پوشش مخاطره سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خارجی

منظور از انعقاد قرارداد آتی ارز در مورد پوشش مخاطره سرمایه‌گذاری (سفته بازی) این است که سود حاصل از نوسان مساعد نرخ ارز مربوط شناسایی گردد. روش‌های حسابداری اینگونه قراردادها مشابه روش‌های مطروح در مورد پوشش مخاطرات حساب‌های دریافتنی و پرداختنی است. برای مثال، سود و زیان مبادله این قبیل قراردادها در تاریخ واریز حساب و تاریخ‌های تهیه صورت‌های مالی قبل از آن شناسایی می‌شود. اما، نرخ مبادله‌ای که در محاسبه سود و زیان این قراردادها مورد استفاده قرار می‌گیرد با نرخ مورد استفاده در مورد پوشش حساب‌های دریافتنی و پرداختنی متفاوت است. نرخی که در قراردادهای پوشش مخاطره سرمایه گذاری بکار می‌رود نرخ آتی ارز است که به مدت باقیمانده قرارداد مربوط می‌باشد. تفاوت دیگر بین روش‌های حسابداری پوشش مخاطره سرمایه‌گذاری و روش‌های حسابداری پوشش مخاطره حساب‌های دریافتنی و پرداختنی این است که حساب‌های پرداختنی و دریافتنی مرتبط با قراردادهای پوشش مخاطره سرمایه‌گذاری بدواً با استفاده از نرخ آتی ارز مربوط به دوره قرارداد ثبت می‌شوند (مثلاً نرخ آتی 90 روزه در صورتی که مدت قرارداد 90 روز باشد). نظر به این که حساب‌های دریافتنی و پرداختنی، هر دو بر مبنای نرخی یکسان ثبت می‌شوند، صرف یا کسری برای این قراردادها ثبت نمی‌گردد. مثال زیر، اصول و روش‌های مذکور بالا را نشان می‌دهد.
فرض کنید مدیریت یک شرکت ایرانی بر این باور است که نرخ تبدیل ریال و پزتا در سه ماه آینده افزایش می‌یابد. در نتیجه مدیریت این شرکت تصمیم می‌گیرد که مقداری پزتای قابل تحویل در آینده را فعلاً خریداری کند. به طور مشخص فرض کنید که این شرکت، 100 میلیون پزتای قابل تحویل در 90 روز بعد را در تاریخ اول اسفند 6×13 خریداری می‌نماید. در این تاریخ، نرخ جاری ارز برای پزتا مساوی 75/0 و نرخ آتی 90 روزه آن مساوی 74/0 است. علاوه بر این فرض کنید که نرخ آتی 60 روزه پزتا در تاریخ 1/12/6×13 مساوی 76% و نرخ جاری آن در تاریخ 1/3/7×13 مساوی 72/0 باشد. ثبت‌های این شرکت برای قرارداد نرخ آتی ارز به منظور پوشش مخاطره سرمایه گذاری (سفته بازی) در جدول (10-12) ارائه شده است.
جدول
به طوری که ثبت‌های جدول (10-12) مستفاد می‌شود، شرکت ایرانی به طور کلی در این قرارداد سفته بازی مبلغ 2 میلیون ریال زیان تحمل می‌کند. این مبلغ، تفاوت بین مبلغ 74 میلیون ریال نقد پرداختی به صرّاف و ارزش پزتای دریافتی از صرّاف در تاریخ پایان قرارداد است. وقوع این زیان به دلیل تقویت ریال در مقابل پزتا در دوره قرارداد است (تغییر نرخ جاری مبادله از 74/0 در تاریخ 1/12/6×13 به 72/0 در تاریخ 1/3/7×13). اگرچه در این مثال، خرید واحدهایی از پول خارجی مطرح شد، اما فروش پول خارجی نیز به نحوی مشابه ثبت می‌گردد.
نرخ‌های تبدیل چندگانه
چنانچه تعهدات یا حساب‌های دریافتنی بر حسب ارزهای خارجی چند نرخی بیان شده باشد، نرخ‌های تبدیل زیر مورد استفاده قرار خواهد گرفت:
1. در تاریخ معامله، نرخ‌ تبدیلی برای ثبت معامله مورد استفاده قرار می‌گیرد که بتوان براساس آن حساب مربوط به آن معامله را فوراً تسویه کرد.
2. در تاریخ‌های تهیه صورت‌های مالی، متعاقب تاریخ معامله حساب‌های دریافتنی و پرداختنی بر اساس نرخ تبدیلی ارزشیابی می‌شوند که بتوان براساس آن نرخ، این حساب‌ها را فوراً تسویه کرد.