می­کند. کار در جریان ساخت شامل ارزش کار گواهی­شده و بهای تمام شده کار گواهی­نشده می­باشد. موقعی که کمتر از   کار تکمیل­شده باشد مخارج خالص که تا آن تاریخ انجام شده است باید به ارزش کار در جریان منتقل گردد. مخارج خالص شامل مخارج ناخالص منهای ارزش مواد یا ماشین­آلات در پایان سال است.

موقعی که پیمان پیشرفت خوبی داشته باشد و یا نزدیک به اتمام باشد، کار در جریان ساخت به طریق زیر ارزش­گذاری می­شود.

کار در جریان ساخت (WIP)= مخارج خالص + سودی که به این حساب بستانکار می­شود.

مثال 3-2- شرکت تونل­ساز قراردادی به مبلغ 12000000 ریال با مؤسسه دولتی الف منعقد نمود. مخارج زیر در ارتباط با این پیمان انجام شده است:

مواد و مصالح 2400000ریال              دستمزد پرداختی 120000 ریال

دستمزد 3280000ریال           کار گواهی­نشده 80000ریال

ماشین­آلات 400000ریال          هزینه­های غیرمستقیم 172000ریال

وجوه نقدی دریافتی از این قرارداد تا پایان سال 1×13 مبلغ 4800000 ریال است که معادل 8% کار گواهی شده است، ارزش مواد و مصالح در پایان دوره مبلغ 200000 ریال است ارزش استهلاک ماشین­آلات 20% به روش خط مستقیم است.

مطلوبست: محاسبه سود و زیان پیمان

• نحوه نمایش آن در صورت سود و زیان

• نحوۀ نمایش آن در ترازنامه

شرکت تونل­ساز

صورت سود و زیان

منتهی به 29/12/1×

انعکاس اقلام ترازنامه در شرکت تونل­ساز در تاریخ 29/12/1x

مثال فوق­الذکر را می­توان به طریق و روش دیگری حل نمود:

مثال 4-2-اطلاعات زیر در مورد پیمان شماره 18 در دست است:

ماشین­آلاتی به ارزش 1000000 ریال در فروردین ماه به پیمان 18 ارسال گردید ماشین­آلاتی به بهای تمام­شده 50000 ریال در تاریخ 31/6/1× به پیمان شماره 20 انتقال یافت. ماشین­آلاتی به ارزش 40000 ریال به سرقت رفت و ماشین­آلات دیگری به مبلغ 30000 در اثر آتش­سوزی از بین رفت. ماشین­آلات به طور کلی بیمه شده بودند. ماشین­آلاتی که ارزش آن 50000 ریال بود به بهای تمام­شده 40000 ریال فروخته شد. استهلاک ماشین­آلات با نرخ 10% در سال محاسبه می­گردد و ماشین­آلاتی که در 29/12/1× استهلاک آن محاسبه شده بود به قرارداد شماره 22 انتقال یافت.

مطلوبست نحوه نشان­دادن ماشین­آلات پیمان

مثال 5-2- یک شرکت ساختمانی قرارداد بزرگی را امضاء نموده و عملیات اجرایی آن را به عهده دارد و حساب جداگانه­ای برای پیمان نگهداری می­کند. قسمتی از اطلاعات در ارتباط با این پیمان طی دوره منتهی به 31/6/1× در دست است:

حساب پیمان را نشان دهید و سود و زیان آن را تهیه نمایید.

مثال 6-2- در آغاز فروردین­ماه شرکت الف قراردادی به مبلغ 5000000ریال منعقد نمود و هزینه­های زیر را در ارتباط با آن انجام داد.

از مواد و ماشین­ آلات ارسال­ شده به پیمان، ماشین ­آلاتی که ارزش آن 20000ریال و موادی که بهای تمام شده آن 15000 ریال بود، مفقود گردید. مقدار از مواد و مصالح به ارزش 20000 ریال به قیمت 25000 ریال فروخته شد. در تاریخ 29/12/1× ماشین­آلاتی که بهای تمام­شده آن 5000 ریال بود به انبار مرجوع گردید و بخشی دیگر از ماشین­آلات که ارزش آن 2000 ریال بود خسارت دید و باقیمانده بدون استفاده می­باشد. کار گواهی­شده مبلغ 2400000 ریال بود و 80% آن از کارفرما دریافت شد. ارزش کار گواهی­نشده مبلغ 10000 ریال بود. استهلاک ماشین­آلات 10% به روش خط مستقیم بود.

مطلوبست: تهیه حساب پیمان و انتقال سود آن به حساب سود و زیان بنحوی که شما تصور می­کنید منطقی است بخشی از پیمان را در ترازنامه به تاریخ 29/12/1× نشان دهید.

ترازنامه به تاریخ 29/11/1×

مثال 7-2- شرکت سهامی پیمانکاری دامغان اطلاعات زیر را در مورد پیمان شماره 21 اعلام می­نماید. دفاتر این شرکت در 29/12/1× بسته می­شود. اطلاعات زیر از ثبتهای انجام­شده به بهای تمام­شده در تاریخ 29/12/1× وجود دارد:

مواد ارسالی به انبار           430000 ریال

حقوق سرپرستان کارگران          126200 ریال

دستمزد پرداخت­شده          1002200 ریال

ماشین­آلات به بهای تمام­شده 300000 ریال در پیمان به مدت  سال مشغول به کار بوده است که عمر مفید آن 5 سال و ارزش اسقاط آن 20000 ریال می­باشد. از تاریخ 1/4/1× یک سرپرست که حقوق سرپرستی وی در ماه مبلغ 20000 ریال است و  از مدت زمان خود را صرف آن پیمان می­نماید مشغول به کار می­شود. سایر هزینه­ها مبلغ 140000 ریال است. مواد موجود در انبار 25000 است. بهای اولیه پیمان 4000000ریال است. در تاریخ 29/12/1× از پیمان تکمیل­ شده است. که دستگاه نظارت مبلغ 2000000 ریال کار را گواهی نموده که 80% آن پرداخت شده است.

مطلوبست: نمایش حساب پیمان شماره 21.

استهلاک ماشین­آلات

حقوق سرپرست

** محاسبه ارزش کار گواهی­نشده:

ارزش مواد و مصالح پایان دوره- مخارج ناخالص= مخارج واقعی خالص

1774600=25000-1779500= مخارج واقعی خالص

مخارج واقعی خالص نشاندهنده  کار می­باشد، از این رو بهای تمام­شده کل پیمان عبارت است از:

از این رو نصف بهای تمام­شده پیمان عبارت است از: 1330950=2÷2661900

تفاوت قیمت و  قرارداد ارزش کار گواهی­ نشده است:

443650=1330950-1774600

مثال 8-2- پیمانکار رضایی قراردادی در خلال سال 1×13 منعقد و علمیات آن را آغاز نموده است. بهای اولیه پیمان مبلغ 4000000ریال است. تراز آزمایشی از دفاتر شرکت به شرح زیر در تاریخ 29/12/1× استخراج شده است.

از ماشین­آلات و مواد ارسالی به این پیمان، ماشین­آلاتی به مبلغ 30000 ریال و موادی به مبلغ 24000 ریال در یک حادثه از بین رفت. در تاریخ 29/12/1×، ماشین­آلاتی که ارزش آن 40000 ریال بود به انبار عودت داده شد. ارزش موجودی کالا در پایان دوره مبلغ 30000 ریال و ارزش کار گواهی­نشده مبلغ 20000 ریال است. استهلاک ماشین­آلات 10% است.

مطلوبست: تهیه ترازنامه و حساب پیمان.

13000=10%×130000= (40000+30)-2000= ماشین موجود در پایان دوره

17000=13000-130000 ماشین­آلات خارج­­شده

شرکت پیمانکاری رضایی

ترازنامه

به تاریخ 29/12/1×

مثال 9-2- اطلاعات زیر در ارتباط با پیمانهای ساختمانی به مبلغ 10000000 ریال که برای هر سال 80% ارزش کار در جریان ساخت گواهی­شده و همچنین کارفرما آن را پرداخته است:

ارزش ماشین­آلات در پایان هر سال به ترتیب 112000، 70000 و 30000 ریال بوده است.

مطلوبست تهیه حساب پیمان در پایان هر سال و همچنین سود و زیان را برای پیمانهای ناتمام در هر سال تهیه نمایید.

مثال 10-2- اطلاعات زیر درباره دو پیمان از شرکت پیمانکاری تونل­ساز در سال 2×13 به شرح زیر است:

قمیت اولیه پیمان 500000 ریال و قیمت اولیه پیمان 25، 400000 ریال، وجوه دریافتی از کارفرما 90% ارزش کار گواهی شده است.

مطلوبست: حساب پیمانهای 20 و 30 و حساب کارفرما.

مثال 11-2- یک شرکت پیمانکاری در خلال سال 2×13 فقط یک پیمان داشت که ارزش آن 000/5000 ریال است. مواد و مصالح و ماشین­آلات به پیمان ارسال می­گردد. ماشین­آلاتی به ارزش 50000 ریال و مواد و مصالح به ارزش 40000 ریال در یک تصادف از بین رفت. در تاریخ 29/12/2×، ماشین­آلاتی به ارزش 50000 به انبار برگشت. ارزش کار گواهی­نشده اما تمام­شده مبلغ 20000 ریال و موجودی مواد و مصالح به مبلغ 40000 ریال در پای کار می­باشد. استهلاک ماشین­آلات 10% می­باشد. اطلاعات زیر در دست است:

وجوه دریافتی معادل 80% کار گواهی­شده 2000000 ریال

مطلوبست: حساب پیمان و ترازنامه شرکت را تهیه نمایید.

شرکت پیمانکاری

ترازنامه

به تاریخ 29/12/2×

موجودی ماشین­آلات در پایان دوره

مثال 12-2- اطلاعات زیر از تراز آزمایشی شرکت پیمانکاری شاهرود که در ارتباط با پیمان 747 می­باشد برای سال منتهی به 29/12/1× در دست است:

عملیات پیمان شماره 747 در آغاز فروردین­ماه شروع شده است.

حسابداری پیمانکاری

موادی به ارزش 1700000 ریال به کارگاه شماره 747 ارسال گردید، اما مبلغ 60000 ریال آن در تصادف از بین رفت. در خلال سال معادل 1800000 ریال دستمزد پرداخت شد. ماشین­ آلاتی به ارزش 500000 در سرتاسر سالد ر پیمان مورد استفاده قرار گرفت. ماشین­آلاتی به ارزش 2000000 ریال از آغاز فروردین ماه تا تاریخ 30/9/1× در کارگاه بود و سپس به انبار مرجوع گردید. در تاریخ 29/12/1× موجودی مواد در پیمان 40000 ریال است. ارزش پیمان 6000000 ریال بود و کارفرما 75% کار گواهی­شده را پرداخت نمود. کار گواهی­شده 80% کل پیمان در پایان سال 1×13 بود. کار گواهی­نشده مبلغ 150000 ریال در تاریخ 29/12/2× بود. هزینه­های غیرمستقیم 25% دستمزد است و ماشین­آلات به نرخ 10% مستهلک می­گردد.

حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه حساب پیمان شماره 747 و ترازنامه به تاریخ 29/12/1×

حسابداری پیمانکاری

محاسبه سود پیمانهای ناتمام براساس مخارج برآوردی

در این روش اگر براساس ماده 30 و 29 پیمان، کارهای جدیدی از سوی کارفرما ارجاع شود و یا تغییراتی در مقادیر کار داده شده بعمل آید. (طبق ماده 30 پیمان­ کارفرما می­تواند 25% مبلغ اولیه پیمان، کار اضافی ارجاع نماید) این موارد به حساب اولیه پیمان اضافه می­شود. حال پیمانکار باید برای اتمام این پیمان مخارج برآوردی آن را تعیین نماید تا بتواند سود و زیان پیمان ناتمام را به دست آورد:

مبلغ کارهای جدید + ارزش تغییرات مقادیر کارها + مبلغ اولیه پیمان = مبلغ کل پیمان

مخارج برآوردی برای تکمیل پیمان + مخارج واقعی = کل مخارج برآوردی

کل مخارج برآوردی – مبلغ کل پیمان = سود کل برآوردی پیمان

حال باید این سود را بر حسب درصد پیشرفت پیمان تعدیل نمود که معمولاً با دو روش اندازه­ گیری می­شود:

روش اول: نسبت مخارج واقعی به کل مخارج برآوردی

سود تعدیل­شده= سود کل برآوردی پیمان ×

روش دوم: نسبت ارزش کار گواهی­شده به مبلغ کل پیمان

سود تعدیل­ شده= سود کل برآوردی پیمان×

مثال 13-2- شرکت پیمانکاری سمنان مخارج زیر را در ارتباط با مبلغ پیمان 6000000 ریال در تاریخ 31/3/1× انجام داده است:

حسابداری پیمانکاری

مخارج واقعی:

مواد و مصالح              1200000 ریال

دستمزد مستقیم         1640000 ریال

ماشین­ آلات              200000 ریال

هزینه­ های غیرمستقیم        86000 ریال

سایر اطلاعات به شرح زیر در دست است:

استهلاک ماشین ­آلات 10% به روش مستقیم و موجودی مواد و مصالح پایان دوره مبلغ 100000 ریال بوده است. وجوه دریافتی از کارفرما 90% ارزش کار گواهی­شده، معادل 3600000 ریال است. کار اضافی و ارجاعی از سوی کارفرما 1500000 ریال می­باشد و پیمانکار مخارج تکمیل این پیمان را 3254000 ریال برآورد می­نماید.

مطلوبست: محاسبه سود پیمان ناتمام براساس مخارج واقعی به کل مخارج برآوردی و همچنین ارزش کار گواهی­شده به مبلغ کل پیمان

7500000=1500000+6000000= مبلغ کل پیمان

6100000=3254000+2846000= کل مخارج براوردی پیمان

1400000=6100000-7500000= سود ظاهری

روش اول:  = سود تعدیل­ شده بر مبنای مخارج واقعی

روش دوم:  = سود تعدیل­شده بر مبنای ارزش کار گواهی­شده

= ارزش کار گواهی­ شده

حسابداری پیمانکاری

صورتهای مالی در شرکتهای پیمانکاری ساختمانی

صورتهای مالی در شرکتهای پیمانکاری شامل:

1. صورت سود وزیان که نشان دهندۀ عملکرد شرکت در یکسال مالی و یا یک دوره مالی است.

2. نکات مهم حسابداری پیمانکاری

شرکت پیمانکاری جاده­ سازان

صورت سود و زیان

منتهی به 29/12/××

شرکت پیمانکاری جاده­سازان/ صورت وضعیت مالی

منتهی به 29/12/××

1) کار در جریان ساخت:

مشابه حالتی که قبلاً در پیمانهای ناتمام نشان داده شد، در ترازنامه خواهد آمد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

نحوۀ ثبت حسابداری در دفاتر کارفرما

مطالعات مقدماتی طرح توسعه مهندسین مشاور صورت می­پذیرد که عملیات آن در دفاتر از مرحله مناقصه تا اتمام کار به شرح زیر می­باشد:

تمرینات

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

تمرین 1) پیمان شماره 38 به مبلغ 6000000 ریال بوده که مخارج زیر در ارتباط با آن انجام شده است:

مواد و مصالح          1200000ریال

دستمزد       1644000ریال

ماشین­آلات         200000 ریال

هزینه غیرمستقیم 86000 ریال

وجوه دریافتی از کارفرما مبلغ 2400000 ریال بود که معادل 80% کار گواهی شده است. ارزش مواد و مصالح پایان دوره مبلغ 100000 ریال بوده است. استهلاک ماشین­آلات را 10% در سال محاسبه نمایید.

مطلوبست: تنظیم حساب پیمان 38 و تهیه حساب سود و زیان در پایان سال 1×13. (جواب: سود 80000ریال)

تمرین 2) مانده­های زیر در تاریخ 31/6/1× از دفاتر پیمانکار استخراج شده است:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

بهای اولیه پیمان مبلغ 245000 ریال است. استهلاک ماشین­آلات 25% می­باشد.

مطلوبست: تهیه حساب پیمان و حساب سود و زیان و ترازنامه به تاریخ 29/12/1×.

(جواب: سود انتقال­یافته به حساب سود و زیان 13075 ریال)

تمرین 3) شرکت ساختمانی راه بر ساختمان پلی را اجرا می­نماید. ارزش این قرارداد 75000000 ریال بوده که 20% از مبلغ کار گواهی­شده توسط دستگاه نظارت نزد کارفرما باقی می­ماند. اطلاعات زیر دربارۀ این پیمان موجود است:

مطلوبست: الف) حساب پیمان

ب) حساب کارفرما

ج) نشان­دادن این حساب در ترازنامه

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

تمرین 4) یک پیمانکار ساختمانی یک قرارداد ساختمان را در آغاز سال 1/1/1× برای اجرا به عهده گرفت. بهای پیمان 4000000 ریال می­باشد. مخارج در ارتباط با پیمان در سال 1× چنین است:

مطوبست: تهیه حساب پیمان در سال مزبور و همچنین محاسبه مبلغ کار در جریان ساخت هر کدام از این موارد را در ترازنامه پیمانکار نشان دهید.

(جواب: مخارج خالص 540000 ریال)

تمرین 5) اطلاعات زیر در ارتباط با پیمان شماره 20 که در اول فروردین­ماه شروع شده است، وجود دارد:

مطلوبست: تهیه حساب پیمان، حساب سود و زیان، کار در جریان ساخت، نشان­دادن پیمان در ترازنامه

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

(جواب: کار در جراین ساخت 452000 ریال)

تمرین 6) یک شرکت ساختمانی، قرارداد بزرگی را امضا می­نماید. این شرکت حسابهای جداگانه­ای برای هر پیمان نگهداری می­کند. مخارج زیر در ارتباط با این پیمان انجام گرفته است.

مبلغ پیمان 300000 ریال است. وجوه دریافتی از کارفرما پس از کسر 20% مبلغ 120800 ریال است. ارزش موجودی مواد و مصالح در کارگاه 9858 ریال است. مبلغ بستانکار شده به حساب پیمان نسبت به ماشین­آلات 1130 ریال می­باشد.

مطلوبست: تهیه حساب سود و زیان پیمان.

(جواب: سود 6500 ریال)

تمرین 7: اطلاعات زیر را در ارتباط با پیمان شماره 51 در تاریخ 29/12/1× از دفاتر پیمانکار استخراج شده است:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

سایر اطلاعات به شرح زیر در دست است:

1. دستمزد و هزینه­های مستقیم معوق به ترتیب 900 ریال و 1200 ریال می­باشد.
2. ارزش کار گواهی­نشده شامل مواد مبلغ 2600 ریال، دستمزد 1000 ریال و هزینه­ها 1500 ریال می­باشد.
3. ماشین­آلاتی به ارزش 2000 ریال به مبلغ 3000 ریال فروخته شد و مبلغ 3000 ریال مواد در آتش­ سوزی از بین رفت.

4. نکات مهم حسابداری پیمانکاری

5. ماشین­ آلاتی به ارزش 5000 ریال به مبلغ 3000 ریال فروخته شد و موادی که ارزش آن 5000 ریال بود به مبلغ 6000 ریال فروخته شد.
6. استهلاک ماشین­ آلات در پایان سال 1× مبلغ 10000 ریال بود.
7. ارزش موجودی مواد و مصالح در کارگاه 5000 ریال است.
8. وجوه دریافتی از کارفرما مبلغ 60000 ریال بود که معادل 80% کار گواهی شده است.
9. مبلغ پیمان 100000 ریال بوده است.

مطلوبست: تنظیم حساب پیمان و کار در جریان ساخت و تهیه ترازنامه.

(جواب: کار در جریان ساخت 16450 ریال)

مسائل:

مسئله 1: اطلاعات زیر در ارتباط با پیمان شماره 21 از دفاتر پیمانکار استخراج شده است:

مطلوبست: محاسبه سود و زیان پیمان شماره 21.

مسئله 2: مخارج زیر در ارتباط با پیمان شماره 45 از دفاتر کل شرکت پیمانکاری طاق­ساز استخراج شده است:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

این قرارداد در اول فروردین­ ماه منعقد گردیده و مبلغ اولیه آن 3000000 ریال می­باشد. وجوه دریافتی از کارفرما مبلغ 120000 ریال می­باشد که نشان­دهنده 80% کار گواهی­ شده است، و 20% تا تکمیل کار باقی می­ماند. ارزش موجودی مواد و مصالح پایان دوره 20000 ریال و ارزش کار تمام­شده ولی تأییدنشده تا تاریخ 29/12/1×، 30000 ریال می­باشد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه حساب پیمان با فرض اینکه استهلاک ماشین­ آلات 10% در سال باشد. تهیه حساب سود و زیان پیمان شرکت و رقمی که باید به حساب سود شرکت منظور گردد. (جواب: مبلغ 40000 ریال)

مسئله3: شرکت پیمانکاری الف چندین پیمان بزرگ را اجرا می­کند و از این رو لازم است برای هر پیمان حساب جداگانه­ای تهیه شود. در مورد حساب پیمان شماره 51 مخارج زیر انجام پذیرفته شده است:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

بهای اولیه پیمان  مبلغ 7500000 ریال و مبلغ 2900000 ریال وجوه دریافتی از کارفرماست که معادل کار گواهی شده است که 20% آن به عنوان سپرده نگهداری شده است. موجودی مواد و مصالح مصرف­نشده در پایان دوره مبلغ 75000 ریال و ارزش ماشین­آلات در پایان دوره پیمان 80000 ریال بوده است.

مطلوبست: تهیه حساب پیمان و سودی که تا آن تاریخ حاصل شده است و سودی که به حساب شرکت منظور می­شود. (جواب: 458666 ریال به حساب شرکت)

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مسئله 4: از اطلاعات زیر حساب پیمان و سود آن را به دست آورید:

شرایط پیمان عبارتست از 200 ریال برای هر متر مربع سطح کف ساخته شده است که به وسیله دستگاه نظارت تأیید شده باشد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مواد

موجودی مواد و مصالح ساختمانی در آغاز پیمان مبلغ 100000 ریال و مواد خریداری شده در خلال کار پیمان عبارتست از:

الف) سیمان شامل 9000 کیسه به ارزش هر کیسه 100 ریال

ب) آجر 100000 عدد به ارزش 1000 ریال در هر 1000 عدد

ج) شن 10000 متر مکعب به ارزش 200 ریال در هر متر مکعب

د) چوب و الوار 900 متر مکعب به ارزش 200 ریال در هر متر مکعب

ارزش مواد و مصالح پایان دوره مبلغ 200000 ریال است.

و ارزش کار تمام شده ولی تأیید نشده تا تاریخ 29/12/1×، 30000 ریال می­باشد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه حساب پیمان با فرض اینکه استهلاک ماشین­آلات 10% در سال باشد. تهیه حساب سود و زیان پیمان شرکت و رقمی که باید به حساب سود شرکت منظور گردد، (جواب: مبلغ 40000 ریال)

مسئله 3: شرکت پیمانکاری الف چندین پیمان بزرگ را اجرا می­کند و از این رو لازم است برای هر پیمان حساب جداگانه­ای تهیه شود. در مورد حساب پیمان شماره 51 مخارج زیر انجام پذیرفته شده است:

مواد مصالح خریداری­شده که مستقیماً به حساب پیمان منظور شده است     900000ریال

مواد و مصالح ارسال­شده از انبار                           250000ریال

ماشین­ آلات خریداری شده                            800000 ریال

دستمزد مستقیم                                        1220000ریال

هزینه­ های مستقیم                                 120000ریال

هزینه­ های شرکت در مناقصه                             270000ریال

بهای اولیه پیمان مبلغ 7500000 ریال و مبلغ 2900000 ریال وجوه دریافتی از کارفرماست که معادل کار گواهی­شده است که 20% آن به عنوان سپرده نگهداری شده است موجودی مواد و مصالح مصرف­نشده در پایان دوره مبلغ 75000 ریال و ارزش ماشین­آلات در پایان دوره پیمان 80000 ریال بوده است.

مطلوبست: تهیه حساب پیمان و سودی که تا آن تاریخ حاصل شده است و سودی که به حساب شرکت منظور می­شود.

(جواب: 458666 ریال به حساب شرکت)

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مسئله 4: از اطلاعات زیر حساب پیمان و سود آن را به دست آورید:

شرایط پیمان عبارتست از 200 ریال برای هر متر مربع سطح کف ساخته شده است که به وسیله دستگاه نظارت تأیید شده باشد.

مواد

موجودی مواد و مصالح ساختمانی در آغاز پیمان مبلغ 100000 ریال و مواد خریداری­شده در خلال کار پیمان عبارتست از:

الف) سیمان شامل 9000 کیسه به ارزش هر کیسه 100 ریال

ب) آجر 100000 عدد به ارزش 1000 ریال در هر 1000 عدد

ج) شن 10000 متر مکعب به ارزش 200 ریال در هر متر مکعب

د) چوب و الوار 900 متر مکعب به ارزش 200 ریال در هر متر مکعب

ارزش مواد و مصالح پایان دوره مبلغ 200000 ریال است.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

کارگر: دستمزد مستقیم

100 نفر به ارزش 70 ریال در روز برای 40 روز

500 نفر کارگر ساده به ارزش 20 ریال در روز برای 40 روز

ماشین­آلات و ابزار

دو دستگاه مخلوط­کننده سیمان هر کدام به ارزش 100000 ریال خریداری شد که ارزش باقیمانده آنها پس از تکمیل این پیمان هر کدام 35000 ریال بود.

سرپرستی

از 4 نفر مهندس که در هر ماه هر کدام 5000 ریال دریافت می­کند. 50% برای 2 ماه بر این پیمان نظارت داشتند. از 100 نفر سرکارگر که در هر ماه هر کدام 2500 ریال دریافت می­کنند 50% برای 4 ماه بر این پیمان­کار نمودند.

حسابداری پیمانکاری

سربار مدیریت

20% از هزینه­های دفتری برای دوره این پیمان به آن سرشکن می­گردد. هزینه­های دفتری 50000 ریال می­باشد.

مقدار کار انجام ­شده

15000 متر مربع از سطح کف توسط دستگاه نظارت تأیید و گواهی شده است.

(جواب: سود 907000 ریال)

مسئله 5: شرکت پیمانکاری دادگستر پیمانی را برای اجرای ساخت به مبلغ 10000000ریال از مؤسسه دولتی الف قبول نمود. در خلال سال مخارج زیر انجام گرفت.

در پایان سال ماشین­آلات و مواد و مصالح موجود به ترتیب برابر 200000 ریال و 50000 ریال بود. کار گواهی­شده طی سال کلاً 4000000 ریال بود. ارزش کار گواهی­نشده در پایان سال 150000 ریال بوده است. کارفرما 90% از کار گواهی شده را پرداخت می­نماید.

مطلوبست: تهیه حساب پیمان، تهیه صورت سود و زیان و تعیین مبلغ سودی که باید به حساب صورت سود و زیان شرکت انتقال یابد.

(جواب: 150000 ریال سود)

مسئله 6: اطلاعات زیر در ارتباط با پیمان شماره 89 در شرکت پیمانکاری راه­ساز وجود دارد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه حساب پیمان، صورت سود و زیان، حساب کارفرما و نشاندادن ترازنامه (جواب: سود انتقال یافته به شرکت 17400 ریال)

مسئله 7: دو قرارداد (پیمان) در تاریخهای فروردین­ماه و مهرماه منعقد گردیده است. درباره آنها اطلاعات زیر در تاریخ 29/12/1× در دست است:

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

استهلاک ماشین­آلات 10% در سال می­باشد.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه حساب پیمان، صورت سود و زیان و محاسبه مبلغ سودی که به حساب شرکت منظور می­شود.

(جواب: زیان پیمان ب 60000، سود پیمان الف 90000)

مسئله 8: مؤسسه دولتی الف در نظر دارد پروژه ساختمانی خود را به ارزش 160000000 ریال به مرحله اجرا درآورد. طرح مقدماتی این پروژه شامل مطالعات مقدماتی، تهیه نقشه و مشخصات اجرایی آن به مبلغ 5000000 ریال پس از مناقصه به مهندسین مشاور کاف واگذار گردید.

حسابداری پیمانکاری

مهندسین مشاور کاف برای شرکت در مناقصه 250000 ریال ضمانتنامه به مؤسسه دولتی الف سپرد. مهندسین مشاور کاف پس از برنده­شدن سه صورت وضعیت در سه مرحله به ترتیب به مبالغ 1500000 ریال 3500000 ریال و 5000000 ریال به مؤسسه دولتی الف ارسال نمود که کارفرما پس از کسور قانونی، خالص آنها را به مهندسین مشاور کاف پرداخت نمود. کارفرما مبلغ 200000 ریال بابت تکثیر اسناد پرداخت نموده است.

مؤسسه دولتی الف کار ساختمانی را به مناقصه گذاشت. پیمانکار طاق­ساز مبلغ 50000 ریال بابت خرید نقشه­های مناقصه به کارفرما پرداخت نمود.

مؤسسه دولتی الف اخذ ضمانتنامه را از پیمانکاران براساس تصویب­نامه هیأت وزیران مورخ 22/6/71 انجام می­دهد.

تا 10000000 ریال         5%

نسبت به مازاد 10000000 ریال تا 1000000000 ریال برابر 5 در هزارم

پیمانکار طاق­ساز مبلغ 4000 ریال بابت کارمزد بانکی ضمانتنامه پرداخت نمود.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

طاق­ساز در مناقصه مؤسسه دولتی الف برنده شد و قرارداد با این شرکت منعقد گردید. مبلغ قرارداد 180000000 ریال می­باشد.

طاق­ساز ضمانتنامه انجام تعهدات را به کارفرما سپرد و شماره پیمان را 55 تعیین کرد.

شرکت طاق­ساز تقاضای پیش­دریافت نمود و مقرر شد به ترتیب زیر مبالغی به او پرداخت گردد: قسط اول هنگام تحویل زمین 8% قسط دوم 6.5% قسط سوم 5.5% در تمام موارد ضمانتنامه­ها تهیه و تحویل شده و وجوه آن دریافت گردیده است. کارمزد صدور ضمانتنامه­ها در هر مورد 2500 ریال می­باشد.

شرکت طاق­ساز مبلغ 40000000 ریال تنخواه­گردان به کارگاه 55 ارسال نمود.

کارگاه یک حساب جاری در بانک ملت به شماره 825 افتتاح نمود و وجود تنخواه گردان دریافتی را به آن حساب واریز نمود.

– دستمزد مستقیم پرداخت­شده توسط کارگاه 55 به کارگران 16200000 ریال می­باشد. کارگران تابع قانون کار بوده و مالیات دستمزد کارگران 12% قرض شود.

مخارج جاری کارگاه مبلغ 9000000 ریال بوده است.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

استهلاک ماشین­آلات به کار گرفته­شده در کارگاه 55 مبلغ 5000000 ریال است.

دریافتی­های کارگاه 55 بابت فروش مواد و ماشین­آلات اسقاطی مبلغ 1000000 ریال می­باشد.

– تعمیرات اساسی انجام­شده برای ماشین­آلات در کارگاه مبلغ 6000000 ریال می­باشد.

– کلیه اسناد برای ثبت در حساب پیمان به دفتر مرکزی ارسال شد و دفتر مرکزی تنخواه­گردان را صفر نمود.

– شرکت سه صورت وضعیت به مبالغ 60000000 ریال، 110000000 ریال و 180000000 ریال برای کارفرما ارسال نمود. کارفرما پس از تأیید دستگاه نظارت و کسر کسور قانونی، خالص آن را به پیمانکار پرداخت نمود.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

– مخارج دفتر مرکزی در ارتباط با این یمان به شرح زیر بوده است.

ارسال مواد و مصالح به انبار کارگاه              55000000 ریال

مخارج انجام­شده برای پیمان 55           15000000 ریال

ارسال مواد و مصالح از کارگاه 65 به کارگاه 55    10000000 ریال

• موجودی مواد و مصالح پایان دوره 600000 ریال است.
• از هر صورت وضعیت برای واریز اقساط پیش­پرداخت 22.5% کسر می­گردد.
• سپرده نقدی ضمانتنامه­های مورد نیاز 10% می­باشد.

• نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: 1. ثبت عملیات در دفاتر مهندس مشاور

2. ثبت عملیات در دفاتر پیمانکار
3. ثبت عملیات در دفتر کارفرما
4. نشاندادن حساب پیمان و سود و زیان پیمان

مسئله 9: اطلاعات زیر در ارتباط با پیمان شماره 79 از دفاتر شرکت ایران سازه استخراج شده است:

• صورت وضعیتهای پرداخت­شده توسط کارفرما به ترتیب زیر بوده است:

• نکات مهم حسابداری پیمانکاری

صورت وضعیت شماره 1 مبلغ 20000000 ریال

صورت وضعیت شماره 2 مبلغ 35000000 ریال

سایر اطلاعات به شرح زیر در دست است:

الف) بهای تمام ماشین­آلات و ابزار کار ارسال­شده به کارگاه 79 در آغاز سال 4000000 ریال بوده است. استهلاک این ماشین­آلات 20% در سال می­باشد.

ب) موجودی مواد و مصالح در تاریخ 29/12/3× در انبار کارگاه مبلغ 200000 ریال و در پای کار معادل 100000 ریال بوده است.

ج) هزینه­های غیرمستقیم معادل 10% دستمزد مستقیم است.

د) کار گواهی نشده و دستمزد پرداختنی به ترتیب 200000 ریال و 300000 ریال است.

هـ) کسور قانونی از صورت وضعیتها کسر می­گردد.

و) پیش­دریافت از بابت این پیمان 10000000 ریال است.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مطلوبست: تهیه سود و زیان پیمان با این فرض که از هر صورت وضعیت مبلغ 4000000 ریال کسر می­گردد.

مسئله 10: اطلاعات زیر درمورد دو پیمان شرکت خانه­سازان که از روش درصد پیشرفت کار استفاده می­کند در دست است:

مطلوبست: افشاء نمودن عملیات فوق در صورتهای مالی شرکت خانه­سازان (سود و زیان، ترازنامه) با فرض اینکه کارفرما فقط 10% به عنوان سپرده حسن انجام کار از هر صورت وضعیت نزد خود نگهداری کند.

نکات مهم حسابداری پیمانکاری

مسئله 11: شرکت سهامی مرند که به امر پیمانکاری می­پردازد، حسابهای خود را در پایان هر دوره مالی تهیه می­کند. طی دو سال 3× و 4× شرکت به سه پیمان الف، ب و ج به شرح زیر منعقد می­نماید:

هزینه­ های انجام ­شده هر یک از پیمانها به شرح زیر می­باشد:

روش حسابداری شرکت در مورد هر سه پیمان روش درصد پیشرفت کار است. از منابع دریافتی از کارفرما در هر دوره مالی 10% سپرده حسن انجام کار کسر می­گردد.

مطلوبست نحوۀ نشان­دادن سود پیمانهای فوق­الذکر در هر دوره مالی و نشاندان آن در صورت وضعیت مالی پایان دوره سال 4×.