راهنمای آزمون کنترلها

راهنمای آزمون کنترلها

برنامه آزمون كنترلها از دو قسمت به شرح زير تشكيل شده است :

الف ) برنامه ريزيب ) نتيجه گيري

الف ) برنامه ريزي
قبل از شروع برنامه آزمون كنترلها بايد نسبت به انتخاب تعداد نمونه از هر منبع نمونه گيري اقدام نمود . لازمه اين كارتعيين موارد زير است :

1- تعيين خطر اتكاي بيش از واقع (ARO) به سيستم هاي كنترل داخلي .
منظور از خطر اتکای بیش از واقع همان سطح برنامه ریزی شده خطر کنترل (Planed Assessed Level of Control Risk ) است .اين خطر به طور معمول 5% يا 10% در نظر گرفته مي شود ، احتمال خطر 5% يعني اتكا به كنترلهاي داخلي به ميزان 95% و احتمال خطر 10% يعني اتكا به كنترلهاي داخلي به ميزان 90% .در صورتيكه احتمال خطر اتكا به سيستم كنترلهاي داخلي بر اساس برآورد اوليه از احتمال خطر كنترل كم برآورد شود‏‎ ،‏‏‎ از جدول 5% و در صورتيكه اين احتمال متوسط برآورد شود از جدول 10% استفاده مي شود ، در صورتيكه احتمال خطر زياد برآورد شود اصولا سيستم هاي كنترل داخلي قابل اتكا نبوده و نيازي به انجام آزمون كنترلها نمي باشد .

2- تعيين ضريب انحراف قابل تحمل (TDR)

ضريب انحراف قابل تحمل يعني حداكثر درصد انحراف ناشي از عدم رعايت يك كنترل كه مورد قبول حسابرس قرار گرفته و با اين حال موجب عدم اتكاء به سيستم كنترل داخلي نمي شود . ( اين ضريب بين 2% تا 10% تعيين مي شود ) .

راهنمای آزمون کنترلها

3- تعيين ضريب انحراف مورد انتظار (EDR)
ضريب انحراف مورد انتظار بر اساس نتايج رسيدگي سالهاي قبل مشخص مي شود و ميزان انحرافي از كنترل را نشان مي دهد كه انتظار مي رود در سال مورد رسيدگي نيز تكرار شود .( اين ضريب بين صفر تا 6% تعيين مي شود ) .

4- تعداد نمونه با توجه به مشخص كردن عوامل مندرج در بندهاي 1 تا 3 بر اساس جداول مربوط مشخص مي شود .

5- پس از انجام آزمون كنترل و تكميل برنامه مربوط تعداد انحرافات مشخص شده و بر اساس آن با رجوع به جدول ارزيابي نمونه ها حد بالاي انحراف (UDL) مشخص مي شود . در صورتيكه UDL بزرگتر از TDR ( ضريب انحراف قابل قبول ) گردد ، كنترل داخلي قابل اتكاء نمي باشد . در غير اين صورت كنترل داخلي موثر و قابل اتكاء است .

راهنمای آزمون کنترلها

6- نتايج ارزيابي مزبور پس از تكميل به پرسشنامه هاي ارزيابي كنترلهاي داخلي انتقال مي يابد و نهايتا با مشخص شدن احتمال خطر هاي ذاتي و بررسي هاي تحليلي حدود رسيدگي به آزمونهاي محتوا مشخص مي گردد .

7- در رابطه با تعیین ضریب اشتباه قابل تحمل میتوان از جدول زیر بعنوان راهنما استفاده نمود :

برآورد اولیه از خطر کنترل (ARO)
کم
متوسط
زیاد
خیلی زیاد ضريب انحراف قابل تحمل
3 تا 7 درصد
6 تا 12 درصد
11 تا 20 درصد
عدم نیاز به آزمون

راهنمای آزمون کنترلها

مثال :فرض كنيد برآورد اوليه از احتمال خطر كنترل به ميزان كم و ضريب انحراف قابل تحمل 4% و ضريب انحراف مورد انتظار 0.5 درصد در نظر گرفته شود . در اين صورت با توجه به جدول انتخاب تعداد نمونه 5% تعداد 117 نمونه انتخاب ميشود ( بر اساس جدول اعداد تصادفي ).در اين صورت با توجه به جدول ارزيابي نتايج نمونه 5% تعداد 125 نمونه انتخاب مي شود ( نزديك به عدد 117 ) . فرض كنيد تعداد انحراف هاي كشف شده در رسيدگي به شرح زير ميباشد:

حالت اول
حالت دوم
حالت سوم
حالت چهارم تعداد انحراف كشف شده
صفر
1
2
3 ضريب انحرافهاي قابل پيش بيني در كل جامعه آماري (مندرج در جدول )
4/2
7/3
9/4
1/6

در اين صورت از آنجاكه ضريب انحراف قابل تحمل 4%بوده است در حالتهاي اول و دوم كنترلهاي داخلي در چرخه مورد نظر مطلوب بوده است .

راهنمای آزمون کنترلها

در حالتهاي سوم و چهارم چون ضريب ها بيش از 4% مي باشد، كنترلهاي داخلي قابل اتكا نمي باشد . بنابراين اجراي سه روش زير پيشنهاد مي شود:

1- ضريب انحراف قابل تحمل كمتر تعيين شده( مثلاَ به ميزان 3% ) بنابراين تعداد نمونه بيشتري انتخاب و نتايج مورد ارزيابي مجدد قرارگيرد .
2- طرح نمونه گيري مورد تجديد نظر قرار گرفته و از جدول انتخاب نمونه 10% استفاده نمود . دراين صورت ميزان اتكا به كنترلهاي داخلي در حد متوسط برآورد و ارزيابي مي شود.
3- برآورد نهائي احتمال خطر كنترل به ميزان 75% يا 100% تعيين شود