محاسبه سود خالص تلفیقی و سرقفلی
محاسبه سود خالص تلفیقی و سرقفلی. شرکت ماهان 80 درصد سهام عادی شرکت شکوفه را در اول فروردین 1389 با صدور 000ر60 سهم به ارزش اسمی هر سهم 000ر1 ریال تحصیل نمود. ارزش بازار هر سهم منتشر شده در آن تاریخ 000ر2 ریال می‌باشد. در تاریخ تحصیل، خالص مبلغ دفتری دارایی‌های شرکت شکوفه 120 میلیون ریال می‌باشد. در این تاریخ تجهیزات شرکت شکوفه (با عمر مفید باقیمانده 5 سال) 6 میلیون ریال کمتر از ارزش منصفانه آن در دفاتر ثبت شده است و مبلغ دفتری تجهیزات شرکت ماهان 30 میلیون ریال (با عمر مفید باقیمانده 6 سال است. سرقفلی حاصل از ترکیب طی 10 سال مستهلک خواهد شد. ارقام زیر از دفاتر این دو شرکت در تاریخ 29 اسفند 1390 استخراج شده است.
خواسته‌ها
محاسبه سود خالص تلفیقی برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1390.
محاسبه مانده تلفیقی سرقفلی در تاریخ 29 اسفند 1390.
محاسبه سهم اقلیت. در اول فروردین 1389 شرکت ابریشم 80 درصد سهام عادی شرکت کوهساران را با پرداخت 600ر3 میلیون ریال تحصیل نمود. در آن تاریخ، مانده حساب‌های بخش حقوق صاحبان سرمایه شرکت کوهساران به شرح زیر بوده است:
میلیون ریال | |
سرمایه | 600ر1 |
اندوخته‌ها | 000ر1 |
سود انباشته | 500ر1 |
به جز تجهیزات شرکت کوهساران با مبلغ دفتری 300 میلیون ریال و ارزش منصفانه 380 میلیون ریال، و ساختمان آن شرکت با مبلغ دفتری 600 میلیون ریال و ارزش منصفانه 900 میلیون ریال، ارزش منصفانه تمامی دارایی‌های آن با مبلغ دفتری آنها برابر بوده است. برآورد می‌شود که عمر مفید باقیمانده تجهیزات 5 سال و ساختمان 10 سال باشد.
شرکت ابریشم برای استهلاک دارایی‌های خود از روش خط مستقیم استفاده می‌کند و معتقد است که سرقفلی، در صورت وجود، باید طی 5 سال مستهلک شود. طی سال 1389 شرکت کوهساران سود خالصی به مبلغ 325ر1 میلیون ریال و تقسیم سودی به مبلغ 850 میلیون ریال گزارش نمود. سود خالص گزارش شده و تقسیم سود این شرکت طی سال 1390 نیز به ترتیب 900 میلیون ریال و 110 میلیون ریال بوده است.
خواسته
محاسبه سهم اقلیت از سود خالص تلفیقی در سالهای 1389 و 1390.
تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی کاملاً، تحت تملک در سال چهارم پس از تاریخ تحصیل. در اول فروردین 1387، شرکت کرمانشاه در ازای صدور سهام عادی خود برای شرکت بیستون، 90 درصد سهام آن شرکت را خریداری نمود. در این تاریخ مبلغ دفتری خالص دارایی‌های شرکت بیستون 140 میلیون ریال بود، اما شرکت کرمانشاه تعداد 000ر12 سهم به ارزش اسمی هر سهم 000ر1 ریال و ارزش بازار هر سهم 000ر20 ریال صادر نمود. مبلغ دفتری ساختمان (با عمر مفید 10 سال) و تجهیزات (با عمر مفید 5 سال) شرکت بیستون به تریتب 50 و 45 میلیون ریال کمتر از ارزش منصفانه این دارایی‌ها می‌باشد. سرقفلی شناسایی شده در این ترکیب 20 ساله مستهلک می‌شود.
شرکت بیستون در سال 1387 تقسیم سود نداشته است اما در سالهای 1388 و 1389 به ترتیب مبلغ 20 و 25 میلیون ریال تقسیم سود داشته است.
مانده‌های مندرج در زیر از دفاتر این دو شرکت برای سال مالی منتهی به 29 اسفند 1390 استخراج شده است:
خواسته
تهیه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی برای دوره مالی منتهی به 29 اسفند 1390.
تهیه صورتهای مالی تلفیقی در مورد شرکت فرعی دارای سهامدار اقلیت در سال چهارم پس از تاریخ تحصیل. شرکت پارسه 90 درصد سهام عادی شرکت آپادانا را در اول فروردین 1387 در ازای صدور 000ر94 سهم عادی تحصیل نمود. ارزش اسمی هر سهم صادر شده 000ر1 ریال و ارزش بازار آن 000ر5 ریال می‌باشد.
اطلاعات صورتهای مالی شرکت پارسه و آپادانا در 29 اسفند 1390 به صورت زیر می‌باشد:
سود انباشته شرکت آپادانا در تاریخ تحصیل، 230 میلیون ریال و جمع مبلغ دفتری آن 360 میلیون ریال بوده است. ارزش منصفانه دارایی‌های ثابت مشهود (خالص) این شرکت نیز در این تاریخ مبلغ 60 میلیون ریال بیشتر از مبلغ دفتری بوده است. عمر مفید این اقلام هم 6 سال بوده است. علاوه بر این شرکت آپادانا مالک یک دارایی نامشهود با ارزش منصفانه 50 میلیون ریال و عمر مفید باقیمانده 10 سال می‌باشد که در دفاتر آن ثبت نشده است. هر گونه سرقفلی هم طی 10 سال مستهلک خواهد شد، تقسیم سود شرکت آپادانا در سالهای 1387، 1388 و 1389 به ترتیب مبلغ 10، 8 و 12 میلیون ریال بوده است. قابل ذکر است که تقسیم سود سال 1387 از محل سودهای مصوب قبل از تاریخ تحصیل بوده است.
خواسته
تهیه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی برای دوره مالی منتهی به 29 اسفندماه 1390
تحصیل شرکت فرعی طی دوره مالی. شرکت فارس 85 درصد سهام شرکت یاسوج را در اول شهریور 1390، به مبلغ 590 میلیون ریال تحصیل نمود. مانده حساب‌های دو شرکت در این تاریخ به صورت زیر می‌باشد:
فرض می‌شود:
تقسیم سود شرکت یاسوج از محل سودهای مصوب پس از تاریخ تحصیل آن است.
50 درصد درآمدها و هزینه‌های شرکت یاسوج مربوط به قبل از تاریخ تحصیل آن شرکت است.
مابه‌التفاوت بین بهای تمام شده سرمایه‌گذاری و سهم شرکت فارس از خالص دارایی‌های شرکت یاسوج قابل انتساب به حساب زمین است.
خواسته
تهیه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی برای سال 1390.
قضیه برای بحث
تهیه کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی. شما مدیر مالی شرکت آرشام هستید. در پایان سال مالی، کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی شرکت آرشام و شرکت مهتاب توسط شما تهیه شده است. پس از تهیه کاربرگ صورتهای مالی، همکاران شما سؤالات متعددی در رابطه با آنها از شما می‌پرسند.
خواسته
مشخص کنید که کدام‌یک از موارد زیر با بررسی اطلاعات کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی پاسخ داده می‌شود (مشخص کنید چرا بله، چرا خیر).
الف. اینکه آیا شرکت آرشام برای حسابداری سرمایه‌گذاری در شرکت مهتاب از روش بهای تمام شده استفاده می‌کند یا خیر.
ب. اینکه آیا رقم سود خالص تلفیقی گزارش شده صحیح است یا خیر.
پ. یکی از کارمندان معتقد است که شرکت آرشام بابت تحصیل شرکت مهتاب، مبلغی بیشتر از ارزش منصفانه خالص دارایی‌های آن پرداخته است. آیا می‌توان با نگاه اجمالی به صورتهای مالی تلفیقی این موضوع را مشخص نمود.
ت. آیا درصد مالکیت شرکت آرشام در شرکت مهتاب با نگاه کردن به کاربرگ صورتهای مالی تلفیقی مشخص می‌شود.
صورت سود و زیان تلفیقی. فروشهای شرکت بهشاد دارای حاشیه سود نسبتاً بالایی است ولی حاشیه سود فروشهای شرکت کویر به میزان قابل ملاحظه‌ای پایین‌تر از شرکت بهشاد است. شرکت بهشاد 55 درصد سهام شرک کویر را تحصیل کرده است. فروش شرکت بهشاد 100 میلیون ریال و شرکت کویر 60 مییون ریال در سال 1389 است. در حالی‌که در سال 1390 فروش شرکت بهشاد به مبلغ 120 میلیون ریال و فروش شرکت کویر به مبلغ 280 میلیون ریال افزایش داشته است. میانگین حاشیه سود دو شرکت طی دو سال به ترتیب 70 درصد و 20 درصد بوده است.
صندوقدار شرکت بهشاد مطلع شده است که شرکت کویر در سال 1390 قراردادی منعقد کرده بود که به واسطه آن افزایش قابل ملاحظه‌ای در سودش ایجاد شده است. وی از اینکه با وجود 5/2 برابر شدن فروش سال 1390 نسبت به سال 1389، سود خالص تلفیقی فقط 38 درصد افزایش کرده است، متعجب شده است. وی در زمینه حسابداری آموزش کافی ندیده است و قادر به درک فرآیند تهیه صورتهای مالی تلفیقی نیست.
خواسته
شما به عنوان حسابدار، گزارشی تهیه نمایید که در آن برای صندوقدار شرکت توضیح دهید که سود خالص تلفیقی چگونه محاسبه می‌شود و رویه‌های تخصیص سود به شرکت اصلی و سهامداران اقلیت کدامند. در گزارش خود به استانداردها و الزامات مرتبط نیز اشاره کنید. برای کمک به صندوقدار جهت درک بهتر موضوع تحلیلی انجام دهید که در آن به مبالغ واقعی اقلام و مبالغی که در صورتهای مالی تلفیقی گزارش شده‌اند اشاره باشد و دلیل تفاوت آنها را ذکر کنید.
فصل 4. معاملات درون‌گروهی: موجودی مواد و کالا
اهداف آموزشی
تشریح نحوه حسابداری فروش کالا در درون گروه
تشریح نحوه حسابداری فروش کالا توسط شرکت اصلی به شرکت فرعی
تشریح نحوه برخورد با کالای فروخته شده توسط شرکت اصلی به شرکت فرعی در موجودی کالای اول دوره و پایان دوره
تشریح نحوه حسابداری فروش کالا توسط شرکت اصلی به شرکت اصلی
تشریح نحوه برخورد با کالای فروخته شده توسط شرکت فرعی به شرکت فرعی در موجودی کالای اول دوره و پایان دوره
تشریح نحوه انجام تعدیلات تلفیقی مربوط به معاملات درون‌گروهی موجودی کالا در سیستم ادواری
تشریح ملاحظات خاص در انجام تعدیلات تلفیقی معاملات درون‌گروهی موجودی کالا
فصل چهارم. معاملات درون‌گروهی: موجودی مواد و کالا
مقدمه
همانطور که در فصل اول تشریح شد بسیاری از ترکیب‌های تجاری با هدف ایجاد روابط تجاری صورت می‌گیرد. شرکت اصلی ممکن است سهام شرکت تولید کننده مواد اولیه یا توزیع کننده محصولات خود را تحصیل کند. در رابطه اصلی- فرعی، اگرچه شخصیت‌های قانونی از هم مستقل می‌باشند، اما آنها از نظر اقتصادی به هم وابسته‌اند. شرکتهای اصلی و فرعی معاملات تجاری و درون‌گروهی را به عنوان یک شخصیت قانونی مستقل، در دفاتر خود ثبت می‌کنند. در صورتهای مالی تلفیقی، مرزهای قانونی شرکتهای عضو گروه کنار گذاشته می‌شود و همه به عنوان یک شخصیت اقتصادی واحد تلقی می‌شوند. بنابراین انجام معاملات فی‌مابین تصویر دیگری پیدا می‌کند و تنها معاملات گروه با اشخاص خارج از گروه در صورتهای مالی تلفیقی منعکس می‌شود. در فرایند تلفیق تمام معاملات درون‌گروهی حذف می‌شود و سود یا زیان حاصل از آنها به عنوان سود و زیان تحقق نیافته، حذف خواهد شد.
فروش کالا در درون گروه
منابع و مأخذ
فارسی
حجتی اشرفی غلامرضا (1390)، مجموعه کامل قوانین و مقررات محشای مالی، محاسباتی، کتابخانه گنج دانش.
کمیته تدوین استانداردهای حسابداری (1386)، استانداردهای حسابداری، سازمان حسابرسی.
مهربانی حسین (1390)، مجموعه سوالات آزمون‌های ورودی عضویت در جامعه حسابداران رسمی ایران (همراه با پاسخ‌های تشریحی)، نشر کیومرث.
مدرس احمد (1390)، مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد دانشگاه‌های سراسری حسابداری، نشر پردازشگران
لاتین:
– Alfredson K., Leo Picker R., Pacter P., and J. Radford (2005). Applying International Accounting Standards. Wiley Publishing.
– Association of Chartered Certified Accountants (2008). Paper P3 (Using analysis),
– Baker R.E., Lembke V.c., King T.E., and C. G.Jeffery (2008) Advanced Financial Accounting, Mcgraw-Hill Publishing, 7thEd.
– Baker R.E., Lembke V.c., King T.E., and C. G.Jeffery (2008) Advanced Financial Accounting, Mcgraw-Hill Publishing, 8thEd.
– Beams F. A., Anthony J.H., Bettinghaus B., and K. Smith (2003). Advanced Accounting, Prentice Hall Business Publishing, 8 th Ed.
– Bline D.M. Fischer M., and T.D. Skekel (2004). Advanced Accounting, wiley Publishing.
– Financial Accounting Standards Board (1959). Accounting Research Bulletin (ARB) No., 51. “Consolidated Financial Statements”.
– Fischer P. M., Cheng R. H., and J. T.William (2009). Advanced Accounting, South-Western College Publishing, 10th Ed.
– Hoyle J.B., Schaefer T., and T. Doupnik (2009). Advanced Accounting, Mcgraw Hill Publishing, 9thEd.
– Jeter D.C., and P.K.Chaney (2011). Advanced Accounting wiley Publishing, 4 Ed.
– Larsen E.J. (2003) Modern Advanced Accounting, Mcgraw-Hill Publishing, 9th Ed.
– Larsen E.J. (2005) Modern Advanced Accounting, Mcgraw-Hill Publishing, 10th Ed.
– Whittington O.R., and P.R. Delaney (2012), Wiley CPA Exam Review, Financial Accounting and Reporting, Wiley Publishing.
