استاندارد حسابرسی 2410 بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي توسط حسابرس مستقل واحد مورد تجاري
1. هدف استاندارد حسابرسی 2410، ارائه استانداردها و راهنماییهاي لازم در ارتباط با مسئولیتهاي حرفه اي حسابرس و شکل و
محتواي گزارش وي در مواردي است که بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي صاحبکار حسابرسی را به عهده
می گیرد.
2. هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي با هدف حسابرسی طبق استانداردهاي حسابرسی تفاوتی عمده دارد.هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي، این است که حسابرس بتواند براساس بررسی اجمالی، نتیجه گیري خودرا در این باره بیان کند که آیا با مورد یا مواردي حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره اي، از تمام جنبه هايبااهمیت، طبق استانداردهاي حسابداري، برخورد کرده است یا خیر.
3. تعاریف
صورتهاي مالی میان دورهاي: منظور از اطلاعات مالی میان دوره اي در این استاندارد، اطلاعاتی است که طبق
استانداردهاي حسابداري تهیه و ارائه می شود و دربرگیرنده مجموعه کامل یا فشرده صورتهاي مالی براي دوره اي کوتاه تر
از سال مالی واحد تجاري است.
استاندارد حسابرسی 2410
الزامات
تنظیم قرارداد
4. حسابرس در بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي باید الزامات آیین رفتار حرفه اي را رعایت کند . همچنین
حسابرس باید روشهاي کنترل کیفیت را متناسب با هر کار بررسی اجمالی اجرا کند. و با نگرش تردید حرفه اي بررسی
اجمالی را برنامه ریزي و اجرا کند و احتمال وجود شرایطی را که ممکن است موجب تعدیلی بااهمیت در اطلاعات مالی
میان دوره اي (براي انطباق آن، از تمام جنبه هاي بااهمیت، با استانداردهاي حسابداري) گردد، در نظر داشته باشد.
5. قرارداد بررسی اجمالی معمولاً موارد زیر را دربرمی گیرد:
الف) هدف بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي، ب) دامنه بررسی اجمالی ، پ) مسئولیت مدیریت دربارهاطلاعات مالی میان دوره اي، ت) مسئولیتهاي مدیریت درباره برقراري و حفظ کنترلهاي داخلی اثربخش براي تهیه اطلاعات مالی میان دوره اي، استاندارد حسابرسی 2410
ث) مسئولیت مدیریت در ارائه همه سوابق مالی و اطلاعات مربوط به حسابرس، ج) موافقت
مدیریت با ارائه تأییدیه کتبی به حسابرس در تأیید اظهارات شفاهی به عمل آمده در جریان بررسی اجمالی، چ) شکل و
محتواي گزارشی که در نظر است صادر شود و ح) موافقت مدیریت درباره این که هرگاه مجموعه گزارشهاي حاوي
اطلاعات مالی میان دوره اي نشانگر بررسی اجمالی آن توسط حسابرس واحد تجاري باشد ، گزارش بررسی اجمالی نیز
همراه آن مجموعه ارائه شود.
برنامه ریزي و اجرا
6. حسابرس براي برنامه ریزي و اجراي بررسی اجمالی باید از واحد تجاري و محیط آن، شامل کنترلهاي داخلی مرتبط با
تهیه اطلاعات مالی سالانه و میان دوره اي، شناخت کافی کسب نماید یا آن را به روز کند به گونه اي که بتواند اقدامات زیر
را انجام دهد:
الف) مشخص کردن انواع تحریفهاي بااهمیت بالقوه و ارزیابی احتمال وقوع آنها و ب) انتخاب نوع پرس و جو، روشهاي
تحلیلی و سایر روشهاي مورد نیاز بررسی اجمالی صورتهاي مالی میاندورهاي.
استاندارد حسابرسی 2410
7. روشهایی که حسابرس براي به روز کردن شناخت از واحد تجاري و محیط آن، شامل کنترلهاي داخلی، اجرا می کندمعمولاً دربرگیرنده موارد زیر است:
الف) مطالعه مستندات حسابرسی سال پیش، بررسیهاي اجمالی میان دوره اي سال جاري و دوره(هاي ) میانی مقایسه اي
سال پیش، ب) توجه به هرنوع خطر عمده، پ) مطالعه آخرین اطلاعات مالی سالانه و دوره میانی مشابه سال پیش ،
ت) ارزیابی اهمیت با توجه به استانداردهاي حسابداري مرتبط با اطلاعات مالی میان دوره اي، ث) توجه به ماهیت هرنوع
تحریف بااهمیت اصلاح شده و هرنوع تحریف کم اهمیت شناسایی شده اما اصلاح نشده در صورتهاي مالی سال پیش ،
ج) توجه به نکات عمده حسابداري و گزارشگري مالی، چ) توجه به نتایج هرنوع روش حسابرسی اجرا شده دربارهصورتهاي مالی سال جاري، ح) توجه به نتایج حسابرسی داخلی انجام شده و اقدامات بعدي به عمل آمده توسطمدیریت، خ) پرس وجو از مدیریت درباره نتایج ارزیابی وي از خطر تحریف بااهمیت اطلاعات مالی میان دوره اي ناشی ازتقلب،
استاندارد حسابرسی 2410
د) پرس وجو از مدیریت درباره اثر تغییرات انجام شده در فعالیتهاي واحد تجاري، ذ) پرس وجو از مدیریت درباره
هرنوع تغییر عمده ایجاد شده در کنترلهاي داخلی و اثر بالقوه این گونه تغییرات بر تهیه اطلاعات مالی میان دوره اي و
ر) پرس وجو از مدیریت درباره فرایند تهیه اطلاعات مالی میان دوره اي و قابلیت اعتماد سوابق حسابداري زیربناي ت هیه
اطلاعات مالی میان دوره اي.
8. حسابرس، در اجراي بخشی از فرایند کسب شناخت، معمولاً از حسابرس قبلی پرس وجو می کند و در صورت لزوم،
مستندات حسابرس قبلی را درباره حسابرسی سالانه و هر یک از دوره هاي میانی پیشین سال جاري که بررسی اجمالی
کرده است، بررسی می کند. حسابرس درانجام این کار، ماهیت هرنوع تحریف (اعم از اصلاح شده و نشده ) که توسط
حسابرس قبلی شناسایی شده است، هر نوع خطر عمده، شامل خطر زیر پا گذاري کنترلها توسط مدیریت و هر موضوع
حسابداري و گزارشگري عمده که همچنان استمرار دارد (مانند نقاط ضعف عمده در کنترلهاي داخلی) را مورد توجه قرار
می دهد.
9. روشهاي انجام بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي معمولاً به انجام پرس و جو، عمدتاً از مسئولین امور مالی و
حسابداري، و بکارگیري روشهاي تحلیلی و سایر روشهاي بررسی اجمالی، محدود می شود ، و مستلزم اثبات اطلاعات
کسب شده درباره موضوعات عمده حسابداري مرتبط با اطلاعات مالی میان دوره اي نیست.
استاندارد حسابرسی 2410
10 . حسابرس در بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي معمولاً روشهاي زیر را اجرا می کند:
الف) مطالعه صورتجلسات مجامع عمومی صاحبان سهام، هیئت مدیره و سایر کمیته هاي مرتبط به منظور شناسایی
موضوعاتی که می تواند بر اطلاعات مالی میان دوره اي اثرگذارد، ب) توجه به اثر موضوعاتی که در حسابرسی یا بررسی
اجمالی قبلی مشخص شده و موجب تعدیل گزارش حسابرس یا بررسی اجمالی، تعدیلات حسابداري یا تحریفهاي اصلاح
نشده گردیده است،
پ) مکاتبه با سایر حسابرسانی که بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي بخشهاي عمده
واحد تجاري را انجام می دهند، ت) پرس وجو از مسئولین امور مالی و حسابداري و در صورت لزوم سایر کارکنان،
ث) اجراي روشهاي تحلیلی و ج) مطالعه اطلاعات مالی میان دوره اي و توجه به این که آیا حسابرس با مورد یا مواردي
حاکی از عدم ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره اي، از تمام جنبه هاي بااهمیت، طبق استانداردهاي حسابداري، برخورد
کرده است یا خیر.
11 . حسابرس می تواند بسیاري از روشهاي بررسی اجمالی را پیش از تهیه اطلاعات مالی میان دوره اي یا همزمان با آن اجرا
کند. براي مثال، به روز کردن شناخت از واحد تجاري و محیط آن و مطالعه صورتجلسات مربوط می تواند پیش از پایان
دوره میانی، انجام شود.
استاندارد حسابرسی 2410
12 . بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي معمولاً مستلزم اثبات نتایج پرس و جو درباره دعاوي حقوقی یا ادعاها
نیست. از این رو، معمولاً درخواست تأییدیه از وکیل حقوقی واحد تجاري ضرورت ندارد. اما، چنانچه حسابرس به دلیل
وجود دعاوي حقوقی یا ادعاها نسبت به ارائه مطلوب اطلاعات مالی میان دوره اي، از تمام جنبه هاي بااهمیت، براساس
استانداردهاي حسابداري، تردید کند و بر این باور باشد که امکان دارد وکیل حقوقی واحد تجاري اطلاعاتی در این باره
داشته باشد، تماس مستقیم با وي ممکن است ضرورت یابد.
13 . حسابرس باید شواهد لازم را درباره انطباق اطلاعات مالی میان دوره اي با سوابق حسابداري زیربناي آن، کسب کند.
حسابرس می تواند با ردیابی اطلاعات مالی میان دوره اي به موارد زیر، شواهد لازم را درباره انطباق اطلاعات مالی
میان دوره اي با سوابق حسابداري زیربناي آن، کسب کند:
الف) سوابق حسابداري، مانند دفتر کل یا کاربرگ تلفیقی که با سوابق حسابداري انطباق دارد؛ و ب) سایر اطلاعات
پشتوانه سوابق حسابداري واحد تجاري، برحسب ضرورت.
14 . حسابرس باید درباره شناسایی همه رویدادهاي واقع شده از تاریخ ترازنامه تا تاریخ گزارش بررسی اجمالی که
ممکن است مستلزم تعدیل اطلاعات مالی میان دوره اي یا افشا در آن باشد، پرس و جو کند. حسابرس براي شناسایی
رویدادهاي پس از تاریخ گزارش بررسی اجمالی، ملزم به اجراي روشهاي دیگري نیست.
15 . حسابرس باید درباره هر گونه تغییر در ارزیابی مدیریت از تداوم فعالیت واحد تجاري، پرس و جو کند. حسابرس
در مواردي که در نتیجه این پرس و جو یا سایر روشهاي بررسی اجمالی، از رویدادها یا شرایطی آگاه شود که تردیدي
عمده در مورد تداوم فعالیت واحد تجاري ایجاد کند باید اقدامات زیر را انجام دهد:
استاندارد حسابرسی 2410
الف) پرس و جو از مدیریت درباره برنامه هاي مورد نظر براي اقدامات آتی بر اساس ارزیابی خود از تداوم فعالیت، امکان
پذیري این برنامه ها و اعتقاد مدیریت نسبت به بهبود وضعیت در نتیجه اجراي این برنامه ها و ب) ارزیابی کفایت افشاي
این گونه موضوعات در اطلاعات مالی میان دوره اي.
16 . بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي، بر خلاف حسابرسی، به منظور کسب اطمینان معقول از اینکه
اطلاعات یاد شده بدون تحریف بااهمیت است، طراحی نمی شود. اما، حسابرس تحریفهایی را که با آن برخورد کرده است
(شامل موارد مربوط به افشا) به تنهایی و در مجموع، ارزیابی می کند تا مشخص گردد که آیا براي ارائه مطلوب اطلاعات
مالی میان دوره اي، از تمام جنبه هاي بااهمیت، طبق استانداردهاي حسابداري، تعدیل بااهمیتی، ضرورت دارد یا خیر.
17 . حسابرس ممکن است مبلغی را تعیین کند که تحریفهاي کمتر از آن نیاز به جمع بندي نداشته باشد، چون بر این
باور است که مجموع این گونه مبالغ به روشنی نمی تواند اثر با اهمیتی بر اطلاعات مالی میان دوره اي داشته باشد. با این
حال، حسابرس، این واقعیت را در نظر می گیرد که تعیین اهمیت مستلزم ملاحظات کمی و همچنین کیفی است و
تحریفهاي با مبالغ نسبتاً کوچک نیز می تواند اثر بااهمیتی بر اطلاعات مالی میان دوره اي داشته باشد.
استاندارد حسابرسی 2410
18 . حسابرس باید سایر اطلاعات همراه اطلاعات مالی میان دوره اي را به منظور کسب اطمینان از نبود مغایرت بااهمیت
با اطلاعات مالی میان دوره اي مطالعه کند. چنانچه حسابرس مغایرت بااهمیتی را شناسایی کند،
ضرورت اصلاح
اطلاعات مالی میان دوره اي یا سایر اطلاعات را ارزیابی می کند. اگر اصلاح اطلاعات مالی میان دوره اي ضرورت داشته باشد
و مدیریت از انجام آن خودداري کند، حسابرس آثار آن را بر گزارش بررسی اجمالی، مورد توجه قرار می دهد. چنانچه
اصلاح سایر اطلاعات ضرورت داشته باشد و مدیریت از انجام آن خودداري کند، حسابرس درج یک بند اضافی براي
توضیح مغایرت بااهمیت یا اقدامات دیگري چون خودداري از صدور گزارش بررسی اجمالی یا کناره گیري از کار را
مورد توجه قرار می دهد.
19 . چنانچه حسابرس با اجراي بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي، به این نتیجه برسد که براي ارائه مطلوب
اطلاعات مالی از تمام جنبه هاي بااهمیت، طبق استانداردهاي حسابداري، تعدیل بااهمیتی ضرورت دارد، باید این موضوع
را در اولین فرصت ممکن به سطح مناسبی از مدیریت اطلاع دهد. در مواردي که به قضاوت حسابرس، مدیریت در زمان
معقولی پاسخ مناسب را ندهد،
حسابرس باید ارکان راهبري واحد تجاري را از این موضوع آگاه کند . اطلاع رسانی
در اولین فرصت ممکن، به طور شفاهی یا کتبی، انجام می شود. تصمیم حسا برس درباره نحوه اطلاع رسانی ، متأثر از
عواملی مانند ماهیت، حساسیت و اهمیت موضوعات مورد نظر و زمان این گونه اطلاع رسانی است. چنانچه اطلاع رسانی
بطور شفاهی انجام شود، حسابرس آن را مستند می کند.
20 . در مواردي که به قضاوت حسابرس، ارکان راهبري واحد تجاري در زمان معقولی پاسخ مناسب را ندهند ، حسابرس
باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد:
الف) ضرورت تعدیل گزارش؛ یا ب) امکان کناره گیري از کار بررسی اجمالی ؛ و پ) امکان کناره گیري از حسابرسی
صورتهاي مالی سالانه.
٥
21 . چنانچه حسابرس با اجراي بررسی اجمالی اطلاعات مالی میان دوره اي با موارد تقلب یا عدم رعایت قوانین و مقررات
توسط واحد تجاري برخورد کند باید موضوع را در اولین فرصت ممکن به سطح مناسبی از مدیریت اطلاع دهد . تعیین
سطح مناسب مدیریت، به احتمال تبانی یا مشارکت مدیران اجرایی بستگی دارد.
استاندارد حسابرسی 2410
گزارشگري
22 . حسابرس باید گزارشی کتبی صادر کند که حاوي اطلاعات زیر باشد:
الف) عنوان مناسب، ب) مخاطب، طبق شرایط حاکم بر قرارداد، پ) تصریح اطلاعات مالی میان دوره اي بررسی شده،
شامل برشمردن عنوان هر یک از صورتهاي مالی کامل یا فشرده، تاریخ و دوره تحت پوشش اطلاعات مالی میان دوره اي،
ت) تصریح مسئولیت مدیریت در قبال تهیه و ارائه اطلاعات مالی میان دوره اي، ث) تصریح اینکه مسئولیت نتیجه گیري
درباره اطلاعات مالی میان دوره اي بر اساس بررسی اجمالی با حسابرس است، ج) تصریح اینکه بررسی اجمالی
اطلاعات مالی میان دوره اي براساس استاندارد 2410 ، انجام شده است و اینکه بررسی اجمالی شامل پرس و جو، عمدتاً از
مسئولین امور مالی و حسابداري، و بکارگیري روشهاي تحلیلی و سایر روشهاي بررسی اجمالی است، چ) تصریح اینکه
دامنه بررسی اجمالی به مراتب محدودتر از حسابرسی برطبق استانداردهاي حسابرسی است و در نتیجه، حسابرس
نمی تواند اطمینان یابد از همه موضوعات مهمی که معمولاً در حسابرسی شناسایی می شود، آگاه است و از این رو،
“اظهار نظر حسابرسی” ارائه نمی کند،
ح) بیان اینکه حسابرس به این نتیجه نرسیده است (رسیده است) که اطلاعات
مالی میان دوره اي، از تمام جنبه هاي بااهمیت، طبق استانداردهاي حسابداري به نحو مطلوب ارائه نشده است، خ) تاریخ
گزارش، ج) نام و امضاي حسابرس و چ) نشانی حسابرس.
23 . چنانچه حسابرس به انحراف بااهمیتی از استانداردهاي حسابداري در تهیه اطلاعات مالی میان دوره اي برخورد کند
که مستلزم تعدیل این اطلاعات باشد، باید نتیجه گیري مشروط یا مردود بیان کند. این تعدیل، ماهیت انحراف و
در صورت امکان، آثار آن بر اطلاعات مالی میان دوره اي را تشریح می کند.
استاندارد حسابرسی 2410
24 . در مواردي که حسابرس به دلیل محدودیت در دامنه رسیدگی، قادر به تکمیل بررسی اجمالی نیست باید دلیل آن
را کتباً به سطح مناسبی از مدیریت، و ارکان راهبري واحد تجاري اطلاع دهد و مناسب بودن یا نبودن صدور گزارش را
مورد توجه قرار دهد.
25 . در برخی شرایط، ممکن است محدودیت در دامنه بررسی اجمالی به روشنی به یک یا چند موضوع خاص مربوط
باشد که با وجود بااهمیت بودن، به نظر حسابرس، اثر آن بر اطلاعات مالی میان دوره اي فراگیر نباشد. در این گونه
شرایط، حسابرس با بیان اینکه، به استثناي موارد مندرج در بند توضیحی گزارش بررسی اجمالی، بررسی اجمالی طبق
این استاندارد انجام شده است، گزارش بررسی اجمالی را تعدیل و نتیجه گیري مشروط ارائه می کند.
26 . در برخی شرایط، به منظور برجسته کردن یک موضوع مندرج در یادداشتهاي توضیحی اطلاعات مالی میان دوره اي
که آن موضوع را به تفصیل توضیح می دهد، یک بند تأکید بر مطلب خاص، می تواند به گزارش بررسی اجمالی اضافه شود
بدون آنکه بر نتیجه گیري حسابرس اثر گذارد. این بند پس از بند نتیجه گیري درج می شود.
27 . چنانچه حسابرس در نتیجه پرس و جوها یا سایر روشهاي بررسی اجمالی با ابهام بااهمیتی در ارتباط با یک رویداد یا
وضعیتی برخورد کند که بتواند در مورد تداوم فعالیت واحد تجاري تردید عمده ایجاد کند و افشاي کافی درباره آن نیز
٦
در اطلاعات مالی میان دوره اي به عمل آمده باشد، حسابرس گزارش بررسی اجمالی را با افزودن یک بند تأکید بر مطلب
خاص، تعدیل می کند.
28 . اگر ابهام بااهمیت موجود در مورد تداوم فعالیت واحد تجاري، به گونه اي مناسب در اطلاعات مالی میان دوره اي افشا
نشده باشد، حسابرس باید نتیجه گیري مشروط ارائه کند. گزارش باید اشاره اي روشن به وجود چنین ابهامی داشته باشد.
29 . در صورت وجود ابهام اساسی درباره تداوم فعالیت واحد تجاري یا وجود موارد متعدد ابهام بااهمیت، شامل ابهام
درباره تداوم فعالیت، که آثار بالقوه آن در مجموع اساسی باشد، حسابرس باید صرف نظر از افشا یا عدم افشاي آنها در
اطلاعات مالی میان دوره اي، ناممکن بودن نتیجه گیري نسبت به آن اطلاعات را بیان کند.
30 . حسابرس در صورت برخورد با ابهام بااهمیت (غیر از مشکل تداوم فعالیت) که حل و فصل آن به رویدادهاي آتی
بستگی دارد و ممکن است بر اطلاعات مالی میان دوره اي تأثیر داشته باشد، باید تعدیل گزارش بررسی اجمالی را با
افزودن یک بند بعد از بند نتیجه گیري، مورد توجه قرار دهد.
31 . چنانچه گزارشهاي حاوي اطلاعات مالی میان دوره اي، نشانگر بررسی اجمالی آن اطلاعات توسط حسابرس واحد
تجاري باشد، گزارش بررسی اجمالی نیز همراه آن گزارشها ارائه شود. چنانچه مدیریت واحد تجاري، گزارش
بررسی اجمالی را همراه آن گزارشها ارائه نکند، حسابرس نظر مشاور حقوقی را براي کمک به تشخیص اقدام مناسب در
این گونه شرایط، جویا می شود.
مستند سازي
32 . حسابرس باید مستندات را چنان تهیه کند که یک حسابرس با تجربه و بدون هر گونه ارتباط قبلی با بررسی اجمالی
مورد نظر بتواند موارد زیر را درك کند:
استاندارد حسابرسی 2410
الف) ماهیت، زمانبندي اجرا، و میزان پرس و جوهاي انجام شده، ب) روشهاي تحلیلی و سایر روشهاي بررسی اجمالی
اجرا شده و پ) اطلاعات کسب شده و هر نوع نکات عمده مشخص شده در جریان اجراي بررسی اجمالی، شامل نحوه
حل و فصل آن.
