ورود (پذيرش) شريك جديد

? طبق ماده 123 قانون تجارت، هر يك از شركاء در صورتى مى تواند سهم الشركه خود را به شخص ديگرى واگذار نمايد كه رضايت تمام شركاء را فراهم نموده باشد. به عبارت ديگر، در صورتى شريك جديد مى تواند به شركت تضامنى وارد شود كه تمام شركاء با ورود وى موافق باشند.

? هر شخصى كه به عنوان شريك جديد به شركت تضامنى وارد مى شود، مسؤول كليه قروض شركت مى باشد. خواه اين قروض قبل از ورود وى ايجاد شده باشد يا پس از ورود وى، هر قرارى كه برخلاف اين بين شركاء ترتيب داده شود، در مقابل اشخاص ثالث «كان لم يكن» تلقى مى گردد.

? در عمل ورود شريك جديد به دو صورت امكانپذير مى باشد:

1-  خريد تمام يا قسمتى از سهم شريك ( شركاء) قديم

2-  سرمايه گذارى در شركت

الف: ورود شريك جديد از طريق خريد تمام يا قسمتى از سهم شريك (شركاء) قديم

?هرگاه شريك جديد از طريق خريد تمام يا قسمتى از سهم الشركه (حقوق) شركاى قديم به شركت تضامنى وارد شود هيچگونه تغييرى در داراييها و بدهيهاى شركت صورت نمى گيرد و تنها سرمايه شركاء تغيير پيدا مى كند.

? زيرا فروش سهم الشركه شريك قديم و خريد آن توسط شريك جديد يك معامله شخصى بوده و قيمت مورد توافق و مبلغ تحصيل شده توسط شريك جديد هيچ ارتباطى به شركت ندارد. آنچه شريك قديم بابت فروش سهم خود از شريك جديد دريافت مى دارد، دارايى شخصى وى بوده و در زمره داراييهاى شركت به حساب نمى آيد.

? مثال: حسن و حسين شركاى يك شركت تضامنى بوده و سرمايه هر كدام از آنها معادل 400000 ريال مى باشد. در 20 اسفند سال 81 حسن با موافقت شريك خود، سهم الشركه خود را به مبلغ 250000 ريال به داريوش فروخت. مطلوبست ثبت دفاتر شركت

? همان طور كه ملاحظه مى كنيد فروش سهم الشركه به قيمت كمتر از ارزش دفترى آن، هيچ گونه تاثيرى بر داراييها، بدهيها و سرمايه شركت ندارد.

ب: ورود شريك جديد از طريق سرمايه گذارى در شركت

? در شرايطى كه شركت به سرمايه بيشترى نياز داشته باشد، ممكن است با توافق شركاء شريك جديدى از طريق سرمايه گذارى مستقيم در شركت پذيرفته مى شود.

?در اين شرايط دو حالت متصور مى باشد. اول اينكه ممكن است به هنگام ورود شريك جديد، داراييها و بدهيهاى شركت مورد ارزيابى قرار نگيرد. دوم اينكه داراييها و بدهيهاى شركت به هنگام ورود شريك جديد، مورد تجديد ارزيابى قرار گيرند.

1- ب : ورود شريك جديد بدون تجديد ارزيابى داراييها و بدهيها

?در اين شرايط ملاك همه محاسبات، سرمايه (سهم الشركه) شركاء مى باشد. در اين صورت شريك جديد تحت يكى از شرايط زير وارد شركت مى شود:

1-  اختصاص پاداش به شركاى قديم

2-  اختصاص سرقفلى به شركاى قديم

3-  اختصاص پاداش به شريك جديد

4-  عدم اختصاص پاداش به طرفين (سرمايه گذارى به ارزش دفترى)

1-1- ب: اختصاص پاداش به شركاى قديم

?در مواردى كه شركت تضامنى از وضع مالى مطلوب و روند سودآورى مناسبى برخوردار باشد، شركاى قديم براى ورود شريك جديد، مبلغى بيشتر از آنچه به بستانكار حساب سرمايه وى منظور خواهد شد، مطالبه مى نمايند. اين امر به منزله اختصاص پاداش به شركاى قديم بوده و مبلغ اضافى به نسبت تقسيم سود و زيان (مقرر در شركتنامه)، به بستانكار حساب سرمايه شركاى قديم منتقل مى گردد.

? مثال الف : افشين و رامين شركاى شركت تضامنى افشين و شركاء‌بوده و سهم الشركه هر يك از آنها 500000 ريال مى باشد. آنها به ترتيب به نسبت 40% و 60% در سود و زيان سهيم هستند. در 15 ارديبهشت سال 1382 شركاء‌ توافق نمودند كه سعيد با پرداخت مبلغ 800000 ريال به عنوان شريك جديد وارد شركت شود و مالك 25% سرمايه  شركت شود و به همين نسبت نيز در سود و زيان سهيم گردد. مطلوبست محاسبا ت لازم جهت ورود شريك جديد و محاسبه نسبتهاى جديد هر يك از شركاء.

? پس از ورود سعيد نسبت مشاركت شركاى قديم در سود و زيان نيز تغيير مى كند.

? سهم شركاى قديم از سود و زيان پس از ورود سعيد                      75% = 25% – 1*

? سهم افشين از سود وزيان پس از ورود سعيد                                 30% = 40% × 75%

? سهم رامين از سود و زيان پس از ورود سعيد                                 45% = 60% × 75%

*: 1 در اينجا به منزله 100 درصد سرمايه شركت مى باشد كه سهم سعيد معادل 25% از آن كم خواهد شد و مابقى سهم مربوط به شركاى قديم مى باشد.

2-1- ب : اختصاص سرقفلى به شركاى قديم

? اين حالت نيز مانند مثال قبل زمانى اتفاق مى افتد كه شريك جديد به علت وجود عوامل مثبت نظير موقعيت محلى واحد تجارى، برترى كيفيت محصول، معروفيت و تخصص برتر مديريت،‌حاضر است بيشتر از سهم الشركه خود در شركت سرمايه گذارى نمايد. عوامل فوق غير مادى و نامشهود بوده و ممكن است شركتى به خاطر دارا بودن اين عوامل سودى بيش از سود متعارف شركتهاى مشابه در صنعتى كه فعاليت دارد كسب نمايد. به اين عوامل اصطلاحا «سرقفلى» گويند.

? به عبارت ديگر سرقفلى عبارت است از مبلغى كه خريدار حاضر است مازاد بر ارزش واقعى داراييهاى مشهود پرداخت نمايد. چون سرقفلى به تدريج ايجاد مى شود لذا شناسايى و ثبت آن در دفاتر با توجه به اصل تحقق و اصل بهاى تمام شده جايز نيست،‌ مگر در شرايطى كه اين دارايى خريدارى گردد.

? مثال : با توجه به مثال الف چنانچه سعيد با پرداخت مبلغ 800000 ريال به عنوان شريك جديد پذيرفته شود و 25%‌ سرمايه شركت به او اختصاص يابد و شركاء‌ توافق نمايند كه حساب سرقفلى در دفاتر افتتاح گردد، نحوه محاسبه سرقفلى به شرح جدول زير خواهد بود:

? ثبت دفاتر با توجه به محاسبات فوق

*: اگر قرار بر اين بود كه سعيد بابت سرقفلى شركت مبلغى پرداخت نمايد ولى حساب سرقفلى در دفاتر افتتاح نشود، حساب صندوق بدهكار و حساب سرمايه شركاى قديم به نسبت تقسيم سود و زيان، از مبلغ پرداخت شده بابت سرقفلى بستانكار مى گرديد.

3-1- ب : اختصاص پاداش به شريك جديد

? هنگامى كه شريك جديد داراى تخصص و يا توانايى ويژه اى باشد، شركاى قديم به منظور استفاده از تخصص و توانايى وى در جهت پيشرفت و سود دهى شركت، ممكن است توافق نمايند كه شريك جديد با پرداخت مبلغ كمترى نسبت به آنچه كه به بستانكار حساب سرمايه اش منظور مى شود، وارد شركت شود. اين امر به منزله پاداش و امتيازى است كه شركاى قديم براى شريك جديد قائل شده اند و مبلغ اضافى به بدهكار حساب سرمايه شركاى‌ قديم منظور مى گردد.

 ? با توجه به مثال الف فرض كنيد شركاء توافق نمودند كه سعيد با پرداخت 400000 ريال مالك 40% سرمايه شركت گردد و به همين نسبت در سود و زيان شركت سهيم شود.