خصوصيات كيفي اطلاعات حسابداري مالي
اطلاعات حسابداري مالي براي اينكه پاسخگوي نيازهاي اطلاعاتي كاربران باشد بايد داراي ويژگي هايي باشد كه اصطلاحاً به آن خصوصيات كيفي اطلاعات
حسابداري مالي مي گوييم. خصوصيات كيفي اطلاعات مالي خصوصياتي مي باشند كه موجب مي گردند تا اطلاعات منعكس در صورت هاي مالي براي كاربران
در راستاي ارزيابي وضعيت مالي، عملكرد مالي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري سودمند واقع شود . خصوصيات كيفي اطلاعات مالي به دو گروه
قابل مقايسه » و خصوصيات كيفي مرتبط با ارائه اطلاعات شامل « قابل اتكا بودن » و « مربوط بودن » خصوصيات كيفي مرتبط با محتواي اطلاعات شامل
طبقه بندي مي گردد. رابطه بين خصوصيات كيفي اطلاعات مالي در نمايشگر 8 1 نشان داده شده است. « قابل فهم بودن » و « بودن
اهميت: همانطور كه پيش از اين شرح داده شد ، اهميت يك كيفيت آستان ه اي است و بجاي آنكه يك خصوصيت كيفي اصلي لازم براي اطلاعات مالي باشد ،
يك نقطه انقطاع است . اطلاعاتي با اهميت تلقي مي شود كه بر تصميمات اقتصادي كاربران صورت هاي مالي اثرگذار باشد ولذا اطلاعاتي كه با اهميت نيست
نيازي به بررسي از جهت قابل اتكا بودن و مربوط بودن ندارد.
مربوط بودن : كاربران اطلاع ات مالي با توجه به علائق گوناگو نشان نيازهاي اطلاعاتي متفاوت، متعارض و حتي متضادي دارند . حسابداري ب هعنوان يك
سيستم اطلاعاتي ، انبوهي از اطلاعات گ وناگون را پردازش و فراهم مي كند اما تمامي اطلاعات براي كليه نيازهاي اطلاعاتي مربوط نمي باشند . اطلاعاتي
مربوط تلقي مي شود كه بر تصميمات اقتصادي كاربران در ارزيابي رويدادهاي گذشته، حال يا آينده و يا تصحيح و تاييد ارزيابي هاي گذشته آن ها موثر واقع
شود. بطور ك لي مربوط بودن اطلاعات مالي به سه عامل ارزش پيش بيني، ارزش تاييد كنندگي و انتخاب خاص ه ب ستگي دارد. ارزش پيش بيني به
سودمندي اطلاعات براي پيش بيني نتايج رويدادهاي آتي اشاره دارد . ارزش تاييد كنندگي ، ارائه بازخور درباره رويدادهاي گذشته براي تاييد يا تصحيح
انتظارات است . اين دو عامل در واقع به دو هدف تئوري حسابداري يعني بيان و پيش بيني اشاره دارد . بهعنوان مثال رقم سود خالص در صورت سود و زيان
هم نشانگر ميزان رشد سودآوري واحد تجاري در مقايسه با سود خالص دوره قبل مي باشد (ارزش تاييد كنندگي ) و هم معياري براي پيش بيني سود براي
دوره آتي است . (ارزش پيش بيني) در نتيجه دو عامل ارزش پيش بيني و ارزش تاييد كن ندگي به هم مربوط مي باشند . از سوي ديگر براي ارائه اقلام در
صورت هاي مالي بايد خاصه اندازه گيري انتخاب شود . در حسابداري خاصه اي را براي اندازه گيري مي توان انتخاب كرد كه قابل سنجش به پول باشد .
خاصه هاي اندازه گيري متفاوتي نظير بهاي تمام شده تاريخ ي، بهاي جاي گزيني يا خالص ارزش فروش در حسابداري بكار گرفته م ي شود. انتخاب خاصه اي كه
قرار است در صورت هاي مالي گزارش شود بايد مبتني بر مربوط بودن آن به تصميمات اقتصادي كاربران صورت هاي مالي باشد.
نكته 17 : اطلاعات مرتبط با خاص ههاي غير قابل سنجش بر حسب واحد پولي در يادداش تهاي توضيحي صورت هاي مالي افشا م يگردد.
نمايشگر 8 1 رابطه بين خصوصيات كيفي اطلاعات مالي
چه چيزي اطلاعات مالي را مفيد مي سازد؟
اطلاعاتي كه حائز اهميت نيست نمي تواند مفيد باشد اهميت كيفيت آستانه اي
قابل اتكا بودن نوعي موازنه لازم است مربوط بودن
چه اطلاعاتي قابل اتكا است؟
اطلاعاتي كه عاري از اشتباه و تمايلات جانبدارانه باشد.
چه اطلاعاتي مربوط است؟
اطلاعاتي كه بر تصميم گيري ها تأثير گذارد
كامل بودن احتياط بيطرفي بيان صادقانه انتخاب خاصه ارزش تاييدكنندگي و پيش بيني كنندگي
رجحان محتوا بر شكل
چه خصوصياتي ارائه اطلاعات مالي را مفيد مي سازد؟
قابل فهم بودن قابل مقايسه بودن خصوصيات كيفي اصلي مرتبط با ارائه اطلاعات
ادغام و طبق هبندي ميزان توان استفادهكنندگان افشاي مناسب رويه هاي حسابداري و ارقام مقايسه اي ثبات رويه
چه عواملي اعمال خصوصيات كيفي را دچار محدوديت مي كند؟
ملاحظات منفعت و هزينه به موقع بودن موازنه بين خصوصيات كيفي
حسابداري مالي 15
مثال 10 : امكان انجام تغييرات حسابداري توسط واحدهاي انتفاعي بر كدام ويژگي كيفي اطلاعات تأكيد دارد؟ 
1) مربوط بودن 2) قابل فهم بودن 3) قابليت مقايسه 4) قابليت اثبات
هر چند تغييرات حسابداري قابليت مقايسه صورت هاي مالي را از بين مي برد ولي از طريق مربوط شدن اطلاعات منجر به «1» پاسخ: گزينه 
سودمندي اطلاعات مالي م يگردد.
اطلاعات مالي كدام ويژگي است؟ « مربوط بودن » مثال 11 : لازمه دست يابي به ويژگي كيفي 
1) اهميت 2) داشتن ارزش پي شبيني 3) قابل فهم بودن 4) قابليت تاييد
هر چند كه اگر گزينه 4 را به معناي ارزش تاييد كنندگي بدانيم گزينه 4 هم مي تواند صحيح باشد. «2» پاسخ: گزينه 
قابليت اتكا (اعتماد)
شرط ديگر براي سودمندي ا طلاعات حسابداري مالي ، قابليت اتكا (اعتماد) است. اطلاعاتي قابل اتكاست كه عاري از اشتباه و تمايلات جانبدارانه با اهميت
باشد و بطور صادقانه معرف آن چيزي باشد كه مدعي بيان آن است يا به گونه اي معقول انتظار مي رود بيان كند . بطور كلي پنج ضابطه كيفي بيان صادقانه،
رجحان محتوا بر شكل، ب ي طرفي، احتياط و كامل بودن منجر به اين م يشود كه اطلاعات مالي قابل اتكا باشد.
بيان صادقانه ، بيانگر اقلام منعكس در صور ت هاي مالي و اطلاعات و رويدادهاي زير بناي آن مي باشد به عنوان مثال جمع دارايي ها در ترازنامه واحد تجاري
بايد بيانگ ر مجموع مخارجي باشد كه از آن انتظار منافع آتي مي رود. بايد توجه داشت كه اطلاعات حسابداري همواره با اين خطر ذاتي مواجهند كه به طور
واقعي بيانگر رويدادهاي زير بناي اطلاعات نباشند.
اگر قرار است اطلاعات بيانگر صادقانه معاملات و ساير رويدادهايي كه مدعي بيان آنه است باشد ، لازم است كه اين اطلاعات براساس محتوا و واقعيت
اقتصادي و نه صرفاً شكل قانوني آن ها به حساب گرفته شود. محتواي اقتصادي برخي از معاملات با شكل قانوني آن ها معمولاً سازگار نيست . هرچند اثرات
قانوني يك معامله خود بخشي از محتوا و اثر تجاري آن است، اين اثرات بايد در چارچوب كليت معامله از جمله هرگونه معاملات مرتبط مورد تفسير قرار گيرد.
نكته 18 : موارد زير نمون ههايي از بكارگيري مفهوم رجحان محتوا بر شكل در حسابداري مالي است:
1. افشاي معاملات با اشخاص وابسته
2. شناسايي اموال و كالا به عنوان دارايي در شرايط خريد وكالتي
3. معاملات فروش كالا با شرط خريد مجدد
4. تلقي اجاره به عنوان دارايي توسط اجاره كننده در اجاره سرماي هاي
5. استفاده از رو ش ارزش ويژه در سرماي هگذاري در شركت هاي وابسته
6. تلفيق صورت هاي مالي شركت هاي اصلي و فرعي
مثال 12 : تهيه صورت هاي مالي تلفيقي ناشي از كاربرد كدام مفهوم است؟ 
1) اهميت 2) تداوم فعاليت 3) دوره مالي 4) رجحان محتوا بر شكل
به نكته 18 رجوع شود. «4» پاسخ: گزينه 
اطلاعات مندرج در صورت هاي مالي بايد بي طرفانه يعني عاري از تمايلات جانبدارانه باشد. بي طرفي به اين معناست كه اطلاعات نبايد به گون هاي تهيه شود
كه در جهت رسيدن به يك هدف اقتصادي مشخص مانند افزايش سود خالص و يا جانبداري از گروه خاصي از كاربران اطلاعات مالي باشد.
احتياط همانگونه كه پيش از اين توصيف شد عبارت است از كاربرد درجه اي از مراقبت كه در اعم ال قضاوت براي انجام برآورد در شرايط ابه ام مورد نياز
است به گون هاي كه درآمدها يا داراي يها بيش از واقع و هزينه ها يا بده يها كمتر از واقع ارائه نشوند.
نكته 19 : موارد زير نمون ههايي از بكارگيري مفهوم احتياط در حسابداري مالي است:
1. به هزينه منظور نمودن مخارج تحقيق و توسعه در دوره وقوع
2. بكارگيري قاعده اقل بهاي تمام شده و خالص ارزش فروش در گزارشگري موجوديها
3. شناسايي درآمد بميزان وصول اقساط در حسابداري فروش اقساطي
اطلاعات مندرج در صورت هاي مالي بايد با توجه به كيفيت اهميت و ملاحظ ات مربوط به فزوني منافع بر مخارج تهيه و ارائه آن كامل باشد . هرچند كه
كامل بودن يك مفهوم نسبي است اما نبايد با حذف بخشي از اطلاعات موجب گمراه كنندگي اطلاعات شده و به قابليت اتكا و مربوط بودن اطلاعات صدمه
جدي وارد كرد.
16 فصل اول: چارچوب نظري گزارشگري مالي خارجي در ايران
قابليت مقايسه
كاربران صورت هاي مالي ب ايد بتوانند اطلاعات مالي منعكس در گزارش هاي مالي واحد تجاري را ب همنظور ارزيابي روند تغييرات در وضعيت مالي، عملكرد
مالي و انعطاف پذيري در طي زمان مقايسه نمايند . از سوي ديگر كاربران صورت هاي مالي بايد بتوانند واحدهاي تجاري مختلف را به لحاظ وضعيت مالي،
عملكرد مالي و انعطاف پذيري مالي با يكديگر مقايسه و مورد سنجش قرار دهند . اين مقايسه ها زماني امكان پذير مي باشد كه اثرات معاملات و رويدادهاي
مشابه در داخل واحد تجاري در طول زمان براي آن واحد تجاري با ثبات رويه اندازه گيري و ارائه شود و بين واحدهاي تجاري مختلف نيز هماهنگي رويه در
باب اندازه گيري و ارائه موضوعات مشابه رعايت گردد . يكي از پيش شرط هاي قابل مقايسه بودن، افشاي رويه هاي حسابداري بكار رفته در تهيه صورت هاي
مالي و همچنين افشاي هرگونه تغييرات در آن روي هها و اثرات چنين تغييراتي م يباشد.
واحد « قابل اتكاتر » و « مربوط تر » نكته 20 : بكارگيري مفهوم ثب ات رويه به معناي يكنواختي مطلق نمي باشد. در صورت وجود رويه هاي جايگزين
تجاري بايد در روي ههاي حسابداري مورد عمل تغيير دهد.
نكته 21 : بر طبق مفاهيم نظري گزارشگري مالي در ايران ارائه اطلاعات مقايس هاي براي حداقل يك دوره مالي قبل ضرورت دارد.
قابل فهم بودن
اطلاعات مالي براي اينكه سودمند واقع شود بايد براي كاربراني كه داراي دانش نسبي از اطلاعات حسابداري هستند قابل فهم باشد . دو خصيصه مهم مرتبط
با قابل فهم بودن عبارتند از ادغام و طبق هبندي اطلاعات و توان استفاده كنندگان.
اطلاعات مالي اساساً با اين فرض تهيه م يشوند كه كاربران از آگاهي معقولي در مورد فعاليت هاي تجاري و اقتصادي و نحوه حسابداري برخوردارند.
نكته 22 : اطلاعات پيچيده اي كه جهت رفع نيازهاي تصميم گيري اقتصادي مربوط تلقي مي شود نبايد به بهانه مشكل بودن درك آن توسط برخي
از كاربران صورت هاي مالي حذف شود بلكه بايد ب ه گونه اي حتي الامكان ساده و قابل فهم ارائه شود.
از سوي ديگر براي اينكه اطلاعات مالي قابل فهم گردد بايد به گونه اي مناسب طبقه بندي گ رديده و اقلام مشابه با يكديگر ادغام شده و همراه با هم گزارش
گردد. طبقه بندي اطلاعات به ويژه از اين جهت حائز اهميت است كه اطلاعات متنوعي كه توسط سيستم اطلاعاتي حسابداري فراهم مي گردد در صورت
عدم ادغام و طبق هبندي قابل فهم نخواهد بود.
م حدوديت