اجاره شکل فروش: | ||||
| سود تولید کننده یا فروشنده (خالص از مخارج مستقیم اولیه) | به عنوان تعدیل از سود خالص کسر می‌شود | بدون اثر | – | – |
| مبلغ دریافتی – درآمد بهره | در اندازه‌گیری سود خاص اثر داشته است | به عنوان ورودی وجه نقد گزارش می‌شود | – | – |
| مبلغ دریافتی – اصل مبلغ بدهی | به عنوان تعدیل به سود خالص اضافه می‌شود | به عنوان ورودی وجه نقد گزارش می‌شود | – | – |
کلید: مصرف وجوه یعنی خروجی وجه نقد
توجه: کلیه مبادلات غیرنقدی تأمین مالی و سرمایه‌گذاری به شکل یادداشت در انتهای صورت جریان‌های وجوه نقد افشاء می‌شود: ارزش فعلی دارایی تحصیل شده از طریق قرارداد اجاره بلند مدت بالغ بر ××× ریال.
n تفاوت بین قراردادهای اجاره بلند مدت و خرید و فروش اقساطی
تفاوت قانونی زیادی بین قراردادهای اجاره بلندمدت و خرید و فروش وجود دارد، قراردادهای خرید و فروش (شامل فروش نقد، فروش نسیه کوتاه مدت، فروش اقساطی، فروش نسیه تضمینی، فروش شرطی) مالکیت اموال در کلیه موارد به استثناء فروش‌های شرطی (Conditional sale) به خریدار منتقل می‌شود.
در فروش‌های شرطی، فروشنده حقوق و منافع خود را از طریق حفظ مالکیت اموال تأمین می‌نماید، انتقال مالکیت در این نوع از فروش‌ها مستلزم پرداخت نهایی توسط مشتری می‌باشد، و در مقابل، قراردادهای اجاره بلندمدت، مالکیت در صورتی به اجاره کننده منتقل می‌شود که در شرایط حاکم بر قرارداد، حق اختیار خرید پیش‌بینی شده باشد، که از این لحاظ مشابه فروش‌های شرطی است.
معمولاً در قراردادهای فروش شرطی، تضمینی و رهنی، تأکید می‌گردد که اگر خریداران در پرداخت اقساط (به علت ورشگستگی یا …) قصور ورزند و فروشنده انتظار وصول اقساط را از دست بدهد، فروشنده طبق مفاد پیمان می‌تواند برای تأمین بازیافت حقوق و منافع از دست رفته خود، اموال فروخته شده را تملیک نماید.
از نظر کلی حسابداری قراردادهای اجاره سرمایه‌ای شباهت زیادی با خرید دارایی به طور نسیه بلندمدت را دارد، از ویژگی قراردادهای اجاره این امکان را برای واحد تجاری اجاره کننده، به وجود می‌آورد، که بدون پرداخت وجهی، اموال مورد نیاز را تحصیل نماید.
مثال – واحد تجاری الف بابت خرید دارایی مورد نیاز، سه برگ سفته، قابل پرداخت در پایان هر سال امضاء و تسلیم فروشنده نمود، قیمت نقدی دارایی 100000 ریال مبلغ هر قسط بالغ بر 90/41634 ریال، نرخ بهره مؤثر (نرخ بازده) برای اسناد واگداری 12٪، چنان‌چه منافع آتی دارایی مورد نظر از طریق اجاره بلندمدت با اجاره سالانه بالغ بر 9041634 ریال به مدت سه سال قابل پرداخت در پایان هر سال تأمین شو، نحوه ثبت مقایسه‌ای خرید با اجاره سرمایه‌ای با فرض اینکه واحد تجاری، دارایی را به روش خط مستقیم (بدون ارزش اقساط) مستهلک نماید به شرح زیر خواهد بود:
| روش خرید | روش اجاره سرمایه‌ای |
| سال اول: دارایی 100000 اسناد پرداختنی 100000 خرید دارایی به طور نسیه اسناد پرداختنی 90/29634 هزینه بهره 00/12000 وجوه نقد 90/41634 | دارایی استیجاری 100000 تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 100000 ثبت تصیل دارایی از طریق اجاره سرمایه‌ای تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 90/29634 هزینه بهره 00/12000 وجوه نقد 90/41634 |
| ثبت پرداخت قسط اول | ثبت پرداخت اقساط اجاره – اول |
| محاسبات: هزینه بهره اسناد پرداختنی = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | 12000=12٪×100000 = اصل مبلغþ 9/29634=12000-90/41634þ |
| هزینه استهلاک 33334 استهلاک انباشته 33334 ثبت استهلاک دارایی سال دوم: اسناد پرداختنی 09/33191 | هزینه استهلاک 33334 استهلاک انباشته 33334 ثبت استهلاک دارایی استیجاری تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 09/33191 هزینه بهره 81/8443 |
| هزینه بهره 81/8443 وجوه نقد 90/41634 | وجوه نقد 90/41634 |
| ثبت پرداخت قسط دوم | ثبت پرداخت اقساط اجاره – دوم |
| محاسبات: هزینه بهره اسناد پرداختنی = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | 81/8443=12٪× (90/29634-100000)þ 09/33191=81/8443-90/41634þ |
| هزینه استهلاک 33333 استهلاک انباشته 33333 ثبت استهلاک دارایی | هزینه استهلاک 33333 استهلاک انباشته 33333 ثبت استهلاک دارایی استیجاری |
| سال سوم: اسناد پرداختنی 01/ 37174 هزینه بهره 89/4460 وجوه نقد 90/41634 | تعهدات در اجاره سرمایه‌ای 01/37174 هزینه بهره 89/4460 وجوه نقد 90/41634 |
| ثبت پرداخت قسط سوم | ثبت پرداخت اقساط اجاره – سوم |
| محاسبات: هزینه بهره اسناد پرداختنی = تعهدات در اجاره سرمایه‌ای | 89/4460=12٪× (09/33191+9/29634-100000þ 01 /37174= 89/4460-90/41634þ |
| هزینه استهلاک 33333 استهلاک انباشته 33333 ثبت استهلاک به روش خط مستقیم | هزینه استهلاک 33333 استهلاک انباشته 33333 ثبت استهلاک به روش خط مستقیم |
