استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
فهرست مندرجات
شماره بند
• مقدمه 1
2 – • دامنه كاربرد 5
• هدف صورتهاي مالي 6
• مسئوليت صورتهاي مالي 7
• اجزاي صورتهاي مالي 8
9 – • ملاحظات كلي 40
9 – – ارائه مطلوب و رعايت استانداردهاي حسابداري 16
17 – – رويه هاي حسابداري 19
20 – – تداوم فعاليت 22
23 – – مبناي تعهدي 24
25 – – ثبات رويه در نحوه ارائه 26
27 – – اهميت و تجميع 30
31 – – تهاتر 36
37 – – اطلاعات مقايسه اي 40
41 – • ساختار و محتوا 77
41 – – مقدمه 42
43 – – تشخيص صورتهاي مالي 47
– دوره گزارشگري 48
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
فهرست مندرجات (ادامه)
شماره بند
– به موقع بودن 49
50 – – ترازنامه 57
50 – اطلاعاتي كه در ترازنامه ارائه مي شود 54
55 – اطلاعاتي كه در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي شود 57
58 – – صورت سود و زيان 67
58 – اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان ارائه مي شود 63
64 – اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي شود 67
– صورت سود و زيان جامع و تغييرات حقوق صاحبان سرمايه 68
– صورت جريان وجوه نقد 69
70 – – يادداشتهاي توضيحي 78
70 – ساختار 73
74 – افشاي رويه هاي حسابداري 77
ساير موارد افشا 78
• تاريخ اجرا 79
• مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري 80
• پيوست : نمونه اي از ساختار ترازنامه و صورت سود و زيان
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
اين استاندارد بايد با توجه به ”مقدمه اي بر استانداردهاي حسابداري “ مطالعه و
بكار گرفته شود.
مقدمه1 . هدف اين استاندارد تجويز مبنايي براي ارائه صورتهاي مالي با مقاصد عمومي يك واحدتجاري به منظور حصول اطمينان از قابليت مقايسه با صورتهاي مالي دوره هاي قبل آنواحد و با صورتهاي مالي ساير واحدهاي تج اري مي باشد. براي دس تيابي به اين هدف ،در اين استاندارد ملاحظات كلي درخصوص نحوه ارائه صورتهاي مالي ، رهنمودهايي
درباره ساختار آنها و حداقل الزامات درخصوص محتواي صورتهاي مالي ارائه شده است .
چگونگي شناخت ، اندازه گيري و افشاي معاملات و ساير رويدادهاي خ اص در ساير
استانداردهاي حسابداري ارائه مي شود.
دامنه كاربرد
2 . الزامات اي ن استاندارد بايد در ارائ ه كلي ه ”صورتها ي مال ي با مقاصد عموم ي“ ك ه براسا ساستانداردهاي حسابداري تهيه و ارائه مي شود، بكار گرفته شود.3 . صورتهاي مالي با مقاصد عمومي (كه از اين پس صورتهاي مالي ناميده مي شود ) برايپاسخگويي به نيازهاي استفاده كنندگاني تهيه مي شود كه در موقعيت دريافت گزارشهايمتناسب با نيازهاي اطلاعاتي خاص خود نيستند . صورتهاي مالي به طور جداگانه يا همراهبا ساير گزارشها، جهت اس تفاده عموم ارائه مي شود. مفاد اين استاندارد براي صورتهايمالي تلفيقي گروه واحدهاي تجاري نيز كاربرد دارد.4 . در اين استاندارد واژه هايي بكار گرفته مي شود كه در واحدهاي تجاري (انتفاعي ) اعم از
خصوصي يا عمومي كاربرد دارد . واحدهاي غيرانتفاع ي براي بكارگيري الزامات اين
استاندارد ممكن است نيازمند انجام تعديلاتي در عناوين اقلام اصلي صورتهاي مالي خود
يا ارائه اطلاعات بيشتر باشند.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
5 . نحوه ارائه داراييهاي جاري و بدهيهاي جاري بخشي از موضوع اين استاندارد است ليكن
به طور جداگانه در استاندارد حسابداري شماره 14 مطرح شده است .
هدف صورتهاي مالي6 . هدف صورتهاي مالي ، ارائه اطلاعاتي تلخيص و طبقه بندي شده درباره وضعيت مالي ،عملكرد مالي و انعطاف پذيري مالي واحد تجاري است كه براي طيفي گسترده ازاستفاده كنندگان صورتهاي مالي در اتخاذ تصميمات اقتصادي مفيد واقع شود . صورتهايمالي همچنين نتايج ايفاي وظيفه مباشرت مديريت يا حسابدهي آنها را در قبال منابعي كهدر اختيارشان قرار گرفته است ، نشان مي دهد . به منظور دستيابي به اين هدف ،در صورتهاي مالي يك واحد تجاري اطلاعاتي درباره موارد زير ارائه مي شود :الف. داراييها،ب . بدهيها،ج . حقوق صاحبان سرمايه ،
د . درآمدها،
ه . هزينه ها، و
و . جريانهاي نقدي .
اين اطلاعات ، همراه با ساير اطلاعات مندرج در يادداشتهاي توضيحي ، استفاده كنندگان
صورتهاي مالي را در پيش بيني جريانهاي نقدي آتي واحد تجاري و خصوصاً در زمانبندي
و اطمينان از توانايي آن در ايجاد وجه نقد كمك مي كند.
مسئوليت صورتهاي مالي
7 . مسئوليت تهيه و ارائه صورتهاي مالي با هيأت مديره يا ساير اركان اداره كننده واحد تجاري
است .
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
اجزاي صورتهاي مالي
8 . مجموعه كامل صورتهاي مالي شامل اجزاي زير است :
الف . صورتهاي مالي اساسي :
1 . ترازنامه ،
2 . صورت سود و زيان ،
3 . صورت سود و زيان جامع ، و
4 . صورت جريان وجوه نقد .
ب . يادداشتهاي توضيحي .
ملاحظات كلي
ارائه مطلوب و رعايت استانداردهاي حسابداري
9 . صورتهاي مال ي بايد وضعي ت مال ي ، عملكرد مال ي و جريانها ي نقد ي واحد تجار ي ر ا به نحو مطلو ب
ارائه كن د . تقريباً در تما م شراي ط ، اعما ل مناس ب الزاما ت استاندارده اي حسابدار ي همرا ه با
افشاي اطلاعات اضافي در صورت لزوم ، منجر به ارائه صورتهاي مالي به نحو مطلوب مي شود .
10 . هر واحد تجار ي ك ه صورتها ي مالي آ ن طب ق استانداردها ي حسابدار ي تهي ه و ارائ ه م ي شود بايد
اين واقعي ت را افشا كند. در صورتهاي مالي نبايد ذكر كرد كه اين صورتها طب ق استانداردها ي
حسابداري تهي ه شد ه اس ت ، مگراينك ه در تهي ه صورتها ي مزبور مفاد تما م الزاما ت مندر ج در
استانداردهاي مربوط رعايت شده باشد.
11 . بكارگيري نامناسب استانداردهاي حسابداري ، از طريق افشا در يادداشتهاي توضيحي ، جبران نمي شود.
12 . در موارد بسيار نادر، چنانچه مديريت واحدتجاري به اين نتيجه برسد كه رعايت يكي از الزامات
استانداردهاي حسابداري ، صورتهاي مالي را گمراه كننده مي سازد و بنابراين انحراف از آن به منظور
دستيابي به ارائه صورتهاي مالي به نحو مطلوب ضروري است ، بايد موارد زير را افشا كند :
الف . اين مطل ب ك ه بنا ب ه اعتقاد مديري ت واحد تجار ي ، صورتها ي مال ي ، وضعي ت مال ي ، عملكرد
مالي و جريانهاي نقدي واحد تجاري را به نحو مطلوب منعكس مي كند،
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
ب . تصريح اينك ه صورتها ي مال ي از تما م جنب ه هاي ب ا اهميت مطاب ق با استانداردها ي حسابدار ي
مي باشد، ب ه استثناي انحرا ف از الزاما ت ي ك استاندارد حسابدار ي ك ه ب ه منظور ارائ ه
مطلوب صورتهاي مالي انجام گرفته است ،
ج . استانداردي ك ه الزاما ت آ ن رعاي ت نشد ه اس ت ، ماهي ت انحرا ف شام ل شيو ه حس ابداري
مقرر در استاندارد، اينك ه چرا كاربرد شيو ه مقرر در استاندارد صورتها ي مال ي را
گمراه كننده مي سازد و شيوه حسابداري بكار گرفته شده ، و
د . اثر مال ي انحرا ف بر سود يا زيا ن خال ص ، داراييها، بدهيها و حقو ق صاحبا ن سرماي ه د ر
هر يك از دوره هاي مورد گزارش .
13 . براي ارائه صورتهاي مالي به نحو مطلوب ، رعايت موارد زير الزامي است :
، الف. انتخاب و اعمال رويه هاي حسابداري طبق مفاد بند 17
ب . ارائه اطلاعات شامل رويه هاي حسابداري ، به گونه اي كه اطلاعات ، مربوط ،
قابل اتكا، قابل مقايسه و قابل فهم باشد، و
ج . ارائه اطلاعات اضافي در مواردي كه رعايت الزامات مقرر در استانداردهاي
حسابداري براي درك اثر معاملات يا ساير رويدادهاي خاص بر وضعيت مالي و
عملكرد مالي واحد تجاري توسط استفاده كنندگان صورتهاي مالي كافي نباشد.
14 . در موارد نادر ممكن است كاربرد الزامات يك استاندارد حسابداري به ارائه صورتهاي
مالي گمراه كننده ، منجر شود . اين امر تنها در مواردي روي مي دهد كه شيوه مقرر در
استاندارد مورد نظر به وضوح نامناسب باشد، به گونه اي كه نتوان از طريق كاربرد الزامات
آن استاندارد يا به وسيله افشاي اطلاعات اضافي ، به ارائه صورتهاي مالي به نحو مطلوب
دست يافت . اين موضوع كه كاربرد شيوه ديگر نيز مي تواند به ارائه صورتهاي مالي به نحو
مطلوب منجر شود، به تنهايي براي توجيه انحراف از شيوه مقرر، مناسب نيست .
15 . براي ارزيابي ضرورت انحر اف از الزامات يك استاندارد حسابداري ، ملاحظات مندرج در
صفحه بعد مدنظر قرار مي گيرد :
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
الف. هدف از الزام مقرر و اينكه چرا در شرايط خاص مورد نظر، هدف مزبور نامربوط يا
دست نيافتني است .
ب . تفاوت شرا يط واحد تجاري با شرايط ساير واحدهاي تجاري كه الزام مورد نظر را
رعايت مي كنند.
16 . نظر به اينكه انتظار مي رود شرايط ايجاب كننده انحراف بسيار نادر باشد و ضرورت
انحراف نيز موضوعي بحث انگيز و مستلزم قضاوت است ، بنابراين آگاهي از عدم رعايت
الزامات استاندارد حسابداري براي استفاده كنندگان اهميت دارد . همچنين براي اينكه
استفاده كنندگان بتوانند در مورد انحراف به طور آگاهانه قضاوت و تعديلات لازم را جهت
انطباق با استاندارد مورد نظر محاسبه كنند، اطلاعات كافي در صورتهاي مالي ار ائه
مي شود.
رويه هاي حسابداري
17 . مديريت واحد تجاري بايد رويه هاي حسابداري را به گونه اي انتخاب و اعمال كند كه صورتهاي
مالي با تمام الزامات استانداردهاي حسابداري مربوط مطابقت داشته باشد. در صورت نبود
استاندارد خاص ، مديريت بايد رويه ها را به گونه اي تعيين كند تا اطمينان يابد صورتهاي مالي
اطلاعاتي را فراهم مي آورد كه :
الف . به نيازهاي تصميم گيري استفاده كنندگان مربوط است ، و
ب . قابل اتكاست به گونه اي كه :
1 . وضعيت مالي و عملكرد مالي واحد تجاري را صادقانه بيان مي كند،
2 . منعكس كننده محتواي اقتصادي و نه فقط شكل حقوقي معاملات و ساير رويدادهاست ،
3 . بيطرفانه يعني عاري از تمايلات جانبدارانه است ،
4 . محتاطانه است، و
5 . از تمام جنبه هاي با اهميت ، كامل است .
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
18 . رويه هاي حسابداري راه كارهاي ويژه اي است كه واحد تجاري براي تهيه و ارائه صورتهاي
مالي انتخاب مي كند. راه كارهاي مزبور كه در استانداردهاي حسابداري مشخص شده اند
براي اعمال اصول مندرج در مفاهيم نظر ي گزارشگر ي مال ي در مورد اقلام ، معاملات و ساير
رويدادهاي مالي و بويژه موارد زير ايجاد شده است :
الف. اندازه گيري و تجديد اندازه گيري داراييها و بدهيها در مواردي كه مبالغ مربوط از
اهميت نسبي برخوردار است ، و
ب . نحوه و زمان شناخت تغييرات در داراييها و بدهيها در صورتهاي عملكرد مالي .
19 . در صورت نبود استا ندارد حسابداري خاص ، مديريت رويه هايي را بكار مي برد كه به ارائه
مفيدترين اطلاعات در صورتهاي مالي منجر شود . اين امر مستلزم بكارگيري قضاوت
توسط مديريت واحد تجاري با مدنظر قرار دادن ملاحظات زير است :
الف . الزامات استانداردهاي حسابداري براي موضوعات مشابه و مربوط ،
ب . تعاريف ، معيارهاي شناخت و اندازه گيري داراييها، بدهيها، درآمدها و هزينه ها
مندرج در مفاهيم نظري گزارشگري مالي، و
ج . استانداردهاي صادره توسط ساير مراجع حرفه اي معتبر و رويه هاي پذيرفته شده
صنعت تا ميزاني كه با موارد الف و ب اين بند سازگار باشد.
تداوم فعاليت
20 . مديريت در زما ن تهي ه صورتها ي مال ي ، بايد توا ن ادام ه فعالي ت واحد تجار ي را ارزياب ي كن د.
صورتهاي مال ي بايد برمبنا ي تداو م فعالي ت تهي ه شود مگر اينك ه مديري ت قصد انحلا ل يا توق ف
عمليات واحد تجار ي را داشت ه باشد، يا عملاً ناچار ب ه انجا م اي ن امر شو د . در موارد ي ك ه
مديريت از رويدادها و شرايط ي آگاه ي يابد ك ه ممك ن اس ت ابها م اساس ي نسب ت ب ه تواناي ي
تداوم فعالي ت واحد تجار ي ايجاد كند، اي ن ابها م بايد افشا شو د . چنانچه صورتهاي مال ي برمبنا ي
تداوم فعالي ت تهي ه نشود، اي ن واقعي ت بايد همرا ه با مبنا ي تهي ه صورتها ي مال ي و اينكه چرا واحد
تجاري فاقد تداوم فعاليت تلقي شده است ، افشا شود.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
21 . تداوم فعاليت به معناي ادامه عمليات واحد تج اري در آينده قابل پيش بيني است . يعني در
تهيه و ارائه صورتهاي مالي ، هيچ قصد يا الزامي به انحلال واحد تجاري يا كاهش
قابل توجه در حجم عمليات واحد تجاري فرض نمي شود.
22 . مديريت براي ارزيابي تداوم فعاليت ، تمام اطلاعات موجود در خصوص آينده قابل
پيش بيني (حداقل 12 ماه پس از تاريخ ترازنامه ) را بررسي مي كند. ميزان اين بررسي به
واقعيات موجود در هر مورد بستگي دارد . در مواردي كه واحد تجاري داراي سابقه
سودآوري است و به آساني به منابع مالي دسترسي دارد، نتيجه گيري د رباره مناسب بودن
كاربرد مبناي تداوم فعاليت براي واحد تجاري مي تواند بدون تجزيه و تحليل تفصيلي ،
امكان پذير باشد . درغير اين صورت ، براي ارزيابي تداوم فعاليت ممكن است بررسي
مواردي از قبيل عوامل مؤثر بر سودآوري جاري و مورد انتظار، جداول زماني بازپرداخت
بدهيها و منابع بالقوه تأمين مالي ضروري باشد.
مبناي تعهدي
23 . به استثناي اطلاعا ت مربو ط ب ه جريان هاي نقد ي ، واحد تجار ي بايد صورتها ي مال ي خود را برمبنا ي
تعهدي تهيه كند.
24 . در مبناي تعهدي ، معاملات و ساير رويدادها در زمان وقوع (و نه در زم ان دريافت يا
پرداخت وجه نقد ) شناسايي و در اسناد و مدارك حسابداري ثبت مي شود و در صورتهاي
مالي دوره هاي مربوط انعكاس مي يابد. بسياري از هزينه ها بر مبناي رابطه مستقيم مخارج
تحمل شده با درآمدهاي تحصيل شده در صورت سود و زيان شناسايي مي شود (تطابق
هزينه و درآمد ). در هر صورت ، كاربرد مفهوم تطابق ، شناخت اقلامي را در ترازنامه كه با
تعريف داراييها يا بدهيها انطباق ندارد، مجاز نمي شمرد.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
ثبات رويه در نحوه ارائه
25 . نحوه ارائه و طبقه بندي اقلام در صورتهاي مالي از يك دوره به دوره بعد نبايد تغيير كند مگر
در مواردي كه :
الف . تغييري عمد ه در ماهي ت عمليا ت واحد تجار ي يا تجديد نظر در نحو ه ارائ ه صورتها ي مال ي
حاكي از اي ن باشد ك ه تغيير مزبور ب ه ارائ ه مناسبتر معاملا ت يا ساير رويدادها منجر شود،
يا
ب . تغييري در نحوه ارائه ، به موجب يك استاندارد حسابداري الزامي شود.
26 . تحصيل يا واگذاري داراييهاي عمده يا تجديدنظر در نحوه ارائه صورتهاي مالي ممكن
است مستلزم ارائه صورتهاي مالي به شكلي متفاوت باشد . تنها در شرايطي كه اد امه ارائه
صورتهاي مالي به شكل جديد محتمل باشد يا اينكه منافع ارائه صورتهاي مالي به شكل
جديد به روشني مشخص باشد، واحد تجاري بايد نحوه ارائه صورتهاي مالي خود را تغيير
دهد. در صورت ايجاد تغيير در نحوه ارائه صورتهاي مالي ، واحد تجاري اطلاعات
مقايسه اي را طبق مندرجات بند 39 اين استاندارد تجديد طبقه بندي مي كند.
اهميت و تجميع
27 . تمام اقلا م ب ا اهميت بايد ب ه طور جداگانه در صورتها ي مال ي ارائ ه شو د. مبالغ ك م اهمي ت بايد با
مبالغ داراي ماهيت يا كاركرد مشابه جمع شود و نيازي به ارائه جداگانه آنها نيست .
28 . صورتهاي مالي حاصل پردازش تعداد زيادي معاملات و ساير رويدادهاست كه با تجميع
آنها در گروههاي مختلف براساس ماهيت يا كاركرد، سازمان مي يابد . ارائه اطلاعات
تلخيص و طبقه بندي شده اي كه تشكيل دهنده اقلام اصلي مندرج در صور تهاي مالي
اساسي يا در يادداشتهاي توضيحي است ، آخرين مرحله از فرايند تجميع و طبقه بندي
است . چنانچه يك قلم اصلي به تنهايي با اهميت نباشد در صورتهاي مالي اساسي يا در
يادداشتهاي توضيحي ، با اقلام اصلي ديگر جمع مي شود. اهميت يك قلم ممكن است
به اندازه اي نباشد كه ارائه جداگانه آن را در صورتهاي مالي اساسي توجيه كند، اما افشاي
جداگانه آن را در يادداشتهاي توضيحي ايجاب كند.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
29 . در اين استاندارد، اطلاعاتي با اهميت تلقي مي شود كه عدم افشاي آن بر تصميمات
اقتصادي استفا ده كنندگان كه بر مبناي صورتهاي مالي اتخاذ مي شود، مؤثر واقع شود .
اهميت به اندازه و ماهيت قلمي بستگي دارد كه در شرايط خاص در مورد حذف آن
قضاوت مي شود. براي اتخاذ تصميم درباره اهميت يك قلم يا جمع اقلام ، هم اندازه و هم
ماهيت آن قلم يا اقلام ارزيابي مي شود. متناسب با شرايط ، ممكن است يكي از دو عامل
يادشده تعيين كننده باشد . براي مثال ، داراييهايي كه ماهيت و كاركرد مشابه دارند
با يكديگر جمع مي شود، حتي اگر مبالغ تك تك آنها قابل توجه باشد . با وجود اين ، اقلام
عمده كه از لحاظ ماهيت يا كاركرد با يكديگر متفاوت است جداگانه ارائه مي شود.
30 . چنانچه اجراي الزامات افشاي مندرج در استانداردهاي حسابداري به اطلاعات بي اهميت
منجر شود، نيازي به رعايت آن نيست .
تهاتر
31 . داراييها و بدهيها نبايد ب ا يكديگر تهاتر شود مگر اينك ه تهاتر آنها طب ق استاندارد حسابدار ي
ديگري الزامي يا مجاز باشد.
32 . اقلام درآمد و هزينه بايد تنها زماني تهاتر شود كه :
الف . يك استاندارد حسابداري تهاتر مزبور را الزامي يا مجاز كرده باشد، يا
ب . درآمدها و هزين ه هاي غير عملياتي ك ه از معاملا ت و رويدادها ي واحد يا مشاب ه حاص ل
مي شود، ب ا اهميت نباش د. چنين مبالغ ي بايد طب ق مفاد بند 27 اي ن استاندارد ب ا يكديگر
جمع شود.
33 . گزارش جداگانه هر دو گروه داراييها و بدهيها، و درآمدها و هزينه هاي با اهميت ، ضروري
است . تهاتر اقلام در ترازنامه يا صورت سود و زيان موجب كاهش توان درك معاملات
انجام شده و ارزيابي جريانهاي نقدي آتي واحد تجاري توسط استفاده كنندگان مي شود
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
مگر در مواردي كه تهاتر منعكس كننده محتواي معامله يا رويداد مربوط باشد . گزارش
خالص دار اييها يعني داراييها پس از كسر اقلام كاهنده مربوط از قبيل ذخيره كاهش ارزش
موجوديهاي مواد و كالا، ذخيره مطالبات مشكوك الوصول و استهلاك انباشته داراييهاي
ثابت مشهود، تهاتر نيست .
34 . تهاتر دو يا چند قلم دريافتني و پرداختني تنها زماني مناسب است كه توان واحد تجاري
براي تسويه حساب از طريق پرد اخت مبلغ خالص يا عدم پرداخت و الزام ديگري به
پرداخت مبلغ خالص ، تضمين شده باشد. اين تضمين مستلزم وجود حق قانوني تهاتر است
و اينكه چنين حقي در صورت ناتواني ديگري در ايفاي تعهد همچنان برقرار باشد .
در غير اين صورت معمولاً اين امكان وجود دارد كه واحد تجاري به ايفاي تعهد ملزم
شود، بدون آنكه بتواند به منافع اقتصادي آتي دارايي دست يابد.
35 . طبق استاندارد حسابداري شماره 3، درآمد عمليا تي به ارزش منصفانه ما به ازاي دريافتي يا
دريافتني اندازه گيري مي شود. هر واحد تجاري ، در روال فعاليتهاي عادي خود معاملات
ديگري را نيز انجام مي دهد كه مولد د رآمد عملياتي نيست ، اما براي انجام فعاليتهاي مولد
درآمد عملياتي آن ضروري است . نتايج اين گون ه معاملات از طريق تهاتر درآمدها و
هزينه هاي مربوط به آن ارائه مي شود، به شرط اين كه تهاتر ياد شده محتواي معامله را
منعكس كند. براي مثال :
الف. درآمدها و هزينه هاي غيرعملياتي حاصل از فروش داراييهاي غيرجاري (مانند
سرمايه گذاريها و داراييهاي ثابت مشهود )، به مبلغ عوايد حاصل از فروش دارايي
پس از كسر مبلغ دفتري و هزينه هاي فروش آن گزارش مي شود.
ب . مخارج قابل استرداد مربوط به قرارداد با يك شخص ثالث با مبالغ دريافتي و
دريافتني در اين رابطه ، تهاتر و به صورت خالص گزارش مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
36 . به علاوه ، درآمدها و هزينه هاي غيرعملياتي حاصل گروهي از معاملات مشابه (از قبيل
سودها و زيانهاي حاصل از تسعير اقلام ارزي يا فروش داراييهاي ثابت مشهود) به صورت
خالص گزارش مي شود، اما اندازه ، ماه يت يا وقوع اين گونه درآمدها و هزينه ها ممكن
است به گونه اي باشد كه افشاي جداگانه آنها طبق استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان
گزارش عملكرد مالي ضرورت يابد.
اطلاعات مقايسه اي
37 . صورتهاي مال ي بايد در برگيرند ه اقلا م مقايس ه اي دور ه قب ل باشد ب ه جز د ر موارد ي ك ه
يك استاندارد حسابدار ي نحو ه عم ل ديگر ي را مجاز يا الزام ي كرد ه باش د. اطلاعا ت مقايس ه اي
تشريحي تا جايي بايد افشا شود كه جهت درك صورتهاي مالي دوره جاري مربوط تلقي گردد.
38 . درمواردي ، اطلاعات تشريحي ارائه شده در صورتهاي مالي دوره (هاي ) قبل به دوره مالي
جاري نيز مربوط است . براي نمونه ، جزئيات يك دعواي حقوقي كه نتيجه آن در تاريخ
ترازنامه قبلي مشخص نبوده و تاكنون حل و فصل نشده است ، در دوره جاري افشا
مي شود. ارائه اطلاعات مربوط به ابهامات موجود در تاريخ ترازنامه قبلي و اقدامات انجام
شده طي دوره جاري جهت رفع ابهام آنها، براي استفاده كنندگان صورتهاي مالي مفيد
است .
39 . درمواردي ك ه نحو ه ارائ ه يا طبق ه بندي اقلا م در صورتها ي مال ي اصلا ح م ي شود، ب ه منظور اطمينا ن
از قابل يت مقايس ه اقلا م صورتها ي مال ي ، مبال غ مقايس ه اي بايد تجديد طبق ه بندي شود مگر اينك ه
اين امر ممك ن نباش د. همچنين ماهي ت ، مبل غ و دلي ل تجديد طبق ه بندي بايد افشا شو د . هرگا ه
تجديد طبق هبندي مبالغ مقايسه اي عملي نباشد، واحد تجاري بايد دليل عدم تجديد طبقه بندي و
ماهيت تغييراتي را كه در صورت تجديد طبقه بندي ايجاد مي شد، افشا كند.
40 . در برخي شرايط ممكن است تجديد طبقه بندي اطلاعات مقايسه اي عملي نباشد . براي
نمونه ممكن است داده ها در دوره (هاي ) قبلي به گونه اي گردآوري شده باشد كه تجديد
طبقه بندي امكان پذير نباشد . در چنين شرايطي ، ماهيت تعديلات مربوط ، افشا مي شود .
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
طبق الزامات استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوان گزار ش عملكرد مال ي، چنانچه در رويه
حسابداري تغييري صورت گيرد ارقام مقايسه اي دوره (هاي ) قبل بايد برمبناي رويه جديد
ارائه مجدد شود.
ساختار و محتوا
مقدمه
41 . براساس اين استاندارد، برخي اطلاعات مشخصاً در صورتهاي مالي اساسي و برخي ديگر
حسب مورد در صورتهاي مالي اساسي يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي شود .
در پيوست اين استاندارد نمونه هاي پيشنهادي ترازنامه و صورت سود و زيان يك واحد
تجاري كه مي توان آن را متناسب با شرايط خاص مورد استفاده قرار داد، ارائه شده است .
همچنين در استانداردهاي حسابداري شماره 2 و 6 بترتيب نمونه هايي جهت ارائه صورت
جريان وجوه نقد و صورت سود و زيان جامع ارائه شده است .
42 . در اين استاندارد واژه افشا به معناي وسيع آن به كار رفته كه دربرگيرنده ارائه در
صورتها ي مالي اساسي يا در يادداشتهاي توضيحي است . موارد افشاي مقرر شده در ساير
استانداردهاي حسابداري براساس الزامات آن استانداردها صورت مي گيرد.
تشخيص صورتهاي مالي
43 . صورتهاي مال ي بايد ب ه وضوح از ساير اطلاعات ي ك ه همرا ه آ ن در ي ك مجموع ه انتشار م ي يابد
قابل تشخيص و متمايز باشد.
44 . الزامات استانداردهاي حسابداري تنها در مورد صورتهاي مالي كاربرد دارد و درخصوص
ساير اطلاعاتي كه در گزارش سالانه يا ساير مدارك يا گزارشهايي از اين قبيل ارائه
مي شود، كاربرد ندارد . بنابراين ، اين موضوع اهميت دارد كه استفاده كنندگان بتوانند
اطلاعاتي كه برمبناي استانداردهاي حسابداري تهيه مي شود را از ساير اطلاعات تميز
دهند.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
45 . هر يك از اجزاي صورتهاي مالي بايد به وضوح مشخص شود. به علاوه ، اطلاعات زير بايد
به گونه اي بارز نشان داده شود و در صورت لزوم براي درك صحيح اطلاعات ارائه شده ، تكرار
شود :
الف . نام واحد گزارشگر و شكل حقوقي آن ،
ب . اينكه صورتهاي مالي مربوط به يك واحد تجاري يا مربوط به گروه واحدهاي تجاري است ،
ج . تاريخ ترازنامه يا دوره مالي هر كدام كه با اجزاي صورتهاي مالي مناسبت داشته باشد،
د . واحد پول گزارشگري ، و
ه . سطح دقت به كار رفته در ارائه ارقام صورتهاي مالي .
46 . الزامات بند 45 معمولاً از طريق ارائه عناوين براي صفحات و عناوين مختصر براي ستونها
در تمام صفحات صورتهاي مالي تأمين مي شود.
47 . در اغلب موارد، ارائه اطلاعات به صورت هزار ريال يا ميليون ريال قابليت درك
صورتهاي مالي را افزايش مي دهد. اين امر تا آنجايي قابل قبول است كه سطح دقت ارائه
اطلاعات افشا شود و منجر به حذف اطلاعات مربوط نگردد.
دوره گزارشگري
48 . صورتهاي مال ي بايد حداق ل ب ه طور سالان ه ارائ ه شو د. در شراي ط استثناي ي ك ه تاري خ ترازن امه واحد
تجاري تغيير م ي كند و صورتها ي مال ي برا ي دور ه اي كوتا ه تر از يكسا ل ارائ ه م ي شود، واحد تجار ي
بايد علاوه بر دوره زماني تحت پوشش صورتهاي مالي ، موارد زير را افشا كند :
الف . دليل بكار گرفتن دوره كمتر از يكسال ، و
ب . اين واقعي ت ك ه مبال غ مقايس ه اي مربوط به صورت سود و زيان ، صورت سود و زيان جام ع،
صورت جريان وجوه نقد و يادداشتهاي توضيحي مربوط قابل مقايسه نيست .
به موقع بودن
49 . چنانچه صورتهاي مالي ظرف مدت معقول ي بعد از تاريخ ترازنامه در اختيار
استفاده كنندگان قرار نگيرد، مفيد بودن آن كاهش مي يابد. واحد تجاري بايد صورتهاي
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
مالي خود را حداكثر ظرف مهلت مقرر در قوانين و مقررات مربوط منتشر كند . عواملي
نظير پيچيدگي عمليات واحد تجاري ، دليل كافي براي خودداري از گزارشگري به موقع
محسوب نمي شود.
ترازنامه
اطلاعاتي كه در ترازنامه ارائه مي شود
50 . ترازنامه بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد :
الف . داراييهاي ثابت مشهود،
ب . داراييهاي نامشهود،
ج . سرمايه گذاريها،
د . موجودي مواد و كالا،
ه . حسابها و اسناد دريافتني تجاري و ساير حسابهاو اسناد دريافتني ،
و . موجودي نقد،
ز . حسابها و اسناد پرداختني تجاري و ساير حسابها و اسناد پرداختني ،
ح . ذخيره ماليات ،
ط . ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان ،
ي . بدهيهاي بلندمدت ،
ك . سهم اقليت ، و
ل . سرمايه و اندوخته ها.
51 . علاوه ب ر موارد مندر ج در بند 50 ، ممك ن اس ت ب ه موج ب ساير استانداردها ي حسابدار ي ، ارائ ه
اقلام اصل ي و جمعها ي فرع ي ديگر ي در ترازنام ه الزام ي باشد يا برا ي ارائ ه وضعي ت مال ي واحد
تجاري به نحو مطلوب ضرورت داشته باشد.
52 . اين استاندارد ترتيب يا شكل ارائه اقلام را تعيين نمي كند. بند 50 تنها فهرست آن گروه از
اقلام اصلي را ارائه مي كند كه به لحاظ ماهيت يا كاركرد به اندازه اي با يكديگر متفاوتند
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
كه ارائه جداگانه آنها در ترازنامه ضرورت مي يابد. نمونه هاي مربوط در پيوست اين
استاندارد درج شده است . در موارد زير اقلام اصلي يادشده تعديل مي شود :
الف . هرگاه استاندارد حسابداري ديگري ارائه جداگانه يك قلم را در ترازنامه الزامي كند،
يا زماني كه مبلغ ، ماهيت يا كاركرد يك قلم به گونه اي باشد كه ارائه جداگ انه آن به
ارائه مطلوب وضعيت مالي واحد تجاري كمك كند، آن قلم به اقلام اصلي اضافه
مي شود، و
ب . شرح يا ترتيب درج اقلام ممكن است با توجه به ماهيت واحد تجاري و ماهيت
معاملات آن و به منظور فراهم آ وردن اطلاعات لازم جهت درك كلي وضعيت مالي
واحد تجاري تعديل شود.
53 . اقلام اصلي مندرج در بند 50 به لحاظ ماهيت جنبه عام دارد . براي مثال ، اقلامي از قبيل
سرقفلي (اعم از سرقفلي محل كسب و سرقفلي ناشي از تركيب واحدهاي تجاري ) و
داراييهاي ناشي از مخارج توسعه كه در استانداردهاي جد اگانه اي مورد بحث قرار
گرفته اند را مي توان در ترازنامه تحت قلم اصلي داراييهاي نامشهود طبقه بندي كرد.
، 54 . قضاوت نسب ت به ارائ ه جداگا نه اقلام اصلي ديگر، علاوه بر موارد م ندرج در ب ند 50
مبتني بر ارزيابي موارد زير است :
الف. ماهيت و قابليت تبديل به وجه نقد داراييها و اهميت آنها در اغلب موارد به ارائه
جداگانه سرقفلي و داراييهاي ناشي از مخارج توسعه ، داراييهاي پولي و غيرپولي و
داراييهاي جاري و غيرجاري منجر مي شود،
ب . كاركرد داراييها در واحد تجاري براي مثال به ار ائه جداگانه داراييهاي عملياتي ،
موجودي مواد و كالا، حسابهاي دريافتني و وجوه نقد منجر مي شود، و
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
ج . مبالغ ، ماهيت و زمانبندي پرداخت بدهيها براي مثال به ارائه جداگانه بدهيهاي
متضمن سود تضمين شده و بدون سود تضمين شده منجر و حسب مورد تحت ع نوان
بدهي جاري يا غيرجاري طبقه بندي مي شود.
اطلاعاتي كه در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي شود
55 . واحد تجار ي بايد طبقا ت فرع ي اقلا م اصل ي را ك ه متناس ب با عمليا ت واحد تجار ي طبق ه بند ي
شده اس ت ، در ترازنام ه يا در يادداشتها ي تو ضيحي افشا كن د. در صور ت لزو م ، ه ر قل م فرع ي
بايد برحس ب ماهي ت ب ه اقلا م فرع ي تري طبق ه بندي شود و مبال غ پرداختن ي ب ه / دريافتني از واحد
تجاري اصلي ، ساير واحدهاي تجاري گروه و ساير اشخاص وابسته بايد جداگانه افشا شود.
56 . تعيين طبقات فرعي ياد شده به الزامات استانداردهاي حسابداري ، اندازه ، ماهيت و كاركرد
اقلام مورد نظر بستگي دارد. در اتخاذ تصميم نسبت به مبناي طبقه بندي فرعي اقلام ، عوامل
مندرج در بند 54 نيز مورد استفاده قرار مي گيرد. موارد افشا در خصوص هر قلم با اقلام
ديگر متفاوت است ، براي مثال :
الف. داراييهاي ثابت مشهود برحسب طبقات مندرج در استاندارد حسابداري شماره 11
طبقه بندي مي شود.
ب . اقلام دريافتني به سرفصلهاي حسابها و اسناد دريافتني تجاري ، ساير حسابها و اسناد
دريافتني ، طلب از اعضاي گروه و طلب از ساير اشخاص وابسته و غيره تفكيك
مي شود.
ج . موجودي مواد و كالا طبق استاندارد حسابداري شماره 8 با عنوان حسابداري موجود ي
مواد و كالا، به طبقات فرعي از قبيل مواد اوليه ، كالاي در جريان ساخت ، كالاي
ساخته شده ، كالاي خريداري شده براي فروش ، مواد و كالاي در راه و ساير
موجوديها تفكيك مي شود.
د . ذخاير به نحوي تفكيك مي شود كه ذخاير مرتبط با مزاياي كاركنان و ساير اقلام را
متناسب با عمليات واحد تجاري ، به طور جداگانه نشان دهد.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
ه . سرمايه و اندوخته ها به گونه اي تفكيك مي شود كه نمايانگر طبقات مختلف سرمايه
پرداخت شده و اندوخته ها باشد.
57 . واحد تجاري بايد موارد زير را در ترازنامه يا در يادداشتهاي توضيحي افشا كند :
الف . براي هر يك از طبقات سهام :
1 . تعداد سهام مصوب ،
2 . تعداد سهام منتشر شده و ميزان سرمايه پرداخت شده ،
3 . ارزش اسمي هر سهم ،
4 . حقوق ، مزايا و محدوديتهاي مربوط ، و
5 . سهام واحد تجاري كه در مالكيت واحدهاي تجاري فرعي و وابسته است .
ب . مبالغ دريافتي بابت افزايش سرمايه قبل از ثبت قانوني آن ،
ج . صرف سهام ،
د . ماهيت و موضوع هر يك از اندوخته ها، و
ه . مبالغ منظور شده در صورتهاي مالي بابت سود سهام .
واحدهاي تجار ي ك ه ب ه شكل ي غير از شرك ت سهام ي تشكي ل شد ه اند، بايد اطلاعات ي معاد ل
با موارد پيشگفت ه را ك ه نمايانگر تغييرا ت ه ر طبقه از حقوق مالكان ه طي دوره بوده و حقوق ، مزايا
و محدوديتهاي منضم به هر طبقه از حقوق مالكانه را افشا كند.
صورت سود و زيان
اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان ارائه مي شود
58 . صورت سود و زيان بايد حداقل حاوي اقلام اصلي زير باشد :
الف . درآمدهاي عملياتي ،
ب . هزينه هاي عملياتي ،
ج . سود يا زيان عملياتي ،
د . هزينه هاي مالي ،
ه . ساير درآمدها و هزينه هاي غيرعملياتي ،
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
و . سود يا زيان عمليات در حال تداوم قبل از ماليات،
ز . ماليات بردرآمد،
ح . سود يا زيان خالص عمليات در حال تداوم،
ط . سود يا زيان عمليات متوقف شده،
ي . سهم اقليت ، و
ك . سود يا زيان خالص .
علاوه بر موارد بالا، ممك ن اس ت ب ه موج ب ساير استانداردها ي حسابدار ي ، ارائ ه اقلا م اصل ي و
جمعهاي فرع ي ديگر ي در صور ت سود و زيا ن الزام ي باشد يا برا ي ارائ ه عملكرد مال ي واحد
تجاري به نحو مطلوب ضرورت داشته باشد.
59 . آثار ناشي از فعاليتها ، معاملات و رويدادهاي مختلف واحد تجاري از نظر ثبات ، مخاطره و
قابليت پيش بيني متفاوت است و افشاي عناصر عملكرد به درك عملكرد مالي دوره و
ارزيابي نتايج آتي كمك مي كند. براين اساس صورت سود و زي ان حداقل دربرگيرنده
اقلام اصلي مندرج در بند 58 است . با اين حال در صورت نياز به تشريح بيشتر عناصر
عملكرد يا در رعايت الزامات مندرج در ساير استانداردهاي حسابداري مي توان اقلام
اصلي ديگري را در صورت سود و زيان ارائه يا شرح اقلام و تر تيب ارائه آنها را اصلاح
كرد. براي اين منظور عواملي مانند اهميت ، ماهيت و كاركرد اجزاي مختلف تشكيل دهنده
درآمدها و هزينه ها مدنظر قرار مي گيرد.
60 . هزينه هاي عملياتي بايد برحسب كاركرد هزينه ها در واحد تجاري و در موارد خاص كه انجام اين
امر مفيد نباشد برحسب ماهيت هزينه ها، طبقه بندي و در صورت سود و زيان منعكس شود.
61 . به منظور برجسته كردن اجزاي عملكرد مالي كه ممكن است از نظر ثبات و قابليت
پيش بيني با يكديگر متفاوت باشد، اقلام هزينه عملياتي به طبقات فرعي تر تفكيك مي شود.
اين اطلاعات به طريق مندرج در بند 62 (براساس كاركرد هزينه ) و در موارد خاص كه
انجام آن عملي يا مفيد نباشد به طريق مندرج در بند 63 (برحسب ماهيت هزينه ) ارائه
مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
62 . در روش طبقه بندي برمبناي كاركرد هزينه كه بعضاً روش بهاي تمام شده فروش ناميده
مي شود، هزينه ها برحسب كاركرد به عنوان بخشي از بهاي تمام شده فروش ، توزيع يا
اداري طبقه بندي مي شود. اين نحوه ارائه در مقايسه با روش طبقه بندي هزينه ها برحسب
ماهيت ، اطلاعات مربوط تري را در دسترس استفاده كنندگان قر ار مي دهد، ليكن در اين
روش تخصيص مخارج به كاركردها مي تواند اختياري و نيازمند اعمال قضاوت
قابل توجهي باشد.
63 . در روش طبقه بندي براساس ماهيت هزينه ، اقلام هزينه برحسب ماهيت (نظير استهلاك ،
مواد مصرفي ، كرايه حمل ، حقوق و دستمزد، تبليغ ات ) با يكديگر جمع شده و در صورت
سود و زيان منعكس مي شود.
اطلاعاتي كه در صورت سود و زيان يا در يادداشتهاي توضيحي افشا مي شود
64 . هر واحد تجار ي ك ه هزين ه هاي عمليات ي را بر حس ب كاركرد طبق ه بندي كند بايد اطلاعا ت اضاف ي
را درباره ماهيت هزينه ها شامل هزينه استهلاك و هزينه هاي پرسنلي ، افشا كند.
65 . از آنجا كه اطلاعات مربوط به ما هيت هزينه ها در پيش بيني جريانهاي نقدي آتي مفيد
است ، چنانچه از روش طبقه بندي بر مبناي كاركرد هزينه استفاده شود، اقلام تشكيل دهنده
هزينه ها برحسب ماهيت نيز افشا مي شود.
67 . حذف شده است. – 66
صورت سود و زيان جامع و تغييرات حقوق صاحبان سرمايه
68 . الزامات مربوط به نحوه ارائه صورت سود و زيان جامع و تغييرات حقوق صاحبان سرمايه
و موارد افشاي مربوط در استاندارد حسابداري شماره 6 با عنوا ن گزار ش عملكرد مال ي
تشريح شده است .
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
صورت جريان وجوه نقد
69 . الزامات مربوط به نحوه ارائه صورت جريان وجوه نقد و موارد افشاي مربوط ، در استاندارد
حسابداري شماره 2 با عنوان صورت جريا ن وجو ه نق د تشريح شده است . طبق استاندارد
مذكور، اطلاعات مربوط به جريانهاي نقدي ، مبنايي را براي ارزيابي توان واحد تجاري در
ايجاد وجه نقد و نياز واحد تجاري در استفاده بهينه از جريانهاي نقدي فراهم مي آورد كه
براي استفاده كنندگان صورتهاي مالي مفيد است .
يادداشتهاي توضيحي
ساختار
70 . اطلاعات زير بايد در يادداشتهاي توضيحي واحد تجاري افشا شود :
الف . تصريح اينكه صورتهاي مالي براساس استانداردهاي حسابداري تهيه شده است ،
ب . رويه هاي حسابداري اعمال شده درخصوص معاملات و رويدادهاي با اهميت ،
ج . مواردي ك ه افشا ي آنها طب ق استانداردها ي حسابدار ي الزام ي شد ه و در بخ ش ديگر ي از
صورتهاي مالي ارائه نشده است ، و
د . موارد ديگر ي ك ه در صورتهاي مالي اساسي ارائه نشده است ، ليكن افشاي آنها براي ارائ ه
مطلوب ضرورت دارد.
71 . يادداشتهاي توضيح ي بايد ب ه نحوي منظ م ارائ ه شو د. هر قلم مندر ج در ترازنام ه ، صور ت سود و
زيان ، صور ت سود و زيا ن جام ع و صور ت جريا ن وجو ه نقد بايد ب ه يادداشتها ي توضيح ي مربو ط
عطف داده شود.
72 . يادداشتهاي توضيحي شامل اطلاعات تشريحي و جزئيات بيشتري از اقلام منعكس شده در
صورتهاي مالي اساسي است ضمن اينكه اطلاعات ديگري از قبيل بدهيهاي احتمالي و
تعهدات را ارائه مي كند. اين يادداشتها شامل موارد افشاي الزامي يا توصيه شده براساس
استانداردهاي حسابداري يا ساير موارد افشاست كه براي دستيابي به ارائه مط لوب
ضرورت دارد.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
73 . براي كمك به درك صورتهاي مالي و مقايسه آن با صورتهاي مالي واحدهاي تجاري
ديگر، يادداشتهاي توضيحي عموماً به ترتيب زير ارائه مي شود :
الف. تصريح اينكه صورتهاي مالي طبق استانداردهاي حسابداري تهيه شده است ،
ب . مبنا يا مباني اندازه گيري و رويه هاي حسابداري مورد استفاده ،
ج . اطلاعات تكميلي درباره اقلام ارائه شده در صورتهاي مالي اساسي به ترتيب
صورتهاي مالي و به ترتيب اقلام اصلي ارائه شده در آنها، و
د . ساير موارد افشا، شامل :
1 . بدهيهاي احتمالي ، تعهدات و ساير اطلاعات مالي ، و
2 . اطلاعات غيرمالي .
افشاي رويه هاي حسابداري
74 . موارد زير بايد در بخش اهم رويه هاي حسابداري يادداشتهاي توضيحي تشريح شود :
الف . مبنا يا مباني اندازه گيري مورد استفاده در تهيه صورتهاي مالي ، و
ب . كليه رويه هاي حسابداري لازم براي درك مناسب صورتهاي مالي .
75 . علاوه بر رويه هاي حسابداري خاص بكار رفته در تهيه صورتهاي مالي ، آگاهي از مبنا يا
مباني اندازه گيري مورد استفاده در تهيه اين صورتها (بهاي تمام شده يا ارزش جاري )
براي استفاده كنندگان مهم است . چنانچه در تهيه صورتهاي مالي بيش از يك مبناي
اندازه گيري بكار گرفته شود (براي مثال در مواردي كه برخي از داراييهاي ثابت مشهود
تجديد ارزيابي مي شود) مشخص كردن آن دسته از داراييها و بدهيهايي كه هر يك از
مباني اندازه گيري در مورد آنها بكار رفته است ، كفايت مي كند.
76 . افشاي يك رويه حسابداري ، بستگي به اين دارد كه آيا افشاي آن به استفاده كنندگان جهت
درك نحوه انعكاس معاملات و ساير رويدادها در عملكرد مالي و وضعيت مالي كمك
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
مي كند يا خير . رويه هاي حسابداري كه ممكن است واحد تجاري ارائه آنها را مد نظر قرار
دهد، شامل موارد مندرج در زير است ، اما محدود به آنها نيست :
الف. شناخت درآمد عملياتي ،
ب . اصول تلفيق صورتهاي مالي ، شامل واحدهاي تجاري فرعي و وابسته ،
ج . تركيب واحدهاي تجاري ،
د . مشاركتهاي خاص ،
ه . داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهود،
و . احتساب مخارج تأمين مالي و ساير مخارج به عنوان بهاي تمام شده دارايي ،
ز . پيمانهاي بلندمدت ،
ح . سرمايه گذاري در املاك ،
ط . سرمايه گذاريها،
ي . اجاره ها،
ك . مخارج تحقيق و توسعه ،
ل . موجودي مواد و كالا،
م . مالياتها،
ن . ذخاير،
س . مزاياي پايان خدمت كاركنان ،
ع . تسعير ارز، و
ف . كمكهاي بلاعوض دولت .
ساير استانداردهاي حسابداري ، افشاي رويه هاي حسابداري بسياري از اين موضوعات را
الزامي كرده است .
77 . حتي اگر مبالغ منعكس شده در صورتهاي مالي دوره جاري و دوره (هاي ) قبل در رابطه با
اعمال يك رويه حسابداري خاص فاقد اهميت كافي باشد، ممكن است افشاي رويه
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
حسابداري مربوط از اهميت برخودار باشد . همچنين لازم است در مواردي كه در رابطه با
يك موضوع ، راه كار خاصي در استانداردهاي حسابداري ارائه نشده ليكن بر اساس مفاد
بند 19 يك رويه حسابداري انتخاب و بكار گرفته شده است ، رويه مزبور افشا شود.
ساير موارد افشا
78 . واحد تجاري بايد موارد زير را نيز در يادداشتهاي توضيحي افشا كند :
الف . اقامتگاه و شك ل حقوق ي واحد تجار ي ، كشور مح ل فعالي ت آ ن و نشان ي مركز ثب ت شد ه
(يا محل اصلي فعاليت چنانچه متفاوت از كشور محل ثبت باشد)،
ب . شرحي از ماهيت عمليات واحد تجاري و فعاليتهاي اصلي آن ،
ج . نام واحد تجاري اصلي و واحد تجاري اصلي نهايي گروه ، و
د . تعداد كاركنان در پايان دوره يا ميانگين تعداد آنها طي دوره .
تاريخ اجرا
1380 و /1/ 79 . الزامات اي ن استاندارد د ر مورد كلي ه صورتها ي مال ي ك ه دور ه مال ي آنها از تاري خ 1
بعد از آن شروع مي شود، لازم الاجراست .
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
80 . با اجراي الزامات اين استاندارد، مفاد استاندارد بين المللي حسابداري شماره 1 با عنوان
نحوه ارائه صورتهاي مال ي نيز رعايت مي شود.
استاندارد حسابداري شماره 1
نحوه ارائه صورتهاي مالي
پيوست
نمونه اي از ساختار ترازنامه و صورت سود و زيان
اين پيوست به منظور آشنايي با نحوه اجراي الزامات مندرج در استاندارد حسابداري تهيه شده
است و بخشي از استاندارد محسوب نمي شود.
استاندارد حاضر اجزاي صورتهاي مالي و حداقل مواردي را كه لازم است در ترازنامه و صورت
سود و زيان افشا شود و همچ نين اقلام ديگري را مشخص كرده است كه ممكن است در
صورتهاي مالي اساسي مربوط يا در يادداشتهاي توضيحي ارائه شود . هدف پيوست ارائه
نمونه هايي از چگونگي رعايت الزامات مربوط به نحوه ارائه ترازنامه و صورت سود و زيان
است . نمونه هاي مربو ط به صورت سود و زيان جا مع ، صورت جريان وجوه نقد و موارد خاص
عملكرد مالي در استانداردهاي حسابداري مربوط ارائه شده است . در صورت لزوم و براي
دستيابي به ارائه مطلوب اطلاعات در شرايط خاص هر واحد تجاري ، مي توان ترتيب ارائه و
شرح اقلام اصلي را تغيير داد.
استاندارد حسابداري شماره 1 – نحوه ارائه صورتهاي مالي پيوست
شركت سهامي عام نمونه
ترازنامه
13× در تاريخ 29 اسفند ماه 2
13×1/12/29 13×2/12/ 13 بدهيها و حقوق صاحبان سهام يادداشت 29 ×1/12/29 13×2/12/ داراييها يادداشت 29
ميليون ريال ميليون ريال ميليون ريال ميليون ريال
داراييهاي جاري : بدهيهاي جاري :
موجودي نقد ………. ………. حسابها و اسناد پرداختني تجاري ………. ……….
سرمايه گذاريهاي كوتاه مدت ………. ………. ساير حسابها و اسناد پرداختني ………. ……….
حسابها و اسناد دريافتني تجاري ………. ………. پيش دريافتها ………. ……….
ساير حسابها و اسناد دريافتني ………. ………. ذخيره ماليات ………. ……….
موجودي مواد و كالا ………. ………. سود سهام پرداختني ………. ……….
سفارشات و پيش پرداختها ………. ………. تسهيلات مالي دريافتي ………. ……….
………. ………. ………. ……….
داراييهاي جاري نگهداري شده براي
فروش
………. ……….
بدهيهاي مرتبط با داراييهاي غيرجاري
نگهداري شده براي فروش
………. ……….
جمع داراييهاي جاري ………. ………. جمع بدهيهاي جاري ………. ……….
داراييهاي غيرجاري : بدهيهاي غيرجاري :
داراييهاي ثابت مشهود ………. ………. حسابها واسناد پرداختني بلندمدت ………. ……….
داراييهاي نامشهود ………. ………. تسهيلات مالي دريافتي بلندمدت ………. ……….
سرمايه گذاريهاي بلندمدت ………. ………. ………. ……….
ساير داراييها ………. ………. ذخيره مزاياي پايان خدمت كاركنان ………. ……….
جمع بدهيهاي غيرجاري ………. ……….
جمع داراييهاي غيرجاري ………. ………. حقوق صاحبان سهام :
ريالي تمام پرداخت شده ) ………. ………. ××× سهم ××) سرمايه
اندوخته قانوني ………. ……….
ساير اندوخته ها ………. ……….
سود (زيان ) انباشته ………. ……….
جمع حقوق صاحبان سهام ………. ……….
جمع داراييها ………. ………. جمع بدهيها و حقوق صاحبان سهام ………. ……….
يادداشتهاي توضيحي … تا … مندرج در صفحات … تا …، جزء لاينفك صورتهاي مالي است.
استاندارد حسابداري شماره 1 – نحوه ارائه صورتهاي مالي پيوست
شركت سهامي عام نمونه
صورت سود و زيان
13× براي سال مالي منتهي به 29 اسفندماه 2
13× 13 سال 1 × يادداشت سال 2
ميليون ريال ميليون ريال ميليون ريال
فروش خالص / درآمد حاصل از ارائه خدمات ………… …………
كسر مي شود :
بهاي تمام شده كالاي فروش رفته / خدمات ارائه شده (…………) (…………)
سود (زيان ) ناخالص ………… …………
كسر مي شود :
هزينه هاي فروش ، اداري و عمومي (…………) (…………)
خالص ساير درآمدها و هزينه هاي عملياتي ………… …………
(…………) (…………)
سود (زيان ) عملياتي ………… …………
اضافه (كسر) مي شود :
هزينه هاي مالي (…………) (…………)
خالص ساير درآمدها و هزينه هاي غيرعملياتي ………… …………
………… …………
سود (زيان ) عمليات در حال تداوم قبل از ماليات ………… …………
ماليات بردرآمد (…………) (…………)
سود (زيان) عمليات در حال تداوم ………… …………
سود (زيان) عمليات متوقف شده قبل از ماليات ………… …………
اثر مالياتي (…………) (…………)
………… …………
سود خالص ………… …………
گردش حساب سود (زيان) انباشته
سود خالص (زيان) ………… …………
سود (زيان) انباشته در ابتداي سال ………… …………
تعديلات سنواتي ………… …………
سود (زيان) انباشته در ابتداي سال- تعديل شده ………… …………
سود قابل تخصيص ………… …………
تخصيص سود:
اندوخته قانوني (…………) (…………)
ساير اندوخته ها (…………) (…………)
سود سهام پرداختني (…………) (…………)
(…………) (…………)
سود (زيان) انباشته در پايان سال ………… …………
از آنجا كه اجزاي سود و زيان جامع محدود به سود (زيان ) سال و تعديلات سنواتي است ، صورت سود و زيان
جامع ارائه نشده است .
يادداشتهاي توضيحي … تا … مندرج در صفحات … تا …، جزء لاينفك صورتهاي مالي است .
