اهمیت حسابرسی
تداوم انقلاب صنعتی در اروپای قرن نوزدهم، ایجاد کارخانه‌های بزرگ و بزرگتر و اجرای طرح‌های عظیمی چون احداث شبکه‌های سراسری راه‌آهن را می‌طلبد که نیازمند به سرمایه‌های کلان بود. تأمین چنین سرمایه‌هایی از امکانات مالی یک یا چند سرمایه‌گذار فراتر بود و از سویی، یک یا چند سرمایه‌دار نیز آمادگی پذیرفتن خطر تجارتی چنین فعالیت‌های بزرگی را نداشتند. از این رو، با بهره‌گیری از دو دست‌آورد بزرگ و مفید انقلاب صنعتی، یعنی سازماندهی و همکاری، شرکت‌هایی شکل گرفت که مسؤولیت صاحبان سرمایه آنها محدود به مبلغ سرمایه‌گذاریشان بود و در قالب چنین مشارکت‌هایی، سرمایه‌های کوچک تجهیز گردید و راه‌حل مناسبی برای تأمین سرمایه کلان و توزیع مخاطرات تجارتی فراهم آمد.
سرمایه‌های چنین شرکت‌هایی به سهام تقسیم شده و سهام آنها قابل نقل و انتقال بود. رواج معاملات سهام باعث رونق بازار سرمایه و مشارکت صاحبان سرمایه‌های کوچک در این بازار شد. تنظیم نحوه اداره شرکت‌های سهامی و روابط بین صاحبان سهام از طریق وضع قوانین و مقررات توسط دولت‌ها، نظم یافتن بخشی از معاملات اوراق بهادار با ایجاد بورس‌های اوراق بهادار از جمله عوامل دیگری بود که به نضج شرکت‌های سهامی و فزونی شمار طبقه‌ای از سرمایه‌گذاران انجامید
اهمیت حسابرسی
که نه مستقیماً در اداره شرکت‌ها مشارکت داشتند و نه دارای چنین تمایلی بودند. شرکت‌های سهامی توسط هیأت‌های مدیره‌ای اداره می‌شد و می‌شود که معمولاً از سهامداران بزرگ تشکیل شده یا منتخب آنها بوده‌اند. ادامه فرآیند تحول در مناسبات مالکیت و اداره سرمایه در کشورهای توسعه‌یافته صنعتی به پیدایش گروه تازه‌ای از مدیران کارآزموده و حرفه‌ای انجامید که در عین اقتدار کامل در اداره واحدهای اقتصادی، گاه در سرمایه آنها سهمی ناچیز داشتند و اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت را مصداق عملی بخشید.
سازمان جدید سرمایه، دامنه وظایف حسابداری را گسترده‌تر کرد و تهیه و ارائه گزارش‌هایی لازم شد که بتواند سهامداران را از چگونگی اداره سرمایه‌های آنان ارزیابی عملکرد و سنجش کارآیی مدیران و گردانندگان مؤسسه و بالاخره آینده سرمایه‌گذاری‌هایشان مطلع کند. از طرفی، در تداوم این تحول، بازار معاملات پولی و اعتباری گسترش یافت و بانک‌ها و موسسات اعتباری که بخش بزرگی از اعتبارات لازم را برای عملیات جاری و سرمایه‌ای واحدهای اقتصادی فراهم می‌آورند، متوجه صورت‌های مالی شرکت‌ها و سایر واحدهای اقتصادی شدند و در این مسیر، دامنه عملیات حسابداری و گزارشگری مالی گسترش بیشتری یافت.اهمیت حسابرسی
افزایش موارد استفاده و شمار استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی واحدهای اقتصادی، به دنبال و در تداوم افزایش شمار شرکت‌های سهامی و توسعه و رونق بازارهای سرمایه و پول، هدف حسابداری را از رفع نیازهای معدودی صاحبان سرمایه، به پاسخگویی به نیازهای اطلاعاتی گروه‌های متعدد ذیحق، ذینفع و ذیعلاقه ارتقا داد و به حرفه حسابداری، نقشی اجتماعی بخشید.اهمیت حسابرسی
نقش اجتماعی حسابداران را حسابداران شاغل در مؤسسات نمی‌توانستند به تنهایی ایفا کنند؛ زیرا، وجود رابطه استخدامی مستقیم، آنان را به پذیرش نظرات مدیران شرکت‌های سهامی و سایر واحدهای اقتصادی ملزم می‌کرد و از طرفی، اشتغال آنان در موسسات، نوعی جانبداری طبیعی از مؤسسه را در پی داشت. در نتیجه، صورت‌های مالی که توسط این گروه از حسابداران با نظر و مسؤولیت مدیران تهیه می‌شد، نمی‌توانست با بی‌طرفی و اعتماد قابل قبول، نیازهای گروه‌های مختلف استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی را که حقوق، منافع و علایق گوناگون و گاه متعارض داشتند، برطرف کند.
چاره این مشکل، انتخاب حسابداران خبره‌ای توسط مجامع عمومی صاحبان سهام بود که با رسیدگی به مدارک، اسناد و حساب‌های یک واحد اقتصادی هر گونه تقلب و سوء استفاده‌ای را کشف و نسبت به صورت‌های مالی تهیه شده توسط مؤسسه بی‌طرفانه اظهار نظر کنند. اهمیت حسابرسی
تجمع حسابداران متخصص، با سابقه و ورزیده که چنین وظایفی را به عهده می‌گرفتند، در انجمن‌هایی که التزام به رعایت آئین رفتار حرفه‌ای مدونی، لازمه عضویت در آنها بود و بالاخره پذیرش اجتماعی حسابداران مستقل با نمایش راستگویی، درستکاری و تخصص، در عمل، نخستین نظام حرفه‌ای حسابداری را در اواخر قرن نوزدهم در انگلستان پدید آورد. مقارن همان سال و در نیمه اول قرن بیستم در کشورهای دیگر نیز نظام‌های حرفه‌ای حسابداری ایجاد شد و در بعضی از کشورها علاوه بر پذیرش اجتماعی، ضمانت اجرایی قانونی نیز یافت.اهمیت حسابرسی
توضیح مختصر بالا نشان می‌دهد که حسابرسی به عنوان یک حرفه، یک تخصص و یک رشته عمر نسبتاً کوتاهی دارد که اندکی بیش از چند سال نمی‌گذرد. اما همزمان و همراه با تحولات شتاب‌آمیز یک قرن گذشته، حرفه حسابرسی به سرعت خود را با شرایط و اوضاع و احوال زمان تطبیق داد و به عنوان یک دانش تخصصی مطرح گردید و علاوه بر نشریات مراجع و جوامع حرفه‌ای، مؤلفان و پژوهشگران متعددی رسالات، مقالات و کتاب‌های گوناگونی تهیه کرده‌اند که به بیان اصول، روش‌ها و عملکرد این رشته از فعالیت می‌پردازد.
اهمیت حسابرسی
در عین حال، فرآیند تکاملی حسابرسی با به کارگیری علوم و فنون دیگر، مانند آمار و ریاضیات، مدیریت و سیستم‌های اطلاعاتی در حسابداری و حسابرسی همراه بود و تغییرات وسیع در تکنولوژی اطلاعات که به گسترش فزاینده سیستم‌های کامپیوتری پردازش اطلاعات مالی انجامید حسابداری را متحول و تغییرات و تحولات سریع حسابرسی را الزامی کرده است. علاوه بر این با وضع قوانین و مقررات تازه حاکم بر واحدها و فعالیت‌های اقتصادی، قوانین منالیاتی و تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی توسط مراجع حرفه‌ای نهادهای عمومی به ویژه از دهه 70 به بعد، رشته حسابرسی را به رشته پیچیده و پویا تبدیل کرده است که دامنه آن به سرعت گسترده می‌شود و چشم‌انداز آتی آن به حسابرسی مدیریت و رسیدگی به آثار اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی فعالیت واحدها یاغ حسابرسی اجتماعی می‌رسد.
اهمیت حسابرسی
اندیشه حسابرسی واحدهای اقتصادی در ایران، زاده تغییرات و تحولات اقتصادی کشور نبود. به عبارت دیگر، پیدایش و گسترش شرکت‌های سهامی یا با مسئولیت محدود و یا توسعه بازار سرمایه، نیاز به حسابرسی را پدید نیاورد، بلکه در اقتباسی ساده‌انگار و الگوبرداری بدون مضمون از روابط اقتصادی- اجتماعی غرب، در قانون تجارت 1310 که به اقتباس از قانون تجارت بلژیک تهیه و تصویب شد در مبحث راجع به شرکت‌های سهامی مقرر گردید که مجمع عمومی هر شرکت سهامی یک یا چند بازرس (مفتش) را از بین صاحبان سهام یا از خارج انتخاب کند تا با رسیدگی به حساب‌ها و اسناد و مدارک شرکت درباره اوضاع عمومی شرکت و صورت‌های مالی که توسط مدیریت تهیه می‌شود.اهمیت حسابرسی
گزارشی به مرجع عمومی صاحبان سهام در سال بعد بدهد. اگرچه مجامع عمومی شرکت‌هایی که پس از این قانون ظاهراً به شکل سهامی تشکیل گردیدند بنابر الزام مزبور بازرس یا بازرسانی را انتخاب می‌کردند و این بازرسان گاه به حساب‌های شرکت نیز رسیدگی می‌نمودند اما انجام شدن حسابرسی در معنای متعارف آن توسط بازرسان در کار نبود و هنوز هم نیست.اهمیت حسابرسی
استفاده از خدمات حسابداران خبره در امر حسابرسی مالیاتی نخستین بار در قانون مالیات بر درآمد سال 1328 عنوان شد. قانون مزبور مقرر داشت هر موقع که انجمن محاسبین قسم خورده در کشور تشکیل شود، وزارت دارایی مکلف است نتیجه رسیدگی محاسبین قسم‌خورده را در مورد حساب یا ترازنامه بازرگانی یا شرکت‌ها بپذیرد و در این صورت برای تشخیص مالیات، دیگر حاجت به رسیدگی به دفاتر مؤدی نخواهد بود. علی‌رغم این حکم صریح قانونی، اقدام عملی قابل ذکر در تنظیم و ایجاد مرجع حرفه‌ای حسابداری به عمل نیامد.
در قانون مالیاتی سال 1335 این حکم قانونی عیناً تکرار شد و در اجرای آن، آئین‌نامه مربوط در سال 1340 تهیه شد و به تصویب وزیر دارایی رسید. اساسنامه انجمن محاسبین قسم‌خورده نیز در سال 1342 تهیه و تصویب شد و در آن علاوه بر ذکر مقرراتی راجع به ارکان انجمن، تدوین اصول حسابداری و حسابرسی و موازین حرفه‌ای و اخلاقی حسابداران عضو انجمن نیز پیش‌بینی گردید. با این حال، سابق فعالیت مؤثری از این انجمن در دست نیست. با تصویب قانون مالیات‌های مستقیم سال 1345 عملاً تکیه‌گاه قانونی انجمن محاسبین قسم‌خورده فرو ریخت و این قانون مقرر داشت که به منظور تعیین و معرفی حسابداران رسمی و فراهم آوردن وسائل لازم برای بالا بردن سطح معلومات حسابداری و تهیه زمینه مساعد برای تدوین و نظارت در اجرای موازین حرفه، کانون حسابداران رسمی تشکیل شود.
اهمیت حسابرسی
آئین‌نامه مربوط به نحوه انتخاب حسابداران رسمی در سال 1346 و اساسنامه کانون در سال 1351 به تصویب رسید. و حسابداران رسمی منتخب از بُعد مالیاتی، رسیدگی به دفاتر حساب و سود و زیان و ترازنامه مؤدیان را در موارد ارجاعی به عهده گرفتند. به موازات انجام دادن اقدامات در مورد ایجاد نظام حرفه‌ای حسابداری در جهت استفاده از خدمات حسابداران متخصص در امر حسابرسی مالیاتی، اصلاحیه قانون تجارت (راجع به شرکت‌های سهامی) مصوب 1347، شرکت‌های سهامی عام را مکلف کرد که به حساب‌های سود و زیان و ترازنامه شرکت، گزارش حسابداران رسمی را نیز ضمیمه نمایند. حسابداران رسمی نیز مکلف شدند
که در گزارش خود علاوه بر اظهار نظر در باره حساب‌های شرکت گواهی نمایند که صورت‌های مالی تنظیم شده از طرف هیأت مدیره وضع مالی شرکت را به نحو صحیح و روشن نشان می‌دهد. به این ترتیب، موضوع حسابرسی شرکت‌های سهام عام در قانون تجارت نیز جایی باز کرد. اما تصور بر این بود که وظایف حسابرسی و بازرسی قانونی، مجزا و تفکیک‌پذیر می‌باشند. به هر حال، از آنجا که انجام شدن حسابرسی پیش‌بینی شده و در اصلاحیه قانون تجارت به عهده حسابداران رسمی موضوع قانون مالیات‌ها محول گردیده بود، عده‌ای از حسابداران رسمی به سمت بازرس قانونی اغلب شرکت‌های سهامی عام انتخاب شدند و وظایف ظاهراً جداگانه بازرسی- حسابرسی را توأماً به عهده گرفتند اما دو گزارش جداگانه به مجامع عمومی عرضه می‌داشتند.
در پی افزایش روزافزون تعداد شرکت‌ها و مؤسسات انتفاعی دولتی و ایجاد انواع و اقسام مؤسسات مختلف توسط دولت، در سال 1350 شرکت سهامی حسابرسی که سهام آن تماماً متعلق به دولت بود به منظور انجام دادن خدمات حسابرسی شرکت‌های تابع وزارت آب و برق تشکیل شد. از آنجا که این شرکت عملاً در شمار سازمان‌های تابع وزارت دارایی قرار گرفت، حسابرسی اغلب شرکت‌های دولتی که متعاقباً به آن واگذار گردید. در طول سال‌های 1345 تا 1357 قوانین دیگری نیز به حسابرسی و مؤسسات حسابرسی عطف داشتند و حسابرسی را الزامی شناخته بودند؛
اهمیت حسابرسی
از جمله، برابر مقررات مربوط به بورس اوراق بهادار تهران، سهام شرکت‌هایی در بورس پذیرفته می‌شد که حساب‌های آن توسط مؤسسات حسابرسی مورد قبول هیأت پذیرش بورس، حسابرسی شده باشد. در قانون شرکت‌های تعاونی هم حسابرسی آنها الزامی گردیده اما توضیحی درباره حسابرسان نیامده بود.
با وجود الزامات قانونی مختلف (اما مبهم و گاه متعارض) حسابداری حرفه‌ای در دوره مورد بحث به کندی جای پایی در جامعه ایران باز کرد، اما پیش از آن که به عنوان یک نهاد کلی در قالب شرایط اقتصادی- اجتماعی و تحت مناسبات حقوقی حاکم بر فعالیت‌ها و واحدهای اقتصادی، سازوکار متناسبی بیابد، در مدار اقتصاد و صنعت وابسته قرار گرفت و بسیاری از مؤسسات حسابرسی داخلی به صورت اقمار مؤسسات حسابرسی بین‌المللی درآمدند. بدین معنا که تعدادی از بزرگترین مؤسسات حسابرسی خارجی با انتخاب حسابداران رسمی ایرانی به عنوان شریک، شعبه‌هایی در ایران دایر کردند و کار حسابرسی شرکت‌های بزرگ را در اختیار یا در واقع در انحصار خود گرفتند.
در هر حال، در این دوره از لحاظ ایجاد مؤسسات، تشکّل حسابداران حرفه‌ای و بکارگیری روش‌ها و تکنیک‌های جدید حسابرسی، پیشرفت‌هایی حاصل شد و نسل تازه‌ای از حسابداران با تجربه ایرانی تربیت شدند. اما، از لحاظ برقراری ضوابط اخلاقی و رفتار حرفه‌ای، تدوین استانداردهای ملی حسابداری و حسابرسی و حتی رواج استانداردهای خارجی در ایران موفقیتی به دست نیامد.
با بروز انقلاب اسلامی در بهمن 1357 که به انتخاب مدیران دولتی برای تعدادی از شرکت‌ها، مصادره شرکت‌های متعلق به تعدادی از سرمایه‌داران وابسته به رژیم گذشته و ملی کردن تعدادی از صنایع و واحدها انجامید، ادامه فعالیت مؤسسات حسابرسی موجود و به خصوص شعب مؤسسات حسابرسی خارجی (که عملاً به حالت تعطیل درآمده بودند) با اشکالات جدی مواجه شد و بالاخره در سال 1359 در لایحه قانونی مربوط به اصلاح پاره‌ای از مواد قانون مالیات‌های مستقیم مواد راجع به حسابداران رسمی لغو و در نتیجه کانون حسابداران رسمی عملاً منحل گردید.اهمیت حسابرسی
و مواد 61 و 116 عنوان حسابدار رسمی و مؤسسات حسابرسی به حسابدار مورد قبول وزارت امور اقتصاد و دارایی تغییر یافت. و به این ترتیب، از لحاظ قانون مالیات‌های مستقیم، تنها رسیدگی حسابداران مورد قبول وزارت امور اقتصادی و دارایی به دفاتر و صورت‌های مالی مؤدیان، قابل پذیرش شد. کنترل و مالکیت بخش عمومی بر تعداد زیادی از شرکت‌ها و سایر واحدهای اقتصادی به دنبال ملی کردن تعددی از صنایع و مصادره تعدادی دیگری از شرکت‌ها که به ایجاد سازمان‌ها و نهادهای اداره‌کننده انجامید
، تشکیل موسساتی را ضروری ساخت که حسابرسی شرکت‌ها و سایر واحدهای اقتصادی ملی یا مصادره شده را عهده‌دار شوند، و تشکیل مؤسسه حسابرسی سازمان صنایع ملی و سازمان برنامه، مؤسسه حسابرسی بنیاد مستضعفان و مؤسسه حسابرسی بنیاد شهید در سال‌های 1359 تا 1361 ناشی از این نیاز بود. مؤسسات مزبور تعداد زیادی از حسابداران شاغل در مؤسسات حسابرسی سابق را به خدمت گرفتند و هر یک در قلمرو و مالکیت و کنترل سازمان مربوط، حسابرسی شرکت‌ها را به عهده گرفتند.
در سال 1362 موضوع ادغام مؤسسه حسابرسی بخش عمومی مطرح گردید و قانون تشکیل سازمان حسابرسی به تصویب رسید. با تصویب اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی در سال 1366، مؤسسات حسابرسی موجود، در بخش دولتی ادغام و سازمان حسابرسی تشکیل گردید
.اهمیت حسابرسی
در قانون و اساسنامه قانونی مزبور، وظایف بازرس قانونی وا امور حسابرسی کلیه دستگاه‌هایی که مالکیت عمومی بر آنها مترتب است، منحصراً به سازمان حسابرسی محول گردید و علاوه بر آن، سازمان حسابرسی به عنوان مرجع تخصصی و رسمی تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی تعیین گردید. بدین ترتیب برای نخستین بار، وظایف بازرسی قانونی و حسابرسی، عملاً با یکدیگر تلفیق شد و سازمانی برای انجام دادن حسابرسی مؤسسات انتفاعی بخش عمومی معین و مرجعی رسمی برای تدوین اصول و استانداردهای حسابداری و حسابرسی مقرر گردید. اما موضوع حسابرسی شرکت‌ها و مؤسسات انتفاعی خصوصی، ایجاد نظام حرفه‌ای حسابداری، و چگونگی تشکیل و قلمرو فعالیت مؤسسات حسابرسی غیر دولتی نامشخص باقی ماند.اهمیت حسابرسی
در برنامه دوم اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، سیاست‌های اقتصادی جدیدی در مورد واگذاری بخش‌هایی از فعالیت‌های دولت که با حاکمیت دولت منافاتی ندارد، به بخش‌های خصوصی و تعاونی، ادامه و تسریع واگذاری شرکت‌های دولتی و تحت پوشش به بخش‌های خصوصی و تعاونی و ایجاد زمینه‌های لازم جهت انجام شده
حسابرسی سالانه شرکت و اعمال روش حسابداری قیمت تمام شده اتخاذ شد. چنین سیاست‌هایی لزوم تشکیل نظام حرفه‌ای حسابداری را از لحاظ اعمال نظارت مالی بر واحدهای تولیدی، بازرگانی و خدماتی و همچنین حصول اطمینان از قابل اعتماد بودن صورت‌های مالی واحدهای مزبور در جهت حفظ منافع عمومی، صاحبان سرمایه و دیگر اشخاص ذیحق و ذینفع آشکارتر ساخت؛ و در راستای اجرای سیاست‌های جدید، قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه‌ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی در سال 1372 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. به موجب این قانون از خدمات تخصصی حسابداران رسمی، بر حسب مورد و نیاز، در موارد زیر استفاده خواهد شد:اهمیت حسابرسی
الف- حسابرسی و بازرسی قانونی شرکت‌های پذیرفته شده یا متقاضی پذیرش در بورس اوراق بهادار
ب- حسابرسی و بازرسی قانونی سایر شرکت‌های سهامی.
پ- حسابرسی شرکت‌های غیر سهامی و مؤسسات انتفاعی و غیر انتفاعی.
ت- حسابرسی و بازرسی قانونی برخی از شرکت‌هایی که توسط سازمان حسابرسی رسیدگی می‌شوند.
ث- حسابرسی مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی.
تبصره‌های این قانون، تدوین آئین‌نامه مربوط به تعیین صلاحیت حسابداران رسمی و چگونگی انتخاب آنان؟ تشکیل جامعه حسابداران رسمی ایران به صورت مؤسسه‌ای غیر دولتی، غیر انتفاعی و دارای شخصیت حقوقی مستقل؛ نحوه تشکیل مؤسسات حسابرسی؛ و حدود و ضوابط مربوط به چگونگی استفاده از خدمات و گزارش‌های حسابداران رسمی را مقرر کرده است. آئین‌نامه اجرایی قانون مزبور و اساسنامه جامعه حسابداران رسمی ایران در جریان تدوین و تصویب و انتخاب حسابداران رسمی طبق آئین‌نامه مصوب هیأت وزیران در سال 1374، در جریان اجراست.
جنبه حایز اهمیت دیگری از سیر حسابرسی در ایران، اقداماتی است که در زمینه آموزش و تألیف و تدوین مطالب حسابرسی صورت گرفته است. نخستین کتاب حسابرسی به همت زنده‌یاد استاد اسماعیل عرفانی در سال‌های دهه 1330 تألیف شد که مقارن با آموزش حسابرسی در دانشکده حسابداری شرکت ملی نفت ایران بود. با تشکیل دانشکده علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران و مؤسسه عالی حسابداران در اوایل دهه 1340، آموزش حسابرسی گسترش یافت و کتاب‌ها و جزوات دیگری منتشر شد و در پی آن تدریس حسابرسی به عنوان یک درس دانشگاهی در رشته‌های دیگر نیز معمول شد.
اهمیت حسابرسی
اقدامات مؤثر بعدی در دهه‌های 1340 و 1350، ایجاد رشته‌های حسابداری در برخی دیگر از دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی است که آموزش حسابرسی را توسعه داد اما تعداد و کیفیت منابع حسابرسی موجود در این سال‌ها ارتقای چندانی نیافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و با تشکیل مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ترجمه و انتشار وسیع تعدادی از استانداردهای بین‌المللی حسابداری آغازی بود بر رواج ضوابط و اصول بر کار حسابداری و حسابرسی که با ترجمه و انتشار معاودی از رهنمودهای بین‌المللی حسابرسی و همچنین ترجمه و انتشار تعدادی از استانداردهای حسابداری آمریکا که نحوه اجرای آن در مباحث حسابداری میانه عنوان شده است، ادامه یافت.
انتشارات مختلف مرکز در زمینه حسابداری و رشته‌های مرتبط، گستره تازه‌ای را در زمینه حسابداری کشور گشود که با انتشار کتاب‌ها و نشریات مختلف در زمینه حسابداری توسط دانشکده‌ها و ناشران خصوصی، بر حجم منابع موجود افزوده شد. در عین حال، تأسیس رشته حسابداری در تعدادی از دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها، آموزش حسابداری را در سطح کشور توسعه چشمگیری داد. علی‌رغم افزایش بسیار دانشجویان حسابداری در کشور و رواج نسبی استانداردهای حسابداری و حسابرسی در آموزش و در عمل، هنوز هم تعداد کتاب‌هایی که به بحث درباره اصول حسابرسی، اخلاق و آئین رفتار حرفه‌ای حسابداران بپردازد معدود است.اهمیت حسابرسی
از این رو، برای آن که اقدامی مثبت و سازنده در رواج حسابرسی به عنوان یک دانش تخصصی کرده باشیم، ترجمه کتاب اصول حسابرسی تألیف پروفسور والتر، بی، مگیز و دیگران را که منبع بسیار معتبری است در برنامه کار مرکز قرار دادیم. نخستین مجلد از ترجمه این کتاب در سال 1371 منتشر شد و مورد استقبال حسابداران حرفه‌ای، استادان و دانشجویان حسابداری قرار گرفت.
دومین مجلد از ترجمه کتاب مزبور که ترجمه طبع 1989 کتاب را کامل می‌کند اینک تقدیم می‌شود. مسئولیت ترجمه این مجلد را آقای عباس ارباب سلیمانی به عهده داشته که از همکاری صمیمانه آقای محمود نفری در ترجمه چهار فصل از کتاب وراهنمایی‌های آقایان محمد جواد صفار، علی ناهید و فرشاد اسکندر بیاتی و ویرایش ادبی آقای دکتر پرویز شمس و سایر همکاران مرکز بهره برده‌اند.
امیدواریم که انتشار این کتاب و کتب و متون دیگری نظیر استانداردهای بین‌المللی حسابرسی، مشکلات حسابرسی شرکت‌های کوچک و حسابرسی عملکرد مدیریت و … بتواند در پیشرفت دانش حسابداری در کشور مفید و موثر واقع شود و کماکان از اظهارنظرهای سازنده همکاران حسابدار و حسابرس، استادان و مدرسین حسابداری بهره‌مند شویم.
مرکز تحقیقات حسابداری و حسابرسی
گزیده‌ای مقدمه مؤلّفان
بین آنچه استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی از گزارش حسابرسان در می‌یابند و آنچه حسابرسان گمان دارند گزارش آنان بیان می‌کند، فاصله‌ای وجود دارد. برای کاهش این فاصله، حرفه حسابرسی مستقل، آئین رفتار حرفه‌ای جدیدی ارائه کرده است و در گزارش استاندارد حسابرسان تجدیدنظر نموده و برای نخستین بار، تغییرات بی‌سابقه‌ای را در استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی پدید آورده است. این تغییرات سبب شده است که درس حسابرسی هم جالبتر و هم آزماینده‌تر شود. در هماهنگی با این تغییرات، کتاب اصول حسابرسی را به طور کامل مورد تجدیدنظر قرار دادیم و نشر نهم کتاب، با ملحوظ داشتن این تغییرات فراهم آمده است.اهمیت حسابرسی
ده فصل اول کتاب بیشتر درباره فلسفه و حرفه حسابرسی بحث می‌کند و به نوع و ماهیت و هدف‌های حسابرسی، استانداردهای حسابرسی، رفتار حرفه‌ای، مسئولیت قانونی حسابرسان، ارزیابی سیستم کنترل داخلی توسط حسابرسان، نمونه‌گیری در حسابرسی و نوع و ماهیت شواهد حسابرسی، توجّه ویژه‌ای دارد. فصلهای بعدی، چرخه‌های مختلف کنترل‌های داخلی و تکنیک‌های حسابرسی را به طور منظم و قابل درک به بحث می‌گذارد. در دو فصل آخر، مسئولیت‌های گزارشگری حسابرسان و سایر خدمات اعتباردهی و حسابداری آنان، مانند تنظیم و بررسی صورت‌های مالی و گزارش آنان نسبت به صورت‌های مالی برآوردی مطرح می‌شود.اهمیت حسابرسی
پرسش و مسأله پایان هر فصل
پرسش و مسأله پایان هر فصل به ترتیب زیر تقسیم بندی شده است:
گروه 1: پرسش
گروه 2: پرسش‌های تحلیلی
گروه 3: مسأله
گروه 4: مسأله‌ای برای بحث و تحقیق
پرسش‌ها با متن فصل مربوط، رابطه تنگاتنگی دارد و ابزار مفیدی است برای تشخیص میزان درک دانشجویان از مفاهیم اساسی و آثار آنها.
پرسش‌های تحلیلی به سنجش دقیق وضعیت‌های شبیه واقعی و کاربرد استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی نیاز دارد. بیشتر این پرسش‌ها از سؤالات امتحانی انجمن حسابداران رسمی آمریکا اقتباس شده و بقیه آنها از موارد واقعی کارهای حسابرسی انتخاب گردیده است. متن این پرسش‌ها از مسأله‌های کوتاه‌تر است و پاسخ دادن به آنها نیاز به تفکر براساس قضاوت‌ها و نظرهای متضاد دارد.اهمیت حسابرسی
خیلی از مسأله‌ها نیز از امتحانات حسابرسی مستقل اقتباس شده است. انتخاب این مسأله‌ها با توجّه به مشکلاتی که در سال‌های اخیر برای حرفه حسابرسی بروز کرده است، صورت گرفته است. سایر مسأله‌ها براساس تجارب واقعی حسابرسان تهیه شده است. بسیاری از مسأله‌ها جدید هستند و مسأله‌هایی از چاپ‌های قبلی که نسبت به بقیه مسأله‌ها برتری‌هایی داشته‌اند در این کتاب آورده شده است. با نگرش به تغییراتی که در امتحان حسابرسی از امتحانات حسابرسی مستقل رخ داده است، مسأله‌هایی که به کاربرگ‌های زیادی نیاز داشت و وقت‌گیر بود، اغلب حذف و به جای آنها از مسئله‌های کوتاه و مربوط به موارد عملی بیشتر استفاده گردیده است. همچنین به حجم پرسش‌های چند گزینه‌ای نسبت به چاپ‌های قبلی پنجاه درصد افزوده شده است.
مسأله برای بحث و تحقیق
