اندازه گیری مجدد در قاعده اقل بهای تمام شده یا قیمت بازار

فرض کنید که یک شرکت فرعی انگلیسی که پول عملیاتی و پول گزارشگری آن دلار است، یک قلم موجودی با بهای تمام شده 1.000 پوند را در تاریخ 29 اسفند 7×13، را در اختیار دارد. پول

بهای تمام شده و قیمت بازار این قلم موجودی به شرح زیر اندازه‌گیری مجدد می‌شود:

در وضعیت اول، بهای تمام شده (1.000 پوند) از قیمت بازار (1.100 پوند کمتر است. اما هنگامی که این ارزش‌ها بر حسب دلار اندازه‌گیری مجدد می‌شود. قیمت بازار (4.400 دلار) از بهای تمام شده (5.000 دلار) کمتر خواهد بود. با مقایسه بهای تمام شده و قیمت بازار برحسب پول عملیاتی، ارزش موجودی بر حسب پول عملیاتی، ارزش موجودی بر حسب پول گزارشگری به مبلغ 4.400 دلار در صورت‌های مالی انعکاس می‌یابد. بنابراین، ارزش این قلم در صورت‌های مالی به مبلغ 600 دلار کاهش می‌یابد. در وضعیت دوم، قیمت بازار (900 پوند) از بهای تمام شده 1.000 پوند) کمتر است. بعد از اندازه‌گیری مجدد برحسب دلار، بهای تمام شده (5.000 دلار) از قیمت بازار (5.400 دلار) کمتر خواهد  شد. در این وضعیت، این قلم موجودی معادل 5.000 دلار در صورت‌های مالی مبتنی بر پول گزارشگری منعکس می‌شود. دلیل بدست آوردن نتایج متفاوت در وضعیت‌های اول و دوم این است که نرخ تبدیل متعاقب تحصیل موجودی، در دو جهت مختلف تغییر می‌کند.

شعب خارجی

عملیات شعب معمولاً ارتباط نزدیکی با عملیات اصلی دفتر مرکزی شرکت دارد. بنابراین، در بیشتر موارد، پول عملیاتی یک شعبه خارجی، پول گزارشگری دفتر مرکزی است. در این قبیل موارد، برای تبدیل مانده حساب‌های شعبه خارجی به پول گزارشگری، از روش موقتی استفاده می‌شود. حساب‌های متقابل شعبه با مساوی قرار دادن آنها با مانده‌های حساب‌های متناظر در دفتر مرکزی تبدیل می‌گردند. چنانچه هر یک از رویدادهای ثبت شده در حساب‌های متقابل با استفاده از نرخ  تاریخی تبدیل شوند نیز نتایج یکسانی با روش ذکر شده بالا بدست خواهد داد.

نرخ‌های چندگانه ارز

در مواردی که نرخ‌های چندگانه ارز وجود دارد، نرخ مورد استفاده برای تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی نرخی است که با پرداخت سود نقدی سهام ارتباط دارد. دلیل این امر این است که نرخ مربوط به سود نقدی سهام نرخی است که تبدیل جریان وجوه نقد را از شرکت وابسته خارجی به پول گزارشگری هدایت می‌کند.

استفاده از نرخ مربوط به پرداخت سود نقدی سهام برای تبدیل صورت‌های مالی شرکت فرعی خارجی بعضاً موجب می‌شود که تفاوتی بین حساب‌های دریافتنی و پرداختنی فی‌مابین شرکت‌های اصلی و فرعی ایجاد گردد. برای مثال، فرض کنید که یک فقره حساب دریافتنی شرکت اصلی ایرانی از شرکت فرعی خارجی براساس نرخی متفاوت از نرخ مربوط به سود نقدی سهام واریز شود. در این مورد، تبدیل حساب پرداختنی شرکت فرعی خارجی بر مبنای نرخ مربوط به سود نقدی سهام، رقمی را بدست می‌دهد که با ارزش دفتری حساب دریافتنی متناظر متفاوت است. اختلافاتی از این نوع در صورت‌های مالی تلفیقی به صورت حساب‌های دریافتنی با پرداختنی منعکس می‌شود تا این که این حساب‌ها تسویه گردند.

افشا در صورت‌های مالی – تبدیل پول‌های خارجی

براساس استانداردهای حسابداری، موارد زیر درارتباط با تبدیل پول‌های خارجی باید در صورت‌های مالی یا یادداشت‌های همراه افشا گردد.

1. سود یا زیان اندازه‌گیری مجدد که در سود خالص منظو شده است و

2. تحلیل تغییر در تعدیل انباشته تسعیر پول‌های خارجی که دست کم موارد زیر را آشکار کند:

الف- موجودی اول و آخر دوره این حساب.

ب – تغییر کلی مانده این حساب که از تعدیل تبدیل و سود و زیان معاملات و مبادلات ناشی شده است.

ج- مالیات دوره مالی که به تعدیل‌های تبدیل تخصیص یافته است و

د- مبالغی که از حساب تعدیل انباشته تسعیر پول‌های خارجی برگشت شده و به دلیل فروش، تصفیه کامل یا تصفیه جزیی سرمایه‌گذاری در شرکت فرعی خارجی، به سود خالص دوره مالی منظور گردیده است