حسابداری بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی (CC/PC)

حسابداری بر مبنای ارزش

جاری مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی (CC/PC)

اگر ظرفیت تولیدی[1] یک واحد تجاری مبنای اندازه‌گیری سود، در گزارشگری مالی باشد، از سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش جاری – حفظ سرمایه‌ فیزیکی[2]، استفاده می‌شود.

در این رویکرد، اندازه‌گیری سود واقعی پس از کسر مالیات و توزیع حداکثر سود بین سهامداران با ظرفیت تولیدی واحد تجاری مورد توجه قرار گرفته، و واحد تجاری توانایی جایگزینی دارای مصرف شده در فرآیند تولیدی با دارایی‌های مشابه در پایان دوره مالی را داشته، و در سال‌های بعد پایادار می‌ماند.

تفاوت بین سیستم فوق با سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش جاری این است که، سود ناشی از نگهداری اقلام دارایی باید به طور جداگانه تحت عنوان «تعدیل حفظ سرمایه [3] » طبقه‌بندی و در ترازنامه در بخش حقوق صاحبان سهام قبل از سود انباشته گزارش می‌گردد.[4]حسابداری بر مبنای ارزش جاری

به منظور تشریح حسابداری بر مبنای ارزش‌های جاری مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی مثال زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

مثال: فرض کنید که در صورت سود و زیان سال مالی منتهی به 29 اسفنده سال 3×13 شرکت (ب)، ارزش جاری بهای تمام شده کالای فروخته شده به مبلغ 2700 ریال از درآمد حاصل از فروش سال جاری که بالغ بر 3600 ریال می‌باشد کسر شده، موجب بدست آمدن سودی معادل 900 ریال خواهد شد، (جدول شماره 11-2) این مبلغ نشانگر حداکثر سود قابل توزیع بین سهامداران بوده و انتظار می‌رود واحد تجاری بتواند موجودی کالای فروخته شده را جایگزین نماید.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

در صورتی‌که جریان‌های ورودی وجوه نقد به مبلغ 3600 ریال و توزیع سود سهام 900 ریال باشد، انتظار می‌رود موجودی کالای فروخته شده که ارزش جاری آن به مبلغ 2700 ریال است، جایگزین گردد.

جدول (11-2) صورت‌های مالی بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر حفظ و نگهداشت سرمایه فیزیکی

شرکت سهامی ب

ترازنامه – 29/12/2x 13

شرکت سهامی ب

صورت سود و زیان

سال 2 x13

درآمد حاصل از فروش                     3600

بهای تمام شده کالای فروخته شده (450×6 واحد)      (2700)حسابداری بر مبنای ارزش جاری

سود خالص

از آنجا که هدف اساسی سیستم حسابداری بر مبنای ارزش‌های جاری مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی، تأمین توان و ظرفیت تولیدی واحد تجاری می‌باشد، سود ناشی  نگهداشت دارائی بالغ بر 1500 ریال باید تحت عنوان «تعدیل حفظ سرمایه[5] » طبقه‌بندی و در بخش حقوق صاحبان سهام ترازنامه گزارش خواهد شد. (جدول شماره 11-2)

l فاصله استهلاک: تفاوت بین استهلاک در سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش تاریخی و استهلاک در حسابداری بر مبنای ارزش‌های جاری را فاصله استهلاک[6] گویند. نظر به این‌که، ارزش جاری دارایی‌های استهلاک‌پذیر (دارایی بلند مدت[7] ) به طور مستمر در دوران تورم افزایش می‌یابد، ممکن است، واحد تجاری با توجه به محاسبه استهلاک به ارزش‌های جاری قادر نباشد دارایی‌ها را جایگزین و ظرفیت تولیدی را حفظ نماید، در این شرایط، برخی از حسابداران، بر این باورند که، تفاوت بین مبلغ فاصله استهلاک انباشته[8] و ارزش جایگزینی دارایی استهلاک‌پذیر سود انباشته را کاهش می‌دهد، و برخی دیگر معتقدند که مابه‌التفاوت بین مبلغ فاصله استهلاک انباشته و ارزش جایگزینی دارایی به عنوان هزینه استهلاک هر دوره مالی اندازه‌گیری و در دفاتر ثبت گردد.[9]

مثال: فرض کنید که واحد تجاری یک دارایی استهلاک‌پذیر بالغ بر 1500 ریال در اول سال 1×13 نقداً تحصیل نمود، عمر مفید اقتصادی دارایی استهلاک‌پذیر 4 سال، (فاقد ارزش اسقاط)، روش استهلاک خط مستقیم، نحوه محاسبه استهلاک مبتنی بر ارزش جاری به شرح زیر خواهد بود (اقلام فرضی است)

در صورتی‌که، در پایان سال چهارم ارزش جاری (جایگزینی) دارایی جدید بالغ بر 3000 ریال باشد، تفاوت بین جمع استهلاک انباشته به ارزش جاری (2575 ریال) و ارزش جاری دارایی جدید (3000 ریال) را فاصله استهلاک گویند.

* نتیجه‌گیری: در حسابداری مبتنی بر بهای تمام شده تاریخی، سود خالص بعد از کسر مالیات بالغ بر 60000 ریال و در حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری بالغ بر 180000 ریال می باشد، در هر دو روش، درآمد فروش واقعی آنها یکسان بوده، اما در سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری، برای محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده و سایر هزینه‌ها، از ارزش جایگزینی استفاده شده است. در طی دوره‌های تورم، سود ناخالص حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری کمتر از حسابداری مبتنی بر ارزش‌های تاریخی است. زیرا مبالغ بیشتر برای ارزش‌های جاری (جایگزینی) مورد استفاده قرار گرفته است.

سود خالص مبتنی بر ارزش‌های تاریخی همواره مساوی سود تحقق یافته بر مبنای ارزش‌های جاری است. در سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری، سود تحقق یافته ناشی از نگهداری همواره به طور جداگانه نشان داده شده، و علاوه بر این سود تحقق نیافته ناشی از نگهداری در صورت سود و زیان مبتنی بر ارزش‌های جاری گزارش می‌شود، اما در سیستم تاریخی، سود تحقق نیافته ناشی از نگهداری گزارش نمی‌گردد.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

دارایی استهلاک‌پذیر، در سیستم تاریخی، به بهای تمام شده در زمان تحصیل در ترازنامه گزارش شده، و طبق اصول پذیرفته شده حسابداری بر مبنای بهای تاریخی طی عمر مفید مستهلک می‌شود، اما، در سیستم ارزش‌های جاری، دارای استهلاک‌پذیر بر مبنای ارزش جاری (ارزش جایگزینی) در پایان هر سال مبنای اندازه‌گیری قرار گرفته، و بر اساس همین مبنا استهلاک انباشته تعدیل می‌شود.

سود انباشته، در سیستم تاریخی همواره بر مبنای تاریخی اقلام اندازه‌گیری و گزارش می‌گردد، اما در سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری همواره، ارزش‌های جاری (جایگزینی) اقلام مبنای اندازه‌گیری قرار گرفته و تعدیل می‌شود.

n اهداف و مزایای سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری:

از هدف‌های عمده حسابداری و گزارشگری مالی مبتنی بر ارزش‌های جاری، ارائه اطلاعات «مربوط» برای تصمیم‌گیری، پیش‌بینی اهداف معین در آتی و از سویی دیگر این سیستم معیار بهتری برای ارزیابی عملکرد (کارایی) مدیریت واحد تجاری می‌باشد، تفکیک دو ارزشی سود و (زیان) عملیاتی مبتنی بر ارزش‌های جاری و سود (زیان) ناشی از نگهداری دارایی در گزارشگری مزایایی را برای استفاده کنندگان فراهم می‌آورد، که مهم‌ترین آن به شرح زیر است:

1. در پیش‌بینی اهداف، بهتر و دقیق‌تر می‌باشد. تهیه اطلاعات بر اساس ارزش جاری نسبت به تاریخی منجر به افزایش توان مالی شرکت، بازده سرمایه‌گذاری و وضعیت مناسب اهرم مالی می‌گردد.

2. سود و زیان عملیاتی بر مبنای ارزش‌های جاری، توانایی واحد تجاری بر اساس کارایی عملیات، در شرایطی که اقتصاد جامعه در حال تورم می‌باشد را فراهم می‌آورد. تفکیک دو ارزشی بین سود عملیاتی جاری[10] و سود و زیان ناشی از نگهداری، جهت داوری و ارزشیابی، در ارتباط با کارایی مدیریت، از طریق مقایسه عملکرد گذشته مدیریت واحد تجاری مؤثر بوده، زیرا، سود عملیاتی جاری و سود (زیان) ناشی از نگهداری نتایج جداگانه برای تصمیم‌گیری در ارتباط با سرمایه‌گذاری جدید، تولید مجدد و یا نگهداری دارایی را نشان می‌دهد. «ادواردز»[11] و «بل» در این زمینه چنین اظهار می‌دارند:

«تفکیک دو نوع سود غالباً موجب بدست آمدن نتایج متفاوتی در تصمیم‌گیری می‌شود. از این رو، واحدهای تجاری معمولاً در مورد این‌که چه مقدار از دارایی در طول زمان، در مراحل مختلف فرایند تولید نگهداشته و چه مقدار از دارایی در فرایند تولید جاری مورد استفاده قرار دهند، آزادی عمل دارند، تفاوت بین انگیزه‌های غیرارادی واحد تجاری، در تحصیل سود و ترجیح دادن یکی، نسبت به دیگری، به رویدادهایی که دو روش تحصیل سود، از محل آن کسب می‌شود، بستگی دارد. تصمیم‌گیری معنی‌دار بودن آن مستلزم ارزشیابی دو نوع سود به طور به طور جداگانه می‌باشد».

3. تفکیک دوارزشی بین سود حاصل از عملیات جاری مستمر و سود (زیان) ناشی از نگهداری در تصمیم‌گیری‌های واحد تجاری مفید بوده، و چنین تفکیک دو ارزشی به واحد تجاری این امکان را می‌دهد تا سودآوری بلندمدت واحد تجاری با فرض ادامه شرایط موجود (فرض تداوم فعالیت) ارزیابی شود. زیرا آن به طور مکرر و نسبی قابل کنترل بوده و سود حاصل از عملیات جاری مستمر این امکان را به وجود می‌آورد که برای اهداف پیش‌بینی شده قابل استفاده باشد.

4. سود قابل توزیع بین سهامداران به حفظ و نگهداری توان ظرفیت فیزیکی تولیدات واحد تجاری بستگی دارد، بدین معنی که: سود قابل توزیع مبلغی است که واحد تجاری قادر خواهد بود، پس از توزیع، توان ظرفیت فیزیکی تولیدات را حفظ نماید.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

به همین دلیل بهتر است، سود حاصل عملیات مستمر به عنوان سود قابل توزیع یا سود پایا (Sustainable income) و یا به عبارت دیگر تحت عنوان سود بادوام نامیده شود.

مهم‌ترین ویژگی سود قابل توزیع حاصل از عملیات مستمر، پایدار و بادوام (Sustainable) بودن آن می‌باشد، که اگر در شرایط جهانی تغییری حاصل نشود، واحد تجاری قادر خواهد بود، توان ظرفیت فیزیکی تولیدات خود را حفظ نموده، و در سال‌های بعد، مبلغی به عنوان سود به همان اندازه سال جاری بین سهامداران توزیع نماید. به همین دلیل می‌توان نتیجه‌گیری کرد که سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری، در برآورد سود قابل توزیع مبنای دقیق‌تری نسبت به ارزش‌های تاریخی را نشان می‌دهد.

5. تفکیک دو ارزشی بین سود حاصل از عملیات جاری مستمر و سود (زیان) ناشی از نگهداشت مهم‌ترین اطلاعات مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل و مقایسه بازده سود عملیاتی بین شرکت‌های عضو گروه و میان دوره‌ای را که ضرورت دارد، فراهم می‌سازد.

6. طبقه‌بندی بر اساس روش ارزش ورودی جاری، تفکیک بین سود و زیان تحقق یافته ناشی از نگهداشت و سود و زیان تحقق نیافته ناشی از نگهداشت را امکان‌پذیر می‌سازد. این امر حاکی از نادیده، انگاشتن مفهوم محافظه‌کاری و اصل تحقق درآمد تلقی شده به طوری‌که سود و زیان ناشی از نگهداشت باید بگونه‌ای که روی می‌دهد شناسایی شود نه آن چنان‌که تشخیص داده می‌شود.

7. تفکیک دو ارزشی بین سود حاصل از عملیات جاری مستمر و سود (زیان) ناشی از نگهداشت دارای اهمیت بسیار زیاد بوده، زیرا که ارزش آینده‌نگری و کنترل را در بر دارد. سود (زیان) ناشی از نگهداشت شواهدی در مورد تغییر روند سود عملیاتی آتی را نشان می‌دهد.

8. تفکیک دو ارزشی، در پیش‌بینی خالص جریان‌های نقدی و برآورد عایدات نقدی آتی واحد تجاری نقش اساسی را ایفا نموده، و مبنایی قابل اعتماد برای پیش‌بینی سود حاصل از عملیات مستمر در آینده می‌باشد. به عبارت دیگر می‌توان گفت، در برآورد خالص جریان‌های نقدی آتی، سود آتی، سود سهام قابل توزیع، به طور مناسب امکان‌پذیرتر خواهد بود.

9. تفکیک دو ارزشی بین سود حاصل از عملیات جاری و سود (زیان) ناشی از نگهداشت توسط واحد تجاری تحلیل کامل و دقیق‌تری از سود گزارش شده، بدست می‌دهد.

l محدودیت‌های سیستم ارزش جاری:

1. مبنای اندازه‌گیری ارزش جاری ذهنی است و عینیت ندارد، و مستلزم صرف هزینه زیاد می‌باشد.

2. روش‌های ارزشیابی متنوع بوده و استاندارد خاصی در تعیین ارزش جاری در دست نیست، به همین دلیل نتایج یکسانی را نشان نداده، قابلیت مقایسه صورت‌های مالی امکان‌پذیر نیست. بازاری که برای ارزشیابی دارایی‌ها بکار گرفته می‌شود، ممکن است موجود نباشد.

3. فاقد ویژگی قابلیت اعتماد می‌باشد.

4. در مواردی اگر، تغییر قیمت‌های وارده و صادره با یک روند یکسانی در حرکت نباشند، پیش‌بینی سود جاری عملیاتی، سود نگهداری، جریان‌های نقدی آتی معنی‌دار نخواهد بود.

l موارد افشاء لازم بابت تغییر قیمت‌ها:

طبق بیانیه شماره 89 هیأت تدوین استاندارهای حسابداری مالی[12] زمانی که واحدهای تجاری طبق اصول پذیرفته شده حسابداری، صورت‌های مالی تهیه می‌نمایند، افشاء اطلاعات مربوط به رویدادهای حسابداری مبتنی بر ارزش‌های جاری، اثرات تغییر قیمت‌ها در گزارشگری مالی به عنوان اطلاعات تکمیلی توصیه شده است. راهنمایی‌های لازم در مورد افشاء مربوط به رویدادهای سال جاری به شرح زیر است:

1. سود حاصل از عملیات مستمر بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت.

2. سود یا زیان از قدرت خرید بر خالص اقلام پولی در سال جاری.

3. افزایش یا کاهش در ارزش جاری (یا اقل مبلغ قابل پرداخت[13] ) موجودی کالا و اموال ماشین‌آلات و تجهیزات پس از حذف آثار تورم (سود نگهداری پس از حذف آثار تورم).

4. واحد اندازه‌گیری ممکن است بر مبنای میانگین واحد پول در محاسبات شاخص قیمت مصرف کننده[14] (CPI) در پایان سال باشد.

خلاصه موارد افشاء مربوط به 5 سال اخیر:

– اطلاعات بر مبنای میانگین واحد پول در پایان سال یا واحد پول سالانه که در محاسبات مربوط به شاخص قیمت مصرف کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد عبارتند از:

1. خالص فروش (Net Sale) و سایر درآمدهای عملیاتی و غیرعملیاتی

2. سود حاصل از عملیات مستمر بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت.

3. سود یا زیان ناشی از قدرت خرید خالص اقلام پولی.

4. افزایش یا کاهش بر ارزش جاری (یا اقل مبلغ قابل بازیافت) موجودی کالا و اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات، پس از حذف آثار تورم.

5. مجموعه کلی تعدیل مبادله تسعیر ارز، بر مبنای ارزش جاری.

6. خالص دارایی‌ها در پایان دوره بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD).

7. سود هر سهم از سهام عادی به عملیات مستمر مبتنی بر ارزش جاری بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت. (CC/CD)ك

8. سود نقدی اعلام شده هر سهم از سهام عادی.

9. قیمت بازار هر سهم از سهام عادی در پایان سال.

سایر موارد افشاء عبارتند از:

1. واحدهای تجاری، اطلاعات معنی‌دار مربوط به آثار تغییر قیمت‌ها روی فعالیت‌هایی که جهت کمک به استفاده کنندگان در تصمیم‌گیری موثر می‌باشد را باید به عنوان اطلاعات اضافی افشاء نمایند.

2. افشاء موارد مربوط به مقادیر و قیمت منابع معدنی برای واحدهای تجاری همراه با ذخایر معادن (گاز، نفت …) نیز توصیه شده است.

3. اطلاعات مربوط به ارزش تاریخی واحد پول دارای قدرت خرید ثابت، در مواردی که اثر سود حاصل از فعالیت عملیاتی قابل اهمیت (معنی‌دار) نباشد می‌تواند جایگزین اطلاعات مربوط به ارزش جاری گردد.

4. برآورد سود (زیان) حاصل از عملیات مستمر بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت جهت نیل به هدف ارائه مجدد بهای تمام شده کالای فروخته شده، استهلاک منابع طبیعی، استهلاک اموال، ماشین‌آلات و تجهیزات، استهلاک دارایی نامشهود.

? سؤالات

1. اثرات بالقوه تغییر قیمت‌ها بر اقلام حسابداری توسط سازمان حرفه‌ای و روند تکاملی آن تا بیانیه شماره 89 هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی را تشریح نمائید؟ (FASB – No – 89).

2. نظرات و پیشنهادات کمیته سندی لندز در انگلستان را توضیح دهید؟

3. پیشنهادات مراکز حرفه‌ای استاندارد در باره حسابداری تغییر قیمت‌ها را توضیح دهید؟

4. کدامیک از مفروضات یا اصول حسابداری بیش از همه تحت تأثیر پدیده تورم قرار دارد؟

5. در شرایط تورمی، فرض واحد اندازه‌گیری چه مشکلاتی را از لحاظ حسابداری پدید می‌آورد؟

6. آیا واحد پول در گذر زمان دارای ارزش یکسانی می‌باشد، نظرات مختلف را در این زمینه بیان نمائید؟

7. آیا اقلام مندرج در گزارشگری مالی «همان گونه‌ای که هست» بازگو می‌نماید؟ چرا؟

8. نظریه ویلیام پیتون در باره واحد اندازه‌گیری پول کدام است؟

9. اندازه‌گیری سود و مفهوم حفظ سرمایه را توضیح دهید؟

10. حفظ سرمایه بر اساس واحدهای پولی را توضیح دهید؟

11. حفظ سرمایه بر اساس واحدهای پولی را توضیح دهید؟

12. حفظ سرمایه فیزیکی را توضیح دهید؟

13. مبانی اندازه‌گیری ارزش جاری کدامند؟

14. روش ارزش فعلی را تعریف نمائید و روش محاسبه آن کدام است؟

15. روش ارزش خروجی را توضیح دهید؟

16. روش ارزش ورودی را توضیح دهید؟

17. منظور از نرخ تاریخی تنزیل، نرخ جاری تنزیل، نرخ میانگین مورد انتظار تنزیل، نرخ میانگین تأمین مالی، نرخ تفاضلی (اضافی) استقراض کدام است؟

18. منظور از اقلام پولی و غیرپولی چیست؟

19. منظور از خالص وضعیت پولی مثبت یا منفی چیست؟

20. در چه زمانی سهام ممتاز و سهام عادی پولی و چه زمانی غیرپولی تلقی می‌شود؟

21. نحوه محاسبه سود یا زیان ناشی از قدرت خرید کدام است؟

22. سود یا زیان ناشی از نگهداری یعنی چه؟

23. تفاوت دو سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش تاریخی و حسابداری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت کدام است؟

24. تفاوت دو سیستم حسابداری مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت با سیستم حسابداری ارزش جاری کدام است؟

25. نحوه تبدیل غیرپولی به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت کدام است؟

26. نحوه تبدیل سود حاصل از فروش دارای اموال و ماشین آلات به واحد پول دارای قدرت خرید ثابت کدام است؟

27. مبانی اندازه‌گیری ارزش‌های جاری کدامند؟

28. ویژگی‌های مهم حسابداری مبتنی بر ارزش جاری کدام است؟

29. نحوه تبدیل ارزش‌های تاریخی به جاری کدام است؟

30. نحوه محاسبه سود انباشته تاریخی به ارزش جاری کدام است؟

31. تفاوت بین سود تحقق یافته و سود تحقق نیافته ناشی از نگهداری را بیان نمایید؟

32. نحوه تبدیل هزینه استهلاک به ارزش جاری کدام است؟

33. هدف از گزارشگری مالی در سیستم حسابداری به ارزش‌های جاری مبتنی بر قدرت خرید ثابت واحد پولی کدام است؟

34. نحوه گزارش تعدیل حفظ سرمایه در سیستم حسابداری بر مبنای ارزش جاری سرمایه مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی کدام است؟

35. مزایا و معایت سیستم حسابداری مبتنی بر ارزش جاری کدام است؟ بیان نمائید؟حسابداری بر مبنای ارزش جاری

?  تمرین

1. با توجه به شاخص قیمت در زمان‌های مختلف، عامل تبدیل برای گزارش اقلام تبدیل شده بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت در پایان سال 9×13 کدام است؟حسابداری بر مبنای ارزش جاری

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

1-1- حساب‌های دریافتنی

2-1- استهلاک انباشته – تحصیل دارایی در تیرماه 6×13

3-1- سهام عادی – زمان انتشار فروردین ماه سال 1×13

4-1- حساب‌های پرداختنی

5-1- هزینه حقوق و دستمزد که به طور مستمر در سراسر سال به طور یکنواخت صورت گرفته است.

6-1- هزینه استهلاک تجهیزات: تحصیل دارایی در تیرماه 6×13

7-1- موجودی کالا پایان دوره: روش ارزشیابی موجودی کالا Fifo، زمان خرید سه ماهه آخر سال قبل.

8-1- موجودی کالا اول دوره: روش ارزشیابی Lifo، زمان تحصیل اول سال 1×13

9-1- موجودی کالا آخر دوره: روش ارزشیابی موجودی کالا Fifo، زمان تحصیل سه ماهه آخر سال 8×13.

10-1- موجودی کالا آخر دوره: روش ارزشیابی موجودی کالا Lifo، زمان تحصیل سه ماهه آخر سال 8×13

11-1- شرکت (الف) وجوه نقد بالغ بر 100000 ریال از اول فروردین ماه تا پایان خرداد ماه نگهداری نموده، شاخص قیمت در اول فروردین 176 و پایان خرداد ماه 170 می‌باشد، سود یا زیان ناشی از قدرت خرید کدام است؟

12-1- شرکت (الف) مبلغ 10000 ریال، در اول سال بدهی دارد، در اول تیرماه بدهی توسط شرکت پرداخت گردید، شاخص قیمت در اول فروردین مساوی 176 و در اول تیرماه مساوی 170 بوده سود یا زیان ناشی از قدرت خرید کدام است؟

2. دارایی‌های شرکت سهامی (م) در پایان سال 5×13 به شرح زیر است: (شاخص قیمت در پایان سال جاری معادل 125 می‌باشد).

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

ارزش دارایی‌ها در پایان سال بر اساس واحد پول دارای قدرت خرید ثابت کدام است؟

الف-                      128400 ریال

ب –                       129200 ریال

ج –                       141941 ریال

د –                       142774 ریال

هـ –                           هیچکدام

3. سود حاصل از فروش تجهیزات شرکت سهامی سامان در سال 8×13 بالغ بر 7000 ریال می‌باشد. بهای تحصیل تجهیزات در سال 1×13 بالغ بر 50000 ریال، شاخص قیمت در زمان تحصیل تجهیزات معادل 105، استهلاک در زمان فروش جمعاً بالغ بر 42000 ریال، شاخص قیمت در زمان فروش تجهیزات معادل 150 و شاخص قیمت در پایان سال جاری معادل 160، مبلغ سود (زیان) گزارش شده در صورت سود و زیان سال 8×13 بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت دام است؟

الف – 1000 ریال سود               ب – 3810 ریال سود

ج – 3571 ریال سود                 د – 3571 ریال زیان

هـ – 1000 ریال زیان

4. در طی دوران تورم: مانده یک حساب بدهی ثابت مانده است. با توجه به وضعیت موجود کدامیک از موارد زیر درست می‌باشد؟

5. در مواردی، بدهی غیرپولی باشد، سود حاصل از تغییر قدرت خرید روی می‌دهد.

6. در مواردی، بدهی پولی باشد، زیان حاصل از تغییر قدرت خرید روی می‌دهد.

7. در مواردی، بدهی غیرپولی باشد، زیان حاصل از تغییر قدرت خرید روی می‌دهد.

8. در مواردی، بدهی پولی باشد، سود حاصل از تغییر قدرت خرید روی می‌دهد.

9. شرکتی در اول دوره دارای 1000 ریال دارایی پولی و 300 ریال بدهی پولی و نیز در پایان دوره مالی 1940 ریال دارایی پولی و 500 ریال بدهی پولی می‌باشد، اگر شاخص عمومی کالا و خدمات مصرفی در ابتدای دوره 140 و پایان دوره 180 باشد، سود (زیان) نگهداری خالص اقلام پولی کدامیک از موارد زیر است؟ (با فرض این‌که مبنای محاسبه این رقم در تاریخ تنظیم صورت‌های مالی «شاخص متوسط» باشد).

الف – 260 ریال زیان               ب – 260 ریال سود

ب – 1220 ریال زیان                د – 1220 ریال سود

6. برخی از اقلام ترازنامه واحد تجاری الفباء در 29/12/2× به شرح زیر می‌باشد:

سپرده‌های بانکی                     50000 ریال

حساب‌های دریافتنی بلندمدت               300000 ریال

بدهی مالیات بر درآمد                   100000 ریال

در تهیه صورت‌های مالی بر اساس ارزش‌های تاریخی مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت، خالص اقلام پولی کدام است؟

الف – 500000 ریال                 ب – 400000 ریال

ب – 700000 ریال              د – 900000 ریال

7. در محاسبات سود (زیان) حاصل از تغییر قدرت خرید، کدامیک از موارد زیر منظور نخواهد شد؟

الف – ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول

ب – استهلاک انباشته تجهیزات

ج – صرف مستهلک نشده اوراق قرضه

د – سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه غیرقابل تبدیل

8. در تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD) اقلام غیرپولی کدامیک از موارد زیر را شامل می‌شود:

الف – حساب‌های پرداختنی، وجه نقد

ب- اوراق قرضه پرداختنی

ج – حساب‌های دریافتنی

د – ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول

هـ – هیچ‌یک از موارد فوق

9. کدامیک از روش‌های ارزشیابی موجودی کالا نزدیک به ارزش جاری بهای تمام شده کالای فروخته شده در صورت سود و زیان و موجودی کالا در ترازنامه به ترتیب می‌باشد؟

الف – Fifo , Lifo

ب – Fifo , Fifo

ج – Lifo , Fifo

د – Lifo , Lifo

هـ – Average Cost, Averag Cost

10. واحد تجاری (ج) موجودی کالا را به مبلغ 25000 ریال طی سال 1×13 تحصیل نمود. موجودی کالای فوق در سال 3×13 به مبلغ 34000 ریال فروخته شد. ارزش جایگزینی کالا در پایان سال 1×، 2× و در زمان فروش در سال 3× به ترتیب:

28000 ریال، 30000 ریال، 31000 ریال بود. با فرض این‌که واحد تجاری هیچ‌گونه دارایی و مبادله طی سه سال به استثناء کالای فوق در اختیار نداشته، سود خالص مبتنی بر ارزش تاریخی و ارزش جاری و در پایان سال 2، به ترتیب کدام است:

الف – صفر، 3000                ب – صفر، 2000

ج – صفر، 5000             د – صفر، صفر

هـ – هیچ‌یک از موارد فوق

11. با توجه به مثال شماره (10) سود خالص مبتنی بر ارزش تاریخی و ارزش جاری در پایان سال 3× به ترتیب کدام است؟

الف – 9000، 4000               ب- 9000، 1000

ج – 9000، 8000                 د – 9000، 9000

12. صورت سود و زیان شرکت پرشیا بر مبنای ارزش تاریخی و اطلاعات مربوط به شاخص قیمت در سال مالی منتهی به 29/12/1×13 به شرح زیر است:

صورت سود و زیان مالی منتهی به 29/12/1×13

– خرید و فروش کالا به طور یکنواخت در سراسر سال صورت گرفته و مالیات در پایان سال پرداخت شده است.

–  از دارایی‌های پولی واحد تجاری اول دوره مالی مبلغ 5000 ریال وجه نقد بوده و در پایان دوره مالی معادل 20250 ریال می‌باشد. واحد تجاری بدون بدهی می‌باشد. با توجه به اطلاعات فوق به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1-12- سود خالص قبل از سود یا زیان ناشی از قدرت خرید در پایان سال مالی منتهی به 20/12/1× به واحد پول کدام است؟

الف – 24930                    ب- 14844

ج – 4861                  د – 111

2-12- سود یا زیان قدرت خرید در پایان دوره مالی 1×13 بر مبنای واحد پولی ثابت کدام است؟

الف – 2083 ریال زیان

ب – 12500 ریال سود

ج – 2083 ریال سود

د – 12500 ریال زیان

13. در حسابداری تورمی محاسبه سود (زیان) ناشی از قدرت خرید مربوط به کدامیک از گزینه‌های زیر می‌باشد؟

الف – دارایی و بدهی‌های پولی

ب – دارایی و بدهی غیرپولی

ج – فقط دارایی‌های پولی

د – فقط بدهی‌های پولی

14. سود (زیان) ناشی از قدرت خرید مربوط به کدام گزینه‌های زیر می‌باشد؟

16. شرکت الف 1/1/8× تأسیس گردیده، مانده‌های انتخاب شده از ترازنامه هب ارزش تاریخی در تاریخ 29/12/9× به شرح زیر است؟

زمین (خریداری شده در سال 8×)           120 میلیون ریال

سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه غیرقابل تبدیل     60 میلیون ریال

بدهی‌های بلندمدت                    80 میلیون ریال

شاخص قیمت در سال‌های 8× و 9× به ترتیب 100 و 110 بوده است. اقلام تعدیل شده بر مبنای شاخص قیمت در 29/12/9× کدام است؟

17. شرکت سهامی رجاء تجهیزاتی را به بهای تمام شده 150000 ریال در اول سال 1×13 تحصیل نمود. عمر مفید تجهیزات 10 سال، روش استهلاک خط مستقیم، ارزش اسقاط صفر، ارزش جایگزینی تجهیزات در پایان سال 5×13 و 6×13 به ترتیب بالغ بر 175000 ریال و 182000 ریال بود:

18. مبلغ تجهیزات به کسر استهلاک انباشته به ارزش تاریخی در 29/12/6× کدام است؟

19. مبلغ تجهیزات به کسر استهلاک انباشته به ارزش جاری در 29/12/6× کدام است؟

20. مبلغ هزینه استهلاک به ارزش جاری در 29/12/6× کدام است؟

21. مبلغ هزینه استهلاک به ارزش جاری در 29/12/6× کدام است؟

22. مبلغ سود تحقق یافته حاصل از نگهداری تجهیزات کدام است؟

23. مبلغ سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری تجهیزات در پایان سال 6×13 کدام است؟

24. مبلغ تغییر سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری تجهیزات در طی سال 6×13 کدام است؟

تمرین 18. کدامیک از مفروضات حسابداری زیر بیشتر از همه تحت تأثیر نوسانات اقتصادی مانند تورم و رکود قرار می‌گیرد:

الف – فرض دوره مالی

ب – فرض تعهدی

ج – فرض تداوم فعالیت

د – فرض واحد اندازه‌گیری

19. مفهوم حفظ سرمایه فیزیکی از مصادیق بارز کاربرد کدامیک از مفروضات حسابداری زیر است؟

الف – فرض واحد اندازه‌گیری              ب – فرض تداوم فعالیت

ج – فرض تعهدی                  د – فرض دوره مالی

20. اقلام ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت تولیدی الفبا در دو سال متوالی به شرح زیر است:

شرکت تولیدی الفبا

ترازنامه

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

مطلوبست:

1. سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی در پایان سال 9×13 کدام است؟

2. سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی در پایان سال 8×13 کدام است؟

3. تغییر سود تحقق نیاته حاصل از نگهداری دارایی در طی سال 9×13 کدام است؟

4. سود تحقق یافته حاصل از نگهداری دارایی در طی سال 9×13 کدام است؟

5. سود خالص مبتنی بر ارزش جاری قبل از تغییر در سوت تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی برای سال 9×13 کدام است؟

6. سود خالص مبتنی بر رازش جاری برای سال 9×13 کدام است؟

7. تفاوت بین سود خالص مبتنی بر ارزش جاری و ارزش تاریخی برابر است با:

8. a. سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی شناسایی شده در طی دوره

9. b. سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی شناسایی شده در پایان دوره

10. c. تغییر در سود تحقق یافته حاصل از نگهداری دارایی در طی دوره

11. d. تغییر در سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی در طی دوره

12. شرکت سهامی (م) دو قطعه زمین را در سال 1×13 تحصیل نمود. قطعه الف) به مبلغ 5000 ریال و قطعه (ب) به مبلغ 15000 ریال، ارزش جایگزینی هر یک از قطعات در پایان سال 1×13 و 2×13 به شرح زیر است. هر دو قطعه از زمین تا سال 3×13 نگهداری شده و قطعه (ب) در سال 3×13 بالغ بر 24000 ریال فروخته شد.

با توجه به مثال فوق به سؤالات زیر پاسخ دهید:

1. سود تحقق یافته حاصل از نگهداری دارایی برای سال 1×13 کدام است؟

2. تغییر در سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی برای سال 1×13 کدام است؟

3. با فرض این‌که واحد تجاری هیچ‌گونه فعالیتی در سال 1×13 نداشته باشد، سود خالص بر مبنای ارزش تاریخی و جاری کدام است؟

4. سود تحقق یافته حاصل از نگهداری دارایی برای سال 2×13 کدام است؟

5. تغییر در سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری دارایی برای سال 2×13 کدام است؟

6. با فرض این‌که واحد تجاری هیچ‌گونه فعالیتی در سال 2×13 نداشته باشد، سود خالص بر مبنای ارزش تاریخی و جاری کدام است؟

7. سود تحقق یافته حاصل از نگهداری در سال 3×13 کدام است؟

8. با فرض این‌که ارزش جاری قطعه (الف) در پایان سال 3×13 بالغ بر 8000 ریال باشد، تغییر در سود تحقق نیافته حاصل از نگهداری طی سال 3×13 کدام است؟

9. سود خالص بر مبنای ارزش تاریخی و جاری در سال 3×13 کدام است؟

10. شرکت الفبا در 1/1/2×13 تأسیس و عملیات خود را به شرح زیر آغاز نمود:

11. انتشار سهام به مبلغ 3000 ریال به طور نقد.

12. خرید 10 واحد کالای صوتی به مبلغ 3000 ریال. شرکت 6 دستگاه از کالای صوتی فوق را به مبلغ 3600 ریال به طور نقد در پایان سال 2× فروخت. چهار واحد از بقه کالای فوق را در سال 3× به مبلغ 2400 ریال به فروش رسانید. شاخص عمومی قیمت طی سال‌های 2× و 3× به شرح زیر می‌باشد:

مطلوبست:

1. تهیه صورت‌های مالی به ارزش تاریخی در دو سال متوالی (HC/ND)

2. تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش تاریخی مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD).

3. تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش جاری (CC/ND)

4. تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD).

5. تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش جاری مبتنی بر حفظ سرمایه فیزیکی.

6. شرکت سهامی نمونه در پایان سال 4×13 تشکیل شد. در همان زمان کالایی به ارزش 7200 ریال خریداری کرد. فروش نقدی و شاخص قیمت در سال‌های آتی به شرح زیر خواهد بود:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

مطلوبست:

محاسبه سود خالص شرکت سهامی نمونه طی سه ماهه سال با توجه به مفهوم حفظ سرمایه:

1. بر مبنای واحد اسمی پولی (ریال)

2. بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت

3. بر مبنای ظرفیت تولید (حفظ سرمایه فیزیکی)

4. اطلاعات زیر در دست است:

– خالص بدهی پولی اول و آخر سال مالی 4×13 به ترتیب به مبلغ 7850 و 9700 ریال

– فروش طی سال به طور یکنواخت بالغ بر 115000 ریال

– فروش تجهیزات طی سال بالغ بر 13800 ریال

– وصول درآمد بهره (سود تضمین شده) به مبلغ 1500 ریال

– خرید کالا طی سال 97800 ریال

– خرید تجهیزات طی سال 15700 ریال

– هزینه‌های طی سال 10900 ریال

– مالیات بردرآمد 2900 ریال

– سود سهام پرداختی 48950 ریال

– شاخص قیمت در پایان سال 149، شاخص زمان خرید و فروش تجهیزات 142، میانگین شاخص طی سال 145، شاخص اول دوره مساوی 140 بود.

مطلوبست:

محاسبه سود یا زیان ناشی از قدرت خرید برای سال مالی منتهی به 29/12/9×

25. اطلاعات زیر در دست است:

– خالص دارایی پولی در اول و آخر سال مالی 9×13 به ترتیب بالغ بر 4850 ریال و 5195 ریال

– فروش طی سال 9×13 بالغ بر 110000 ریال

– فروش تجهیزات طی سال بالغ بر 12500 ریال

– وصول درآمد بهره (سود تضمین شده) بالغ بر 500 ریال

– خرید کالا طی سال بالغ بر 90800 ریال

– خرید تجهیزات طی سال بالغ بر 17800 ریال

– هزینه‌های طی سال بالغ بر 12250 ریال

– مالیات بر درآمد به مبلغ 805 ریال

– سود سهام پرداختی بالغ بر 1000 ریال

– شاخص قیمت در پایان سال 168، شاخص زمان خرید و فروش تجهیزات 170، میانگین شاخص طی سال مساوی 173، شاخص قیمت اول دوره، مساوی 175 بود.

مطلوبست:

محاسبه سود یا زیان ناشی از قدرت خرید برای سال 9×13

26. موجودی کالا اول دوره شرکت آسمان بالغ بر 28800 ریال خرید طی دوره جمعاً بالغ بر 159500 ریال، موجودی کالا آخر دوره به مبلغ 38000 ریال ارزیابی شده است. شاخص قیمت در زمان‌های مختلف به شرح زیرا است:

در پایان سال 7×13                  185

سه ماهه چهارم سال 7×13                 181

میانگین سال 8×13                   178

سه ماهه اول سال 7×13               168

پایان سال 6×13                     165

سه ماهه چهارم سال 6×13                 162

سه ماهه اول سال 2×13               140

مطلوبست:

محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت:

1. با فرض این‌که روش ارزیابی موجودی کالا بر اساس اولین صادره از اولین وارده باشد (Fifo)

2. با فرض کنید روش ارزیابی موجودی کالا بر اساس اولین صادره از آخرین وارده باشد (Lifo)

3. شرکت دماوند در صورت سود و زیان تاریخی خود در سال مالی منتهی به 29/12/8×، سود حاصل از فروش اوراق بهادار را بالغ بر 1520 ریال گزارش نموده است. تجزیه و تحلیل سود حاصل از فروش اوراق بهادار نشانگر این است که، شرکت در سه نوبت طی سال اوراق بهادار را فروخته است، بهای فروش، بهای خرید اولیه، شاخص قیمت در زمان فروش و در زمان خرید، برای هر یک از اقلام مربوط به اوراق بهادار را به شرح زیر می‌باشد. شاخص قیمت در پایان سال 8×13 مساوی 133.

مطلوبست:

محاسبه سود حاصل از فروش اوراق بهادار به مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD)

28. صورت‌های مالی به ارزش جاری و تاریخ در 29/12/5× و 29/12/6× گزارش گردیده، صورت سود و زیان زیر را با درج مبالغ صحیح تکمیل کنید.

29. جمع دارایی‌های اول و پایان دوره به ارزش تاریخی و جایگزینی واحد تجاری به طور خلاصه به شرح زیر خواهد بود:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

مطلوبست:

محاسبه تغییر سود تحقق نیافته ناشی از نگهداشت دارایی

30. اطلاعات در باره جمع دارایی‌های اول دوره و پایان دوره به ارزش تاریخی و جایگزینی واحد تجاری به طور خلاصه به شرح زیر خواهد بود.

مطلوبست:

محاسبه تغییر سود تحقق نیافته ناشی از نگهداری دارایی.

31. شاخص عمومی قیمت‌ها در پایان هر سال به شرح زیر است:

با توجه به شاخص قیمت به سؤالات زیرین پاسخ دهید:

1. فرض کنید در پایان 4×13 شرکت تارا زمینی را به مبلغ 360000 ریال خریداری کرد. زمین را در 29/12/5×13 بالغ بر 400000 ریال فروخت. سود یا زیان حاصل از فروش بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت در پایان سال 5× کدام است.

2. با فرض این‌که شرکت تارا در اول فروردین ماه 2×13 تجهیزاتی را به مبلغ 60000 ریال خریداری کرد. عمر مفید تجهیزات 10 سال، روش استهلاک خط مستقیم (بدون ارزش اسقاط) 29/12/5×13 تجهیزات به مبلغ 5000 ریال فروخته شد. سود یا زیان حاصل از فروش تجهیزات در پایان سال 5×13 بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت کدام است؟

3. تجزیه و تحلیل حساب اثاثه شرکت ترا را در 29/12/5× به شرح زیر است:

تحصیل اثاثه در اسفند 2× (ریال)                     500000

تحصیل اثاثه در اسفند 4× (ریال)                     125000

استهلاک انباشته:

اثاثه تحصیل شده در اسفند 2× (ریال)                     200000

اثاثه تحصیل شده در اسفند 4× (ریال)                       25000

مطلوبست:

محاسبه استهلاک انباشته اثاثه بر مبنای

مسائل

1. صورت سود (زیان) و سود انباشته شرکت (ب) بر مبنای ارزش تاریخی – واحد اسمی پول برای سال مالی منتهی به 29/12/3×13 به شرح زیر است:

اطلاعات اضافی:

1. فروش، خرید، هزینه‌های عملیاتی و مالیات بر درآمد به طور یکنواخت در سراسر سال صورت گرفته است.

2. روش ارزشیابی موجودی کالا Lifo می‌باشد. موجودی کالا اول دوره در 1/1/3× تحصیل شده است.

3. هزینه استهلاک مربوط به ماشین آلات در 1/3/3× تحصیل شده است.

4. سود سهام در اول بهمن ماه سال 3×13 اعلام شده است.

5. سود ناشی از قدرت خرید طی سال شرکت بالغ بر 1800 ریال می‌باشد.

6. شاخص عمومی قیمت‌ها طی سال 3×13:

– اول فروردین             100      – اول خرداد ماه       150

– اول بهمن            250      – پایان سال           300

– میانگین سال جاری        200

مطلوبست:

تهیه صورت سود و زیان و سود انباشته (ترکیبی) بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت برای سال 3×13

2. ترازنامه شرکت سهامی سمن در پایان سال 8×13 به ارزش تاریخی واحد اسمی پول به شرح زیر است:

اطلاعات در باره شاخص قیمت:

مطلوبست:

تهیه ترازنامه به ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت.

3. شرکت سهامی مینو در پنجمین سال فعالیت خود، صورت‌های مالی خود را بر مبنای ارزش تاریخی، به شرح زیر تهیه نموده است:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

اطلاعات اضافی:

l فروش، خرید، هزینه‌ها به طور یکنواخت در سراسر سال صورت گرفته است.

l روش ارزشیابی موجودی کالا بر مبنای اولین صادره از آخرین وارده می‌باشد.

l موجودی کالا اول دوره مربوط به زمانی که شاخص قیمت 115 بوده است.

l شاخص قیمت در اول سال مساوی 120، شاخص قیمت در پایان سال معادل 132.

l شاخص میانگین طی سال مساوی 126.

l تجهیزات در اول سال 6× به مبلغ 30000 ریال تحصیل نمود، شاخص قیمت تجهیزات قبلی مربوط به زمانی بود که شاخص قیمت 95 بوده است.

l نرخ استهلاک 15٪ اقساط (بدون ارزش باقیمانده).

l شاخص قیمت در زمان تحصیل زمین و ساختمان مساوی 95 بوده است. روش استهلاک خط مستقیم، عمر مفید ساختمان 25 سال (بدون ارزش باقیمانده).

l سود نقدی سهام به مبلغ 50000 ریال در پایان سال اعلام و پرداخت شده است.

l مبلغ انتشار سهام اولیه شرکت بالغ بر 200000 ریال بود.

l شاخص قیمت در زمان تأسیس معادل 100 و سهام بعدی در اول سال 5×13 منتشر شده و شاخص قیمت در آن زمان مساوی 110 بوده است.

شرکت سهامی مینو

صورت سود و زیان

سال مالی منتهی به 29/12/6×

(ارقام میلیون ریال)

مطلوبست:

تهیه صورت‌های مالی شرکت بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD)

4. صورت‌های مالی شرکت الف، بر مبنای واحد پول (ریال) همراه با اطلاعات اضافی مربوط به شاخص عمومی قیمت‌ها به شرح زیر است:

سایر اطلاعات:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

l تجهیزات با بهای تمام شده 12000 ریال و استهلاک انباشته به مبلغ 4000 ریال بالغ بر 5000 ریال طی سال جاری فروخته شد. شاخص قیمت در زمان خرید تجهیزات معادل 124 می‌باشد. کلیه تجهیزات موجود در اول سال خریداری شده بود. تجهیزات جدید در پایان سال 4×13 به مبلغ 22000 ریال خریداری شد. برای تجهیزات تحصیل شده جدید استهلاک محاسبه نشده است.

l صدور و انتشار سهام عادی توسط شرکت الف بالغ بر 2000 ریال در اول مهرماه 4×13

l سود سهام و مالیات در پایان سال پرداخت شده است.

l سود انباشته گزارش شده مربوط به سال 3×13 بر مبنای واحد پول ثابت بالغ بر 33779 ریال که شاخص قیمت معادل 150 بود.

مطلوبست:

تهیه صورت‌های مالی تاریخی بر مبنای واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (ارزش تاریخی همگن):

5. ترازنامه شرکت سهامی (الف) 29 اسفند اسفند 5×13 به شرح زیر است:

l شاخص قیمت:

شرکت سهامی (الف) برای ارزیابی موجودی کالا از روش اولین صادره از اولین وارده (Fifo) استفاده می‌نماید.

مطلوبست:

تهیه ترازنامه بر مبنای ارزش تاریخی واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD)

6. صورت‌های مالی شرکت سهامی (ج) بر مبنای ارزش تاریخی و اطلاعات اضافی مربوط به ارزش جایگزینی برخی از اقلام به شرح زیر است:

ارزش جایگزینی برخی از اقلام ترازنامه:

– موجودی کالا     75000

– ساختمان             95000

– زمین                28000

l سایر اطلاعات:

– عمر مفید ساختمان 20 سال.

– روش استهلاک خط مستقیم، فاقد ارزش اسقاط.

– زیان تحقق نیافته ناشی از نگهداری دارایی در اول دوره بالغ بر 32000 ریال.

– ارزش جایگزینی ساختمان در اول دوره بالغ بر 90000 ریال.

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

مطلوبست:

1. تهیه ترازنامه به ارزش جاری

2. محاسبه سود (زیان) تحقق نیافته ناشی از نگهداشت دارایی

3. تهیه صورت سود و زیان به ارزش جاری

4. صورت‌های مالی شرکت سهامی خرداد به شرح زیر می‌باشد:

ترازنامه مقایسه‌ای شرکت سهامی خرداد بر مبنای ارزش تاریخی – واحد اسمی پول.

صورت سود و زیان و سود انباشته ترکیبی

بر مبنای ارزش تاریخی – واحد اسمی پول

اطلاعات ارزش جاری مربوط به اقلام شرکت سهامی خرداد:

1. ارزش جاری تجهیزات (قبل از کسر استهلاک انباشته) در پایان سال به مبلغ 308000 ریال بود.

2. ارزش جاری زمین در پایان سال 3× به مبلغ 352000 ریال بود.

3. ارزش جاری موجودی کالا در پایان سال 3× به مبلغ 224400 ریال بود.

4. ارزش جاری بهای تمام شده کالای فروخته شده در زمان فروش طی سال 3× به مبلغ 572000 ریال بود.

سایر اطلاعات:حسابداری بر مبنای ارزش جاری

5. فروش‌ها، خریدها، هزینه‌های عملیاتی، مالیات بر درآمد به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده است.

6. موجودی کالا اول دوره، زمین، تجهیزات در اول سال 3×13 خریداری شده بود.

7. روش ارزشیابی موجودی کالا Lifo می‌باشد.

8. عمر مفید تجهیزات 10 سال، روش استهلاک خط مستقیم (بدون ارزش اسقاط).

9. شاخص عمومی قیمت در زمان اعلام سود سهام مساوی 132 بود.

10. شاخص اول سال 3× مساوی 110، شاخص میانگین طی سال مساوی 132 و شاخص پایان سال مساوی 4/158 بود.

مطلوبست:

1. تهیه صورت سود و زیان و سود انباشته ترکیبی بر مبنای ارزش جاری – واحد اسمی پول در سال 3×13

2. تهیه ترازنامه بر مبنای ارزش جاری – واحد اسمی پول در 29/12/3×13

3. محاسبه سود یا زیان ناشی از قدرت عمومی مبتنی بر واحد پول دارای قدرت خرید ثابت برای سال 3×13.

4. تهیه صورت سود و زیان و سود انباشته ترکیبی بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD) در سال 3×13.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

5. تهیه ترازنامه بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت از (HC/CD) در 29/12/3×13.

6. تهیه صورت سود و زیان و سود انباشته ترکیبی بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD) در سال 3×13.

7. تهیه ترازنامه بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD) در 29/12/3×.

8. صورت‌های مالی شرکت تولیدی (م) بر مبنای ارزش تاریخی به شرح زیر می‌باشد:

شرکت تولیدی (م)

ترازنامه مقایسه‌ای

صورت سود و زیان سال مالی منتهی به 29/12/2×

سایر اطلاعات:

– برداشت صاحب مؤسسه در پایان دوره مالی 8000 ریال.

– تجهیزات به بهای تمام شده 6000 ریال و استهلاک انباشته آن 2000 ریال به مبلغ 2500 ریال فروخته شده است.

شاخص قیمت:

در پایان سال 2×13                               180

میانگین طی سال 2×13                                 172

میانگین سه ماهه چهارم سال 2×13 (زمان تحصیل موجودی کالا)       177

در زمان تحصیل دارایی اموال و ماشین‌آلات                    120

میانگین سه ماهه چهارم سال 1× در زمان تحصیل موجودی کالا 1/1        150

در زمان فروش تجهیزات                            160

در پایان سال 1×13                               155

مطلوبست:

1. تعیین سود (زیان) ناشی از قدرت خرید برای سال 2×13

2. تهیه صورت‌های مالی بر مبنای ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD)

3. ترازنامه و صورت سود و زیان شرکت سهامی ایران بر مبنای ارزش تاریخی و اطلاعات اضافی آن به شرح زیر است:

اطلاعات اضافی:

ارزش جایگزینی برخی از اقلام به شرح زیر می‌باشد:

موجودی کالا                                  49000

زمین                                   34000

ساختمان در 20/12                            110000

ساختمان در 1/1                              100000

ارزش جایگزینی ناشی از نگهداشت دارایی در اول دوره 228000 ریال و بهای تمام شده تاریخی آن به مبلغ 207000 ریال.

n سایر اطلاعات:

– زمین به مبلغ 24000 ریال فروخته شد.

– عمر مفید ساختمان 30 سال (بدون ارزش باقیمانده).

– روش استهلاک ساختمان خط مستقیم.

صورت سود و زیان شرکت سهامی ایران در سال مالی منتهی به 29/12/6×

مطلوبست:

تهیه صورت‌های مالی شرکت ایران بر مبنای ارزش جاری واحد اسمی پول (CC/ND)

10. صورت‌های مالی شرکت الف بر مبنای ارزش تاریخی به شرح زیر می‌باشد:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

اطلاعات اضافی:

ارزش جایگزینی برخی از اقلام ترازنامه به شرح زیر می‌باشد:

موجودی کالا                             95000 ریال

پیش پرداخت بیمه                        3600 ریال

زمین                               24000 ریال

ساختمان                            120000 ریال

– عمر مفید ساختمان 30 سال – روش استهلاک خط مستقیم (بدون ارزش باقیمانده).

– سود تحقق نیافته ناشی از نگهداشت دارایی در اول دوره مالی 27800 ریال.

– ارزش جایگزینی ساختمان در اول دوره مالی 114000 ریال.

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

اطلاعات اضافی:

ارزش جایگزینی برخی از اقلام سود و زیان:

بهای تمام شده کالای فروخته شده                   360000 ریال

هزینه بیمه                                  1800 ریال

سایز هزینه‌ها                                85000 ریال

مطلوبست:

تهیه صورت‌های مالی به ارزش جاری (CC/ND)

11. خلاصه رویدادهای مربوط به شرکت الفبا طی سال 6×13 به شرح زیر است:

12. فروش کالا به طور نسیه به مبلغ 144000 ریال با فرض این‌که فروش به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده است.

13. خرید کالا به طور نسیه به مبلغ 85000 ریال با فرض این‌که خرید به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده است.

14. نرخ استهلاک تجهیزات 4٪ در سال، بدون ارزش اسقاط، تاریخ تحصیل تجهیزات 1/1/1×، شاخص عمومی قیمت در زمان تحصیل تجهیزات معادل 127 بود.

15. سرمایه‌گذاری بلندمدت در سهام شرکت ب بالغ بر 25000 ریال، تاریخ تحصیل سهام 31 خرداد ماه سال 2×13 شاخص عمومی قیمت در زمان تحصیل معادل 138، شاخصص عمومی قیمت در 29 اسفند سال 6×13 معادل 159 بود. نصف این سهام که بهای تمام شده آن 12500 ریال بود، به مبلغ 15000 ریال به طور نقد فروخته شده.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

16. هزینه‌های عمومی (شامل بهره) به مبلغ 20000 ریال، با فرض این‌که هزینه‌ها به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده است.

17. وصول مطالبات به مبلغ 135000 ریال، با فرض این‌که وصول مطالبات به طور یکنواخت در طول سال اتفاق افتاده است.

18. پرداخت بدهی (حساب‌های پرداختنی) به مبلغ 8000 ریال، با فرض این‌که بدهی به طور یکنواخت در طول سال پرداخت شده است.

19. سود سهام در پایان شهریور ماه به مبلغ 10000 ریال اعلام شده است، شاخص عمومی قیمت در زمان اعلام سود معادل 151 بوده است. سود سهام در آخر مهرماه پرداخت گردید.

20. تحصیل ساختمان انبار در اول سال 6×13 به مبلغ 5000 ریال در قبال واگذاری سفته با نرخ سود تضمین شده 12٪ قابل پرداخت در اول هر فصل، شاخص عمومی قیمت در زمان تحصیل ساختمان معادل 147 بود، نرخ استهلاک ساختمان 4٪ در سال، بدون ارزش اسقاط.

21. انتشار سهام عادی به طور نقد در 29 اسفند 6×13 بالغ بر 60000 ریال، شاخص عمومی قیمت در زمان انتشار سهام معادل 154 بود. سهام اولیه شرکت بالغ بر 100000 ریال در 1/1/1×13 منتشر شده است، شاخص عمومی قیمت در زمان انتشار سهام اولیه معادل 127 بود.

22. بدهی مالیات بالغ بر 10000 ریال به طور یکنواخت در سراسر سال اتفاق افتاده و قرار است در یکسال بعد پرداخت شود.

23. ارزش موجودی کالا در پایان دوره بالغ بر 25000 ریال (روش ارزشیابی اولین صادره از اولین وارده بر مبنای اقل بهای تمام شده یا بازار).

24. سود انباشته در پایان 5×13 بر مبنای ارزش تاریخی مبتنی بر واحدهای پولی دارای قدرت خرید ثابت بالغ بر 43604 ریال بود.

25. اطلاعات مربوط به شاخص سطح عمومی قیمت در تاریخ‌های مختلف به شرح زیر است.

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

ترازنامه مقایسه‌ای بر مبنای پول اسمی (HC/ND)

صورت سود و زیان – سال مالی منتهی به 29/12/6×13 (HC/ND)

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

یادداشت شماره 1- محاسبه بهای تمام شده کالای فروخته شده (Fifo):

صورت سود و زیان انباشته – سال مالی منتهی به 29 اسفند 6× (HC/ND)

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

تاریخ تحصیل و شاخص سطح عمومی قیمت‌ها مربوط به اقلام غیرپولی به شرح زیر است:

1. موجودی کالا دوره 5×13 و 6×13 طی سه ماهه آخر سال به طور یکنواخت تحصیل شده است. شاخص عمومی قیمت‌ها به ترتیب، 146 و 157 بود.

2. تاریخ تحصیل سهام 31 خرداد ماه سال 2× بوده و شاخص قیمت در زمان تحصیل معادل 138 بود.

3. تاریخ تحصیل تجهیزات در اول فروردین ماه سال 1×13 و شاخص قیمت در زمان تحصیل معادل 127 بود.

4. مبنای تبدیل استهلاک انباشته تجهیزات و ساختمان با سایر دارایی‌ها یکسان می‌باشد.

5. تاریخ تخصیل ساختمان (انبار) در اول فروردین ماه سال 6×13 و شاخص سطح عمومی قیمت‌ها معادل 147 بود.

6. تاریخ انتشار سهام اولیه شرکت الفبا در اول فروردین ماه 1×13 بالغ بر 100000 ریال و شاخص قیمت در زمان انتشار سهام اولیه 127 و تاریخ انتشار سهام بعدی در 29 اسفند 6× به مبلغ 60000 ریال، شاخص قیمت در 29 اسفند 6× مساوی 154 می‌باشد.

مطلوبست:

تهیه صورت‌های مالی ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (HC/CD).

12. ترازنامه شرکت حمل و نقل شمال در تاریخ 1/1/1× بر مبنای اسمی پول مبتنی بر ارزش تاریخی (HC/ND) به شرح زیر است:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

l فرض کنید، که درآمد و هزینه‌های طی سال به طور یکنواخت صورت گرفته است.

l نقلیه در اول سال 1×13 خریداری شده، عمر مفید آن 5 سال، روش استهلاک خط مستقیم، ارزش اسقاط ندارد.

l شاخص عمومی قیمت در اول سال مساوی 100، در پانزدهم اردیبهشت مساوی 102، میانگین طی سال مساوی 104، پایان سال مساوی 108، ارزش جاری نقلیه در 29/12/1×13 قبل از کسر مالیات بالغ بر 88000 ریال بود.

مبادلات طی سال:

1. پرداخت بدهی جاری در 15/2/1× بالغ بر 10000 ریال (اول دوره)

2. درآمد حاصل از خدمات به مبلغ 100000 ریال، که مبلغ 70000 ریال آن نقدی است.

3. استهلاک به مبلغ 16000 ریال.

4. سایر هزینه‌های طی سال 75000 ریال، که 35000 ریال آن در پایان سال پرداخت نشده است.

مطلوبست:حسابداری بر مبنای ارزش جاری

1. تهیه ترازنامه شرکت حمل و نقل شمال بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (CC/CD) در 29/12/1×

2. تهیه صورت سود و زیان شرکت بر مبنای ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت برای سال مالی منتهی به 29/12/1×

3. شرکت ایران پیما تجهیزاتی را به مبلغ 300000 ریال در اول سال 2×13 تحصیل نمود. عمر مفید تجهیزات 5 سال (بدون ارزش اسقاط)، روش استهلاک خط مستقیم، شاخص عمومی قیمت و ارزش جاری (جایگزینی) به شرح زیر خواهد بود:

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

مطلوبست:

1. محاسبه هزینه استهلاک برای سال 2× و ارزش دفتری دارایی در پایان سال 2× با استفاده از ارزش جاری.

2. محاسبه سود یا زیان ناشی از نگهداشت با استفاده از ارزش جاری – واحد اسمی پول در سال 2× با استفاده از ارزش جاری پایان سال.

3. محاسبه سود یا زیان ناشی از نگهداشت با استفاده از ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت در سال 2× با استفاده از ارزش جاری پایان سال.

4. شرکت سهامی آفتاب در اول سال 2×13 تأسیس و ترازنامه شرکت به شرح زیر می‌باشد:

رویدادهای طی سال 2× به شرح زیر است:

l فروش به طور یکنواخت طی سال صورت گرفته است: 40 واحد هر واحد 300 ریال.

l ارزش جایگزینی موجودی کالا در پایان سال 2× هر واحد 150 ریال.

l ارزش جاری ماشین آلات (جایگزینی) در پایان سال بالغ بر 15000 ریال.

l عمر مفید ماشین‌آلات و تجهیزات 5 سال، روش استهلاک خط مستقیم.

l شاخص قیمت مصرف کننده: در اول دوره مساوی 100، میانگین طی سال مساوی 105 و پایان سال مساوی 110 می‌باشد.حسابداری بر مبنای ارزش جاری

l فرض کنید که تغییرات قیمت خاص بعد از شروع سال صورت گفته است.

مطلوبست:

تهیه صورت سود و زیان برای سال 2×13 با مفروضات زیر:

1. ارزش تاریخی – واحد اسمی پول.

2. ارزش تاریخی – واحد پول دارای قدرت خرید ثابت (ارزش تاریخی همگن).

3. ارزش جاری – واحد اسمی پول با استفاده از ارزش جاری پایان سال.

4. ارزش جاری – واحد پول دارای قدرت خرید با استفاده از ارزش جاری پایان سال.

5. ارزش جاری – ظرفیت فیزیکی – با استفاده از ارزش جاری پایان سال.

حسابداری بر مبنای ارزش جاری

ادواردز، در سال 1954 و بل در سال 1961 از نظریه پردازانی بودند، که اعتقاد داشتند، ثبت ارزش‌های تاریخی کافی نبوده، بلکه ارزش‌های جاری باید جایگزین گشته تا در تجزیه و تحلیل گزارشگری مفید واقع شوند.

[